1, 2. Apay a nagsurat ni Pablo kadagiti Hebreo a Kristiano?

NATALNA ti kasasaad dagiti kongregasion iti intero nga Israel idi 61 C.E. Nakabalud idi ni apostol Pablo idiay Roma ngem namnamaenna a mabiiten a mawayawayaan. Nabiit pay a nawayawayaan ti kaduana a ni Timoteo, ket panggepda a bisitaen dagiti kakabsat idiay Judea. (Heb. 13:23) Nupay kasta, lima a tawen laengen, ‘malikmuten ti Jerusalem kadagiti nagkampo a buyot,’ kas impadto ni Jesus. Masapul nga agtignay a dagus dagiti Kristiano idiay Judea, nangnangruna dagiti adda idiay Jerusalem. Pinakdaaran ida ni Jesus a masapul nga agkamangda apaman a makitada a mangrugi a matungpal dagitoy a pasamak.—Luc. 21:20-24.

² Iti 28 a tawen manipud impadto ni Jesus dayta, adun nga ibubusor ken pannakaidadanes ti naibturan dagiti matalek a Kristiano idiay Israel. (Heb. 10:32-34) Ngem ammo ni Pablo a dandanidan maipasango iti maysa kadagiti karirigatan a pannubok iti pammatida. (Mat. 24:20, 21; Heb. 12:4) Kayatna a nakasaganada iti aniaman a mapasamak. Kasapulanda ti naisangsangayan a panagibtur ken pammati—ti nabileg a pammati a mangispal iti biagda. (Basaen ti Hebreo 10:36-39.) Gapuna, tinignay ti espiritu ni Jehova ni Pablo nga agsurat kadagidiay a kakabsat a lallaki ken  babbai tapno pabilgenna ida iti aniaman a mapasamak. Ita, maawagan dayta a surat iti libro a Hebreo.

3. Apay a masapul a paginteresantayo ti libro a Hebreo?

³ Masapul a paginteresantayo amin ita ti insurat ni Pablo kadagiti Hebreo a Kristiano idi umuna a siglo. Apay? Gapu ta agpada ti kasasaadtayo. Kadagitoy “napeggad a tiempo a narigat a pakilangenan,” naipasangon dagiti adipen ni Jehova iti amin a kita ti ibubusor ken pannakaidadanes. (2 Tim. 3:1, 12) Pinaneknekantayon a matalektayo ken nabileg ti pammatitayo. Ngem adu kadatayo ita ti agbibiag iti natalna a kasasaad, a saan a direkta a maidaddadanes. Nupay kasta, kas kadagiti Kristiano idi kaaldawan ni Pablo, silalagiptayo koma iti daytoy—dandanitayon sanguen ti karirigatan a pannubok iti pammatitayo!—Basaen ti Lucas 21:34-36.

4. Ania ti teksto para iti tawen 2016, ken apay a maitutop dayta?

⁴ Ania ti tumulong kadatayo nga agsagana kadagiti dandanin mapasamak iti masanguanan? Iti libro a Hebreo, dinakamat ni Pablo ti adu a makatulong kadatayo a mangpabileg iti pammatitayo. Maysa a nakapatpateg a banag ti naipaganetget iti umuna a bersikulo ti maudi a kapitulo dayta a surat. Dayta a bersikulo ti napili a teksto para iti tawen 2016. Balakadannatayo: “Agtultuloy koma ti nainkabsatan nga ayatyo.”—Heb. 13:1.

5. Ania ti nainkabsatan nga ayat?

⁵ Ania ti nainkabsatan nga ayat? Ti Griego a sao nga inusar ni Pablo a phi·la·del·phiʹa literal a kaipapananna ti “panagayat iti kabsat.” Ti nainkabsatan nga ayat ket ti nabileg, nabara, ken nasinged a pammateg iti kapamilia wenno nasinged a gayyem. (Juan 11:36) Saantayo nga agpampammarang nga agkakabsat, no di ket pudno nga agkakabsattayo. (Mat. 23:8) Ipakita dagitoy a sasao ti kinasingedtayo iti maysa ken maysa: “Iti nainkabsatan nga ayat maaddaankayo iti kinalailo iti maysa ken maysa. Iti panangipakita ti pammadayaw iti maysa ken maysa mangidaulokayo.” (Roma 12:10) Daytoy nga ayat ken ti a·gaʹpe, wenno ti ayat a naibatay iti prinsipio ti mamagsinged ken mamagkaykaysa kadagiti adipen ti Dios.

