1. Ania ti kasasaad idi dagiti naipanaw a Judio?

 IMADYINEM ti narikna dagiti Judio a naipan idiay Babilonia. Nakitada ti pannakadadael ti lugar a nakayanakanda. Gapu kadagiti basolda ken dagidi ammada, naipanawda kadagiti pagtaenganda ken naipanda iti sabali a pagilian. (2 Cron. 36:​15, 16, 20, 21) Agpayso met ketdi nga adda wayawayada a mangaramid kadagiti inaldaw nga aktibidadda idiay Babilonia. (Jer. 29:​4-7) Ngem narigat latta ti biagda, ken sigurado a saan a dayta ti biag a kayatda koma. Ania ti nariknada iti situasionda? Kitaentayo ti imbaga ti maysa kadakuada: “Nagtugawkami idi iti igid dagiti karayan ti Babilonia. Nakasangitkami idi nalagipmi ti Sion.” (Sal. 137:1) Talaga a kasapulan dagidiay a maup-upay a naipanaw ti liwliwa. Ngem asino ti mangliwliwa kadakuada?

2-3. (a) Ania ti inaramid ni Jehova kadagiti naipanaw a Judio? (b) Ania dagiti pagsasaritaantayo iti daytoy nga artikulo?

² Ni Jehova ket “Dios ti amin a liwliwa.” (2 Cor. 1:3) Kas nadungngo a Dios, maragsakan a mangliwliwa iti amin nga umasideg kenkuana. Ammo ni Jehova nga akseptaren ti dadduma a naipanaw ti disiplinana ken agsublida kenkuana. (Isa. 59:20) Isu a nasurok a 100 a tawen sakbay ti pannakaipanawda, impaisuratna ken propeta Isaias ti libro a naipanagan kenkuana. Apay? Kuna ni Isaias: “‘Liwliwaenyo, liwliwaenyo ti ilik,’ kuna ti Diosyo.” (Isa. 40:1) Wen, babaen ti insurat ni Isaias, impaay ni Jehova ti liwliwa a kasapulan dagiti naipanaw a Judio.

³ Kas kadagiti naipanaw a Judio, adda dagiti tiempo a kasapulantayo ti liwliwa. Iti daytoy nga artikulo, pagsasaritaantayo ti tallo a pamay-an a liniwliwa ni Jehova dagiti naipanaw: (1) Inkarina a pakawanenna dagiti agbabbabawi, (2) inikkanna ti ilina iti namnama, ken (3) pinagkalmana ti madandanagan a riknada. Bayat a pagsasaritaantayo dagita a punto, kitaentayo  no kasanotayo a mabenepisiaran iti panangliwliwa met kadatayo ita ni Jehova.

SIAASI A PAKPAKAWANENNATAYO NI JEHOVA

4. Kasano nga impakita ni Jehova nga isu ket naasi a Dios? (Isaias 55:7)

⁴ Ni Jehova “ti Ama a napnuan iti asi.” (2 Cor. 1:3) Impakitana dayta a kualidad idi inkarina a pakawanenna dagidiay naipanaw a Judio nga agbabbabawi. (Basaen ti Isaias 55:7.) Kunana: “Kaasiankanto gapu iti agnanayon a napudno nga ayatko.” (Isa. 54:8) Kasano nga impakita ni Jehova ti asina? Nupay masapul a sagabaen dagiti Judio ti epekto dagiti basolda, inkari ni Jehova a saanda nga agtalinaed iti agnanayon idiay Babilonia. Addanto tiempo a mawayawayaanda. (Isa. 40:2) Sigurado a naliwliwa unay dagiti agbabbabawi a Judio!

5. No idilig kadagiti naipanaw a Judio, apay a mas maapresiartayo ita ti asi ni Jehova?

⁵ Ania dagiti masursurotayo? Situtulok ni Jehova a naan-anay a mangpakawan kadagiti adipenna. Mas maapresiartayo dayta ita no ikompara kadagiti naipanaw a Judio. Apay? Ngamin, ammotayon ti inaramid ni Jehova tapno mapakawan dagiti basoltayo. Ginasut a tawen kalpasan ti impadto ni Isaias, imbaon ni Jehova ditoy daga ti dungdungnguenna nga anak tapno maipaay ti subbot para iti amin nga agbabbabawi a managbasol. Gapu ta natay ni Jesus para kadatayo, naan-anay a “mapunas” wenno mabura dagiti basoltayo. (Ara. 3:19; Isa. 1:18; Efe. 1:7) Talaga a nakaas-asi ti Dios a pagserserbiantayo!

