1, 2. Saan a kas kadagiti relihion iti Kakristianuan, ania ti panangmatmat dagiti Saksi ni Jehova iti nagan ti Dios?

KAADUAN a relihion ti Kakristianuan likliklikanda nga usaren ti nagan ti Dios. Kas pagarigan, kuna ti pakauna a sasao ti Revised Standard Version: “Ti panangusar iti aniaman a personal a nagan para iti maymaysa a Dios . . . ket saan a maitutop nga aramaten ti amin a Kristiano a Relihion.”

² Ngem iti sabali a bangir, ipannakkel dagiti Saksi ni Jehova ti panangawit ken panangidayawda iti nagan ti Dios. (Basaen ti Salmo 86:12; Isaias 43:10.) Kasta met, ibilangtayo a pribilehio ti pannakatarustayo iti kaipapanan ti nagan ti Dios ken ti sapasap nga isyu a nainaig iti pannakasantipikar dayta a nagan. (Mat. 6:9) Ngem ditay koma tagtagilag-anen dayta a pribilehio. Gapuna, usigentayo ti tallo a napapateg a saludsod: Ania ti kaipapanan ti panangammo iti nagan ti Dios? Kasano a pinaneknekan ni Jehova ti kaipapanan ti naindaklan a naganna, nga agbanag iti ad-adda a pannakaidayawna? Ken kasanotay a magna iti nagan ni Jehova?

3. Ania ti kaipapanan ti panangammo iti nagan ti Dios?

³ Ti panangammo iti nagan ti Dios ket saan laeng a basta panangammo iti nagan a “Jehova.” Ramanenna ti panangammo iti reputasion ni Jehova, kasta met kadagiti kualidad, panggep, ken ar-aramidna a naipalgak iti Biblia, kas iti pannakilangenna kadagiti adipenna. Siempre, in-inut nga ipaay ni Jehova daytoy a pannakaawat, maitunos iti pannakaibanag ti panggepna. (Prov. 4:18) Impalgak ni Jehova ti naganna iti umuna nga agassawa, isu nga inaramat dayta ni Eva idi impasngayna ni Cain. (Gen. 4:1) Ammo dagiti matalek a patriarka a da Noe, Abraham, Isaac, ken Jacob ti nagan ti Dios. Dimmakkel met ti panangipategda iti dayta bayat  a bembendisionan, ay-aywanan, ken ipalpalgak ni Jehova kadakuada dagiti detalye ti panggepna. Naipaayan ni Moises iti naisangsangayan a pannakatarus iti nagan ti Dios.

4. Apay a dinamag ni Moises ti nagan ti Dios, ken apay a natural laeng a maseknan iti dayta?

⁴ Basaen ti Exodo 3:10-15. Idi agtawen ni Moises iti 80, imbilin ti Dios kenkuana: “Iruarmo ti ilik nga annak ti Israel manipud Egipto.” Siraraem a simmungbat ni Moises babaen iti maysa a nakapatpateg a saludsod. Arigna insaludsodna: ‘Ania ti naganmo?’ Apay nga insaludsod dayta ni Moises idinto ta nabayagen nga ammo dagiti tattao ti nagan ti Dios? Nalawag a kayatna nga ad-adda a maam-ammo ti persona nga irepresentar dayta a nagan—tapno makombinsirna dagiti Israelita a talaga nga ispalen ida ti Dios. Natural laeng a maseknan ni Moises ta nabayag idin a maad-adipen dagiti Israelita. Mabalin a dida masigurado no kabaelan nga ispalen ida ti Dios dagiti ammada. Adda pay ketdin dagiti Israelita a nagdaydayaw kadagiti didiosen ti Egipto!—Ezeq. 20:7, 8.

5. Ania ti impalgak ni Jehova ken Moises maipapan iti naganna?

⁵ Ania ti insungbat ni Jehova iti saludsod ni Moises? Kinunana: “Daytoy ti sawem iti annak ti Israel, ‘Ni AGBALINAKTO imbaonnak kadakayo.’” * Kalpasanna, innayonna: “Ni Jehova a Dios dagidi ammayo . . . imbaonnak kadakayo.” Ti kayat a sawen ti Dios kadagita a sasao ket mapagbalinna ti bagina iti kayatna a pagbalinan tapno maibanagna ti panggepna ken kanayon a tungpalenna ti saona. Dayta ti gapuna nga iti bersikulo 15, kinuna a mismo ni Jehova: “Daytoy ti naganko agingga iti tiempo a di nakedngan, ket daytoy ti pakalaglagipan kaniak iti kinapkaputotan.” Nagsiddaaw la ketdi ni Moises ken napabileg ti pammatina!

