1-3. (a) Ndai hpang jahtum na nhtoi hta Karai Kasang hpe kam sham ai lam matut nga hkra gara lam gaw anhte hpe karum ya na kun? (b) Ndai sumhpa hta hpa lam hkaja lu na kun?

ANHTE asak hkrung ai ya aten gaw, hpang jahtum nhtoi na jahtum hta re. Nhkru ai masha ni hpe grau grau nna mu lu wa ai. Shanhte gaw “tsingdu zawn tu” nga ai. (Shakawn 92:7) Jaw ai ngu nna Karai Kasang tsun ai lam hpe, masha law law n hkap la ai hpe anhte n mau ga ai. Pawlu gaw Hkristan ni hpe ndai hku tsun wa ai: “Myit mang ai lam hta ma kaji hkum tai myit; nhkru n hkra ai lam hta she ma kaji tai nga mu.” (1 Korinhtu 14:20) Dai lam hpe anhte gara hku hkan sa mai na kun?

² Mahtai hpe ndai sumhpa a madung Chyum Daw hta ndai hku tsun da ai: “Yehowa hpe hkan tam ai ni chyawm gaw, lam shagu chye ginhka ma ai.” (Ga Shagawp 28:5) Yehowa ra sharawng ai hpe lu na matu, galaw ra ai lam ni yawng hpe shanhte chye ai ngu tsun mayu ai re. Ga Shagawp 2:7-9 hta mung, teng man ai lam hta hkan ai ni hpe Yehowa gaw hpaji byeng-ya jaw  na lam tsun da ai. Shanhte gaw, “ding hpring ai lam, tara dara ai lam, teng man ai lam hte mai kaja ai lam shagu hpe chye na lu” ai akyu lu la na re.

³ Noa, Daniela hte Yoba ni hta, Karai Kasang hte seng ai nyan hpaji nga ai. (Ezekela 14:14) Dai ni aten na Karai a masha ni mung dai hte maren re. Nang gaw gara hku kun? Karai Kasang hte seng ai nyan hpaji nang hta nga ai kun? Yehowa ra sharawng ai “lam shagu chye ginhka” lu na matu, Yehowa hpe atsawm chye da ra ai. Dai majaw, ndai sumhpa hta (1) Noa, Daniela hte Yoba ni gaw Karai Kasang hpe gara hku chye wa ai kun? (2) Karai Kasang hpe chye ai gaw shanhte hpe gara hku karum ya wa ai kun? (3) Anhte mung shanhte zawn, makam masham hta gara hku rawt jat hkra galaw mai na kun? ngu ai lam ni hpe hkaja lu na re.

4. Noa gaw Yehowa hpe gara hku chye wa ai kun? Karai Kasang hpe chye chyang ai gaw shi hpe gara hku karum ya ai kun?

⁴ Yehowa hpe Noa gara hku chye wa ai kun? Masha labau hpang ai aten kaw nna, masha ni gaw Yehowa a lam hpe lam amyu masum hku nna sharin la lu ai. Hpan da ai lam kaw nna, Karai Kasang hpe sadi dung ai kaga mayam ni kaw nna, madat mara ai majaw akyu lu wa ai mahkrum madup ni kaw nna re. (Esaia 48:18) Noa gaw hpan da ai lam ni hpe atsawm myit yu ai hku nna, Karai Kasang nga ai hpe chye wa ai. Karai a atsam ningja ni hpe mung mu wa ai. Yehowa gaw hpung atsam kaba nna teng man ai Karai Kasang re ai hpe, Noa chye na wa ai. (Roma 1:20) Noa gaw Karai Kasang hpe kam sham ai daram sha n re. Shi a makam masham gaw ngang kang wa nna rawt jat wa ai.

