1. O na kũtw’ĩka Yeova nĩwe wĩ ĩũlũ wa onthe, athokasya angĩ meke ata?

YEOVA nĩwe wĩ ĩũlũ wa onthe, Mũmbi wa syĩndũ syonthe, na ũĩ na vinya wake ii kĩthimo. Ĩvinda yĩmwe Yovu nĩweetĩkĩlanile na ndeto isu. Ĩvinda yĩu, Yeova amina kũmũkũlya Yovu ĩũlũ wa syĩndũ ila we mwene wũmbĩte, asũngĩie asya: “Nĩnĩsĩ nũtonya kwĩka maũndũ onthe, na ũla ũkwenda kwĩka ndũsiĩĩka.” (Yovu 42:2) O na kau Yeova no eanĩsye ũndũ w’onthe ũla ũsũanĩĩte kwĩka o na ate mũtetheesye, kuma tene nũthokasya angĩ matethye wĩa vamwe nake ĩla ũendeee kwĩanĩsya kĩeleelo kyake. Ekaa ũu nũndũ nũmendete.

2. Yeova athokisye Yesũ atetheesye wĩanĩ wĩva wa vata?

² Mwambĩlĩlyonĩ wa wũmbi, Yeova oombie ũla Mwana wake mũsyawa weka. Ĩtina wa kũmũmba, nĩwamwĩtĩkĩlilye athũkũme vamwe nake wĩanĩ wa kũmba syĩndũ ila ingĩ syonthe. (Yoa. 1:1-3, 18) Mũtũmwa Vaulo aandĩkie ũũ ĩũlũ wa Yesũ: “Nthĩnĩ wake syĩndũ syonthe nĩsyoombiwe, sya ĩtunĩ na sya kũũ nthĩ, syĩndũ ila syonekaa na ila itonekaa, ethĩwa nĩ ivĩla sya ũsumbĩ, o na mosumbĩ, o na monene, o na mokũmũ; syĩndũ syonthe nĩsyoombiwe nĩwe, syĩthĩwe syake.” (Ako. 1:15-17) Nũndũ wa ũu,  Yeova nĩwoonanisye kana nũnengete Mwana wake ndaĩa kwa kũmũthokya mathũkũme ĩmwe ayũmba, na ĩngĩ kwa kũtavya angĩ ĩũlũ wa wĩa ũsu wa vata wanengie Mwana wake.

3. Yeova amũthokisye Atamu eke ata, na nĩkĩ?

³ O na Yeova nĩwathokisye andũ matethye wĩa vamwe nake. Kwa ngelekany’o, nĩwanengie Atamu wĩa wa kũtw’ĩĩa nyamũ masyĩtwa. (Mwa. 2:19, 20) No nginya Atamu ethĩwe eewie mũyo mwingĩ mũno ayĩloela nyamũ isu emanyĩsye ũndũ iilyĩ nĩ kana atw’ĩĩe kĩla ĩmwe ĩsyĩtwa yĩla yĩtonya kwĩthĩwa yĩmyaĩlĩte! Keka Yeova nĩwendaa, ethĩwa newe watw’ĩĩe nyamũ masyĩtwa nũndũ nĩwe wasyũmbie. Vandũ va ũu, nĩwanengie Atamu wĩa wa kũitw’ĩĩa masyĩtwa nũndũ nĩwamwendete. O na Yeova nĩwanengie Atamu wĩa wa kũseũvya isio ila syathyũlũlũkĩte mũũnda wa Eteni syĩkale o taw’o. (Mwa. 1:27, 28) Ũndũ wa kyeva nĩ kana, ĩtina wa ĩvinda Atamu nĩwakolile kũtethya wĩa vamwe na Ngai, na ũu watuma eyĩetea mathĩna vamwe na nzyawa syake syonthe.—Mwa. 3:17-19, 23.

