MAIL-ILIW ni Jose a kumitkita iti daya, a mangnamnama a makalibas iti bunggoy dagiti komersiante. Nalabit asideg laeng iti turod nga ayan ti pagtaenganna idiay Hebron. Mabalin a maturogen ni tatangna a Jacob, a dina ammo ti napasamak iti dungdungnguenna nga anak. Ngem ammo ni Jose a saanen a makaawid ken pulos a dinan makita ti ipatpategna a lakayen a tatangna. Gapu ta ginatang dagiti komersiante ni Jose ken dida kayat a makalibas, sipsiputanda bayat ti panagbiaheda a nakakamelio iti dalan nga agpaabagatan. Ti ubing a ni Jose ket napateg kadakuada a kas iti nangina a nabanglo a bedelio ken lana a mabalin a pakaganansiaanda idiay Egipto.

Mabalin nga agtawen laeng ni Jose iti agarup 17. Panunotem a sirsiripenna ti lumlumneken nga init iti Dakkel a Baybay, bayat a pampanunotenna nga agbaliwen ti biagna. Kasla dina patien a dandani pinatay dagiti kakabsatna ken inlakoda kas adipen. Sigurado a di malapdan ni Jose ti agsangit. Dina ammo no anianto ti masakbayanna.

Apay a napasamak ken ni Jose ti kasta a nakakaasi a kasasaad? Ania ti maadaltayo iti pammati ti agtutubo a lalaki a binusor ken inlaksid dagiti miembro ti pamiliana?

Nagtaud ni Jose iti nagdakkel ngem saan a naragsak ken nariribuk a pamilia. Iladawan ti Biblia ti pamilia ni Jacob kas nalawag a pammaneknek iti dakes nga epekto ti poligamia. Maysa dayta a nairamuten nga aramid nga impalubos ti Dios iti ilina agingga nga insubli ti Anakna ti orihinal a pagalagadan a monogamia. (Mateo 19:4-6) Nalabit adda 14 nga annak ni Jacob iti uppat a babai—ti dua nga asawana a da Lea ken Raquel, ken dagiti adipenda a da Zilpa ken Bilha. Sipud pay idi damo, ipatpategen ni Jacob ti napintas nga asawana a ni Raquel. Ngem saan a kasta ti narikna ni Jacob iti manang ni Raquel a ni Lea, a nagbalin nga asawana gapu ta naallilaw. Nakaro ti panaginnimon ti dua a babbai, ta nagtultuloy dayta agingga kadagiti annakda.—Genesis 29:16-35; 30:1, 8, 19, 20; 37:35.

 Nabayagen a lupes ni Raquel, isu nga idi impasngayna ni Jose, dinungdungngo ni Jacob daytoy nga anakna iti kinalakay. Kas pagarigan, gapu ta mabalin nga agpeggad ti pamilia ni Jacob idi sabtenda ti gumurgura a kabsatna a ni Esau, sinigurado ni Jacob a natalged ni Raquel ken ti ubing a ni Jose iti likudan dagiti grupo ti pamiliana. Dakkel la ketdi ti epektona ken Jose dayta a makapadanag nga aldaw. Panunotem ti riknana iti dayta nga agsapa idi masmasdaaw no apay nga agpilaypilay ti lakayen ngem napigsa pay nga amana. Nasdaaw la ketdi idi naammuanna ti rason: Iti rabii, nakigabbo ni tatangna iti maysa a nabileg nga anghel! Apay? Kayat ngamin ni Jacob nga isu ket bendisionan ni Jehova a Dios. Kas gunggona, nasukatan ti naganna iti Israel ket dayta ti nayawag iti maysa a nasion. (Genesis 32:22-31) Idi agangay, naammuan ni Jose a dagiti annak ni Israel ti pagtaudan dagiti tribu dayta a nasion!

