‘Nakaskasdaaw a Determinasion’

IMMAWAT ni Adolf Hitler iti ginasut a surat bayat ti naranggas a panagturayna kas chancellor ti Germany. Ngem idi inturayan dagiti Ruso ti aglawlaw ti Berlin idi 1945, adu kadagita a surat ti naipan ken naidulin idiay Moscow. Rinibu kadagita ti sinukimat ti historiador a ni Henrik Eberle tapno adalenna no siasino ken apay a naisurat dagita ken Hitler. Impablaak ni Eberle dagitoy a natakuatanna iti libro a napauluan Briefe an Hitler (Sursurat ken Hitler).

“Dagiti mannursuro, estudiante, mamadre ken papadi, dagiti istambay ken babaknang a negosiante, dagiti opisial ken gagangay a soldado​—nagsuratda amin ken Hitler,” kinuna ni Dr. Eberle. “Adda dagiti nangibilang kenkuana kas nayanak manen a Mesias; dadduma ti nangibilang kenkuana kas anniniwan ti kinadakes.” Adda met kadi naawat ni Hitler a surat ti panagprotesta manipud kadagiti opisial ti simbaan mainaig iti kinaranggas dagiti Nazi? Adda, ngem manmano.

Ngem adda nasarakan ni Eberle a salansan dagiti surat dagiti Saksi ni Jehova manipud nagduduma a paset ti Germany. Impatulodda dagita ken Hitler kas panagprotestada iti ar-aramid dagiti Nazi. Kinapudnona, dagiti Saksi manipud iti 50 a pagilian nangipatulodda iti agarup 20,000 a surat ken telegrama nga agrekreklamo iti pannakamaltrato dagiti Saksi ni Jehova. Rinibu a Saksi ti naaresto, ken ginasut ti nagsagaba gapu iti pammarigat wenno pammapatay dagiti Nazi. Kinuna pay ni Dr. Eberle: “No idilig iti minilion a biktima ti turay dagiti Nazi, agparang a bassit laeng daytoy a bilang [dagiti Saksi a biktima]. Ngem pammaneknek daytoy iti nagkaykaysa ken nakaskasdaaw a determinasionda a di makikompromiso, ket raemenmi ida.”