Ti Kadi Papa ti “Suno ni San Pedro”?

ITI surat ni Papa Juan Paulo II idi 2002 iti obispo ti Limburg, Germany, winaswasna ti desision ti obispo mainaig iti aborsion. Imbaga ti papa iti introduksionna a sungsungbatanna ti “pagimbagan ken panagkaykaysa ti amin a pammati maitunos iti pagayatan ni Jesu-Kristo.” Imbagana nga adda autoridadna a mangwaswas iti desision ti obispo agsipud ta kas papa, maibilang nga isu ti “suno ni San Pedro.”

Sigun kadagiti Romano Katoliko, “ni Kristo pinagbalinna ni San Pedro a pannakaulo ti amin nga apostol.” Kunaen ti Simbaan Katoliko nga “inkeddeng ni Kristo nga adda dagiti agnanayon a suno ni Pedro iti saadna; ket dagita a suno isu dagiti Romano nga obispo.”​—New Catholic Encyclopedia (2003), Tomo 11, panid 495-496.

Ngem pinanunotmo kadin no umiso met laeng dagitoy nga ibagbagada? Usigem ti sungbat dagitoy a saludsod: (1) Suportaran kadi ti Biblia ti ibagbagada a ni Pedro ti umuna a papa? (2) Ania ti ipakita ti historia maipapan iti namunganayan dagiti agsasaruno a papa? (3) Paneknekan kadi ti kababalin ken sursuro dagiti papa a suno ida ni Pedro?

Ni Kadi Pedro ti Umuna a Papa?

Ibagbaga dagiti Katoliko a naibangon ken Pedro ti simbaan. Kas pammaneknek, dakamatenda ti sasao ni Jesus a nailanad iti Mateo 16:18: “Sika Pedroka, ket iti daytoy a dakkel a bato bangonekto ti kongregasionko.” Naikitikit pay ketdi dagitoy a Latin a sasao iti bobida ti St. Peter’s Basilica idiay Roma.

Ti mararaem nga Ama ti Simbaan a ni Augustine dati a mamati a ti kongregasion naibangon ken Pedro. Ngem idi dandanin matay, binaliwanna ti panangmatmatna maipapan iti kinuna ni Jesus. Iti libro a pagaammo kas Retractations, kinuna ni Augustine a naibangon ken Jesus ti kongregasion Kristiano, saan a ken Pedro. a

Pudno a nalatak ni apostol Pedro kadagiti Ebanghelio. Nangpili ni Jesus iti tallo kadagiti adalanna​—da Pedro, Santiago, ken Juan​—a kaduana iti sumagmamano a naisangsangayan a pasamak. (Marcos 5:37, 38; 9:2; 14:33) Intalek ni Jesus ken Pedro “dagiti tulbek ti pagarian ti langlangit,” a pinanglukat ni Pedro iti dalan ti Pagarian​—umuna kadagiti Judio ken proselita, kalpasanna kadagiti Samaritano, ken kamaudiananna kadagiti Gentil. (Mateo 16:19; Aramid 2:5, 41; 8:14-17; 10:45) Gapu iti personalidad ni Pedro, adda dagiti gundaway nga isu ti pannakangiwat dagiti apostol. (Aramid 1:15; 2:14) Ngem daytoy kadi ti mamagbalin ken Pedro kas ulo ti nagkauna a kongregasion?

Insurat ni apostol Pablo a naitalek ken Pedro ti “kinaapostol kadagidiay nakugit.” (Galacia 2:8) Ngem iti konteksto ti sasao ni Pablo, saanna nga ibagbaga nga indauluan ni Pedro ti kongregasion. Komkomentuan laeng ni Pablo ti akem ni Pedro iti panangasaba kadagiti Judio.

Nupay naikkan ni Pedro iti dakkel a rebbengen, awan ti masarakantayo iti Biblia nga imbagana  nga isu ti ulo ti kongregasion ken isu ti nagdesision para kadagiti adalan. Iti suratna, inawaganna laeng ti bagina nga “apostol” ken “lakay.”​—1 Pedro 1:1; 5:1.

Ania ti Ipakita ti Historia Maipapan iti Namunganayan Dagiti Agsasaruno a Papa?