5. Shinggyim masha a matu Karai Kasang a yaw shada lam hte seng nna Noa gara hku sharin la wa ai kun?

⁵ “Kam sham ai gaw na la lu ai kaw nna” rai nga ai ngu Chyum Laika hta tsun da ai. Dai majaw, kaga masha ni kaw nna na la ai lam gaw, anhte hta makam masham nga wa hkra karum ya lu ai. (Roma 10:17) Noa gaw, Yehowa hte seng ai lam hpe shi a jiwoi jiwa ni kaw nna, na la ai rai na re. Karai Kasang hpe sadi dung nna, Adam n si shi yang shangai wa ai Lamek gaw shi a kawa re. (Ndai sumhpa shawng na sumla hpe yu u.) Mahtusala gaw Noa a kaji dwi re. Noa a kaji dwi a kaji dwi re ai Yared gaw, Noa shangai ngut ai hpang 366 ning na yang she si mat ai. * (Luka 3:36, 37) Yehowa gaw shinggyim masha ni hpe hpan da ai lam, mungkan ga ting hpring hkra kashu kasha shaprat shangun ai lam hte shi hpe nawku na matu ra sharawng ai lam ni hpe, dai jiwoi jiwa ni hte shanhte a madu jan ni gaw, Noa hpe sharin ya wa ai rai na re. Adam yan Ewa gaw Yehowa hpe madat mara lam n nga wa ai hpe mung Noa sharin la lu na re. Shan a dawdan lam a majaw, n kaja ai akyu ni byin nga ai hpe mung shi mu lu na re. (Ningpawt 1:28; 3:16-19, 24) Noa gaw shi sharin la ai lam ni hpe ra sharawng nna, dai lam ni gaw Yehowa hpe nawku na matu shi hpe shadut ya wa ai.​—⁠Ningpawt 6:9.

6, 7. Myit mada lam gaw Noa a makam masham hpe gara hku ngang kang shangun ai kun?

 ⁶ Myit mada lam gaw makam masham hpe shangang shakang ya ai. Noa ngu ai amying a lachyum gaw, “shangwi shapyaw na ra ai” (sh) “hkring sa ai” ngu ai re ai majaw, myit mada lam hte matut mahkai nga ai. (Ningpawt 5:29) Shi a amying a lachyum hpe Noa chye ai majaw, makam masham ngang kang wa na re. Yehowa gaw Lamek hpe shi kasha hte seng nna ndai hku tsun na matu shadut ya wa ai: “Yehowa dagam kau ai ga hta, anhte hkrum ai amu bungli hte lata a ru tsang ai hta, ndai wa gaw anhte hpe shangwi shapyaw na ra ai.” Dai majaw Karai Kasang gaw kaja ai lam ni galaw ya na hpe Noa myit mada wa ai. Abela hte Enuk zawn, “amyu matu” gaw lapu a baw hpe abrep kau na lam shi kam wa ai.​—⁠Ningpawt 3:15.

⁷ Ningpawt Ninghpang 3:15 hta lawm ai Karai Kasang a ga sadi hpe, Noa tup hkrak n chye na ai. Raitim, dai myihtoi ga gaw, htawm hpang hte seng nna myit mada lam jaw ai hpe gaw shi chye na ai. Enuk gaw dai myihtoi ga hte bung ai shiga hpe hkaw tsun wa ai. Yehowa gaw nhkru ai lam ni hpe jahten kau ya na re, ngu nna shi tsun wa ai. (Yuda 14, 15) Hara Magedon hta teng sha hpring tsup wa na re ai Enuk a shiga gaw, Noa a myit mada lam hte makam masham hpe teng sha ngang kang shangun na re.