6. Apay a maliwliwatayo no panunotentayo ti asi ni Jehova? (Kitaen met ti ladawan.)

⁶ Makaliwliwa kadatayo ti impaisurat ni Jehova iti Isaias 55:7 no makonkonsiensiatayo latta kadagiti basoltayo iti napalabas uray no pinagbabawyantayon dagita. Mabalin a nangnangruna a kasta ti mariknatayo no sagsagabaentayo pay laeng dagiti epekto ti basoltayo. Ngem no impudnotayon dagiti basoltayo ken insardengtayon dagiti dakes nga ar-aramidentayo, masiguradotayo a pinakawannatayon ni Jehova. Ket no mangpakawan ni Jehova, saannan a lagipen ti basoltayo. (Idilig ti Jeremias 31:34.) Isu a no saanen a lagipen ni Jehova dagiti basoltayo, saantay met koman a sangkapanunot dagita. Ti napateg ken Jehova ket ti ar-aramidentayo itan, saan a dagiti basoltayo iti napalabas. (Ezek. 33:​14-16) Ken iti  asidegen a baro a lubong, naan-anayton a wayawayaannatayo ti naasi nga Amatayo kadagiti epekto dagiti basoltayo.

7. Apay a kayattayo ti agpatulong kadagiti panglakayen no adda nadagsen a basol nga ilimlimedtayo?

⁷ Ania ti masapul nga aramidentayo no napalalo ti pannakakonsiensiatayo gapu iti nadagsen a basol nga ilimlimedtayo? Parparegtaennatayo ti Biblia nga agpatulong kadagiti panglakayen. (Sant. 5:​14, 15) Nupay kasta, saan a kaskarina nga aramiden dayta. Ngem masapul a laglagipentayo nga us-usaren ni Jehova dagitoy a kakabsat a tumulong kadatayo. Nadungngo ken naasida a kas ken Jehova. No laglagipentayo dayta, ken no agbabawitayo, kayattayo la ketdi ti makisarita kadakuada. Kitaentayo no kasano a naliwliwa ti brother a ni Arthur gapu iti asi ni Jehova. a Napalalo idi ti pannakakonsiensiana. Imbaga ni Arthur: “Dandani makatawen a nagbuybuyaak iti pornograpia. Ngem idi adda nagpalawag maipapan iti konsiensia, impudnok ti basolko ken baketko ken kadagiti panglakayen. Kalpasan dayta, nabang-aranak, ngem mababainak latta gapu iti inaramidko. Impalagip dagiti panglakayen a kayatnak latta ni Jehova nga agbalin a gayyemna. Natukay ti pusok kadagiti nagsasayaat nga imbagada isu a naawatak a talaga a napakawannakon ni Jehova.” Agserserbi itan ni Arthur kas maysa a payunir ken ministerial nga adipen. Makaliwliwa a maammuan a kaasiannatayo ni Jehova no agbabawitayo!

MANGTED KADATAYO NI JEHOVA ITI NAMNAMA

8. (a) Ania ti impanamnama ni Jehova kadagiti naipanaw? (b) Sigun iti Isaias 40:​29-31, ania ti epekto kadagiti agbabbabawi a Judio ti impanamnama ni Jehova?

⁸ Impagarup dagiti naipanaw a Judio a saandan a makasubli iti lugar a nakayanakanda. Ngamin, ti Babilonia a kabilgan idi a turay ket gagangay a saanna a wayawayaan dagiti adipenna. (Isa. 14:17) Ngem impaayan ni Jehova ti ilina iti namnama. Inkarina a wayawayaanna ti ilina ket awan ti makalapped kenkuana a mangaramid iti dayta. (Isa. 44:26; 55:12) Para ken Jehova, ti Babilonia ket kasla laeng iti naingpis wenno napino a tapok. (Isa. 40:15) Mapuyotan la bassit, mapukawen. Ania ti epekto dayta a namnama kadagiti naipanaw? Sigurado a naliwliwada. Ngem saan la a dayta. Insurat ni Isaias: “Pumigsanto dagidiay mangnamnama ken Jehova.” (Basaen ti Isaias 40:​29-31.) Wen, ti namnama ti mangpapigsa kadakuada, isu nga “agtayabdanto a kas kadagiti agila.”

9. Apay a masigurado dagiti naipanaw a matungpal dagiti kari ni Jehova?

⁹ Adda dagiti ebidensia nga inted ni Jehova kadagiti naipanaw tapno masiguradoda a matungpal dagiti karina. Ania dagita? Kitaentayo dagiti padto a natungpalen. Ammoda a sinakup ti Asiria ti makin-amianan a pagarian ti Israel ken impanawda dagiti umili. (Isa. 8:4) Nakitada ti panangdadael dagiti Babilonio iti Jerusalem ken ti panangipanda kadagiti umili dayta a siudad idiay Babilonia. (Isa. 39:​5-7) Ammoda a ni Ari Zedekias ket binulsek ti ari ti Babilonia ken innalana idiay Babilonia. (Jer. 39:7; Ezek. 12:​12, 13) Pimmudno amin ti impadto ni Jehova. (Isa. 42:9; 46:10) Amin dagita ti nangpabileg la ketdi iti pammatida a matungpal met ti inkari ni Jehova a pannakawayawayada!