4. Andũ amwe matethasya wĩa na Ngai ata ĩla waendeee kwĩanĩsya kwenda kwake?

⁴ Ĩtina wa ĩvinda, ve andũ angĩ Ngai wathokisye matethye wĩa vamwe nake ĩla waendeee kwĩanĩsya kĩeleelo kyake. Kwa ngelekany’o, ĩla Ngai wavangie kwananga nthĩ aitũmĩa mbua mbingĩ, nĩwanengie Noa wĩa wa kwaka ngalawa nĩ kana ĩmũvonokye vamwe na andũ make. Mose nĩwanengiwe wĩa wa kumya mbaĩ ya Isilaeli nthĩ ya Misili. Nake Yosua nĩwanengiwe wĩa wa kũlikya mbaĩ ĩsu Nthĩ ya Watho. Solomoni nĩwanengiwe wĩa wa kwaka ĩkalũ Yelusaleme. Nake Meli nĩwanengiwe kĩanda kya kũtw’ĩka inyia wa Yesũ. Andũ asu onthe aĩkĩĩku, vamwe na angĩ aingĩ, nĩmatethasya wĩa na Yeova ĩla waendeee kwĩanĩsya kwenda kwake.

5. Nĩ wĩa wĩva ithyonthe tũtonya kũtethya vamwe na Ngai? Yaĩ lasima Yeova atũthokye wĩanĩ ũsu? (Sisya visa ĩthangũnĩ ya 28.)

⁵ Ũmũnthĩ Yeova nũtũthokasya tũkwate mbau Ũsumbĩ wa Masia na ngoo yonthe. Kwĩ nzĩa mbingĩ mũno sya kũmũthũkũma Ngai. Aklĩsto amwe no kwĩthĩwa matatonya nzĩa imwe, ĩndĩ ithyonthe no twĩyumye tũtavany’e ũvoo mũseo wa Ũsumbĩ. Vate nzika, ndyaĩ lasima Yeova atũthokye tũthũkũme wĩa ũsu. Takeka no wendaa, ethĩwa aneenaa na andũ kũũ ĩũlũ wa nthĩ amatavye ũvoo e o ĩtunĩ. O na Yesũ aisye kana Yeova aĩ atonya kũtuma mavia maneena na wasya mũnene makathĩte Mũsumbĩ wa Kĩ-masia. (Luka 19:37-40) Ĩndĩ Yeova nũtwĩtĩkĩlĩtye twĩthĩwe “atethya ma wĩa vamwe” nake. (1 Ako. 3:9) Mũtũmwa Vaulo aandĩkie ũũ: ‘Tũitethya wĩa vamwe na Ngai, nĩtũũmwĩsũva mũiketĩkĩle mumo ũla mũkwatĩte kuma kwa Ngai wae mana.’ (2 Ako. 6:1, BCK) Kũtethya wĩa vamwe na Ngai nĩ ndaĩa ya mwanya mũno na nĩkũtũeteae ũtanu mwingĩ. Ata? Ekai tũsisye itumi imwe.

6. Mwana mũsyawa wa mbee wa Ngai aisye we mwene eew’aa ata aitethya wĩa vamwe na Ĩthe?

⁶ Kuma tene athũkũmi ma Yeova nĩmatanĩaa mũno kũtethya wĩa vamwe nake. Mwana mũsyawa wa mbee wa Ngai, ũla nĩwe ũeleetw’e ta ũĩ, aisye ũũ: ‘Yeova aĩ nakwa mwambĩlĩlyonĩ wa nzĩa yake. Ĩvinda yĩu naĩ vakuvĩ nake, mũthũkũmi mũnene; na naĩ ũtanu wake kĩla mũthenya, ngĩtanĩa mavinda onthe mbee wake.’ (Nth. 8:22, 30) Yesũ nĩwatanĩaa mũno kũtethya wĩa vamwe na Ĩthe wake, na atanaa nũndũ wa mawĩa ala we mwene weanĩasya na nũndũ wa kũmanya kana Yeova nũmwendete. Nata naitũ?