Kaano ken kasano ngarud a timmaud ti kapanunotan a kaadda ti papa? Ti kapanunotan nga adda maysa a natantan-ok ngem kadagiti padana a manamati ket nangrugi bayat a sibibiag pay dagiti apostol. Ania ngata ti panangmatmat dagiti apostol iti dayta?

Mismo a ni apostol Pedro ti nangibaga kadagiti lallaki a mangidadaulo iti kongregasion a saanda koma nga ‘iturayan dagidiay tawid ti Dios’; imbes ketdi, agbalinda a napakumbaba iti maysa ken maysa. (1 Pedro 5:1-5) Impakdaar ni apostol Pablo a manipud iti kongregasion, addanto dagiti tumaud nga ‘agsao iti tiritir a bambanag tapno iyadayo ken pasurotenda dagiti adalan.’ (Aramid 20:30) Iti maysa a surat ni apostol Juan idi arinunos ti umuna a siglo C.E., tinubngarna ti adalan nga agnagan Diotrefes. Apay? Kayat ngamin daytoy a lalaki nga isu ti agturay iti kongregasion. (3 Juan 9) Ti kasta a balakad manipud kadagiti apostol ti nagserbi a pangtiped ken panglapped iti ambision dagidiay agtarigagay idi nga agbalin a nalatak.​—2 Tesalonica 2:3-8.

Di nagbayag kalpasan ti ipapatay ti maudi nga apostol, adda dagiti indibidual a nagbalin a nalatak iti kongregasion. Kuna ti The Cambridge History of Christianity: “Mabalin nga awan ti maymaysa a ‘kangatuan’ nga obispo idiay Roma sakbay ti katengngaan ti maikadua a siglo.” Idi maikatlo a siglo, ti obispo ti Roma pinagbalinna ti bagina kas kangatuan nga autoridad, iti sumagmamano a simbaan. b Tapno mapatalgedan ti maibagbaga a ti obispo ti Roma ti addaan iti kangatuan nga autoridad, adda naaramid a listaan dagiti suno ni Pedro.

Nupay kasta, palso daytoy a listaan. Umuna, saan ngamin a mapatalgedan ti dadduma kadagita a nagan. Maysa pay, biddut ti nakaibatayan ti listaan. Apay? Ngamin, uray no nangasaba ni Pedro idiay Roma, kas kunaen ti dadduma a sekular a pagbasaan idi umuna ken maikadua a siglo, awan ti pammaneknek a ni Pedro ti ulo ti kongregasion sadiay.

Maysa nga ebidensia a saan a ni Pedro ti ulo ti kongregasion idiay Roma ket idi nagsurat ni apostol Pablo kadagiti Kristiano idiay Roma. Nupay inlanadna ti atiddog a listaan ti nagan dagiti Kristiano sadiay, dina pulos dinakamat ni Pedro. (Roma 16:1-23) No ni Pedro koma ti  ulo ti kongregasion, nalipatan ngata ni Pablo wenno inggagarana a saan a dakamaten?

Paliiwem met nga idi insurat ni Pedro ti umuna a naipaltiing a suratna, insurat met ni Pablo ti maikadua a suratna ken Timoteo. Iti dayta a surat, dinakamat ni Pablo ti Roma. Kinapudnona, innem a surat ti inaramid ni Pablo idiay Roma, ket pulos a saan a nadakamat ni Pedro.

Agarup 30 a tawen kalpasan ti panagsurat ni Pablo, inaramid met ni apostol Juan ti tallo a suratna ken ti libro nga Apocalipsis. Saan a pulos imbaga ni Juan kadagitoy a suratna a ti kongregasion ti Roma ti kalatakan, ken awan met ti dinakamatna a lider ti simbaan a nangikut iti kangatuan a saad kas suno ni Pedro. Gapuna, ti Biblia ken ti historia saanda a patalgedan a pinagbalin ni Pedro ti bagina kas kaunaan nga obispo ti kongregasion idiay Roma.

Paneknekan Kadi ti Kababalin ken Sursuro Dagiti Papa a Suno Ida ni Pedro?

