Pakaitibkolak Idi ti Panagkawkawes ken Panaglanglanga

KAS INSALAYSAY NI EILEEN BRUMBAUGH

NAPADAKKELAK iti relihion nga Old Order German Baptist Brethren, a kaasping iti relihion nga Amish ken Mennonite. Idi 1708, nangrugi idiay Alemania ti mobimiento a Brethren kas paset ti naespirituan a panaginteres a naawagan iti Pietism. Sigun iti The Encyclopedia of Religion, mailasin ti Pietism babaen ti “panamati a kasapulan ti sangatauan ti ebanghelio ni Kristo.” Gapu iti dayta a panangmatmat, ti mobimiento ket sibaballigi a nakaibaon kadagiti misionero iti nadumaduma a pagilian.

Idi 1719, adda bassit a grupo nga indauluan ni Alexander Mack a dimteng iti agdama itan a Pennsylvania, idiay Estados Unidos. Sipud idin, nabuangay dagiti kanayonan a grupo sada nagsisina. Inannurot ti tunggal grupo ti bukodna a panangipaulog kadagiti pannursuro ni Alexander Mack. Agarup limapulo ti miembro ti bassit a kapiliami. Naipaganetget ti panagbasa iti Biblia ken ti panagtulnog a naimbag kadagiti opisial a desision dagiti karelihionanmi.

Iti di kumurang a tallo a kaputotan, inannurot ti pamiliak dayta a pammati ken wagas ti panagbiag. Nagbalinak a miembro dayta a relihion ket nabautisaranak idi 13 ti tawenko. Pinadakkeldak a mamati a dakes ti maaddaan wenno agusar iti lugan, traktora, telepono, wenno uray ti radio wenno aniaman a de koriente nga imbension. Simple ti panagkawkawes dagiti karelihionanmi a babbai ket saankami nga agpapukis. Nakadalungdongkami met a kanayon. Barbasan dagiti lallaki a miembromi. Para kadakami, gapu ta saankami a paset ti lubong, saankami nga agkawes iti moderno, agkolorete, wenno agalahas, nga impagarupmi a pakakitaan ti kinapasindayag.

Insuroda kadakami a raemenmi unay ti Biblia, nga imbilangmi a naespirituan a taraonmi. Tunggal agsapa, sakbay ti pamigat, agtataripnongkami iti salas tapno dumngeg ken ni Papang, a mangibasa iti maysa a kapitulo iti Biblia sa agkomento maipapan iti binasana. Kalpasanna, agparintumengkami amin bayat nga agkararag ni Papang. Sumaganad, ilualo ni Mamang ti Amami. Kanayon idi a segseggaak ti panagdayawmi iti tunggal agsapa, ta anagenmi a sangapamiliaan dagiti naespirituan a banag.

Nagnaedkami iti talon iti asideg ti Delphi, Indiana. Sadiay a nagmulakami iti nadumaduma a nateng. Inyudongmi dayta babaen ti kalesa, sa inlakomi iti kalsada wenno iti binalaybalay. Patienmi a ti kinagaget ket paset ti panagserbimi iti Dios. Isu a dayta ti impangpangrunami, malaksid no Domingo, ta saankami a pulos nga “agtrabaho iti nadagsen.” Ngem no dadduma, makumikom unay ti pamiliami iti trabaho iti talon isu a narigat a taginayonen ti naespirituan a panangmatmatmi.

Panagasawa ken Panagpamilia

Idi agtawenak iti 17 idi 1963, nakiasawaak ken ni James, a kapammatiak met laeng. Miembro ti relihion nga Old Brethren ti pamiliana  sipud pay idi panawen dagiti apongna iti tumeng. Agpadpada a nasged ti tarigagaymi nga agserbi iti Dios ken patienmi a ti relihionmi ti kakaisuna a pudno a relihion.

Innemen ti annakmi idi 1975, ket idi 1983, naipasngay ti maikapito ken buridekmi. Ni Rebecca, a maikadua iti inauna ti kakaisuna nga anakmi a babai. Nagtrabahokami a naimbag, saankami unay a naggasto, ken simple ti panagbiagmi. Inkagumaanmi nga itukit kadagiti annakmi dagiti prinsipio ti Biblia a nasursuromi kadagiti dadakkelmi ken iti sabsabali pay a kapammatianmi.

