Nayanakak idi 1927 iti bassit nga ili iti asideg ti Chicago, Illinois, U.S.A. Limakami nga agkakabsat—ni Jetha, Don, siak, ni Karl, ken ni Joy. Determinadokami amin a naimpusuan nga agserbi ken Jehova. Nageskuela ni Jetha iti maikadua a klase ti Gilead idi 1943. Nagserbi met iti Bethel idiay Brooklyn, New York ni Don idi 1944, ni Karl idi 1947, ken ni Joy idi 1951. Gapu iti nagsayaat nga ulidanda, kasta met dagiti nagannakmi, talaga a naparegtaak a mangaramid iti ad-adu pay para ken Jehova.

Managbasa iti Biblia da Tatang ken Nanang. Ay-ayatenda ti Dios ket dayta ti insuroda met kadakami nga annakda. Ngem napukaw ni Tatang ti panagraemna kadagiti relihion, kalpasan a nagsoldado idiay Europe bayat ti Gubat Sangalubongan I. Permi ti yaman ni Nanang ta nakaawid ni Tatang a sibibiag. Imbagana ken Tatang: “Karl, inta manen makimisa.” Insungbat ni Tatang: “Sige, itulodka, ngem saanak a sumrek.” Dinamag ni Nanang: “Apay a saan?” Insungbatna: “Bayat ti gubat, ikarkararagan dagiti padi iti maymaysa a relihion ti agkalaban a grupo dagiti soldado ken uray dagiti armasda! Siasino ngarud ti dinasigan ti Dios kadakuada?”

Bayat nga adda ni Nanang iti simbaan, adda dua a Saksi ni Jehova a napan iti balaymi. Intukonanda ni Tatang iti dua a libro a maus-usar iti panagadal iti Biblia a maaw-awagan iti Light, a mangilawlawag iti libro nga Apocalipsis. Interesado ni Tatang isu nga inawatna dagita. Idi nakita ni Nanang dagiti libro, rinugianna a basaen. Sa maysa nga aldaw, nakitana iti diario a maaw-awis dagiti interesado nga agadal iti Biblia a mausar dagiti libro a Light. Napan, ket idi simmangpet, adda baket a nangilukat iti ridaw. Iggem ni Nanang ti maysa kadagita a libro, sana dinamag, “Daytoy kadi ti ad-adalenyo ditoy?” Insungbat ti baket: “Wen, anakko, sumrekka.” Iti sumaruno a lawas, aminkami nga agkakabsat ket inkuyog ni Nanang. Sipud idi, regularen a mapmapankami nga agkakabsat.

Iti maysa a gimong, kiniddaw ti mangidadaulo a basaek ti Salmo 144:​15, a mangibagbaga a naragsak dagiti agdaydayaw ken Jehova. Naparegtaak iti dayta a teksto. Nagustuak met laeng ti dua pay a teksto—ti 1 Timoteo 1:​11, a mangibagbaga a ni Jehova  “ti naragsak a Dios,” ken ti Efeso 5:​1, a mangiparparegta a ‘tuladentayo ti Dios.’ Naamirisko a masapul a naragsakak nga agserbi iti Namarsua kaniak ken masapul nga agyamanak kenkuana iti dayta a pribilehio. Dagita ti dua a banag nga ikagkagumaak nga aramiden iti biagko.

Ti kaasitgan a kongregasion idiay Chicago ket 32 a kilometro (20 a milia) ti kaadayona. Ngem immat-atenderkami latta, isu nga immadu ti pannakaammok iti Biblia. Malagipko ti maysa a gundaway nga inawagan ti mangidadaulo ni Jetha nga agkomento. Bayat a dengdenggek, napanunotko: ‘Ammok dayta. Intayagko koma ti imak.’ Sipud idin, agisagsagana ken agar-aramidakon iti bukodko a komento. Napatpateg pay, rimmang-ayak iti naespirituan a kas kadagiti kakabsatko. Nabautisaranak idi 1941.

Malaglagipko unay ti kombension idiay Cleveland, Ohio idi 1942. Nasurok a 50 a lokasion iti United States ti nakakonektar iti kombension babaen ti telepono. Nagyankami a sangapamiliaan kadagiti tolda iti asideg ti pagkombensionan a kaduami ti adu pay a dadduma a pamilia. Madama idin ti Gubat Sangalubongan II, ken kumarkaro ti panangbusor kadagiti Saksi ni Jehova. Maysa a rabii, adda nakitak a grupo dagiti brother nga im-parking-da dagiti luganda a nakasango iti ruar ti kampo. Immanamong ti amin nga adda maysa iti tunggal lugan nga agpatpatnag nga agguardia. No bilang adda dumarup, luktan a dagus dagiti brother ti silaw ti luganda tapno mapurar ti mata dagiti dumarup sada agbusina. Iti kasta, dagus met a makataray ti dadduma tapno tumulong. Napanunotko, ‘Talaga a kanayon a nakasagana dagiti Saksi ni Jehova iti aniaman a mapasamak!’ Awan ti dakes a napasamak. Ket gapu ta natalged ti riknak, naimas ti turogko.