Natural laeng nga inanamaentayo a ti maysa nga agkuna a “suno ni San Pedro” ken “Bikario ni Kristo” (pannakabagi ni Kristo) sursurotenna ti kababalin ken sursuro da Pedro ken Kristo. Kas pagarigan, immawat kadi ni Pedro iti naisangsangayan a pannakatrato manipud kadagiti padana a Kristiano? Saan, ta dina impalubos a mapagdayawan. (Aramid 10:25, 26) Ni Jesus ngay? Kinunana nga immay tapno agserbi iti sabsabali, saan a tapno pagserbian. (Mateo 20:28) Ngem ania ngata met ti ipamatmat ti pakasaritaan dagiti papa? Pagkedkedanda kadi ti kinalatak, natan-ok a titulo, ken saanda nga iparammag ti kinabaknang ken bilegda?

Agpada a nalinteg da Pedro ken Kristo ken intandudoda ti talna. Idiligmo ti pakasaritaanda iti kuna ti Katoliko nga ensiklopedia a Lexikon für Theologie und Kirche (Diksionario Para iti Teolohia ken Simbaan) maipapan ken Papa Leo X: “Nakinamin ni Leo X iti politika ken pinaboranna dagiti kabagianna ken managayat iti ragragsak, iti kasta naliwayanna ti napateg a naespirituan a rebbengenna.” Sigun ken Karl Amon, maysa a Katoliko a padi ken propesor ti pakasaritaan ti simbaan, dagiti napatalgedan a report maipapan ken Papa Alejandro VI ipakitada ti “napalalo a kinadakes, panangabuso iti autoridad, simonia (pananggatang wenno panangilako iti saad), ken imoralidad.”

Dagiti ngay pannursuro dagiti papa, no idilig kadagiti pannursuro da Pedro ken Kristo? Saan a namati ni Pedro a mapan idiay langit ti amin a naimbag a tattao. Nabatad a kinunana maipapan iti naimbag nga ari a ni David: “Ni David saan nga immuli iti langlangit.” (Aramid 2:34) Saan met nga insuro ni Pedro a masapul a mabuniagan dagiti maladaga. Imbes ketdi, insurona nga agbautisar laeng ti maysa a manamati no ammonan ti kaipapanan ti bautismo.​—1 Pedro 3:21.

Insuro ni Jesus nga awan koma kadagiti adalanna ti mangpadas nga agbalin a natantan-ok. “No ti asinoman agtarigagay nga agbalin nga umuna,” kuna ni Jesus, “isu masapul a maudi iti isuamin ken agserbi iti isuamin.” (Marcos 9:35) Sakbay ti ipapatayna, inted ni Jesus daytoy nalawag a bilin kadagiti pasurotna: “Saankayo a maawagan iti Rabbi, ta maymaysa ti mannursuroyo, yantangay agkakabsatkayo amin. Mainayon pay, dikay naganen nga amayo ti asinoman ditoy daga, ta maymaysa ti Amayo, Daydiay nailangitan. Saankayo met a maawagan iti ‘papanguluen,’ ta ti Panguluenyo ket maymaysa, ni Kristo.” (Mateo 23:1, 8-10) Iti panagkunam, inannurot ngata dagiti papa ti sursuro da Pedro ken Kristo?

Kuna ti dadduma nga agtalinaed latta iti saad dagiti papa uray no saan a Nakristianuan ti panagbiagda. Nainkalintegan ngata dayta nga ideya? Kinuna ni Jesus: “Tunggal naimbag a kayo mangpataud iti nasayaat a bunga, ngem tunggal rinuker a kayo mangpataud iti awan pategna a bunga; ti maysa a naimbag a kayo saan a makapataud iti awan pategna a bunga, ti maysa a rinuker a kayo saan met a makapataud iti nasayaat a bunga.” Maibatay kadagiti ebidensia, kayat ngata ni Pedro wenno ni Kristo nga adda pakainaiganda iti bungbunga wenno ar-aramid dagiti papa?​—Mateo 7:17, 18, 21-23.

[Footnotes]

[Dagiti Ladawan iti panid 25]

Ipakita kadi dagiti ebidensia a sinurot dagiti papa ti ulidan ni Pedro?