8. Karai Kasang hpe atsawm sha chye chyang ai gaw Noa hpe gara hku makawp maga ya ai kun?

⁸ Karai Kasang hte seng ai machye machyang gaw Noa hpe gara hku karum ya wa ai kun? Noa gaw Yehowa a lam sharin la nna, Karai hte seng ai nyan hpaji hte makam masham hta rawt jat wa ai. Dai lam gaw Yehowa myit n pyaw na lam yawng hpe koi lu hkra, shi hpe makawp maga ya ai. Gara hku nna kun? Noa gaw Karai Kasang a jinghku byin mayu ai. Dai majaw, Yehowa hpe n kam sham nna nyet kau ai ni hpe shi n kanawn wa ai. Shanhte hte n bung ai sha, mungkan ga de yu wa ai nat ni hkalem ai hpe shi n hkam wa ai. Masha ni gaw, hpung atsam nga ai nat ni hpe ra sharawng nna shanhte hpe nawku na matu pyi shakut wa ai. (Ningpawt 6:1-4, 9) Shinggyim masha ni kashu kasha shaprat nna, mungkan ga ting hpring wa na matu, Yehowa ra sharawng ai hpe mung Noa chye da ai. (Ningpawt 1:27, 28) Nat ni gaw shinggyim numsha ni hpe la nna kasha lu wa ai. Dai zawn galaw ai gaw shut ai hpe Noa chye ai. Dai ma ni gaw kaga ma ni hta grau kaba nna, grau n-gun ja wa ai majaw, dai lam shut ai hpe grau mu lu wa ai. Hpang jahtum hta, hka sha-u ing nna nhkru ai masha ni hpe jahten kau na lam, Noa hpe Yehowa tsun wa ai. Yehowa a sadi jaw ga hpe Noa madat ai majaw, sanghpaw li shachyaw ai. Shi hte shi a nta masha ni hkye hkrang la hkrum ai.​—⁠Hebre 11:7.

9, 10. Noa zawn makam masham rawt jat hkra anhte gara hku galaw mai na kun?

⁹ Noa zawn anhte mung makam masham hpe rawt jat hkra gara hku galaw mai ai kun? Karai a mungga hpe atsawm hkaja na matu ahkyak ai. Anhte hkaja ai lam hpe ra sharawng ra ai. Anhte a prat hta ra ang ai galai shai ai lam ni galaw na matu hte  kaja ai lam hpe lata na matu, anhte hkaja ai lam hpe akyu jashawn ra ai. (1 Petru 1:13-15) Makam masham hte Karai Kasang hte seng ai nyan hpaji gaw, Satan a hkalem ai lam hte ndai mungkan a shingkang ka-up ai lam kaw nna anhte hpe makawp maga ya na re. (2 Korinhtu 2:11) Mungkan hta nga ai masha law law gaw, dawsa ai lam, nse nsa ai lam hpe tsawra nna, shanhte a shut shai ai ra marin ai lam hta hkan sa nga ma ai. (1 Yawhan 2:15, 16) Nhkru ai ndai mungkan a jahtum ni nga sai hpe shanhte gaw n hkap la ma ai. Lama na, anhte gaw ngang kang ai makam masham n nga yang, anhte mung dai zawn myit wa chye ai. Yesu gaw anhte asak hkrung nga ai aten hpe, Noa aten hte shing daw nna tsun wa ai. Raitim, dawsa ai lam, nse nsa ai lam hpe n re ai sha, wenyi shoihpa lam hpe ahkyak shatai nna tsun wa ai.​—⁠Mahte 24:36-39 hpe hti u.

¹⁰ Tinang hkum tinang ndai hku san u: ‘Yehowa hpe ngai gaja wa chye ai lam nye a aprat gaw madun nga ai kun? Jaw ai ngu Yehowa tsun ai lam hpe galaw na matu hte Karai Kasang galaw shangun mayu ai lam hpe kaga masha ni hpe sharin ya na matu nye a makam masham gaw shadut ya ai kun?’ Noa zawn teng man ai Karai Kasang hte arau hkawm nga ai, n hkawm nga ai hpe chye na matu dai ga san ni a mahtai gaw nang hpe karum ya na re.

11. (a) Ramma Daniela gaw Karai Kasang hpe tsawra ai majaw shi kanu yan kawa hte seng nna hpa chye lu ai kun? (b) Daniela hta nga ai gara atsam ningja ni hpe nang kasi la mayu ai kun?

¹¹ Daniela gaw Yehowa hpe gara hku chye wa ai kun? Yehowa hte shi a Mungga hpe tsawra wa hkra Daniela a kanu yan kawa gaw sharin ya ai. Daniela mung shi a prat hta dai hte maren hkan sa wa ai. Shi asak kaba wa ai aten hta pyi, Chyum Laika hpe matut nna atsawm hkaja ai. (Daniela 9:1, 2) Daniela gaw Yehowa hpe atsawm sha chye ai. Israela ni a matu Yehowa galaw ya wa ai lam yawng hpe mung shi chye da ai. Daniela gaw, shagrit shanem nna myit madung hte akyu hpyi wa ai lam, Daniela 9:3-19 hta mu lu ai. Dai akyu hpyi ga hpe hti nna atsawm myit yu u. Tinang hkum tinang ndai hku san u: ‘Ndai akyu hpyi ga gaw Daniela hte seng nna ngai hpe hpa sharin ya ai kun?’

