“AMIN a gubat iti napalabas . . . awan kaimudinganna no idilig iti agdama a gubat a mapaspasamak iti Europe.” Kasta ti panangdeskribir ti The Watch Tower a September 1, 1915 iti umuna a sangalubongan a gubat a nakairamanan ti agarup 30 a pagilian. Gapu iti panaggugubat, kuna ti The Watch Tower: ‘Nalapdan iti apagbiit ti panangikasaba iti Pagarian, nangruna idiay Germany ken France.’

Saan pay idi a maawatan dagiti Estudiante ti Biblia dagiti prinsipio maipapan iti panagtalinaed a neutral, ket maipaspasangodan iti kumarkaro a sangalubongan a gubat. Nupay kasta, determinadoda a mangikasaba iti naimbag a damag. Gapu ta kayat ni Wilhelm Hildebrandt ti agserbi iti Pagarian, nagkiddaw kadagiti kopia ti The Bible Students Monthly iti lengguahe a French. Ngem saan a kas maysa a colporteur idiay France, no di ket maysa a soldado ti Germany. Daytoy a maipagarup a kabusor, a nakauniporme kas soldado, impadamagna ti mensahe ti kappia kadagiti masmasdaaw nga aglabas a Pranses.

Ipakita dagiti surat a naipablaak iti The Watch Tower nga adu a German nga Estudiante ti Biblia ti mayat a mangiranud iti naimbag a damag ti Pagarian bayat nga agserserbida iti militar. Imbaga ni Kabsat Lemke, maysa a dati a miembro iti navy, a nangipakita iti interes ti lima a kakaduana. Kinunana: “Uray no addaak iti barko, nagbunga ti panangidaydayawko ken Jehova.”

Napan nakigubat ni Georg Kayser kas maysa a soldado ket nagawid kas maysa nga adipen ti pudno a Dios. Ania ti napasamak? Mabalin a nakagun-od iti publikasion a naibatay iti Biblia. Naimpusuan a namati iti kinapudno maipapan iti Pagarian, ket saanen a nakigubat. Kalpasanna, nagtrabaho, ken kalpasan ti gubat, adu a tawen a nagserbi kas naregta a payunir.

Nupay saan a unay a naawatan dagiti Estudiante ti Biblia ti isyu maipapan iti neutralidad, naiduma unay ti kababalinda kadagiti tattao a mangsupsuportar iti gubat. Uray supsuportaran dagiti politiko ken dagiti lider ti relihion ti gubat, dagiti Estudiante ti Biblia itandudoda ti “Prinsipe ti Kappia.” (Isa. 9:6) Nupay dadduma ti saan a nagtalinaed a neutral, pinaneknekanda latta ti kangrunaan a patpatien nga  imbaga ti Estudiante ti Biblia nga agnagan iti Konrad Mörtter, “Bigbigek ti kuna ti Sao ti Dios a ti maysa a Kristiano saan koma a mamapatay.”—Ex. 20:13. *

Idiay Germany, masapul idi nga agsoldado uray dagiti agtutubo. Ngem nasurok a 20 nga Estudiante ti Biblia ti nagkedked nga agsoldado. Gapuna, dadduma kadakuada ti naibilang nga agmauyong, kas ken Gustav Kujath, a naipan iti maysa nga institusion a pagnaedan dagiti agmauyong. Naibalud met ni Hans Hölterhoff ta nagkedked nga agsoldado ken mangaramid kadagiti trabaho nga adda pakainaiganna iti gubat. Impaisuot dagiti guardia ken Hans ti straitjacket (jacket a mangbalud kadagiti takiag) sa inggalutda ti manggas dayta agingga a nagpipikel dagiti takiagna. Idi saan a mabaliwan dagiti guardia ti pangngeddengna, imbagada a papatayendan ni Hans, nupay saan met nga agpaypayso. Ngem nagtalinaed a natibker ti pammati ni Hans agingga a nalpas ti gubat.

Dadduma a kakabsat a nakiddaw met nga agsoldado ken agawit iti armas ti nagtrabaho kadagiti trabaho a saan a mainaig iti gubat. * Nagbalin a natibker ni Johannes Rauthe iti dayta a takderna ket naibaon nga agtrabaho iti riles. Ni Konrad Mörtter ket nagtrabaho a babaonen iti ospital, ket nagserbi met kas nars ni Reinhold Weber. Agyaman unay ni August Krafzig ta ti trabahona ket saan a pannakigubat. Dagitoy nga Estudiante ti Biblia ken ti dadduma a kas kadakuada ket determinado nga agserbi ken Jehova maibatay iti pannakaawatda iti ayat ken kinamatalek.

Gapu iti kababalin nga impakitada bayat ti gubat, naipasango dagiti Estudiante ti Biblia iti pannakausig. Bayat dagiti sumaganad a tawen, rinibu a kaso iti korte ti masapul a sanguen dagiti Estudiante ti Biblia idiay Germany gapu iti panangasabada. Tapno matulonganda, ti sanga nga opisina iti Germany nga adda iti Bethel idiay Magdeburg ket nangbuangay iti departamento a mangtaming kadagiti banag a mainaig iti linteg.

Limmawag pay ti pannakaawat dagiti Saksi ni Jehova mainaig iti panagbalin a neutral dagiti Kristiano. Idi bimtak ti maikadua a sangalubongan a gubat, nagtalinaedda a neutral babaen iti naan-anay a saanda a pannakiraman iti militar. Gapuna, naibilangda a kabusor idiay Germany ket nakaro ti pannakaidadanesda. Ngem sabalinton a pakasaritaan dayta iti serye a “Manipud iti Archives.”—Manipud iti archives-tayo iti Central Europe.