TAWEN 1949 idi, nasurok nga 60 a tawenen ti napalabas. Ngem saan a dita ti pangrugian ti estoriak. Agtrabtrabaho ni tatangko a Hendrik kas sapatero ken hardinero iti Donderen, maysa a bassit a purok iti amianan a Drenthe, Netherlands. Nayanakak sadiay idi 1927 kas maikapat iti pito nga agkakabsat. Igid ti natapok a kalsada ti ayan ti balaymi. Mannalon ti kaaduan a kaarrubami ket magusgustuak ti biag iti away. Idi 1947, idi 19 ti tawenko, naammuak ti kinapudno iti maysa a kaarrubami nga agnagan Theunis Been. Malagipko a diak idi magustuan ti kababalinna. Ngem di nagbayag kalpasan ti Gubat Sangalubongan II, nagbalin a Saksi ni Jehova, ket nadlawko a simmingpet. Dayta a panagbalbaliwna ti nakatignayak a dumngeg idi iranudna kaniak ti maipapan iti kari ti Dios a paraiso a daga. Dagus nga inawatko ti kinapudno, ket sipud idin, nagbalinkamin nga aggayyem. *

Nangrugiak a mangasaba idi Mayo 1948, ket iti simmaruno a bulan, Hunio 20, nabautisaranak iti maysa a kombension iti Utrecht. Idi Enero 1, 1949, nangrugiak nga agpayunir ket naibaonak iti maysa a bassit a kongregasion iti Borculo, iti makindaya a Netherlands. Agbiaheak iti agarup 130 kilometro (80 milia) a mapan sadiay, ket inkeddengko ti agbisikleta. Impagarupko no kabaelak dayta iti 6 nga oras, ngem gapu ta napigsa ti tudo ken angin, nagbalin a 12 nga oras, uray pay nagluganak iti tren iti nabatbati a 90 kilometro (55 milia)! Nakarabrabiin idi makadanonak iti balay ti maysa a Saksi a  pamilia, a nagdagusak bayat ti panagpayunirko sadiay.

Kadagidi a tawen kalpasan ti gubat, manmano laeng ti sanikua dagiti tattao. Maymaysa ti amerikanak ken dua laeng ti pantalonko—sa ketdi nakadakdakkel ti amerikana ket nakaab-ababa met dagiti pantalon! Kas nakunak iti damo, narigat ti umuna a bulanko iti Borculo, ngem binendisionannak ni Jehova iti adu a yad-adalan iti Biblia. Siam a bulan kalpasanna, naibaonak iti Amsterdam.

Gapu ta dimmakkelak iti away, naikawaak idi nakadanonak iti Amsterdam, ti kadakkelan a siudad iti Netherlands. Nabunga ti ministeriok, ket ad-adu a literatura ti naipaimak iti umuna a bulanko sadiay ngem iti siam a bulanko idiay Borculo. Idi agangay, saan a nababbaba ngem walo ti nagbalin a yad-adalak iti Biblia. Kalpasan a nadutokanak kas adipen ti kongregasion (maawagan itan iti koordineytor ti bagi dagiti panglakayen), dagus a nayiskediulak iti damo a panagpalawagko. Agduaduaak no kabaelak, ket naragsakanak idi nayakarak iti sabali a kongregasion sakbay ti nayeskediul a panagpalawagko. Ngem diak ninamnama nga iti panaglabas ti tawtawen, makaipaayak iti nasurok a 5,000 a palawag!

Idi Mayo 1950, naibaonak iti Haarlem. Sadiay a naawisak nga agbalin a manangaywan iti sirkito. Tallo a rabii a diak nakaturturog. Imbagak ken Robert Winkler, maysa kadagiti agserserbi iti sanga nga opisina, nga agduaduaak no kualipikadoak. Ngem kinunana: “Basta ipasam lang ti aplikasionmo. Makasursurokanto.” Di nagbayag, inrugik ti agserbi kas adipen ti sirkito (manangaywan iti sirkito itan) kalpasan ti makabulan a pannakasanayko. Iti maysa a kongregasion a binisitak, naam-ammok ni Janny Taatgen, maysa a naragsak a payunir a managsakripisio ken nauneg ti panagayatna ken Jehova. Nagkasarkami idi 1955. Ngem sakbay nga ituloyko ti estoriak, isalaysay nga umuna ni Janny no kasano a nagbalin a payunir ken no kasano a nagam-ammokami.