Sumagmamano a tawen kalpasanna, idi malagipko ti maipapan iti dayta a kombension, naamirisko a saan a pulos a nagbuteng wenno nadanagan ni Nanang. Talaga nga agtaltalek ken Jehova ken iti organisasionna. Diakto pulos malipatan ti nagsayaat nga ulidanna.

Sakbay unay ti kombension, ni Nanang ket maysan a regular pioneer. Isu a dimngeg a naimbag kadagiti palawag maipapan iti panagserbi iti amin-tiempo. Idi agaw-awidkamin, imbagana, “Kayatko ti agtultuloy a payunir, ngem diak maaramid dayta no siak amin ti agasikaso iti balay.” Isu a kiniddawna kadakami nga agkakabsat a tumulongkami. Nagwenkami isu nga imbagana nga adda maysa wenno dua a kuarto a dalusan ti tunggal maysa kadakami sakbay ti pammigat. Sakbay a mapankami ageskuela, kitaenna no naurnos ti balay sakbay a mapan mangasaba. Nakabis-busy ni Nanang, ngem dinakami pulos binaybay-an nga annakna. No agawidkami para iti pangngaldaw kalpasan ti klasemi, kanayon a masangpetanmi ni Nanang iti balay. No awan met ti klasemi, makikaduakami kenkuana iti ministerio, a dayta ti nakatulong kadakami a mangtarus iti ar-aramiden ti payunir.

Nangrugiak nga agpayunir idi agtawenak iti 16. Nupay saan pay idi a Saksi ni Tatang, interesado iti ar-aramidek iti ministerio. Maysa a rabii, imbagak nga uray kasano ti panangikagkagumaak, awan latta ti mabirokak a mayadalan iti Biblia. Nagsarimadengak, sa insaludsodko, “Kayatmo Tatang  ta iyadalanka iti Biblia?” Nagpanunot iti apagbiit, sa simmungbat, “Sige. Apay koma a saan?” Isu a ti kaunaan nga inyadalak iti Biblia ket ni Tatang. Espesial a pribilehio dayta para kaniak!

Inadalmi ti libro a “The Truth Shall Make You Free.” Bayat a bumaybayag ti panagadalmi, naamirisko a tultulongannak ni Tatang tapno mas mapasaayatko pay ti panagadalko iti Biblia ken panangisurok iti dayta. Kas pagarigan, maysa a rabii kalpasan a nabasami ti maysa a parapo, imbagana: “Okey, daytoy ti ibagbaga ti libro. Ngem kasano nga ammom a husto ti ibagbaga ti libro?” Diak napakadaan dayta, isu nga imbagak: “Diak pay masungbatan ita ti saludsodyo, ngem sungbatankayto inton sumaruno nga agadaltayo.” Ket kasta ti napasamak. Nakabirokak kadagiti teksto a mangsuporta iti pagsarsaritaanmi. Sipud idin, agsagsaganaakon a naimbag para iti panagadalmi ken nasursurok ti ag-research. Dayta ti nakatulong kaniak a rumang-ay iti naespirituan ken uray ni tatangko. Inyaplikarna dagiti nasursurona ket nagpabautisar idi 1952.

Pimmanawak iti balaymi idi agtawenak iti 17. Misionero idin ni Jetha a ken Bethelite metten ni Don. Ipatpategda dagiti asaynmentda. Naparegtaak isu a nagaplayak iti Bethel ken iti Gilead, sa impabiangkon ken Jehova no sadino ti kayatna a pangusaran kaniak. Ti resultana? Naawisak nga agserbi iti Bethel idi 1946.

Iti panaglabas ti tawen, adu ti baro a nasursurok iti nagduduma nga asaynmentko iti Bethel. Kas pagarigan, iti uneg ti 75 a tawenko iti Bethel, nakasursuroak maipapan iti accounting ken iti panagimprenta kadagiti libro. Timmulongak met iti panaggatang kadagiti kasapulan iti Bethel ken panagipatulod kadagiti napateg a banag iti dadduma a lugar. Ngem kangrunaan iti amin, matagtagiragsakko dagiti agtultuloy a naespirituan a programa iti Bethel babaen ti morning worship ken dagiti lektiur a naibatay iti Biblia.