Para iti Old Brethren, nakapatpateg ti panaglanglanga. Patienmi a yantangay awan ti makabasa iti puso, ti panagkawkawes ti maysa a tao ti mangipasimudaag iti kinataona. Isu a no naestilo unay ti buok ti maysa a miembro, daytoy ti mangipasimudaag a napasindayag. No madlaw unay ti disenio ti kawesmi, dayta ti mangipasimudaag manen iti kinapasindayag. No dadduma, kasla napatpategen dagitoy ngem iti Kasuratan a mismo.

Pannakaibalud

Kabayatan ti arinunos ti dekada 1960, ni Jesse nga ading ni lakayko, a napadakkel met iti relihion nga Old Brethren, ket naibalud gapu ta dina kayat ti agsoldado. Bayat ti pannakaibaludna, naam-ammona dagiti Saksi ni Jehova. Patienda met a ti pannakigubat ket maikontra kadagiti prinsipio ti Biblia. (Isaias 2:4; Mateo 26:52) Nagustuan ni Jesse ti namin-adu a pannakisaritana kadagiti Saksi maipapan iti Biblia ket napaliiwna a mismo dagiti kababalinda. Idi adun ti naadalna iti Biblia, nadismayakami unay gapu ta nagpabautisar kas maysa kadagiti Saksi ni Jehova.

Inranud ni Jesse ken ni lakayko dagiti naadalna. Inyurnosna met a kanayon a makaawat ni James kadagiti magasin a Pagwanawanan ken Agriingkayo! Gapu iti panagbasa ni James kadagitoy, immuneg ti panaginteresna iti Biblia. Yantangay pagay-ayat ni James ti agserbi iti Dios ngem masansan a mariknana a naadayo Kenkuana, interesado unay iti aniaman a makatulong kenkuana nga umadani iti Dios.

Pinaregtadakami dagiti panglakayenmi nga agbasakami kadagiti narelihiosuan a magasin dagiti Amish, Mennonite, ken dadduma a relihion ti Old Brethren, nupay imbilangmi dagita a relihion a paset ti lubong. Ngem kagura unay ni tatangko dagiti Saksi. Para kenkuana, rumbeng a saankami a pulos nga agbasa iti Pagwanawanan ken Agriingkayo! Isu a nadismayaak idi nakitak ni James nga agbasbasa kadagitoy. Nagamakak di la ket ta maimpluensiaan kadagiti palso a sursuro.

Nupay kasta, nabayagen a kueskuestionaran ni James ti dadduma a patpatien ti Old Brethren nga impagarupna a maikontra iti Biblia​—nangruna ti pannursuro a basol ti “agtrabaho iti nadagsen” no Domingo. Kas pagarigan, insuro ti Old Brethren a maipalubos ti mangpainum kadagiti dinguen no Domingo ngem maiparit ti agiruot. Saan a makaipaay dagiti panglakayen iti Nainkasuratan a rason iti daytoy a paglintegan. In-inut met a pinagduaduaak dagita a pannursuro.

Gapu ta nabayagen a patienmi a ti relihionmi ti anamongan ti Dios ken naamirismi ti mapasaranmi no umikkatkami iti dayta, narigatankami a sumina iti Old Brethren. Ngem makonsiensiakamin nga agtalinaed iti relihion a patienmi a saan a naan-anay a mangan-annurot iti isursuro ti Biblia. Isu nga idi 1983, nagsuratkami ket inlawlawagmi no apay nga umikkatkami ket kiniddawmi nga ibasada dayta iti kongregasion. Nailaksidkami iti dayta a grupo.

Panagbirok iti Pudno a Relihion

Kalpasanna, rinugianmin a biroken ti pudno a relihion. Birbirokenmi daydiay agtutunos ti isursurona, maysa a relihion nga aktual nga an-annuroten dagiti miembrona ti ikaskasabada iti sabsabali. Umuna iti amin, masapul nga ilaksidmi ti aniaman a relihion a makipaspaset iti gubat. Ngem kaskasdi a magustuanmi dagiti “simple” a relihion, ta patienmi a ti simple a panagbiag ken panagkawes ti pagilasinan  a saan a paset ti lubong ti maysa a relihion. Nanipud idi 1983 agingga iti 1985, nagdaliasatkami iti intero nga Estados Unidos tapno mausigmi ti nadumaduma a relihion​—dagiti Mennonite, Quaker, ken dadduma pay a “simple” a grupo.