Janny: Nagbalin a Saksi ni nanangko idi 1945 idi agtawenak iti 11. Dagus a nabigbigna a napateg nga isurona ti Biblia kadakami a tallo nga annakna. Ngem saan a magustuan dayta ni tatangko, isu nga isuronakami ni Nanang no awan ni Tatang.

Ti damo a panagtataripnong a naatenderak ket ti kombension iti The Hague idi 1950. Makalawas kalpasanna, nakigimongak iti umuna a gundaway iti Kingdom Hall iti Assen, Drenthe. Pirmi ti unget ni tatangko ket pinagtalawnak iti pagtaenganmi. Kinuna ni Nanang, “Ammomon ti mabalinmo a pagkamangan.” Ammok a tuktukoyenna dagiti kakabsat iti kongregasion. Umuna a nakipagyanak iti maysa a Saksi a pamilia iti asidegmi, ngem saannak latta a sardengan ni Tatang. Gapu iti dayta, immakarak iti kongregasion iti Deventer, Overijssel nga agarup  95 kilometro (60 milia) ti kaadayona. Ngem gapu ta maysaak a menor de edad, dagiti autoridad kinuestionaranda ni Tatang gapu iti panangpapanawna kaniak. Kas resultana, imbaga ni Tatang a mabalinkon ti agawid idiay balay. Nupay di pulos inawat ni Tatang ti kinapudno, pinalubosannak met laeng nga umatender iti amin a gimong ken mangasaba.

Di nagbayag kalpasan a nakasubliak iti pagtaenganmi, nagsakit ni Nanang iti nakaro ket siak ti nangasikaso iti amin a trabaho iti balay. Nupay kasta, nagtultuloy ti naespirituan nga irarang-ayko ket nabautisaranak idi 1951 idi agtawenak iti 17. Idi 1952, idi nalainganen ni Nanang, nagserbiak kas vacation (auxiliary) pioneer iti dua a bulan a kaduak ti tallo a payunir a babbai. Maysa a bangka ti nagserbi a pagyananmi bayat ti panangasabami iti dua nga ili iti Drenthe. Nagbalinak a regular pioneer idi 1953. Makatawen kalpasanna, bimmisita iti kongregasionmi ti maysa nga agkabannuag a manangaywan iti sirkito a ni Markus. Nagkasarkami idi Mayo 1955, ta nariknami a nasaysayaat ti panagserbimi ken Jehova kas agassawa.—Ecl. 4:9-12.

Markus: Kalpasan ti kasarmi, naibaonkami kas payunir iti Veendam, Groningen. Nagyankami iti bassit a kuarto nga agrukod laeng iti 2 por 3 metro (7 por 10 pie). Rinabii nga ipaknimi ti lamisaan ken ti dua a babassit a tugawmi tapno maibaba ti katremi a naikabit iti diding. Nupay nailet ti pagyananmi, pinagbalin dayta ni Janny a komportable.

Kalpasan ti innem a bulan, naimbitarankami iti Belgium para iti trabaho a panagdaliasat. Idi 1955, adda laeng agarup 4,000 nga agibumbunannag iti dayta a pagilian. Ngem napamin-innem itan dayta a bilang! Agpada ti lengguahe dagiti umili ti Flanders, iti amianan ti Belgium, ken dagiti taga-Netherlands. Ngem naiduma bassit ti bengngat dagiti taga-Belgium, isu nga inkagumaanmi a sinursuro dayta.