12-14. (a) Daniela gaw Karai Kasang hte seng ai nyan hpaji gara hku madun wa ai kun? (b) Daniela a marai rawng ai hte sadi dung ai lam hpe Yehowa gara hku shaman chyeju jaw wa ai kun?

¹² Karai Kasang hpe atsawm chye chyang ai gaw Daniela hpe gara hku karum ya ai kun? Karai Kasang hpe sadi dung let nawku nga ai Yuda masha langai hku nna, shut shai ai nawku htung nga ai Babelon hta nga na matu loi na n re. Ga shadawn, Yehowa gaw Yuda masha ni hpe ndai hku tsun ai: “Ngai nanhte hpe rim woi wa shangun ai mare a ngwi pyaw lam tam” u. (Yeremia 29:7) Shi hpe myit masin mahkra hte nawku na matu mung shanhte hpe hkang da ai. (Pru Mat 34:14) Daniela gaw dai hkang da ai ga lahkawng yan hpe gara hku madat mara wa ai kun? Yehowa hpe madat mara ai gaw nambat langai rai nna, masha a tara gaw nambat lahkawng re ai hpe chye na matu, Karai Kasang hte seng ai nyan hpaji gaw Daniela hpe karum ya wa ai. Shaning tsa lam hku na ai hpang, Yesu gaw dai tara hpe sha bai sharin ya wa ai.​—⁠Luka 20:25.

¹³ Nhtoi 30 ya laman, hkawhkam hta lai nna kadai mung, kaga hpara (sh) kaga masha hpe akyu n mai hpyi ai ngu tara jahkrat ai shaloi, Daniela gara hku galaw wa ai kun? (Daniela 6:7-10 hpe hti u.) ‘Nhtoi 30 ya sha re’ nga nna shi lawt ga mai tsun ai. Raitim, Karai Kasang hpe nawku ai gaw, masha a tara hta grau nna ahkyak ai majaw, Daniela gaw ning dang kau ai. Daniela gaw masha ni n mu lu ai shara kaw nna Yehowa  hpe akyu hpyi mai ai. Raitim, shani shagu shi akyu hpyi ai hpe masha law law mu ai hpe shi chye ai. Dai majaw, Daniela gaw shoi hpa nga tim, masha ni shi hpe mu lu ai shara hta matut nna akyu hpyi ai. Hpa majaw nga yang, Yehowa hpe nawku ai lam hpe jahkring kau sai nga nna masha ni shadu mat na hpe shi n ra ai majaw re.

¹⁴ Daniela a marai rawng ai lam hte sadi dung ai dawdan lam hpe Yehowa shaman chyeju jaw wa ai. Daniela hpe hkanghkyi ni kaw nna mawai la nna mauhpa lam madun wa ai. Dai majaw, Medi-Persi Hkawseng Mungdan ting Yehowa a lam chye mat ai akyu lu wa ai.​—⁠Daniela 6:25-27.

15. Anhte mung Daniela zawn makam masham rawt jat hkra gara hku galaw mai na kun?

¹⁵ Daniela zawn anhte mung makam masham rawt jat hkra gara hku galaw mai ai kun? Makam masham ngang kang na matu, Karai a Mungga hpe hti ai daram hte sha n mai ai. Hti ai lam hpe chye na ra ai. (Mahte 13:23) Masa lam ni hte seng nna, Yehowa gara hku myit nna hkamsha ai hpe anhte chye mayu ai. Dai majaw anhte hti ai lam hpe sung sung myit ra ai. Ayan na akyu hpyi na matu mung grai ahkyak ai. Laksan  hku nna gaw, anhte hta mayak mahkak ni nga ai shaloi hta re. Nyan hpaji hte n-gun atsam lu na matu kam sham myit hte anhte akyu hpyi yang, Yehowa gaw nhpaw nya jaw na re.​—⁠Yaku 1:5.