7. Nĩkĩ kũtethya wĩa wa kũtavany’a nĩkũtumaa twĩkala twĩ atanu?

⁷ Yesũ aisye kana kũnengane na kwosa  kwĩ mũyo. (Meko 20:35) Kwa ngelekany’o, nĩtweewie mũyo ĩla twataviw’e ũla w’o na nĩtwĩw’aa mũyo ĩla tũũtavya angĩ ũla w’o. Ĩla tũũtavya andũ kĩla kĩ Mbivilianĩ, nĩtwonaa ũndũ ala me na wendi mew’aa mũyo mambĩĩa kũmũelewa Ngai witũ na kũmwenda vamwe na kwenda ũw’o ũla wĩ Ndetonĩ yake. Nĩtwĩw’aa twakiitwa ngoo ĩla twoona maialyũla mosũanĩo moo na mwĩkalĩle woo. Ũndũ ũsu ũtumaa tũmanya kana kũtavany’a ũvoo mũseo nĩ kwa vata mũno. Kũtavany’a kũu nĩkw’o kũvingũaa nzĩa ya kũkwata thayũ ũtathela kwondũ wa ala meew’anĩthw’a na Ngai. (2 Ako. 5:20) We nũkwona ta ve wĩa ũngĩ ũtonya kũtũtanĩthya na kũtuma twĩw’a twĩ eanĩe eka wĩa ũsu wa kũtetheesya andũ meke maũndũ ala makatuma mekala tene na tene?

8. Andũ amwe maĩtye ata ĩũlũ wa ũtanu ũla ũetawe nĩ kũtethya wĩa vamwe na Yeova?

⁸ O na kau nĩtwĩw’aa mũyo ĩla andũ methukĩĩsya ũvoo ũla tũũmatavya, ũndũ ũngĩ ũtumaa twĩw’a mũyo nĩ kũmanya kana nĩtũũmwendeesya Yeova, na kana nĩwonaa kĩthito kitũ kya kũmũthũkũma kĩ kya vata. (Soma 1 Akolintho 15:58.) Mwana-a-asa ũmwe wa Italy wĩtawa Marco aĩtye ũũ: “Nĩw’aa mũyo ũtathela ĩla namanya kana ũla nĩnengae kĩla kĩseo vyũ nĩ Yeova ĩndĩ ti mũndũ ũngĩ ũtonya kũlwa nĩ kĩla namũnenga.” Nake mwana-a-asa ũngĩ o wa Italy wĩtawa Franco aĩtye atĩĩ: “Yeova nũtũmĩaa Ndeto yake na syĩndũ ingĩ sya kĩ-veva kũtũlilikany’a kĩla mũthenya kana nũtwendete na kana kyonthe kĩla twĩkaa kwondũ wake nĩ kya vata, o na ethĩwa ithyĩ ene twĩona kĩthito kitũ ta vathei. Kyu nĩkyo kĩtumaa kũtethya wĩa vamwe na Ngai kũndanĩthya na kũituma nĩtanĩa kwĩkala thayũ.”

9. Yeova na Yesũ maĩ na ngwatanĩo ĩilyĩ ata, na nĩkĩ?

⁹ Ĩla twatethya wĩa vamwe na andũ ala twendete, nĩtũtumaa ndũũ namo na tũimamanya nesa. Nĩtũmanyaa maũndũ ala mavangĩte kwĩanĩsya na ũndũ mavangĩte kũmeanĩsya. Yesũ nũtonya kwĩthĩwa atethisye wĩa na Yeova vandũ va myaka mbilioni mbingĩ, na ũu nĩwatumie mendana mũno vyũ nginya weethĩa vai kĩndũ kĩmataanany’a. Yesũ nĩwawetie ĩũlũ wa ngwatanĩo yake na Ĩthe asya: “Nyie na Asa twĩ ũmwe.” (Yoa. 10:30) Myaka ĩsu yonthe nĩmatanĩaa kwĩthĩwa me na ngwatanĩo ndũmu, na ĩvinda yonthe mathũkũmaa ĩmwe me na wĩw’ano.