Kabayatan dayta a tiempo, immay dagiti Saksi ni Jehova iti talonmi iti asideg ti Camden, Indiana. Dimngegkami, sa kiniddawmi a ti laeng bersion ti Biblia a King James ti usarenda. Rinaem dagiti Saksi ti takdermi maipapan iti pannakigubat. Ngem narigatanak a dimngeg kadakuada agsipud ta dida maawatan a rumbeng a maipakita ti panagbalin a naisina iti lubong babaen ti panagkawes iti simple, isu nga impagarupko a saan a pudno ti relihionda. Para kaniak, ti kinapasindayag ti gapu a naiduma ti panagkawes ti sabali a tattao iti panagkawesmi. Patiek a dagiti ik-ikutan wenno sanikua ti mamagpannakkel iti maysa a tao.

Rinugian ni James ti tumabuno iti Kingdom Hall dagiti Saksi ni Jehova ket intugotna ti dadduma kadagiti annakmi a lallaki isu a marurodak unay. Inawisnak ni lakayko, ngem diak kayat. Maysa nga aldaw, kinunana: “Uray no saanmo a patien ti amin nga isursuroda, umayka latta tapno makitam no kasano ti panangtratoda iti maysa ken maysa.” Nagustuanna dayta.

Kamaudiananna, inkeddengko ti kumuyog ngem nagpaliiwak a naimbag. Napanak iti Kingdom Hall a simple ti kawesko ken nakadalungdongak. Sakasaka a napan ti dadduma kadagiti annakmi a lallaki, ken simple met ti kawesda. Pinasangbaydakami dagiti Saksi ket trinatodakami a siaayat. Pinanunotko, ‘Naidumakami, ngem awatendakami latta.’

Nasdaawak iti kinamanagayatda, ngem determinadoak nga agpaliiw laeng. Idi agkantada, saanak a timmakder wenno uray nakipagkanta man laeng. Kalpasan ti gimong, nagadu ti inyimtuodko kadakuada maipapan iti ar-aramidenda a pagarupek a di umiso, wenno maipapan iti kababagas ti maysa a teksto. Uray no saanak unay a naannad, tunggal pinagsaludsodak ket nangipakita iti napasnek nga interes kaniak. Nasdaawak ta uray no agsasabali ti pagdamagak iti isu met laeng a saludsod, agtutunos ti insungbatda. No dadduma, isuratda pay ketdi ti sungbat, a nakatulong unay, ta mabalinko nga adalen a bukbukodko.

Idi kalgaw ti 1985, timmabuno ti pamiliami iti kombension dagiti Saksi ni Jehova idiay Memphis, Tennessee​—tapno agpaliiw laeng. Barbasan latta ni James, ken kaskasdi a simple ti panagkawkawesmi. Iti baet dagiti sesion, manmano dagiti kanito nga awan ti nakiam-ammo kadakami. Nagustuanmi ti ayat, atension, ken panangawatda kadakami. Nasdaawkami met iti panagkaykaysada, ta sadinoman a tabunuanmi, agpapada ti isursuroda.

Gapu ta natignay ni James iti personal a pannakaseknan dagiti Saksi, nakipagadal iti Biblia. Inusigna a naimbag ti amin, ta kayatna a masierto dagiti ad-adalenna. (Aramid 17:11; 1 Tesalonica 5:21) Idi agangay, patien ni James a nasarakannan ti kinapudno. Ngem mariribukanak. Kayatko nga aramiden ti umiso, ngem diak kayat “ti agbalin a moderno” ken maibilang a “nailubongan.” Idi damo nga immannugotak a makipagadal iti Biblia, naiparabaw ti King James Version iti maysa a tumengko ken ti mas moderno a New World Translation iti sabali a tumengko. Sinukimatko ti tunggal bersikulo dagita a patarus tapno masiertok a saanak a maallilaw.