6. Kasano a tarusan dagiti pudno a Kristiano ti kaipapanan ti nainkabsatan nga ayat?

⁶ Sigun iti maysa nga eskolar, ti “‘nainkabsatan nga ayat’ ket termino a manmano a mausar iti literatura dagiti saan a Kristiano.” Para kadagiti Judio idi, ti sao a “kabsat” ket agaplikar no dadduma uray kadagiti saanda a kabagian, ngem agpaay kadagiti Judio met laeng, saan a mairaman dagiti Gentil. Nupay kasta, para kadagiti Kristiano, awaganda a kabsat ti amin a kapammatianda, aniaman ti naggappuanda a pagilian. (Roma 10:12) Kas agkakabsat, sinursuruannatayo ni Jehova nga ayatentayo ti maysa ken maysa. (1 Tes. 4:9) Ngem apay a nagpateg nga itultuloytayo nga ipakita ti nainkabsatan nga ayat?

7. (a) Ania ti kapatgan a rason nga ipakitatayo ti nainkabsatan nga ayat? (b) Mangibaga iti sabali pay a rason no apay a napateg nga ad-adda pay nga ipategtayo ti maysa ken maysa.

⁷ Ti simple a sungbat ket kalikaguman ni Jehova nga ipakitatayo ti nainkabsatan nga ayat iti maysa ken maysa. Saantayo a maibaga nga ay-ayatentayo ti Dios no saantayo nga ayaten dagiti kakabsattayo. (1 Juan 4:7, 20, 21) Kasta met, kasapulantayo ti maysa ken maysa, nangruna iti panawen ti riribuk. Idi sinuratan ni Pablo dagiti Hebreo a Kristiano, ammona nga iti din agbayag, masapul a panawan ti dadduma kadakuada dagiti pagtaengan ken material a sanikuada. Dineskribir ni Jesus ti kinarigat dayta a tiempo.  (Mar. 13:14-18; Luc. 21:21-23) Gapuna, sakbay a dimteng dayta a tiempo, masapul nga ad-adda pay nga ipateg dagidiay a Kristiano ti maysa ken maysa.—Roma 12:9.

8. Ania ti masapul nga aramidentayo itan sakbay a mangrugi ti dakkel a rigat?

⁸ Asidegen a mapasamak ti kadakkelan a rigat iti pakasaritaan ti tao. (Mar. 13:19; Apoc. 7:1-3) Ngarud, nagsayaat nga ipangagtayo daytoy a naipaltiing a balakad: “Mapanka, ilik, sumrekka kadagiti makin-uneg a siledmo, ket irikepmo dagiti ruanganmo iti likudam. Aglemmengka iti apagkanito laeng agingga a lumabas ti panangkondenar.” (Isa. 26:20) Mabalin a dagitoy a ‘makin-uneg a siled’ ket tumukoy kadagiti kongregasiontayo. Dayta ti pagtataripnongantayo nga agkakabsat tapno agdayaw ken Jehova. Ngem saan nga umdas ti regular a pannakitaripnongtayo. Impalagip ni Pablo kadagiti Hebreo a Kristiano a masapul nga usarenda dagita nga okasion tapno paregtaenda ti maysa ken maysa a mangipakita iti “ayat ken nasayaat nga ar-aramid.” (Heb. 10:24, 25) Masapul a patanorentayo itan ti nainkabsatan nga ayat, ta makatulong dayta inton maipasangotayo iti aniaman a pakasuotan iti masanguanan.

9. (a) Ania dagiti gundaway a maipakitatayo ita ti nainkabsatan nga ayat? (b) Mangted kadagiti pagarigan no kasano nga impakita dagiti adipen ni Jehova ti nainkabsatan nga ayat.

⁹ Uray ita, sakbay a mangrugi ti dakkel a rigat, masapul nga ipakitatayon ti nainkabsatan nga ayat. Adu kadagiti kakabsattayo ti nakapasar kadagiti ginggined, layus, bagyo, tsunami, wenno dadduma pay a natural a didigra. Dadduma a kakabsat ti mabusbusor ken maidaddadanes. (Mat. 24:6-9) Mainayon pay kadagitoy dagiti pakarigatan iti ekonomia a mapaspasarantayo nga inaldaw gapu iti korapsion iti daytoy a lubong. (Apoc. 6:5, 6) Bayat a kumarkaro dagita a problema, ad-adu met ti gundawaytayo a mangipakita iti nasged a nainkabsatan nga ayat. Nupay “ti ayat ti ad-adu [a tattao] lumamiisto,” itultuloytayo nga ipakita ti nainkabsatan nga ayat.—Mat. 24:12. [1]

10. Ania ti usigentayo?

¹⁰ Nupay adu dagiti problema a pakaipaspasanguantayo, kasano a masiguradotayo nga agtultuloy a maipakitatayo ti nainkabsatan nga ayat? Kasano a maipakitatayo daytoy nga ayat kadagiti kakabsattayo? Kalpasan nga imbaga ni apostol Pablo ti, “agtultuloy koma ti nainkabsatan nga ayatyo,” dinakamatna dagiti pamay-an a maipakita daytoy dagiti Kristiano. Usigentayo ita ti innem kadagitoy.