Idi agangay, napasaran a mismo ti ubing a ni Jose ti trahedia. Natay ti kapatgan a tao iti biagna, ni nanangna, idi impasngayna ti adingna a ni Benjamin. Napalalo ti ladingit ni tatangna. Iladawanmo ni Jacob a mangpumpunas iti lua ni Jose bayat a liwliwaenna babaen iti namnama a nangliwliwa met ken apongna nga Abraham. Natukay la ketdi ti rikna ni Jose idi naammuanna nga isublinto manen ni Jehova ti biag ni nanangna! Nalabit ad-adda nga immuneg ti panagayat ni Jose iti naasi a “Dios . . . dagiti sibibiag.” (Lucas 20:38; Hebreo 11:17-19) Kalpasan ti ipapatay ti asawana a ni Raquel, ipatpateg latta ni Jacob ti dua nga annakda a lallaki.—Genesis 35:18-20; 37:3; 44:27-29.

Agbalin a dakes ti ugali ti adu nga ubbing no maipaayanda iti naisangsangayan nga atension; ngem nasursuro ni Jose ti adu a nasayaat a kababalin dagiti nagannakna, napatanorna ti nabileg a pammati, ken ti nalawag a pannakaawat iti naimbag ken dakes. Idi agtawen iti 17, tultulonganna ti dadduma a manongna kas maysa a pastor. Idin, nakitana nga adda dagiti dakes nga ar-aramidenda. Napanunotna kadi nga ilimed dayta tapno anamongan dagiti kakabsatna? Aniaman kadagita, inaramidna ti umiso. Impulongna dayta ken tatangna. (Genesis 37:2) Nalabit dayta nga inaramidna ti makagapu a nagtalek ni Jacob iti dungdungnguenna nga anak. Nagsayaat nga ulidan dayta para kadagiti Kristiano nga agtutubo! No kasla kayatmo nga ilimed ti nadagsen a basol ti kabsat wenno gayyemmo, nasayaat a tuladem ti ulidan ni Jose. Ipudnom dayta kadagiti addaan iti autoridad tapno matulonganda ti nakabasol.—Levitico 5:1.

Adda met masursurotayo iti biag ti pamilia ni Jose. Nupay maymaysa laeng ti asawa dagiti pudno a Kristiano ita, adda dagiti pamilia nga addaan kadagiti siuman. Adda masursurotayo iti pamilia ni Jacob. Ti paboritismo ken panangidumduma  dadaelenna ti panagkaykaysa ti pamilia. Dagiti masirib a nagannak nga addaan siuman, ikagumaanda nga iparikna nga ipatpategda dagiti annak ken siumanda, ken tunggal maysa addaan iti nagduduma a sagut a makatulong tapno agbalin a naragsak ti pamilia.—Roma 2:11.

Pinadayawan ni Jacob ni Jose nalabit gapu iti kinaturedna a mangaramid iti umiso. Nagpaaramid iti napintas a kawes para iti anakna. (Genesis 37:3) Nalabit elegante, atiddog ti manggasna, ken nagayad dayta a kawes. Mabalin a dayta ti isusuot dagiti natan-ok a tao wenno prinsipe.

Nasayaat ti panggep ni Jacob, ken naragsakan la ketdi ni Jose iti daytoy a panangipateg ni amana. Ngem dayta a kawes ti nakaisagmakanna. Laglagipem met a kas maysa a pastor, narigat ti trabaho ni Jose. Panunotem a suotna ti nagayad a kawes a lumasat kadagiti natayag a karuotan, kumalay-at kadagiti bato, ken mangikkat iti naisalat a kordero iti siitan a mula. Nakarkaro pay, ania ngata ti epekto daytoy naisangsangayan a pabor ni Jacob iti relasion ni Jose kadagiti kakabsatna?

Kuna ti Biblia: “Idi nakita ti kakabsatna nga isu inayat ni amada nga ad-adda ngem iti amin a kakabsatna, rinugianda a guraen, ket saanda a makapagsao a sitatalna kenkuana.” * (Genesis 37:4) Normal laeng nga agimon dagiti kakabsat ni Jose, ngem saanda koma a nagimula iti sakit ti nakem. (Proverbio 14:30; 27:4) Nakapungtotka kadi gapu ta sabali ti nakaawat iti dayaw a tartarigagayam? Laglagipem ti kakabsat ni Jose. Ti imonda ti makagapu a nakaaramidda iti banag a pagbabawyanda. Ipalagip ti kapadasanda kadatayo a Kristiano a nasaysayaat ti ‘makipagrag-o kadagiti tattao nga agrag-o.’—Roma 12:15.