10. Ania ti makatulong kadatayo tapno agtalinaed a naraniag ti namnamatayo bayat dagitoy maudi nga al-aldaw?

¹⁰ Ania ti masursurotayo? No nalidaytayo, ti namnamatayo ti mangliwliwa ken mangisubli iti pigsatayo. Agbibiagtayon iti delikado a tiempo ken maipaspasangotayo kadagiti  nabileg a kabusor. Ngem masapul a ditay maupay. Inkari ni Jehova nga agbiagtayto nga agnanayon iti paraiso. Matagiragsaktayto sadiay ti pudpudno a talna ken kinatalged. Masapul ngarud a pagtalinaedentayo a naraniag ti namnamatayo iti isip ken pusotayo. Ta no saan, kumudrep ti namnamatayo. Ti ngamin namnamatayo ket kas iti napintas a buya. Ngem nakudrep ti makitatayo no narugit ti sarming ti tawatayo. Kasanotayo ngarud nga arigna “dalusan ti tawatayo,” tapno agtalinaed a naraniag ti namnamatayo? Regular nga iwayaantayo nga imadyinen ti nagsayaat a biagtayto iti paraiso. Agbasatayo kadagiti artikulo, agbuyatayo kadagiti video, ken dumngegtayo kadagiti kanta maipapan iti namnamatayo. Ikararagtayo met ken Jehova dagiti karina a segseggaantayon a matungpal.

11. Ania ti mangpappapigsa iti maysa a sister a grabe ti sakitna?

¹¹ Kitaentayo no kasano a ti namnama ti mangliwliwa ken mangpappapigsa iti sister a ni Joy a grabe ti sakitna. Imbagana: “No maup-upayak gapu kadagiti problemak, ibagbagak ken Jehova ti amin a marikriknak ta ammok a maawatannak. Kadagita a tiempo, ik-ikkannak ni Jehova iti ‘bileg a nalablabes ngem iti gagangay.’” (2 Cor. 4:7) Im-imadyinen met ni Joy nga adda isunan iti Paraiso a sadiay, “awanto ti residente a mangibaga: ‘Masakitak.’” (Isa. 33:24) No ibukboktayo met ti linaon ti pusotayo ken Jehova ken pagtalinaedentayo a naraniag ti namnamatayo, pumigsatayo manen.

12. Apay a makapagtalektayo a matungpal dagiti kari ni Jehova? (Kitaen met ti ladawan.)

¹² Kas iti inaramid ni Jehova kadagiti naipanaw, inikkannatay met iti adu a pammaneknek tapno agtalektayo a matungpalto dagiti karina. Panunotentayo dagiti padto a makitkitatayo a matungtungpalen. Kas pagarigan, makitkitatayo ti kabilgan a turay iti lubong nga ‘adda pasetna a napigsa ken adda pasetna a narasi.’ (Dan. 2:​42, 43) Madamdamagtayo met dagiti “ginggined iti nadumaduma a lugar,” ken mangaskasabatayo iti “amin a nasion.” (Mat. 24:​7, 14) Dagitoy ken ti adu pay a padto ti mangpabpabileg iti pammatitayo a matungpalto dagiti saan pay a natungpal a makaliwliwa a kari ni Jehova.

 PAGKALMAEN NI JEHOVA TI MADANDANAGAN A RIKNATAYO

13. (a) Ania dagiti rigat a naipasango kadagiti Judio sakbayda a mawayawayaan? (b) Kas nailadawan iti Isaias 41:​10-13, kasano a liniwliwa ni Jehova dagiti naipanaw a Judio?

¹³ Nupay makaliwliwa ti impanamnama ni Jehova kadagiti naipanaw, ammona nga addanto dagiti rigat a maipasango kadakuada sakbay a mawayawayaanda. Impakpakauna ni Jehova nga adda nabileg nga ari a rumaut ken mangsakup kadagiti nasion iti aglawlaw ti Babilonia ken iti Babilonia a mismo. (Isa. 41:​2-5) Adda kadi rason dagiti Judio a madanagan? Nasaksakbay a liniwliwa ni Jehova ti ilina idi imbagana: “Dika agbuteng, ta addaak kenka. Dika madanagan, ta siak ti Diosmo.” (Basaen ti Isaias 41:​10-13.) Ania ti kayatna a sawen idi imbagana a “siak ti Diosmo”? Saanna nga ibagbaga kadagiti Judio nga agdaydayawda kenkuana ta ammoda daytan a masapul nga aramidenda. Imbes ketdi, ipalpalagipna kadakuada nga adda latta isuna a tumulong kadakuada.—Sal. 118:6.