10. Nĩkĩ kũtavany’a nĩkũlũlũmĩlasya ngwatanĩo yitũ na Ngai vamwe na ala angĩ?

¹⁰ Ĩvinda yĩmwe Yesũ aivoya amũkũlilye Yeova asũvĩe amanyĩw’a make. Nĩkĩ? Aisye ũũ aendeee kũvoya: “Nĩ kana methĩwe me ũmwe, o taitũ.” (Yoa. 17:11) Ĩla twaatĩĩa myolooto ya Ngai na tweeyumya tũtavany’e, nĩtwonaa ũndũ ũseũvĩte. O na ĩla tweeka ũu, nĩtũmanyaa ũseo wa kũmũĩkĩĩa na kũatĩĩa ũtao wake. Na ĩndĩ twaendeea kũmũthengeea Ngai, nake nũendeeaa kũtũthengeea. (Soma Yakovo 4:8.) O na nĩtũendeeaa kũlũlũmĩlya  ngwatanĩo yitũ na ana-a-asa na eĩtu-a-asa nũndũ ithyonthe tũkwatawa nĩ mathĩna mavw’anene, tũtanĩaa maũndũ o ala ala, na twĩthĩawa na mĩvango ĩvw’anene. Nĩ w’o ki, tũtethasya wĩa vamwe, tũkatana vamwe, na tũkomĩĩsya vamwe. Mwĩĩtu-a-asa ũmwe wĩtawa Octavia, ũla wĩkalaa Britain, aĩtye ũũ: “Kũtethya wĩa na Yeova nĩkũtumaa nĩlũlũmĩlya ngwatanĩo yakwa na angĩ nĩkwĩthĩwa tũitumĩte ndũũ nũndũ wa tũmaũndũ tũte vala tũĩ, ĩndĩ kĩla kĩtũkwatanĩtye nĩ kwĩthĩwa na mĩvango ĩvw’anene na kĩeleelo kĩmwe.” We tyo wĩw’aa take? Tyo wĩw’aa ngwatanĩo yaku na ala angĩ yalũlũmĩla ĩla woona ũndũ mekĩĩte kĩthito mamwendeesye Yeova?

11. Nĩ kyaũ kĩkatuma twĩthĩwa na ngwatanĩo ndũmu mũnango vamwe na Yeova na ana-a-asa maitũ twĩ nthĩ nzaũ?

¹¹ Ngwatanĩo yitũ na Ngai vamwe na ala angĩ no yĩthĩwe yĩ ndũmu ĩvinda yĩĩ tũĩ, ĩndĩ ĩkeethĩwa yĩ ndũmu mũnango yĩla twĩlika ĩla nthĩ nzaũ yĩ na ũlũngalu. Kwasũanĩa wĩa ũla ũtweteele! Andũ ala methayũũkw’a makeethĩwa mayenda kũthokw’a na kũmanyĩw’a kwenda kwa Yeova. Naw’o wĩa wa kũalyũla nthĩ ĩno yĩkale ũndũ mũũnda wa Eteni wailyĩ no ũtweteele. O na kau mawĩa asu mai laisi, we wĩona ta tũkatana mũno wĩana ata tũitethya wĩa na ngoo ĩmwe na kũvetewa naĩ o kavola kwa kavola tũsumbĩkĩtwe nĩ Ũsumbĩ wa Masia? Andũ onthe ĩvinda yĩu makeethĩwa na ngwatanĩo ndũmu ene kwa ene na vamwe na Ngai woo, ũla vate ndĩi ‘ũkeanĩsya kwenda kwa kĩla kĩndũ kĩ thayũ.’—Sav. 145:16.

