Makũlyo Kuma kwa Asomi Maitũ
Mũtũmwa Vaulo aandĩkie kana Yeova “ndakamũeka mũtatwe kũvĩtũka vinya wenyu.” (1 Ako. 10:13) Kyo kĩu kĩonany’a kana Yeova ambaa kũthima akamanya kĩla tũtonya kũmĩĩsya na ĩndĩ aitũnyuvĩa matatwa ala meũtũkwata?
Kwasũanĩa thĩna ũla ũtonya kumĩla nũndũ wa kwĩthĩwa na woni ta ũsu. Ĩla kĩmwana kya mwana-a-asa ũmwe kyeeyũaie, mwana-a-asa ũsu akũlilye atĩĩ: ‘Yeova ambie kũthima amanya kana nyie na kĩveti kyakwa nĩtũtonya kũmĩĩsya kwĩyũaa kwa mwana witũ? Ũndũ ũsu wĩkĩkie nũndũ Ngai amanyie nĩtũtonya kũwũmĩĩsya?’ Vo ve kĩtumi kĩseo kya kũĩkĩĩa kana Yeova avangĩthasya kaũndũ konthe kala katonya kũtũkwata thayũnĩ witũ?
Twasisya nesanga ndeto sya Vaulo ila iandĩkĩtwe ĩandĩkonĩ ya 1 Akolintho 10:13 tũmanyaa ũndũ ũũ: Vai vandũ Maandĩkonĩ vonanĩtye kana Yeova nĩwambaa kũthima kĩla tũtonya kũmĩĩsya, na ĩndĩ amanya ũu ainyuva nĩ matatwa meva maĩle kũtũkwata. Ekai tũneenee maũndũ ana ala meũtuma tũĩkĩĩa kĩu.
Mbee vyũ, Yeova nĩwanengie andũ mũthĩnzĩo wa ũthasyo wa kwĩnyuvĩa. Endaa twĩnyuvĩe ithyĩ ene twĩenda kwĩkala mwĩkalĩle ũilyĩ ata. (Kũt. 30:19, 20; Yos. 24:15) Twanyuva kũatĩĩa nzĩa ĩla yaĩlĩte, no twĩkwatye kana Yeova nũkũtongoesya matambya maitũ. (Nth. 16:9) Ĩndĩ twanyuva nzĩa ĩtaĩle, no nginya twĩthĩwe twĩyũmbanĩtye kũketha kĩla twavanda. (Aka. 6:7) Kwoou we wĩona ata? Yeova akatw’ĩka nĩwe ũnyuvaa matatwa ala meũtũkwata, we ndethĩwa aitũvena mũthĩnzĩo ũla ũtũnengete wa kwĩnyuvĩa?
Kelĩ, Yeova ndatũsiĩĩanĩaa na maũndũ ala matũkwataa nũndũ wa “ĩvinda na ĩvuso,” kana ũndũ ũtataĩĩwe. (Mũta. 9:11) Mĩisyo, o na ĩmwe mĩthũku mũno, no ĩtũkwate nũndũ wa kwĩthĩwa twĩ vandũ vataĩle ĩvinda yĩla yĩtaĩle. Kwa ngelekany’o, Yesũ nĩwawetie mũisyo wakwatie andũ 18 ala makwie nũndũ wa kũtumbwa nĩ nyũmba. Nĩwoonanisye kana kũyaĩ kwenda kwa Ngai andũ asu makw’e. (Luka 13:1-5) We nũkwona ta ũndũ wosanĩte na kĩlĩko kũsũanĩa kana Ngai nĩwĩkalaa avangĩte ala mekwĩkala thayũ na ala meũkw’a ĩla vaumĩla mĩisyo?