14. Ania pay ti inaramid ni Jehova tapno agkalma ti madandanagan a rikna dagiti naipanaw?

¹⁴ Pinagkalma met ni Jehova ti madandanagan a rikna dagiti naipanaw. Kasano? Impalagipna kadakuada ti nakaskasdaaw a pannakabalin ken pannakaammona. Inawisna ida a tumangad ket kitaenda dagiti bituen iti langit. Imbagana a saanna la a pinarsua dagiti bituen no di ket ammona met ti nagan ti amin a bituen. (Isa. 40:​25-28) No ammo ni Jehova ti nagan ti tunggal bituen, sigurado nga ammona met ti nagan ti tunggal maysa kadagiti adipenna! Ken no adda pannakabalin ni Jehova a mangparsua kadagiti bituen, sigurado nga adda met pannakabalinna a tumulong iti ilina. Wen, awan ti rason nga agdanag wenno agbuteng dagiti naipanaw a Judio.

15. Ania ti imbilin ti Dios iti ilina tapno masaganaanda ti mapasamak inton mawayawayaandan?

¹⁵ Insagana met ni Jehova ti ilina iti mapasamak iti masanguanan. Iti umun-una a paset ti libro nga Isaias, imbilin ti Dios iti ilina: “Sumrekka kadagiti makin-uneg a kuartom, ket irikepmo dagiti ruanganmo. Aglemmengka iti apagbiit agingga a lumabas ti pungtot.” (Isa. 26:20) Mabalin a ti damo a panangtungpal dagiti Judio iti dayta nga instruksion ket idi rinaut ni Ari Ciro ti Babilonia. Sigun iti maysa a nagkauna a Griego a historiador, idi  sinerrek ni Ciro ti Babilonia, “imbilinna [kadagiti soldadona] a papatayenda amin a masarakanda nga adda iti ruar.” Permi la ketdi idi ti buteng dagiti agnanaed iti Babilonia! Ngem mabalin a saan a naan-ano dagiti naipanaw a Judio gapu ta nagtulnogda kadagiti instruksion ni Jehova.

16. Apay a masapul a ditay unay madanagan maipapan iti masanguanan? (Kitaen met ti ladawan.)

¹⁶ Ania dagiti masursurotayo? Asidegen ti dakkel a rigat, ti karirigatan a tiempo iti pakasaritaan ti tao. Inton mangrugi dayta, mabuteng ken mariribukanto ti kaaduan a tattao. Ngem saan a kasta ti ili ni Jehova. Ammotayo a ti Diostayo ket ni Jehova. Agtakdertayto iti nalinteg wenno natalgedto ti riknatayo, ta ammotayo nga “umas-asidegen ti pannakaisalakan[tayo].” (Luc. 21:28) Uray inton rumaut ti aliansa dagiti nasion, agtakdertayto a sititibker. Usarento ni Jehova dagiti anghelna a mangsalaknib kadatayo ken mangtedto kadagiti instruksion a mangsalbar iti biagtayo. Kasanonanto nga ited dagita nga instruksion? Saantay pay nga ammo. Ngem posible a maawattayo dagita nga instruksion iti kongregasion. Dagita ti arigna “makin-uneg a kuarto[tayo],” a sadiay natalgedtayto. Kasanotayo a makapagsagana iti mapasamak iti masanguanan? Agbalintayo a nasinged kadagiti kakabsat, sisasaganatayo nga agtulnog kadagiti instruksion manipud iti organisasion ni Jehova, ken kombinsidotay koma nga iturturong ni Jehova ti organisasionna.—Heb. 10:​24, 25; 13:17.

17. Ania dagiti aramidem tapno masiguradom a liwliwaennaka ni Jehova?

¹⁷ Uray no narigat ti biag dagiti naipanaw a Judio idiay Babilonia, impaay ni Jehova ti kasapulanda a liwliwa. Kastanto met ti aramiden ni Jehova para kadatayo. Aniaman ti mapasamak inton bigat, itultuloymo ti manginanama iti panangliwliwa ni Jehova. Agtalekka a talaga a kaasian ken pakawanenna dagiti matalek nga adipenna. Pagtalinaedem a naraniag ti namnamam. Laglagipem a gapu ta ni Jehova ti Diosmo, awan ti rumbeng a pagbutngam.