Sigurado a narikna ni Jose ti gura dagiti kakabsatna. Inlemmengna ngata ti napintas a kawesna idi nakadanon kadagiti kakabsatna? Mabalin a kasta. Ngem laglagipem a kayat ni Jacob nga usarenna ti kawes kas pammaneknek iti ayat ken anamongna. Kayat met ni Jose a mataginayon ti panagtalek ni tatangna, isu a kanayon nga insuotna ti kawes. Nagsayaat nga ulidan dayta para kadatayo. Nupay saan a mangidumduma ti nailangitan nga Amatayo, ipakitana no dadduma ti naisangsangayan a pabor kadagiti matalek nga adipenna. Kasta met, kayatna a maidumada iti daytoy dakes ken immoral a lubong. Kas iti napintas a kawes ni Jose, naiduma met ti kababalin dagiti pudno a Kristiano kadagiti tattao iti aglawlawda. No dadduma, dayta ti makagapu a guraenda ida. (1 Pedro 4:4) Rumbeng kadi nga ilimed ti  maysa a Kristiano ti pakabigbiganna kas adipen ti Dios? Saan, no kasano a saan nga inlemmeng ni Jose ti napintas a kawesna.—Lucas 11:33.

Di nagbayag, adda dua a naidumduma a tagtagainep ni Jose. Iti umuna, nakita ni Jose nga isu ken dagiti kakabsatna agrepreppetda kadagiti trigo. Idin dagiti rineppet ti kakabsatna linawlaw ken nagruknoyda iti rineppet ni Jose. Iti maikadua, ti init, bulan, ken 11 a bituen nagruknoyda ken Jose. (Genesis 37:6, 7, 9) Ania ti aramiden ni Jose kadagitoy karkarna ken nalawag a tagtagainep?

Naggapu ken Jehova a Dios dagiti tagtagainep. Adda kaipapanan dagita ken kayat ti Dios nga ipakaammo ni Jose ti mensahe ti tagtagainep, kas iti inaramid idi agangay dagiti propeta a nangipakaammo iti mensahe ken panangukom ti Dios iti nasukir nga ilina.

Kinuna ni Jose kadagiti kakabsatna: ‘Imdenganyo, pangngaasiyo, daytoy tagtagainepko.’ Naawatan dagiti kakabsatna ti tagtagainep ket dida nagustuan dayta. Kinunada: “Pudno kadi nga agarikanto kadakami? wenno, pudno kadi a dominarannakamto?” Innayon pay ti salaysay: “Gapuna nakasarakda iti kabbaro a rason tapno guraenda gapu kadagiti tagtagainepna ken gapu iti sasaona.” Idi insalaysay ni Jose ken ni tatangna ken iti kakabsatna ti maikadua a tagtagainepna, ad-adda a nakaungetda. Mabasatayo: “Rinugian a babalawen ni amana ken kunaen kenkuana: ‘Ania ti kaipapanan daytoy tagtagainep a natagtagainepmo? Pudno kadi a siak ken kasta met ni inam ken ti kakabsatmo umaykamto ket agruknoykami kenka?’” Nupay kasta, pinampanunot ni Jacob dayta. Makikomkomunikar ngata ni Jehova iti ubing?—Genesis 37:6, 8, 10, 11.

Saan a ni Jose ti umuna wenno maudi nga adipen ni Jehova a nangidanon iti naisangsangayan a mensahe a saan a magustuan dagiti tattao ken nalabit pakaigapuan pay ti pannakaidadanes. Ni Jesus ti kangrunaan a nangidanon iti kasta a mensahe, ket kinunana kadagiti pasurotna: “No indadanesdak, idadanesdakayto met.” (Juan 15:20) Adu ti maadal dagiti Kristiano, ubbing man wenno nataengan, iti pammati ken kinatured ti agtutubo a ni Jose.

Di nagbayag, imbaon ni Jacob ti agtutubo a ni Jose. Dagiti in-inauna nga annakna ipaspastoranda idi ti arban iti amianan nga asideg ti Siquem, ti lugar a nangpapatayanda kadagiti lallaki nga agnanaed sadiay. Normal laeng a madanagan ni Jacob kadagiti annakna, isu nga imbaonna ni Jose tapno ammuenna ti kasasaadda. Ania ngata ti narikna ni Jose? Ammona a kasta unay ti gura kenkuana dagiti kakabsatna! Ania ngata ti riknada idi napan kadakuada kas pannakangiwat ni tatangda? Ngem nagtulnog latta ni Jose.—Genesis 34:25-30; 37:12-14.

