Egọmeti buobu nọ i wo ẹgba gaga a bi ku ebọmbo ọraha-muotọ, yọ enọ i wo no vẹre a gbe bi ku efa. Onana u ru nọ ẹmo nọ a rẹ rọ ebọmbo ọraha-muotọ fi ọ sai ro duwu lahwe oke kpobi. Ahwo buobu a tẹ be ruawa inọ oghẹrẹ nọ ebọmbo ọraha-muotọ i bi bu te na, ahwo a te siọ ebọmbo nana ba ẹsa ha nọ a te bi fi ẹmo. Ahwo a be tubẹ ruawa inọ egọmeti ọvo dede ọ tẹ sa ebọmbo ọraha-muotọ ọsese ọvo, u ti ru nọ egọmeti buobu a ti ro mu erai họ ẹsa re, nọ a rẹ sae rọ raha akpọ na muotọ riẹriẹriẹ. Obe nọ a re se Bulletin of the Atomic Scientists o ta nọ oghẹrẹ nọ akpọ na ọ rrọ obọnana, “ẹmo nọ a rẹ rọ ebọmbo ọraha-muotọ fi ọ rọ rẹ, ọ sai duwu lahwe oke kpobi.”

 Kọ ahwo-akpọ a ti gine fi ẹmo nọ a rẹ jọ sa ebọmbo ọraha-muotọ? O tẹ via ere, kọ a te raha akpọ na muotọ? Kọ ma tẹ be ruawa nọ ẹmo nọ a rẹ rọ ebọmbo ọraha-muotọ fi o ti duwu lahwe, ẹvẹ ma sai ro ru awaọruọ mai kpotọ? Eme Ebaibol na ọ ta?

Ma te ta kpahe eware nana

•  Kọ Ebaibol na ọ ta nọ a ti fi ẹmo nọ a te jọ sa ebọmbo ọraha-muotọ?

•  Kọ Ọghẹnẹ ọ te kuvẹ re ahwo-akpọ a fi ẹmo nọ a rẹ jọ sa ebọmbo ọraha-muotọ?

•  Kọ a te raha otọakpọ na no?

•  Whọ tẹ be ruawa kpahe ẹmo ebọmbo ọraha-muotọ, eme ọ rẹ sai fiobọhọ?

•  Kọ a jọ Ebaibol na ruẹaro nọ ebọmbo ọraha-muotọ a ti ro fi ẹmo Amagidọn?

•  Eme Ebaibol na ọ ta nọ u ti ku ẹmo họ?

•  Kọ obe Eviavia o ta kpahe ẹmo nọ a te rọ ebọmbo ọraha-muotọ fi?

 Kọ Ebaibol na ọ ta nọ a ti fi ẹmo nọ a te jọ sa ebọmbo ọraha-muotọ?

 Ebaibol na ọ nwane ta dẹẹ hẹ inọ ahwo-akpọ a ti fi ẹmo nọ a te jọ sa ebọmbo ọraha-muotọ. Rekọ a jọ Ebaibol na ruẹaro kpahe iruemu nọ ahwo a ti dhesẹ gbe eware jọ nọ e te via, yọ enana e sae wha ẹmo nọ a rẹ jọ sa ebọmbo ọraha-muotọ ze.

 Joma ta kpahe eware jọ nọ Ebaibol na ọ ta, re ma rehọ ae wawo eware nọ e be via evaọ akpọ na nẹnẹ.

 Oware nọ Ebaibol na ọ ta: Ilele Jesu a nọ riẹ nọ: “Eme ọ te jọ oka ọzino ra gbe orọ oke urere uyero-akpọ na?” Jesu ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Orẹwho o te kpareso orẹwho, uvie o te kpareso uvie.”—Matiu 24:3, 7.

 Eware nọ e be via: Erẹwho buobu, te enọ i wo ebọmbo ọraha-muotọ te enọ e rẹ sai ku ebọmbo itieye na a be hae gwọlọ fi ẹmo.

 “Anwọ imikpe jọ ze na, ozighi nọ o rrọ akpọ na o bi dhe ẹgẹga: a bi fi ẹmo gaga vi epaọ anwẹdẹ kpobi.”—The Armed Conflict Location & Event Data Project.

 Oware nọ Ebaibol na ọ ta: “Evaọ oke urere na, ovie obọze ovatha-ọre o ti lele [ovie ẹkpẹlobọ ovatha-ọre] muabọ.”—Daniẹl 11:40.

 Eware nọ e be via: Wọhọ epanọ a ruẹaro riẹ evaọ Ebaibol na, erẹwho buobu gbe ahwo nọ a rrọ abọ rai a bi muabọ hayo họre ohwohwo. A bi hrowo oma ohwo nọ ọ mae ga. Dede nọ erẹwho nọ e mai wo ebọmbo ọraha-muotọ na a be yọroma gaga re a siọ ẹmo ba efi, a gbe bi ku ebọmbo itieye na fiba enọ a wo no vẹre, hayo ru enọ a wo no anwẹdẹ wo ẹgba vi epaọ ọsosuọ.