Katatũ, kĩla ũmwe witũ nũkonetw’e nĩ kĩla Satani wawetie. Lilikana kana Satani aisye andũ maimũthũkũmaa Yeova nũndũ nĩmamwendete. Aisye makakwatwa nĩ matatwa mayĩsa kwĩkala me aĩkĩĩku kwake. (Yovu 1:9-11; 2:4; Ũvu. 12:10) Wĩsũanĩa ata? Yeova akatũsiĩĩa tũikakwatwe nĩ matatwa amwe aĩ nũndũ eona me maito mũno ũkethĩa tũimatonya, kyu kĩituma Satani oneka ta waneenaa ũw’o ĩla waisye atĩ tũmũthũkũmaa Ngai nĩ kana twĩyĩune?
Kana, ti lasima Yeova akamanya kyonthe kĩla kĩkatũkwata. Kwasya kana Ngai nũnyuvaa matatwa ala meũtũkwata nĩ ũndũ ũmwe na kwasya no nginya ethĩwe esĩ kyonthe kĩla kĩ mbee witũ. Ĩndĩ woni ũsu ndwosanĩte na Maandĩko. Vate nzika, Ngai e ũtonyi wa kũmanya maũndũ ma ĩvinda yĩla yũkĩte. (Isa. 46:10) Ĩndĩ Mbivilia yonanĩtye kana nũnyuvaa maũndũ ala ũkwenda kũmanya ĩũlũ wa ĩvinda yũkĩte, na ala ũtekwenda kũmanya. (Mwa. 18:20, 21; 22:12) Kwoou, o na kau we akenda no amanye maũndũ onthe ala mokĩte, vai ĩvinda wĩsaa kũlikĩlĩĩla ũthasyo witũ wa kwĩnyuvĩa. Ithyĩ tyo twendaa kũthaitha Ngai ta ũsu ũnengete ndaĩa ũthasyo witũ wa kwĩnyuvĩa, na ũla kĩla ĩvinda ũtũmĩaa ũtonyi wake ũndũ vaĩlĩte?—Kũt. 32:4; 2 Ako. 3:17.
Kwoou-ĩ, twaĩle kũelewa ndeto ii sya Vaulo ata: “Ngai . . . ndakamũeka mũtatwe kũvĩtũka vinya wenyu”? Ĩla Vaulo wawetie ndeto isu aeleasya kĩla Yeova wĩkaa ĩla twĩ matatwanĩ ĩndĩ ti tũtambĩte kũkwatwa nĩ matatwa. Ndeto isu sya mũtũmwa Vaulo syĩtũĩkĩĩthya kana twamwĩkwatya Yeova, ndalea kũtũtw’ĩĩka ĩla twakwatwa nĩ matatwa o na ethĩwa nĩ meva. (Sav. 55:22) Ekai twone maũndũ elĩ ala matumie Vaulo aweta ndeto isu syĩ na ũkiakisyo.
Mbee vyũ, matatwa ala matũkwataa no ala “mũndũ ũtonya kũmomĩĩsya.” Ũu nĩ kwasya kana tũkwatawa no matatwa o ala methĩĩtwe maikwata andũ kuma tene. Tũkamwĩkwatya Ngai, ve vinya tũkesa kũemwa nĩ kũmĩĩsya matatwa asu. (1 Vet. 5:8, 9) Vaulo atanamba kũweta ndeto ila syĩ ĩandĩkonĩ ya 1 Akolintho 10:13 awetie ĩũlũ wa matatwa ala makwatie Aisilaeli me weũnĩ. (1 Ako. 10:6-11) Katĩ wa matatwa asu wawetie vai ĩtatwa o na yĩmwe yĩtaĩ yaakwata andũ, kana yaĩ yĩsa kũmaema vyũ kũmĩĩsya. Ĩndĩ Vaulo awetie mavinda ana mĩsoanĩ ĩsu asya kana “amwe moo” nĩmaemie kwĩthĩwa me ewi. Kĩla kyatumie Aisilaeli asu masindwa nĩ mĩmeo mĩthũku nĩ kwĩthĩwa mayaamwĩkwatya Ngai.