Nakasursuroak met iti adingko a ni Karl, a simrek iti Bethel idi 1947. Nagaget nga agadal iti Biblia ken nalaing a mangisuro. Naminsan, nagpatulongak kenkuana iti palawagko. Inlawlawagko ken Karl a nagadu ti nasarakak a reperensia ngem marigatanak no kasanok nga usaren dagita. Tinulongannak iti problemak babaen laeng iti maysa a saludsod, “Manong, ania ti temam?” Dagus a naawatak ti puntona: usarek laeng dagiti kasapulak a reperensia ken saankon nga iraman dagiti saanko met a kasapulan nga impormasion. Diak pulos nalipatan dayta nga insurona.

Tapno agbalintayo a naragsak iti Bethel, masapul nga aramidentayo ti amin a kabaelantayo iti ministerio. Gapu iti dayta, maaddaantayo kadagiti makaparegta  a kapadasan. Ti maysa a kapadasan a malaglagipko unay ket ti napasamak iti maysa a rabii iti Bronx iti New York City. Kaduak ti maysa a brother a simmarungkar iti maysa a babai a nabiit pay nga immawat iti Pagwanawanan ken Agriingkayo! Inyam-ammomi ti bagimi. Imbagami, “Ita a rabii, tultulonganmi dagiti tattao nga agsursuro maipapan kadagiti makaparegta a bambanag iti Biblia.” Insungbatna, “No maipapan iti Biblia, sige, sumrekkayo.” Binasa ken nagsasaritaanmi ti sumagmamano a teksto maipapan iti Pagarian ti Dios ken ti um-umay a baro a lubong. Talaga a nagustuan ti babai dagiti naammuanna, isu nga inawisna pay ti dadduma a gagayyemna nga agdengngeg iti sumaruno a lawas. Idi agangay, dayta a babai ken ni lakayna ket nagbalin a matalek nga adipen ni Jehova.

Kayatko ti mangasawa, isu nga inkararagko dayta ken Jehova ken pinanunotko no ania ti kayatko nga aramiden a kaduak ni baketko kalpasan ti kasarmi. Dayta ti nakatulong kaniak tapno mabirokak ti nasayaat a pakiasawaan. Kalpasan ti agarup 10 a tawen a nagbirbirokak, naam-ammok met laengen ti babai a pakasarak.

Kalpasan ti kombension iti Yankee Stadium idi 1953, naam-ammok ti sister a ni Mary Aniol. Nagkaklaseda ken manangko a Jetha iti maikadua a klase iti Gilead, ket isu metten ti nagbalin a partner-na iti panagmisionero. Nakaragragsak ni Mary a nangyestoria iti maipapan kadagiti asaynmentna kas misionero iti Caribbean ken kadagiti iyad-adalanna iti Biblia iti panaglabas ti adu a tawen. Bayat ti panagin-innammomi, naamirismi nga agpadakami gayam kadagiti naespirituan a kalat. Immuneg pay nga immuneg ti panaginnayatmi, ket nagkasarkami idi Abril 1955. Namin-adu a napaneknekak a ni Mary ket regalo kaniak ni Jehova ken nagsayaat a tuladen ti ulidanna. Nakaragragsak iti aniaman nga asaynment a naited kenkuana. Nakagaggaget, talaga a maseknan iti dadduma, ken kanayon nga inyun-unana iti biagna ti interes ti Pagarian. (Mat. 6:33) Tallo a tawen a nagkaduakami iti panagserbi iti sirkito. Ket idi 1958, naawiskami a dua iti Bethel.

Adu ti nasursurok ken Mary. Kas pagarigan, idi nabiitkami pay nga agassawa, nagtulagkami nga agkaduakami nga agbasa iti Biblia. Agarup 15 a bersikulo ti basaenmi kada aldaw. No malpas a mabasa ti maysa kadakami ti maysa a seksion, komentuanmi dagiti teksto ken pagsaritaanmi no kasano a mayaplikarmi dagita iti biagmi. Masansan nga ibagbaga ni Mary dagiti naadalna iti Gilead wenno iti panagmisionerona. Dagita a panagsarsaritami ti nakatulong kaniak tapno maparang-ayko ti panagpalawagko ken ti panangparegtak kadagiti sister.—Prov. 25:11.

Natay ti ipatpategko a ni Mary idi 2013. Padpadaanak unayen a makitakto manen isuna iti baro a lubong! Ngem kabayatanna, determinadoak nga agtultuloy nga agsursuro ken agtalek ken Jehova iti amin a pusok. (Prov. 3:​5, 6) Maliwliwa ken maragragsakanak no pampanunotek dagiti aramidento dagiti adipen ni Jehova idiay baro a lubong. Sigurado a karamanto la ketdi kadagita ti panagsursuro kadagiti baro a banag manipud ken maipapan iti Naindaklan nga Instruktortayo! Wen, napnapno ti pusok iti panagyaman iti amin nga insurona kaniak ken iti adu nga ebkas ti nagpaiduma a kinaimbagna.