16, 17. Yehowa hpe Yoba gara hku chye wa ai kun?

¹⁶ Yoba gaw Yehowa hpe gara hku chye wa ai kun? Yoba gaw Israela amyu n re. Raitim, Abraham, Isak hte Yaku gaw shi a jinghku ni re. Yehowa gaw shanhte hpe shi a lam hte shinggyim masha ni hte seng nna shi a yaw shada lam hpe tsun dan wa ai. Kaga lam ni hku nna mung, Yoba gaw dai manu dan ai teng man lam ni hpe sharin la wa ai. (Yoba 23:12) Shi Yehowa hpe ndai hku tsun ai: “Ngai gaw na a lam na hte na yu ni ai.” (Yoba 42:5) Yoba gaw nye a lam teng man ai hku tsun wa ai ngu, Yehowa nan tsun wa ai.​—⁠Yoba 42:7, 8. 

¹⁷ Yoba gaw hpan da ai lam ni hpe yu nna mung, Yehowa a atsam ningja ni hpe chye wa na re. (Yoba 12:7-9, 13) Karai Kasang hte shingdaw yang shinggyim masha ni gaw grai nan kaji ai hpe, hpan da ai lam ni hpe akyu jashawn nna Elihu hte Yehowa gaw, Yoba hpe sharin ya wa ai. (Yoba 37:14; 38:1-4) Yehowa a mungga gaw Yoba a myit masin de du ai majaw, shagrit shanem let Karai Kasang hpe ndai hku tsun wa ai: “Nang gaw yawng mayawng hpe galaw lu nna, nang maw ai lam hkum da shara n nga ai hpe, ngai chye nngai.” Shi ndai hku bai tsun ai: “Ga nhpu hte wan dap hta myit nem nga nngai law.”​—⁠Yoba 42:2, 6.

18, 19. Yehowa hpe teng sha chye ai lam Yoba gara hku madun wa ai kun?

¹⁸ Karai Kasang hpe atsawm chye chyang ai gaw Yoba hpe gara hku karum ya ai kun? Yoba gaw Karai a tara ni hpe atsawm chye da ai. Yehowa hpe teng sha chye nna, dai lam gaw jaw ai hpe galaw na matu shi hpe shadut ya ai. Ga shadawn, kaga masha ni hpe matsan n dum yang, Karai Kasang hpe shi tsawra ai ngu mai tsun na n re ai hpe Yoba chye ai. (Yoba 6:14) Kaga masha ni hta grau nna, shi gaw kaja ai ngu n myit wa ai. De a malai, matsan ai, lusu ai n ginhka ai sha, shi a dinghku masha hku nna kanawn mazum wa ai. Yoba ndai hku tsun ai: “Ngai hpe hpan da ai wa, shi hpe mung hpan da ai, n rai ni?” (Yoba 31:13-22) Yoba gaw lusu nna ahkaw ahkang kaba tim, gumrawng gumtawng myit n rawng ai. Kaga masha ni hta shi grau ahkyak ai ngu n myit la ai. Dai ni na aten hta, lusu nna ahkaw ahkang kaba ai masha law law hte grai shai ai.

¹⁹ Yehowa hta na grau ahkyak ai lam byin wa shangun chye ai arung arai ni hte hpawn, hpa hpe raitim Yoba n ra sharawng ai. Lama na, shi dai hku ra sharawng wa yang, “ntsa de nga ai Karai Wa” hpe nyet kau hkrup na hpe shi chye ai. (Yoba 31:24-28 hpe hti u.) Hkungran ai gaw, madu wa hte madu jan lapran ahkyak ai ga sadi re ai hpe mung, Yoba chye ai. Hkum shan ra marin ai myit hte kaga num hpe n yu na matu, shi hkum shi ga shaka tawn da ai. (Yoba 31:1) Ndai zawn galaw ai gaw grai shakawn hpa re. Hpa majaw nga yang, Yoba aten hta, la ni gaw num langai hta n-ga mai la ai ahkang Yehowa jaw da ai majaw re. Yoba gaw num kaji naw la mayu ai nga yang, mai la ai. Raitim, shawng ningnan hkungran ai lamang hta, Yehowa gaw la langai hte num langai hpe sha, hkungran ya wa ai hpe shi chye ai. Dai zawn galaw na matu Yoba lata wa ai. * (Ninghpawt 2:18, 24) Shaning 1,600 daram na ai hpang, Yesu mung hkungran ai lam hte ngang (sex) hte seng nna dai tara hpe sha sharin ya wa ai.​—⁠Mahte 5:28; 19:4, 5.