12. Kũtavany’a kũtũsũvĩaa ata?

¹² Nĩtwaĩlĩte kũsũvĩa ngwatanĩo yitũ na Yeova. Nũndũ nthĩ ĩno twĩkalĩte ĩtongoew’e nĩ Satani ũla Ndevili, na kelĩ twĩ na naĩ, nĩ laisi mũno tũkethĩa twambĩĩe kũsũanĩa na kwĩka maũndũ ta andũ ma nthĩ ĩno. Veva wa nthĩ no ũelekanw’e na ũndũ kĩw’ũ kya ũsĩ kĩkuaa mũndũ kĩmũtwaĩte ngalĩko ĩla we ũtekwenda. Ethĩwa nĩtũkwenda tũikathi na ũsĩ, twaĩle kũthambĩa na vinya w’onthe tũendete ngalĩko ĩla ĩngĩ. O ta ũu, no nginya twĩkĩe kĩthito kingĩ nĩ kana tũikelelũkw’e nĩ veva wa nthĩ ĩno ya Satani. Kũtavany’a nĩkũtũtetheeasya twĩkale tũsũanĩĩte mũno maũndũ ma kĩ-veva ĩndĩ ti maũndũ ala matonya kwonzya mũĩkĩĩo witũ. (Avi. 4:8) Kũtavany’a nĩkũlũlũmĩlasya mũĩkĩĩo witũ nũndũ kũtũlilikanasya mawatho ma Ngai na myolooto yake. O na nĩkũtumaa twĩkala twĩyovete nesa mĩio yitũ ya kaũ.—Soma Aeveso 6:14-17.

13. Mwana-a-asa ũmwe wa Australia ethĩawa na woni mwaũ ĩũlũ wa ũtavany’a?

¹³ Ĩla tweekĩa kĩthito ũtavany’anĩ na tweethĩwa tũkwatene ũthaithinĩ wa Yeova, tũikwataa mwanya wa kũsũanĩa mũno mathĩna maitũ, na kĩu nĩkĩtũsũvĩaa. Mwana-a-asa wĩtawa Joel wa Australia aĩtye ũũ: “Kũtavany’a nĩkũndetheeasya ndikone ta inyie ngũthĩna nĩ nyioka. Kũndilikanasya mathĩna ala makwatĩte andũ ala angĩ na kũindilikany’a ũndũ nyie nĩendeee nesa nũndũ wa kũatĩĩa myolooto ya Mbivilia. Kũtavany’a nĩkũndetheeasya nĩkale nĩnyivĩtye nũndũ nĩkũtumaa nĩmwĩkwatya Yeova vamwe na ana-a-asa na eĩtu-a-asa.”

14. Nĩkĩ tũtonya kwasya kana kwĩthĩwa tũendeee kũtavany’a kũĩkĩĩthasya twĩ na veva wa Ngai?

¹⁴ Wĩa wa kũtavany’a nũtumaa tũĩkĩĩa vyũ kana veva wa Ngai wĩ vamwe naitũ. Kwasũanĩa ngelekany’o ĩno: Twasye nĩwanengwa wĩa wa kũthi ũnengete andũ ũtũinĩ kwenyu mũkate mũseo mũno. Na ũithũkũma wĩa ũsu vai mũndũ ũkũkũĩva kana ũkũũtũngĩa mbesa ila ũũtũmĩa. Na eka ũu, ĩtina wa kavinda ũyĩthĩa andũ aingĩ mayendete mũkate ũsu, na o na amwe moo nĩmakũmenanĩisye  naw’o. Yu we ũthũkũma wĩa ũsu mĩthenya yĩana ata? No ũkw’e ngoo nũndũ wa woni wa andũ, na nũndũ wa ũu ĩtina wa ĩvinda ĩkuvĩ ndwĩthĩwa na vinya wa kũendeea kũũnengane. Kĩvathũkany’o na ũu, aingĩ maitũ tũtavanĩtye myaka mingĩ tũte kũĩvwa nĩ mũndũ na tũithekeewa na kũvũthw’a nĩ ala mate mũvea. We ndũkwona kana ũndũ ũsu ũĩkĩĩthya vyũ twĩ na veva wa Ngai?