Janny: Talaga a kasapulan ti dakkel a panagsakripisio iti trabaho a panagdaliasat. Agbisikletakami a mapan kadagiti kongregasion ket agdaguskami iti balay dagiti kakabsat. Gapu ta awan ti pagawidanmi a pagtaenganmi, makipagyankami kadakuada agingga iti Lunes sa agluaskami a mapan iti sumaruno a kongregasion iti kabigatan ti Martes. Nupay kasta, kanayon a minatmatanmi kas bendision ti panagserbimi ken Jehova.

Markus: Nupay damo a maam-ammomi dagiti kakabsat kadagiti kongregasion, naayat ken managpadagusda. (Heb. 13:2) Iti panaglabas ti tawtawen, no namin-ano a nabisitami ti amin a Dutch a kongregasion iti Belgium. Nangyeg daytoy iti adu a bendision. Kas pagarigan, naam-ammomi ti gistay amin a kakabsat iti Dutch a distrito, ket impatpategmi ida. Ginasut nga ubbing ti nakitami a dimmakkel, nagmataengan iti naespirituan, nagdedikar ken Jehova, ken nangyun-una iti Pagarian iti biagda. Makaparagsak a makita nga adu kadakuada ti simamatalek nga agserserbi ken Jehova iti amin a tiempo. (3 Juan 4) Daytoy a “panagsisinnukat iti pammaregta” ket nakatulong tapno amin-puso a makapagtultuloykami iti annongenmi.—Roma 1:12.

Markus: Sipud nagkasarmi, tarigagaymin ti ageskuela iti Gilead School. Agarup maysa nga oras iti kada aldaw nga agsursurokami iti Ingles. Ngem narigat ti makasursuro iti Ingles no agibasarka laeng iti libro, isu nga agbakasionkami no kua iti England tapno mapraktismi ti ag-Ingles iti pangasabaan. Kamaudiananna, idi 1963, adda naawatmi a sobre manipud iti sangalubongan a hedkuarter iti Brooklyn. Naglaon dayta iti dua a surat, maysa para kaniak ken maysa met para ken Janny. Naawisak iti naisangsangayan a sangapulo a bulan a panageskuela iti Gilead. Naipamaysa daytoy a kurso iti pannakasanay dagiti kakabsat a lallaki iti panangorganisar iti trabaho a panangasaba. Isu a kadagiti 100 nga estudiante, 82 ti lallaki.

Janny: Iti surat a naawatko iti dayta nga aldaw, naibaga a panunotek a naimbag no mabalinko ti agbati iti Belgium bayat nga ages-eskuela ni Markus iti Gilead. Aminek a nadismayaak idi damo. Kasla ngamin saan a binendisionan ni Jehova dagiti panagreggetko. Nupay kasta, linaglagipko ti panggep ti Gilead School—tapno matulongan dagidiay ageskuela a mangitungpal iti trabaho a panangikasaba iti naimbag a damag iti intero a daga. Gapuna, immanamongak nga agbati. Naitudingak nga agserbi kas special pioneer iti siudad ti Ghent iti Belgium a kaduak da Anna ken Maria Colpaert, nga agpadpada nga eksperiensiado nga special pioneer.

Markus: Naimbitaranak a mapan iti Brooklyn lima a bulan sakbay ti panageskuelak iti Gilead gapu ta kasapulan a pasayaatek ti panagsaok iti Ingles. Nagtrabahoak iti Shipping ken iti Service Department. Gapu iti panagserbik iti sangalubongan a hedkuarter ken iti itutulongko a mangisagana kadagiti literatura a maipatulod iti Asia, Europa, ken Abagatan nga America, ad-adda a natagipategko ti internasional a panagkakabsattayo. Diak malipatan ni Kabsat A. H. Macmillan, a dati a pilgrim (agdaldaliasat a manangaywan) idi tiempo ni Kabsat Russell. Lakay idin ken saan unayen a makangngeg, ngem kanayon latta a tumabuno kadagiti gimong ti kongregasion. Naimula dayta iti panunotko ket nasursurok a saantayo koma a tagtagilag-anen dagiti Nakristianuan a panagtitimpuyogtayo.—Heb. 10:24, 25.