11, 12. Ania ti kayat a sawen ti kinamanagpadagus? (Kitaen ti ladawan iti rugi ti artikulo.)

¹¹ “Dikay lipatan ti kinamanagpadagus.” (Basaen ti Hebreo 13:2.) Ti orihinal a sao a naipatarus a “kinamanagpadagus” kaipapananna ti “kinamanangngaasi kadagiti estranghero.” Ipalagip kadatayo dagitoy a sasao ti ulidan da Abraham ken Lot. Agpadada a nangipakita iti asi kadagiti bisita a saanda nga am-ammo. Naammuanda idi agangay nga anghel gayam dagitoy. (Gen. 18:2-5; 19:1-3) Dinakamat ni Pablo dagitoy a pagarigan tapno paregtaenna dagiti Hebreo a Kristiano a mangipakita iti nainkabsatan nga ayat babaen ti panagbalin a managpadagus.

¹² Ipakpakitatayo kadi ti kinamanagpadagus iti sabsabali babaen ti panangawis kadakuada para iti maysa a pannangan iti pagtaengantayo wenno iti maysa a panaglalangen tapno agpipinnaregta? Saan a masapul a nakaim-imas wenno nangina ti saganatayo tapno maibaga a managpadagustayo; wenno ti laeng awisentayo ket dagiti mabalin a mangawis met kadatayo. (Luc. 10:42; 14:12-14) Ti koma panggeptayo ket mangparegta,  saan nga agpasikat! Uray no saantayo unay nga am-ammo ti manangaywan iti sirkitotayo ken ti asawana, siraragsaktayo kadi a mangpadagus kadakuada? (3 Juan 5-8) Gapu iti kinaokupado ken dagiti inaldaw a pakaringgorantayo iti biag, talaga a nakapatpateg a ‘ditay liplipatan ti kinamanagpadagus’!

13, 14. Kasano nga agbalintayo a ‘sipapanunot kadagidiay adda iti pagbaludan’?

¹³ “Sipapanunotkayo koma kadagidiay sipaparaut iti pagbaludan.” (Basaen ti Hebreo 13:3.) Saan a basta asinoman a balud ti tuktukoyen ni Pablo ditoy. Tuktukoyenna dagiti kakabsat a naibalud gapu iti pammatida. Uppaten a tawen a naibalud ni Pablo idi insuratna dagitoy a sasao kadagiti Hebreo a Kristiano. (Fil. 1:12-14) Kinomendaranna dagiti kakabsat iti ‘inyebkasda a pannakipagrikna kadagidiay sibabalud.’ (Heb. 10:34) Saan a kas kadagiti personal a timmulong ken Pablo idi adda iti pagbaludan, adayo dagidiay a Hebreo a Kristiano iti ayan ni Pablo. Gapuna, kasano nga agbalinda a sipapanunot kenkuana? Maaramidda dayta babaen iti napasnek a panangikararagda kenkuana.—Heb. 13:18, 19.

¹⁴ Mabalin nga adayotayo met ita kadagiti kakabsattayo nga adda iti pagbaludan. Nalabit a saantayo a matulongan ida a kas iti ar-aramiden dagiti kakabsattayo nga agnanaed iti asideg ti nakaibaludanda. Ngem mabalin a maipakitatayo ti pannakipagrikna ken nainkabsatan nga ayat no kanayon a laglagipentayo dagitoy a matalek a kakabsat ken ikararagtayo a tulongan ida ni Jehova. Kas pagarigan, sipapanunottayo kadi kadagiti adu a kakabsattayo a lallaki ken babbai ken uray dagiti ubbing a naibalud idiay Eritrea, agraman dagiti tallo a kakabsat a da Paulos Eyassu, Isaac Mogos, ken Negede Teklemariam, a naibalud sadiay iti nasuroken a 20 a tawen?