15. Kũtavany’a ũvoo mũseo kwosanĩte ata na kĩeleelo kya Ngai kwondũ wa andũ?

¹⁵ Kwasũanĩa ũndũ kũtavany’a ũvoo mũseo kwosanĩte na kĩeleelo kya Yeova kwondũ wa andũ. Kĩeleelo kya Yeova kyaĩ andũ mekale vaa ĩũlũ wa nthĩ mate kũkw’a, na o na kau Atamu nĩweekie naĩ, Yeova ndaavĩndũa kĩlĩko. (Isa. 55:11) Vandũ va kũvĩndũa kĩlĩko, avangie ũndũ andũ makovow’a kuma ũkombonĩ wa naĩ na kĩkw’ũ. Nĩ kana kĩeleelo kĩu kya Ngai kĩanĩe, Yesũ nĩwokie kũũ nthĩ aumye thayũ wake wĩthĩwe nthembo kwondũ wa ala ewi. Ĩndĩ nĩ kana andũ methĩwe me ewi, maĩ no nginya mamanye kwenda kwa Ngai. Nĩkyo kĩtumi ĩla Yesũ wookie kũũ nthĩ wamanyĩisye andũ kwenda kwa Ngai na eeaĩa amanyĩw’a make meke oou. O naitũ ĩla twatetheesya andũ mew’anĩthw’e na Ngai, twĩthĩawa tũitethya wĩa wosanĩte na kĩeleelo kya Ngai kya kwovosya andũ kuma naĩnĩ na kĩkw’ũnĩ.

16. Kũtavany’a kũkonanĩtye ata na ĩla mĩao mĩnene ya Ngai?

¹⁶ Kũtetheesya andũ makinyĩle nzĩanĩ ĩla ĩelete thayũnĩ ũtathela kwonanasya kana nĩtũmendete na nĩtũmwendete Yeova, “ũla wendaa andũ onthe matangĩĩwe, na moke mamanye ũla w’o.” (1 Tim. 2:4) Ĩla Yesũ wakũlilw’e nĩ mwĩao wĩva mũnene katĩ wa ĩla mĩao yanengiwe mbaĩ ya Isilaeli, asũngĩie ũũ: “Mwende Mwĩaĩi Ngai waku na ngoo yaku yonthe, na thayũ waku w’onthe, na kĩlĩko kyaku kyonthe. Ũu nĩw’o mwĩao ũla mũnene na wa mbee. Na wa kelĩ ũvw’anene naw’o, nĩw’o ũũ, Mwende mũtũi waku o tondũ wĩyendete.” (Mt. 22:37-39) Kwoou ĩla tweeyumya tũtavany’e, twonanasya nĩtũatĩĩe mĩao ĩsu.—Soma Meko ma Atũmwa 10:42.

17. We wĩ na woni mwaũ ĩũlũ wa wĩa wa mwanya ũla tũnengetwe wa kũtavany’a ũvoo mũseo?

¹⁷ Twĩ aathime mũno! Yeova nũtũnengete wĩa ũtũeteae ũtanu, wĩa ũtumaa tũlũlũmĩlya ngwatanĩo yitũ nake na vamwe na angĩ, na ũtũsũvĩaa kĩ-veva. O na ĩngĩ wĩa ũsu nũtũnengae mwanya wa kwonany’a kana nĩtũmwendete na nĩtwendete angĩ. Andũ ma Ngai me kũndũ kwĩ kĩvathũkany’o ĩũlũ wa nthĩ na me kĩvathũkany’o vyũ. Ĩndĩ methĩwe nĩ akũũ kana nĩ ma mũika, nĩ ngya kana nĩ athwii, me na vinya kana nĩ onzu, onthe nĩmatataa ũndũ matonya matavye andũ ala angĩ ũvoo mũseo. No kwĩthĩwa ũtonya kwĩtĩkĩlana na Mwĩĩtu-a-asa Chantel kuma nthĩ ya France. Aĩtye ũũ: “Ũla wĩ vinya mbee wa onthe, Mũmbi wa syĩndũ syonthe, Ngai ũla mũtanu, ambĩaa atĩĩ: ‘Enda! Neena! Neenee, neenee vyũ kuma ngoonĩ. Nĩnĩkũnengete vinya wakwa, Ndeto yakwa Mbivilia, ala me ĩtunĩ me vamwe naku, na Aklĩsto ala angĩ me vamwe naku. O na nĩnĩkũmanyĩasya kĩla ĩndĩ, na nĩnĩkũnengae motao ala maĩlĩte ĩvinda yĩla yaĩle.’ Mwa nĩ ndaĩa nene ta kĩ kwĩka kĩla Yeova wendaa twĩke na kũtethya wĩa vamwe nake!”