6, 7. Kasano a naan-anay a sinalimetmetan ni Jehova ti kaipapanan ti naindaklan a naganna?

⁶ Di nagbayag kalpasan ti panangdutokna ken Moises, naan-anay a sinalimetmetan ni Jehova ti kaipapanan ti naganna idi ‘nagbalin’ a Manangispal iti Israel. Imbabainna ti Egipto idi inyegna dagiti sangapulo a saplit, ken impakitana nga awanan gaway dagiti didiosen ti Egipto, a pakairamanan ni Faraon. (Ex. 12:12) Kalpasanna, biningay ni Jehova ti Nalabaga a Baybay, pinalasatna ti Israel iti dayta, ken linemmesna ni Faraon ken ti armadana. (Sal. 136:13-15) Iti “dakkel ken nakaam-amak a let-ang,” nagbalin ni Jehova a Manangtaginayon iti biag bayat nga impaayanna iti taraon ken danum  ti ilina, a nalabit agdagup idi iti dua agingga iti tallo a milion wenno nasursurok pay! Simimilagro pay ketdi a saan a narunot dagiti kawes ken pallokada. (Deut. 1:19; 29:5) Wen, awan ti asinoman a makalapped ken Jehova a mangsalimetmet iti kaipapanan ti awan kaaspingna a naganna. Imbagana ken Isaias idi agangay: “Siak—siak ni Jehova, ket malaksid kaniak awan ti manangisalakan.”—Isa. 43:11.

⁷ Ti simmaruno ken Moises a ni Josue nasaksianna met dagiti nakaskasdaaw nga aramid ni Jehova idiay Egipto ken iti let-ang. Gapuna, idi dandanin agngudo ti biag ni Josue, naimpusuan a naibagana kadagiti padana nga Israelita: “Pagaammoyo unay iti amin a pusoyo ken iti amin a kararuayo nga awan napaay a maysa a sao manipud iti amin a naimbag a sasao a sinao kadakayo ni Jehova a Diosyo. Pimmudnoda amin maipaay kadakayo. Awan uray maysa a sao kadakuada ti napaay.” (Jos. 23:14) Wen, naan-anay a tinungpal ni Jehova ti saona.

8. Kasano a salsalimetmetan ni Jehova ti kaipapanan ti naganna iti kaaldawantayo?

⁸ Iti kaaldawantayo, naan-anay met nga itungtungpal ni Jehova ti saona. Babaen iti Anakna, impadtona a bayat ti maudi nga al-aldaw maikaskasabanto ti mensahe ti Pagarian iti “intero a mapagnaedan a daga.” (Mat. 24:14) Adda kadi pay sabali malaksid iti Dios a Mannakabalin-amin a makabael a mangipakpakauna iti kasta a trabaho, mangsigurado a maaramid dayta, ken mangar-aramat iti adu a tattao nga “awan adalna ken gagangay” a mangitungpal iti dayta? (Ara. 4:13) Isu a no makiramantayo iti daytoy a trabaho, karamantayo iti pannakatungpal ti padto ti Biblia. Idaydayawtayo ti Amatayo ken ipakpakitatayo a talaga nga ar-aramidentayo ti ikarkararagtayo nga: “Umay koma ti pagariam. Maaramid koma ti pagayatam, kas sadi langit, kasta met iti daga.”—Mat. 6:9, 10.

9, 10. Kasano nga intultuloy ni Jehova a pinagminar ti kaipapanan ti naganna, ken ania dagiti resultana?

⁹ Di nagbayag kalpasan ti ipapanaw dagiti Israelita manipud Egipto, adda sabali pay a nagbalinan ni Jehova para iti ilina. Babaen iti Linteg ti tulag, nagbalin nga ‘asawa a makinkukua kadakuada,’ a sidadaan a mangaramid iti amin a responsabilidadna. (Jer. 3:14) Nagbalin ngarud kas piguratibo nga asawa ti Israel, ti ili a mangaw-awit iti naganna. (Isa. 54:5, 6) Bayat nga agtultulnogda ken salsalimetmetanda dagiti bilinna, agbalin ni Jehova a perpekto nga “Asawa” kadakuada. Bendisionan, salakniban, ken ipaayanna ida iti talna. (Num. 6:22-27) Gapu iti dayta, maidaydayaw ti naindaklan a nagan ni Jehova kadagiti nasion. (Basaen ti Deuteronomio 4:5-8; Salmo 86:7-10.) Kinapudnona,  iti intero a pakasaritaan ti Israel, nagutugot nga agdayaw ken Jehova ti adu a ganggannaet. Arigna ibagbagada ti kinuna ti Moabita a ni Ruth iti katuganganna a ni Noemi: “Dagiti kailiam isudanto dagiti kailiak, ket ti Diosmo Diosko.”—Ruth 1:16.