Janny: No mamin-ano nga agsinnuratkami ken Markus iti uneg ti makalawas. Napalalo ti iliwmi iti maysa ken maysa! Nupay kasta, maragragsakan ni Markus iti pannakasanayna iti Gilead, ket naragsakak met iti ministeriok. Idi nagawid ni Markus manipud Estados Unidos, addan 17 a yad-adalak iti Biblia! Talaga a narigat ti aginnaddayo iti 15 a bulan, ngem nariknami a binendisionan ni Jehova dagiti panagsakripisiomi. Iti daydi aldaw a panagawid ni Markus, nataktak iti sumagmamano nga oras ti naglugananna nga eroplano. Isu nga idi nakasangpeten, naginnarakup ken nagsinnangitkami. Sipud idin, dikamin pulos naginnaddayo.

Markus: Idi nagawidak manipud Gilead idi Disiembre 1964, naitudingkami nga agserbi iti Bethel. Ngem dimi ammo a temporario laeng dayta nga annongenmi. Tallo a bulan laeng kalpasanna, naitudingkami nga agserbi kas manangaywan iti distrito iti Flanders. Ngem idi naibaon kas misionero iti Belgium da Aalzen ken Els Wiegersma, isuda ti simmukat kadakami iti trabaho iti distrito. Nagsublikami iti Bethel ket nagserbiak iti Service Department.  Manipud 1968 agingga’t 1980, namin-adu a nagbaliw ti annongenmi—panagserbi iti Bethel wenno iti trabaho a panagdaliasat. Kamaudiananna, manipud 1980 agingga’t 2005, nagserbiak manen kas manangaywan iti distrito.

Nupay masansan a mabaliwan ti annongenmi, kanayon a silalagipkami nga indedikarmi ti biagmi tapno amin-kararua nga agserbikami ken Jehova. Pudno a natagiragsakmi ti tunggal annongenmi ket nagtalekkami nga aniaman a panagbalbaliw iti panagserbimi ket para iti pannakayadelantar dagiti interes ti Pagarian.

Janny: Nangnangruna a natagiragsakko ti nagsayaat a pribilehio a makikadua ken Markus idiay Brooklyn idi 1977 ken idiay Patterson idi 1997 idi immawat iti kanayonan a pannakasanay kas kameng ti Komite ti Sanga.

Markus: Idi 1982, naoperaan ni Janny ngem napartak nga immimbag. Tallo a tawen kalpasanna, siaayat nga impaayandakami dagiti kakabsat iti Louvain iti maysa nga apartment iti ngatuen ti Kingdom Hall-da. Iti umuna a gundaway iti unos ti 30 a tawen, naaddaankami iti bukod a pagyanan. Iti Martes, no adda bisitaenmi a kongregasion, mamin-aduak nga umuli-umulog iti agdan a 54 ti tukadna tapno bunagek dagiti gargaretmi! Imbag laengen ta idi 2002, naikkankami iti apartment iti umuna a kadsaaran. Idi agtawenakon iti 78, naitudingkami kas special pioneer iti ili ti Lokeren. Nakaragragsakkami ta makapagserbikami pay laeng iti kastoy a pamay-an ken makapangasabakami pay laeng iti inaldaw.

Janny: No pagtiponen ti tiempo a nabusbosmi iti amin-tiempo a panagserbi, agdagupen iti nasurok a 120 a tawen! Mismo a napadasanmi a pudno ti kari ni Jehova a ‘saannakamto a pulos panawan wenno baybay-an’ ket no simamatalek nga agserbikami, ‘saankamto nga agkurang iti aniaman a banag.’—Heb. 13:5; Deut. 2:7.

Markus: Agtutubokami pay idi indedikarmi ti biagmi ken Jehova. Saankami a nagtarigagay iti natan-ok a bambanag para iti bagbagimi. Sidadaankami nga agserbi iti aniaman a maited nga annongenmi gapu ta kombinsidokami a saan a napateg no sadino ti pagserbianmi wenno ania ti annongenmi; ti napateg ket no asino ti pagserserbianmi.