Medio napaut ti panagdaliasatna, nalabit nagnagna iti uppat wenno lima nga aldaw. Ti Siquem ket agarup 80 a kilometro iti amianan ti Hebron. Ngem idi addan idiay Siquem, naammuanna nga immakar dagiti kakabsatna idiay Dotan, nasurok a 22 a kilometro iti amianan ti Siquem. Idi asidegen ni Jose idiay Dotan, nasaripatpatan dagiti kakabsatna. Nakapungtotda a dagus. Mabasatayo: “Gapuna kinunada iti maysa ken maysa: ‘Adtoy! Sumungsungad dayta a managtagtagainep. Ket ita umaykayo ket papatayentayo ket itapuaktayo iti maysa kadagiti bito; ket kunaentayto nga isu inalun-on ti maysa a nadamsak nga atap nga animal. Kalpasanna kitaentayo no anianto ti pagbalinan dagiti tagtagainepna.’” Nupay kasta, inallukoy ni Ruben ti kakabsatna nga itapuakda laengen ni Jose iti bubon, a mangnamnama a maispalna ti ubing.—Genesis 37:19-22.

Immasideg ni Jose iti kakabsatna a dina ammo ti planoda a mangpapatay kenkuana ken namnamaenna a nasayaat ti panangtratoda kenkuana. Ngem tinengngel ti kakabsatna! Inuksobda ti napintas a kawesna ken intapuakda iti naatianan a bubon. Nakakaasi ni Jose. Inkagumaanna ti kumalay-at ngem saan a makauli a bukbukodna. Bassit laengen ti makitana a lawag iti tangatang. Kumapkapsuten ti mangngegna a timek ti kakabsatna manipud iti bubon. Agpukpukkaw ken  agpakpakaasi ngem dida inkankano. Dida met nakonsiensia a nangan iti asideg ti bubon. Idi nakapanaw ni Ruben, kayatda manen a papatayen ti ubing, ngem inallukoy ida ni Juda nga ilakoda laengen kadagiti aglabas a komersiante. Asideg ti Dotan iti dalan dagiti komersiante nga agturong iti Egipto. Di nagbayag, limmabas ti bunggoy dagiti komersiante nga Ismaelita ken Midianita. Sakbay a makasubli ni Ruben, nailakodan ti kabsatda kas adipen iti gatad a 20 a siklo. *—Genesis 37:23-28; 42:21.

Kas nadakamat iti rugi daytoy nga artikulo, kasla napukawen ni Jose ti amin, bayat nga ibibiaheda nga agpaabagatan nga agturong iti Egipto. Inkapilitan a nayadayo. Iti adu a tawen, dina ammo no ania ti napasamak iti pamiliana—ti danag ni Ruben idi awanen ni Jose, ti ladingit ni Jacob idi namati a natayen ti ipatpategna nga anak a ni Jose, ti sibibiag pay nga apongna a ni Isaac, ken ti adingna a ni Benjamin a kailiwna unay. Ngem talaga kadi a napukawen ni Jose ti amin?—Genesis 37:29-35.

Adda maysa a banag ken Jose a di pulos maala ti kakabsatna—ti pammatina. Adu ti ammona maipapan iti Diosna a ni Jehova, ken awan asinoman a makaala iti dayta kenkuana, uray ti pannakayadayona iti pamiliana, ti narigat a panagbiahena a mapan idiay Egipto, ken uray ti pannakaibabainna idi nailako kas adipen ti baknang nga Egipcio a ni Potifar. (Genesis 37:36) Ad-adda a bimmileg ti pammati ken determinasion ni Jose nga agtalinaed a nasinged iti Diosna gapu kadagita a pakarigatan. Kadagiti sumaganad nga artikulo, kitaentayo no kasano a nakatulong ti pammati ni Jose tapno ad-adu ti maaramidanna para iti Diosna a ni Jehova, ken iti addaan problema a pamiliana. Nagsayaat no tuladentayo ti pammati ni Jose!