 “Evaọ ikpe 10 nọ e vrẹ na, emo nọ a bi fi i bi dhe ebuebu, yọ egọmeti nọ i wo ẹgba gaga a be tha tabọ tabọ uke.”—The Uppsala Conflict Data Program.

 Oware nọ Ebaibol na ọ ta: “Evaọ edẹ urere na, oke obẹbẹ nọ o rẹ bẹ ẹria o te jọ. Keme ahwo . . . a te rọwo ru ọtamuo ho, a te ta ahwo raha, a ti wo oma-onyẹ hẹ, a ti mu ofu-ọkpoo.”—2 Timoti 3:1-3.

 Eware nọ e be via: Wọhọ epanọ ahwo a be hae whọ kuoma nẹnẹ na, ere isu e be hae whọ kuoma re. Ukpenọ a rẹ gwọlọ edhere nọ a re ro ku ẹwhọ rai họ dhedhẹ, a ve bi seha kẹ ohwohwo hayo si ogaga. Yọ eware nana e rẹ whae ze nọ a re ro fi ẹmo nọ a sae jọ sa ebọmbo ọraha-muotọ.

 “Nọ ahwo a gbẹ gwọlọ edhere nọ a re ro ru eware kugbe he, kọ emo nọ a rẹ jọ raha ọraha je kpe ahwo kufiẹ gaga ọvo a te hai fi.”—S. Saran and J. Harman, World Economic Forum.

 Kọ Ọghẹnẹ ọ te kuvẹ re ahwo-akpọ a fi ẹmo nọ a rẹ jọ sa ebọmbo ọraha-muotọ?

 Ebaibol na ọ ta ha sọ Ọghẹnẹ ọ te kuvẹ riẹ hayo ọ te kuvẹ hẹ. Rekọ Ebaibol na ọ ta nọ “eware idudu,” hayo eware nọ e rẹ lẹliẹ ozọ mu ahwo e te via evaọ oke mai na. (Luk 21:11) Oware idudu utioye jọ họ ebọmbo ọraha-muotọ nọ a sa evaọ etoke Ẹmo Akpọ Avivẹ. Ebaibol na ọ ta kpahe oware nọ Ọghẹnẹ ọ rọ kuvẹ re ahwo a fi emo. Re whọ gbẹ riẹ kpahe onana, rri ividio na Fikieme Ọghẹnẹ Ọ jẹ Kuvẹ kẹ Uye-Oruẹ?

 Kọ a te raha otọakpọ na no?

 Ijo. Ahwo-akpọ a tẹ make wariẹ mu ebọmbo ọraha-muotọ họ ẹsa, Ọghẹnẹ ọ te kuvẹ hẹ re eware i yoma te epanọ a rẹ rọ raha akpọ na kpobi muotọ. Ebaibol ọ ta nọ ahwo-akpọ a te sae raha akpọ na no ho, yọ ahwo a te rriae bẹdẹ bẹdẹ.

 Ahwo jọ a bi roro nọ evaọ obaro, umutho ahwo jọ ọvo a ti kiọkọ akpọ na nọ a be reoja keme a rọ ebọmbo ọraha-muotọ nua akpọ na no. Rekọ Ebaibol na ọ ta nọ oware kpobi nọ ahwo-akpọ a bi ru rọ raha akpọ na kẹhẹ fiki emo nọ a bi fi, Ọghẹnẹ ọ te ruẹrẹ akpọ na họ.

 Oghẹrẹ nọ ọmemama na ọ ma otọakpọ na u gbunu gaga keme ọ ma riẹ evaọ oghẹrẹ nọ akpọ na ọvo ọ sae rọ ruẹrẹ omariẹ. Rekọ ukuhọ riẹ, Ọghẹnẹ ọvo ọye ọ te rọ ogaga riẹ ru eware woma evaọ otọakpọ na; o ti ru ei fihọ wowoma re ahwo-akpọ a rriae bẹdẹ bẹdẹ.—Olezi 37:11, 29; Eviavia 21:5.

 Whọ tẹ be ruawa kpahe ẹmo ebọmbo ọraha-muotọ, eme ọ rẹ sai fiobọhọ?

 Ahwo jọ a be ruawa nọ ahwo-akpọ a ti fi ẹmo nọ a te jọ sa ebọmbo ọraha-muotọ, onana o vẹ te wha ebẹbẹ buobu ze. Eyaa nọ Ọghẹnẹ ọ ya gbe ehrẹ nọ ọ kẹ omai evaọ Ebaibol na e rẹ sai fiobọhọ kẹ ahwo nọ a be ruawa re awaọruọ rai o kpotọ. Evaọ oghẹrẹ vẹ?