No Kasano a Nakombinsirak

Bayat a nakipagadalkami kadagiti Saksi, naammuanmi a ti nailangitan nga Amatayo ket maysa  a Dios, saan a tallo a persona iti maysa a kinadios. Naadalmi met a datayo a mismo ti kararua ken awan ti ik-ikutantayo a kararua. (Genesis 2:7; Deuteronomio 6:4; Ezequiel 18:4; 1 Corinto 8:5, 6) Naammuanmi met a ti impierno ti gagangay a tanem ti intero a sangatauan, saan nga umap-apuy a pagtutuokan. (Job 14:13; Salmo 16:10; Eclesiastes 9:5, 10; Aramid 2:31) Nasdaawkami iti naammuanmi a kinapudno maipapan iti impierno agsipud ta saan a makapagtutunos ti Old Brethren iti kaipapanan dayta.

Ngem pampanunotek latta no kasano a dagiti Saksi ti pudno a relihion idinto ta para kaniak, kaskasdi a pasetda iti lubong. Saan a “simple” ti panagbiagda, nga impagarupko a napateg unay. Ngem naamirisko met a tungtungpalenda ti bilin ni Jesus a mangikasaba iti naimbag a damag ti Pagarian iti amin a tattao isu a nariroak unay!​—Mateo 24:14; 28:19, 20.

Kabayatan daytoy narigat a tiempo, ti ayat dagiti Saksi ti nakatulong kaniak a mangitultuloy iti panagsukimatko. Adda pannakaseknan ti intero a kongregasion iti pamiliami. Bayat nga immay ti nadumaduma a miembro ti kongregasion​—nupay pinagpambarda a gumatangda iti gatas ken itlog nga ilaklakomi tapno masarungkarandakami​—nangrugin a nakitami a talaga a naimbagda a tattao. Uray no addan Saksi a mangyad-adal kadakami, simmarungkar latta ti dadduma pay a Saksi. Iti aniaman nga oras, dumagas dagiti miembro iti kongregasion nga asideg iti balaymi. Kasapulanmi unay idi dagita a gundaway tapno maam-ammomi dagiti Saksi, isu a naapresiarmi ti napasnek a pannakaseknan ken ayatda.

Saan laeng a dagiti Saksi iti kongregasion nga asideg kadakami ti nangipakita iti daytoy a personal nga interes. Gapu ta mariribukanak maipapan iti umiso a panagkawkawes ken panaglanglanga, sinarungkarannak ni Kay Briggs, maysa a Saksi iti asideg a kongregasion a kaykayatna ti agkawes iti simple ken saan nga agkolkolorete. Nalag-an ti riknak ken napaspasigak kenkuana. Pagammuan ta maysa nga aldaw, sinarungkarannak ni Lewis Flora, a napadakkel met idi iti “simple” a relihion. Nadlawna ti danagko isu a pinatulodannak iti surat a sangapulo a panid tapno maliwliwana ti mariribukan a panunotko. Nakasangitak gapu iti kinaasina, ket namin-adu a binasak ti suratna.

Kiniddawko iti agdaldaliasat a manangaywan a ni Kabsat O’Dell, nga ilawlawagna kaniak ti Isaias 3:18-23 ken 1 Pedro 3:3, 4. “Saan kadi a paneknekan dagitoy a bersikulo a rumbeng a simple ti panagkawkawestayo tapno maay-ayotayo ti Dios?” inyimtuodko. Inrasonna: “Adda kadi aniaman a pagdaksan ti panagbonete? Dakes aya ti panangsallapid iti buok?” Iti Old Brethren, sallapidenmi ti buok ti babassit nga annakmi a babbai, ket agkallugong wenno agbonete dagiti babbai. Naamirisko ti panagsupadi, isu a nagustuak ti kinaanus ken kinaimbag ti agdaldaliasat a manangaywan.

In-inut a nakombinsirak, ngem adda pay pakadukotak unay​—agpapukis dagiti babbai. Imbaga dagiti Kristiano a panglakayen a ti buok ti dadduma a babbai ket agtubo laeng iti masinunuo a kaatiddog, idinto ta mabalin nga umatiddog unay ti buok ti dadduma. Kas resultana, napimpintas kadi ti buok ti maysa a babai ngem iti sabali? Tinulongandak met a makaamiris iti maaramidan ti konsiensia iti panagkawkawes ken panaglanglanga ken inikkandak kadagiti naisurat nga impormasion tapno basaek idiay balay.