Kelĩ, “Ngai e kĩthito,” kana nĩ mũĩkĩĩku. Ũvoo ũla ũandĩkĩtwe ĩũlũ wa ũndũ Ngai wĩkalanĩtye na andũ make wonanĩtye nesa kana nĩwonasya “ala mamwendaa na kũkwata mĩao yake” ũseo wake wĩ wendo. (Kũt. 7:9) Ũvoo ũsu nũsyokete ũkonany’a kana kĩla ĩvinda Ngai nĩwĩanĩasya mawatho make. (Yos. 23:14) Kwoou twasũanĩa ũndũ Ngai wĩthĩĩtwe e mũĩkĩĩku, nĩtwonaa kana ala mamwendete na ala mamwĩw’aa no mekwatye vyũ kana ĩla me matatwanĩ, ndakaema kwĩanĩsya maũndũ aa elĩ ũwetete: (1) Ndakaeka tũtatwe nginya tũvikĩĩe vandũ wĩthĩe nĩtwaemwa vyũ nĩ kũmĩĩsya ĩtatwa yĩu, na (2) ‘akatũmanthĩa nzĩa ya kũthonoka.’
Yeova amanthĩaa ata ala mamwĩkwatasya nzĩa ya kũthonoka ĩla me matatwanĩ? Yeova no atũvetee ĩtatwa ethĩwa nĩ kwosana na kwenda kwake. Ĩndĩ kwasyoka ũlilikane ndeto sya Vaulo. Aisye: ‘Yeova akamantha nzĩa ya kũthonoka, nĩ kana mũtonye kũmomĩĩsya.’ Kwoou mavinda maingĩ atũmanthĩaa “nzĩa ya kũthonoka” kwa kũtũnenga kĩla kĩtonya kũtũtetheesya tũvote kũmĩĩsya matatwa. Kwasũanĩa nzĩa ii imwe Yeova ũtonya kũtũmĩa nĩ kana atũmanthĩe nzĩa ya kũthonoka:
-
We ‘nũtũkiakiasya mathĩnanĩ maitũ onthe.’ (2 Ako. 1:3, 4) Yeova no atũtetheesye tũkausya kĩlĩkonĩ na ngoonĩ atũmĩĩte Ndeto yake, veva wake mũtheu, na lĩu ũla tũnengawe nĩ ĩla ngombo yĩ na kĩthito.—Mt. 24:45; Yoa. 14:16; Alo. 15:4.
-
Nũtonya kũtũtongoesya atũmĩĩte veva wake mũtheu. (Yoa. 14:26) Ata? Ĩla matatwa mooka, veva ũsu nũtonya kũtũtetheesya kũlilikana ngewa syĩ Mbivilianĩ na myolooto ĩla yĩ vo, na ĩndĩ tũimanya nĩ ĩtambya yĩva ya ũĩ twaĩle kwosa.
-
Nũtonya kũtũma alaĩka matũtetheesye.—Aevl. 1:14.
-
No atũmĩe Aklĩsto ala angĩ. Aklĩsto asu no ‘matũkiakisye,’ kana makatwĩkĩa vinya, kwĩsĩla ndeto syoo na meko moo.—Ako. 4:11.
Kũvikĩa vau tũtonya kwasya ila ndeto sya Vaulo syĩ ĩandĩkonĩ ya 1 Akolintho 10:13 syonanasya kyaũ? Syonanasya kana Yeova ndanyuvaa matatwa ala meũtũkwata. Ĩndĩ ĩla matatwa mesa kumĩla, no twĩthĩwe na wĩkwatyo mũlũmu vyũ ĩũlũ wa ũndũ ũũ: Twamwĩkwatya Yeova ndakaaeka matatwa ala matũkwatĩte mavike vandũ wĩthĩe tũyamba kũmomĩĩsya, na kĩla ĩvinda akatũmanthĩaa nzĩa ya kũthonoka nĩ kana tũmomĩĩsye. Vate nzika, ũndũ ũsu nũtwĩkĩaa vinya mũno!