 Ebaibol na ọ ta nọ akpọ na o ti woma evaọ obaro, eware i ve je woma kẹ ahwo nọ a be rriae. Ma te wuhrẹ kpahe ẹruore nana nọ Ebaibol ọ kẹ omai na, awaọruọ mai o re kpotọ, ẹruore na ọ vẹ te jọ wọhọ “umuokọ rọkẹ uzuazọ mai.” (Ahwo Hibru 6:19) Awaọruọ mai o re je kpotọ nọ ma tẹ be hai roro kpahe orọ okpẹdoke, ukpenọ ma rẹ ruawa kpahe oware nọ o rẹ sae via odẹnotha. Jesu ọ ta nọ, “ebẹbẹ ẹdẹ kpobi i te kẹ ẹdẹ yena.”—Matiu 6:34.

 U wuzou gaga re mai kpobi ma hae rẹrote omamai re ma hai ru eware nọ e rẹ lẹliẹ udu mai totọ. Idhere jọ nọ ma re ro ru onana họ, nọ ma tẹ be hae whaha eware nọ e rẹ lẹliẹ udu mai jọ awawa. U fo re ma hae kezọ kẹ eme nọ ahwo a be ta ga hrọ họ kpahe ebọmbo ọraha-muotọ nọ ahwo a bi ku, gbe emo nọ ahwo a roro nọ e rẹ sai duwu lahwe evaọ obaro nọ a sae jọ sa ebọmbo itieye na. Orọnikọ ma te ru ere yọ ma bi gbolaro kẹ eware nọ e be via ha. Ukpoye, u re fiobọhọ kẹ omai si iroro no eware nọ e sai fi awa họ omai oma nọ ma sai nwene he, gbe eware nọ ẹsejọhọ e te tubẹ via dede he.

 Hai si ẹro no iyẹrẹ iyoma ẹsejọ re whọ sae tẹrovi eware nọ e be riẹ nya evaọ uzuazọ ra.

 Who te wuhrẹ ziezi kpahe eyaa nọ Ọghẹnẹ ọ ya, who ti wo ẹruore, udhedhẹ gbe oghọghọ.

 Kọ a jọ Ebaibol na ruẹaro nọ ebọmbo ọraha-muotọ a ti ro fi ẹmo Amagidọn?

 Ahwo jọ a re roro nọ ẹmo Amagidọn yọ ẹmo nọ ahwo-akpọ na soso a te rọ ebọmbo ọraha-muotọ fi. Ẹsejọhọ a bi roro nọ ọraha nọ ẹmo otiọye ọ te wha ze, okolo ho.

 Rekọ Ebaibol na ọ ta nọ Amagidọn yọ ẹmo nọ “ivie otọakpọ na soso,” hayo egọmeti ahwo-akpọ a ti lele Ọghẹnẹ fi. a(Eviavia 16:14, 16) Amagidọn o wo ohẹriẹ gaga no ẹmo ahwo-akpọ nọ a rẹ rehọ ebọmbo ọraha-muotọ fi, onọ a re jo kpe ahwo ugbekpe jẹ raha eware ogbẹraha. Evaọ ẹmo Amagidọn, ahwo omuomu na ọvo Ọghẹnẹ ọ te raha, kẹsena udhedhẹ gbe ufuoma o vẹ te jọ akpọ na.—Olezi 37:9, 10; Aizaya 32:17, 18; Matiu 6:10.

 Eme Ebaibol na ọ ta nọ u ti ku ẹmo họ?

 Jihova b Ọghẹnẹ o ti dhesẹ ogaga riẹ kẹ erẹwho nọ i bi fi ẹmo, o ti ru emo serihọ jẹ raha ekwakwa ẹmo rai no. Ẹvẹ o ti ro ru ei? Ọ te rọ Uvie riẹ, koyehọ egọmeti riẹ nọ o ro mu no evaọ obọ odhiwu ro su akpọ na soso.—Daniẹl 2:44.

 Nọ Uvie Ọghẹnẹ o tẹ ze no, Ọghẹnẹ o ti wuhrẹ ahwo epanọ a rẹ rria dhedhẹ jẹ riẹ yerikugbe ohwohwo. Egọmeti ọvuọvo oye u ti su akpọ na soso evaọ oke yena, fikiere erẹwho na e gbẹ te họre kuoma ha. Ahwo a gbe ti wuhrẹ epanọ a re fi ẹmo dede he. (Maeka 4:1-3) Ẹvẹ akpọ na ọ te jọ evaọ oke yena? Udhedhẹ o te jọ akpọ na, ohwo kpobi ọ te “keria ọvuọ otọ ure evaene gbe otọ ure ifigi riẹ, ohwo ọvo o ti ru ozọ mu ai hi.”—Maeka 4:4.