¹⁰ Iti agarup 1,500 a tawen, naiparangarang ti adu a baro nga aspeto ti personalidad ni Jehova iti pannakilangenna iti Israel. Iti laksid ti kinasukir ti nasion, maulit-ulit a pinaneknekan ni Jehova nga isu ket “Dios a naasi” ken “nabannayat nga agunget.” Naisangsangayan ti kinaanus ken panagituredna. (Ex. 34:5-7) Ngem adda pagpatinggaan ti kinaanus ni Jehova. Idi a ti nasion dagiti Judio inlaksid ken pinapatayda ti Anakna, inlaksidna ida kas ili a mangaw-awit iti naganna. (Mat. 23:37, 38). Imbilangna idan a natay, a kas iti nagango a kayo. (Luc. 23:31) Ania ti epekto dayta maipapan iti panangmatmatda iti nagan ti Dios?

11. Kasano a naikkat ti nagan ti Dios iti nasion dagiti Judio?

¹¹ Ipakita ti pakasaritaan nga idi agangay, naaddaan dagiti Judio iti inaanito a panangmatmat iti nagan ti Dios, nga imbilangda a di rumbeng a baliksen dayta. (Ex. 20:7) In-inut ngarud a naikkat ti nagan ti Dios iti Judaismo. Nasaktan la ketdi ni Jehova iti dida panangraem iti naganna. (Sal. 78:40, 41) Nupay kasta, ti Dios, “a ti naganna ket Naimon,” nalawag a saanna nga ipalubos a ti naganna ket awiten ti ili a nanglaksid kenkuana ken linaksidna. (Ex. 34:14) Isuro daytoy kadatayo a nakapatpateg ti panangraem iti nagan ti Namarsua.

12. Kasano a binuangay ni Jehova ti naipadto nga ili a maawagan iti naganna?

¹² Babaen ken Jeremias, impalgak ni Jehova ti panggepna a mangaramid iti “baro a tulag” iti maysa a baro a nasion, ti naespirituan nga Israel. Impadto ni Jeremias nga amin a kameng dayta, ‘manipud kababassitan agingga iti kadadakkelan, am-ammuendanto ni Jehova.’ (Jer. 31:31, 33, 34) Nangrugi a matungpal dayta a padto idi Pentecostes 33 C.E., idi inaramid ti Dios ti baro a tulag. Ti baro a nasion, “ti Israel ti Dios,” a pakairamanan dagiti Judio ken saan a Judio, ti nagbalin nga “ili a maipaay iti nagan [ti Dios],” wenno “tattao a maawagan iti naganko,” kuna ni Jehova.—Gal. 6:16; basaen ti Aramid 15:14-17; Mat. 21:43.

13. (a) Inusar kadi dagiti nagkauna a Kristiano ti nagan ti Dios? Mangted iti pagarigan. (b) Ania ti panangmatmatmo iti pribilehio a mangusar iti nagan ni Jehova iti ministerio?

¹³ Kas “tattao a maawagan iti nagan [ti Dios],” dagiti kameng dayta a naespirituan a nasion inusarda ti nagan ti Dios. Kas pagarigan, inusarda dayta no agkotarda iti Hebreo a Kasuratan. * Isu nga idi nagpalawag ni apostol Pedro idi Pentecostes 33 C.E. iti sanguanan dagiti Judio ken proselita a naggapu iti nadumaduma a daga, inusarna ti nagan ti Dios iti sumagmamano a daras. (Ara. 2:14, 20, 21, 25, 34) Indayaw dagiti nagkauna a Kristiano ni Jehova, isu a binendisionanna ti trabahoda a panangasaba. Kasta met ita, bendisionan ni Jehova ti ministeriotayo no ipakaammotayo ti naganna ken ipakitatayo dayta kadagiti interesado iti mismo a Bibliada aginggat’ mabalin. Iti kasta, iyam-ammotayo ida iti pudno a Dios. Anian a pribilehio para kadakuada ken kadatayo! Mabalin a dayta ti pangrugian ti nalagda ken agnanayon a relasionda ken Jehova.

14, 15. Nupay nagsaknap ti apostasia, kasano a sinaluadan ni Jehova ti naganna?