20. Yehowa hte shi a tara ni hpe chye da ai gaw kaja ai kanawn manang hte shangwi shapyaw lam ni lata ai shaloi anhte hpe gara hku karum ya na kun?

 ²⁰ Yoba zawn anhte mung makam masham rawt jat hkra gara hku galaw mai ai kun? Yehowa hpe atsawm chye ra nna, anhte galaw ai lam yawng hta dai machye machyang hpe akyu jashawn ra ai. Ga shadawn, Yehowa gaw “kashun kashe tsaw ai” ni yawng hpe n dawng ai, hpyi hpun ai ni hte anhte n mai kanawn ai lam Chyum Laika hta tsun da ai. (Shakawn 11:5; 26:4 hpe hti u.) Tinang hkum tinang ndai hku san yu u: ‘Yehowa a myit mang ai lam hte seng nna, ndai Chyum daw lahkawng gaw ngai hpe hpa tsun dan ai kun? Nye prat a ahkyak htum lam lata ai hte seng nna (sh) kadai ni hte kanawn ai, gara shangwi shapyaw lam hpe lata ai, internet hta ngai hpa hpe yu ai hte seng nna dai Chyum daw ni gaw, gara hku akyu shabyin lu ai kun?’ Yehowa hpe nang kade daram chye ai hpe chye na matu, na a mahtai gaw karum ya lu ai. Nhkru ai ndai mungkan a shingkang ka-up ai hpe anhte n kam hkam ai. Dai majaw, gara gaw jaw ai, shut ai hte gara gaw hpaji rawng ai, n rawng ai hpe chye ginhka lu hkra, anhte a “myit mang ai lam” hpe shaman da ra ai.​—⁠Hebre 5:14; Ehpesu 5:15.

21. Yehowa hpe myit shapyaw ya lu na matu “lam shagu chye ginhka” lu hkra hpa gaw nang hpe karum ya lu na kun?

²¹ Noa, Daniela hte Yoba ni gaw Yehowa hpe atsawm chye hkra galaw wa ai. Dai majaw, Yehowa hpe myit shapyaw ya lu ai “lam shagu chye ginhka” lu hkra, shanhte hpe Yehowa karum ya wa ai. Yehowa woi awn ai lam hku hkan sa ai gaw, awng dang ai asak aprat lu la ai hpe, shanhte a kasi ningli ni gaw sakse madun nga ai. (Shakawn 1:1-3) Tinang hkum tinang ndai hku san yu u: ‘Noa, Daniela hte Yoba ni Yehowa hpe chye ai zawn ngai chye ai kun?’ Gaja wa nga yang, dai sadi dung ai masha ni hta grau nna anhte gaw Yehowa hpe chye lu ai. Hpa majaw nga yang, Yehowa gaw shi a lam hte seng nna anhte hpe grau chye hkra tsun dan da ai majaw re. (Ga Shagawp 4:18) Dai majaw, Chyum Laika hpe atsawm sha hkaja u. Hkaja ai lam hpe sung sung myit yu u. Chyoi pra ai wenyi lu na matu akyu hpyi u. Rai yang, ndai nhkru ai mungkan gaw nang hpe shingkang ka-up lu sana n re. De a malai, nang gaw Karai hte seng ai nyan hpaji hte maren hkawm sa lu nna, sumsing lamu na Kawa hte grau nna ni htep lu wa na re.​—⁠Ga Shagawp 2:4-7.