15. Kasano a maipakitatayo ti panagraem iti urnos ti panagasawa?

¹⁵ “Ti panagasawa nadayaw koma iti tengnga dagiti isuamin.” (Basaen ti Hebreo 13:4.) Maipakitatayo met ti nainkabsatan nga ayat no agtalinaedtayo a nadalus iti moral. (1 Tim. 5:1, 2) No ti maysa gundawayanna ti maysa a kabsat a lalaki wenno babai ket agaramid iti seksual nga immoralidad kenkuana wenno iti maysa a miembro ti pamiliana, madadael ti panagtalek a nakaibatayan ti nainkabsatan nga ayat. (1 Tes. 4:3-8) Panunotenyo met ti rikna ti asawa a babai no maammuanna a saan a matalek ni lakayna kenkuana babaen ti panagbuyana iti pornograpia. Ti kadi kasta a kababalin ipakitana ti panagayatna iti asawana ken ti panagraemna iti urnos ti panagasawa?—Mat. 5:28.

16. Kasano a ti panagbalin a kontento makatulong kadatayo a mangipakita iti nainkabsatan nga ayat?

¹⁶ “Mapnekkayo iti agdama a bambanag.” (Basaen ti Hebreo 13:5.) Ti pudno a pannakapnek ket naibatay iti panagtalektayo ken Jehova. Matulongannatayo dayta a maaddaan iti balanse a panangmatmat iti material a bambanag. (1 Tim. 6:6-8) Makatulong dayta kadatayo a mangbigbig a napatpateg ti relasiontayo ken Jehova ken kadagiti Kristiano a kakabsattayo ngem ti aniaman a magatang ti kuarta. Saan nga agreklamo wenno agbirok iti kamali ti tao a kontento; saan met a naapal ken naagum—dagiti rikna a makalapped iti panangipakita iti nainkabsatan nga ayat. Imbes ketdi, no kontentotayo, agbalintayo a naparabur.—1 Tim. 6:17-19.

17. Kasano a ti panagbalin a natured makatulong kadatayo a mangipakita iti nainkabsatan nga ayat?

¹⁷ “Mabalintayo ti agtalged [wenno, agbalin a natured].” (Basaen ti Hebreo 13:6.) Ti panagtalektayo ken Jehova pagbalinennatayo a natured, aniaman a rigat ti maipasango kadatayo. Daytoy a kinatured ti tumulong met  kadatayo a maaddaan iti positibo a kababalin. Ti nainkabsatan nga ayat ken ti positibo a kababalintayo ti makatulong kadatayo a mangpabileg ken mangliwliwa kadagiti kapammatiantayo. (1 Tes. 5:14, 15) Uray inton dakkel a rigat, kabaelantayto ti ‘tumakder a sililinteg ket itangadtayo dagiti ulotayo,’ ta ammotayo nga asidegen ti pannakaispaltayo.—Luc. 21:25-28.

18. Kasano a mapabilegtayo ti nainkabsatan a panagayattayo kadagiti panglakayen?

¹⁸ “Laglagipenyo dagidiay mangidadaulo kadakayo.” (Basaen ti Hebreo 13:7, 17.) Awan ti sueldo dagiti panglakayen a tumultulong kadatayo. No panunotentayo ti amin nga ar-aramidenda, ad-adda nga ipateg ken apresiarentayo dagitoy a nagaget a kakabsattayo. Saantayo a kayat a mapukaw ti rag-oda wenno agsennaayda gapu kadatayo. Imbes ketdi, no natulnog ken managpasakuptayo, ‘ipapaayantayo ida iti nalablabes a konsiderasion iti ayat gapu iti aramidda.’—1 Tes. 5:13.

19, 20. Kasano a maitultuloytayo nga ad-adda a maipakita ti nainkabsatan nga ayat?

¹⁹ Nalatak dagiti adipen ni Jehova gapu iti nainkabsatan a panagayatda. Nabigbig ni Pablo dayta idi kaaldawanna. Ngem pinaregtana ti amin nga ‘itultuloyda nga aramiden dayta a naan-anay pay.’ (1 Tes. 4:9, 10) Nalawag a mabalin pay a rumang-aytayo!

²⁰ Bayat a pampanunotentayo ti tekstotayo ita a tawen, panunotentayo met dagitoy a saludsod: Agbalinak kadi nga ad-adda pay a managpadagus? Kasano nga agbalinak a sipapanunot kadagiti kakabsat a naibalud? Raraemek kadi ti urnos ti Dios maipapan iti panagasawa? Ania ti makatulong kaniak tapno talaga nga agbalinak a kontento? Kasano nga ad-adda nga agtalekak ken Jehova? Kasano nga ad-adda a makitunosak kadagidiay mangidadaulo? No ikagumaantayo nga iyaplikar dagitoy nga innem a banag, saan laeng ngarud a maysa a karatula iti Kingdom Hall ti tekstotayo iti daytoy a tawen. Mapalagipantayo a mangtungpal iti daytoy a balakad: “Agtultuloy koma ti nainkabsatan nga ayatyo.”—Heb. 13:1.