¹⁴ Ti apostasia a timmaud idi agangay minulitanna ti Kristiano a kongregasion, nangnangruna idi natayen dagiti apostol. (2 Tes. 2:3-7) Sinurot pay ketdi dagiti ulbod  a mannursuro ti tradision dagiti Judio a di panangusar iti nagan ti Dios. Ngem ipalubos ngata ni Jehova a mapukaw ti naindaklan a naganna? Saan a pulos! Nasaluadan ti naganna nupay saanen nga ammo ti eksakto a pannakaibalikasna. Iti ginasgasut a tawen, nagparang ti nagan ti Dios kadagiti patarus ti Biblia, kasta met kadagiti sinurat dagiti iskolar ti Biblia. Kas pagarigan, idi 1757, insurat ni Charles Peters a no idilig iti adu a titulo ti Dios, “Jehova ti kasayaatan pay laeng a pangdeskribir kenkuana.” Iti libro ni Hopton Haynes idi 1797 maipapan iti panagdayaw iti Dios, kastoy ti insuratna iti rugi ti kapitulo 7: “JEHOVA ti nagan ti DIOS nga inusar dagiti Judio; nga isu laeng ti nagdaydayawanda; kas iti inaramid idi ni Jesus ken dagiti Apostolna.” Ni Henry Grew (1781-1862) saanna laeng nga inaramat ti nagan ti Dios no di ket nabigbigna pay a naum-umsi dayta ken masapul a masantipikar. Kasta met, agpada nga inaramat da George Storrs (1796-1879) ken Charles T. Russell ti nagan ti Dios.

¹⁵ Nakallalagip ti 1931 ta iti daydi a tawen nga inawat dagiti International Bible Students (sigud nga awag iti ili ti Dios) ti Nainkasuratan a nagan a Dagiti Saksi ni Jehova. (Isa. 43:10-12) Inwaragawagda ngarud iti intero a lubong a pagragsakanda ti agbalin nga ad-adipen ti maymaysa a pudno a Dios, kas “ili a maipaay iti naganna.” (Ara. 15:14) Dagitoy a pasamak ti mangipalagip kadatayo iti sasao ni Jehova iti Malakias 1:11: “Manipud iti ileleggak ti init agingga a mismo iti ilelennekna naindaklanto ti naganko iti tengnga dagiti nasion.”

16. Apay a masapul nga ibilangtayo a dakkel a dayaw ti pannagna iti nagan ni Jehova?

¹⁶ Insurat ni propeta Mikias: “Amin dagiti ili, iti biangda, magnadanto tunggal maysa iti nagan ti diosna; ngem datayo, iti biangtayo, magnatayto iti nagan ni Jehova a Diostayo agingga iti tiempo a di nakedngan, iti mismo nga agnanayon.” (Mik. 4:5) Saan laeng a dakkel a dayaw para kadagiti Estudiante ti Biblia ti panangawit iti nagan ti Dios. Maysa met daytoy a pammaneknek nga adda kadakuada ti anamongna. (Basaen ti Malakias 3:16-18.) Iti biangmo, ikagkagumaam kadi ti ‘magna iti nagan ni Jehova’? Ammom kadi no ania ti ramanen dayta?

17. Ania ti ramanen ti pannagna iti nagan ti Dios?

¹⁷ Adda tallo a banag a ramanen ti pannagna iti nagan ti Dios. Umuna, masapul nga ipakaammotayo dayta a nagan, ta ammotayo a dagidiay laeng ‘umawag iti nagan ni Jehova ti maisalakan.’ (Roma 10:13) Maikadua, masapul nga iparangarangtayo dagiti kualidad ni Jehova, nangnangruna ti ayatna. Ken maikatlo, masapul a situtulok a tungpalentayo dagiti nalinteg a pagalagadanna, iti kasta maidaydayawtayo ti nasantuan a nagan ti Amatayo. (1 Juan 4:8; 5:3) Determinadoka kadi a ‘magna iti nagan ni Jehova a Diostayo agingga iti tiempo a di nakedngan’?

18. Apay nga amin a mangidaydayaw iti naindaklan a nagan ni Jehova manamnamada ti nasayaat a masanguanan?

¹⁸ Din agbayag, amin a mangilaklaksid wenno mangum-umsi ken Jehova mapilitandanto a mangbigbig kenkuana. (Ezeq. 38:23) Karaman kadagita nga indibidual dagidiay kas ken Faraon, a nagkuna: “Siasino ni Jehova, tapno pagtulnogak ti timekna?” Ngem napilitan ni Faraon a mangbigbig iti kinasiasino ni Jehova! (Ex. 5:1, 2; 9:16; 12:29) Iti sabali a bangir, situtuloktayo a nangam-ammo ken Jehova. Pagpannakkeltayo ti panangawittayo iti naganna ken sidadaantayo nga agtulnog kenkuana. Gapuna, nabileg ti namnamatayo a matungpal ti kari iti Salmo 9:10: “Agtalekto kenka dagidiay makaam-ammo iti naganmo, ta pudno unay a saanmonto a baybay-an dagidiay mangbirbirok kenka, O Jehova.”