Panangyaplikar Kadagiti Naadalmi

Agsapsapulkami idi iti naimbag a bunga, ket nasarakanmi dayta. Kinuna ni Jesus: “Babaen iti daytoy maammuanto ti isuamin a dakayo dagiti adalak, no addaankayo iti ayat iti maysa ken maysa.” (Juan 13:35) Nakombinsirkami a dagiti Saksi ni Jehova ket tattao a mangipakpakita iti pudno nga ayat. Ngem makariribuk daytoy a tiempo para iti dua nga inauna nga annakmi a da Nathan ken Rebecca, agsipud ta nagbalinda a miembro iti Old Brethren ken nabautisaranda iti dayta. Idi agangay, natignayda kadagiti kinapudno ti Biblia nga inranudmi kadakuada, agraman ti ayat nga impakita dagiti Saksi.

Kas pagarigan, tartarigagayan ni Rebecca ti maaddaan iti nasinged a relasion iti Dios. Nalaklakan kenkuana ti agkararag ken Jehova idi naammuanna a saan a nasaksakbay nga inkeddeng ti Dios ti masakbayanna. Ad-adda met a simminged ni Rebecca iti Dios idi naammuanna a ti Dios ket maysa a pudno a persona, imbes a maysa a paset ti misterioso a Trinidad, ken mabalinna a tuladen dagiti galad ti Dios. (Efeso 5:1) Naragsakan met ta din kasapulan nga usarenna ti kadaanan a sasao iti bersion ti Biblia a King James  no agkararag iti Dios. Bayat a naadalna dagiti kalikaguman ti Dios maipapan iti panagkararag, agraman ti nadayag a panggepna nga agbiag nga agnanayon dagiti tattao iti paraiso a daga, nasingsingeden ni Rebecca iti Namarsua kenkuana.​—Salmo 37:29; Apocalipsis 21:3, 4.

Dagiti Pribilehio a Tagtagiragsakenmi Amin

Dakami ken ni James ken ti lima nga in-inauna nga annakmi a da​—Nathan, Rebecca, George, Daniel, ken John​—ket nabautisaran kas Saksi ni Jehova idi kalgaw ti 1987. Nabautisaran ni Harley idi 1989, ket idi 1994 met ni Simon. Naregta ti intero a pamiliami iti trabaho nga imbilin ni Jesu-Kristo kadagiti pasurotna nga aramidenda nga isu ti panangiwaragawag iti naimbag a damag ti Pagarian.

Ti lima nga in-inauna nga annakmi a da​—Nathan, George, Daniel, John, ken Harley​—agraman ti balasangmi a ni Rebecca​—nagserbida amin iti sanga nga opisina dagiti Saksi ni Jehova iti Estados Unidos. Adda pay laeng ni George sadiay kalpasan ti 14 a tawen, ken ni Simon, a nagturpos iti panageskuelana idi 2001, ti nagbalin metten a kameng ti sanga nga opisina. Amin dagiti annakmi a lallaki ket panglakayen wenno ministerial nga adipen kadagiti kongregasion dagiti Saksi ni Jehova. Agserserbi ni lakayko kas maysa a panglakayen iti Kongregasion ti Thayer, idiay Missouri, ket okupadoak met a kanayon iti ministerio.

Addaankami itan iti tallo nga appoko​—da Jessica, Latisha, ken ni Caleb​—ket maragsakankami a makakita nga ituktukit dagiti dadakkelda ti panagayat ken Jehova kadagiti naganus pay a pusoda. Kas sangapamiliaan, maragsakankami ta inyadaninakami ni Jehova kenkuana ken tinulongannakami a maam-ammo dagiti tattaona babaen ti nadiosan nga ayat nga ipakpakitada.

Maasiankami met iti sabsabali nga adda nasged a tarigagayda a mangay-ayo iti Dios ngem dagiti konsiensiada ti mabalin a tinubay ti aglawlawda imbes a ti Biblia a mismo. Sapay koma ta masarakanda ti rag-o a tagtagiragsakenmi iti panangasaba iti binalaybalay, saan a tapno aglako iti taraon, no di ket mangiranud iti mensahe maipapan iti Pagarian ti Dios ken kadagiti nakaskasdaaw nga aramidennanto. Makasangitak gapu iti apresasion no panunotek ti amin nga anus ken ayat nga impakita dagiti tattao nga agaw-awit iti nagan ni Jehova!

[Dagiti Ladawan iti panid 19]

Idi agarup pito ti tawenko, ken balasangakon

[Ladawan iti panid 20]

Da James, George, Harley, ken Simon, a nakakawes iti simple

[Ladawan iti panid 21]

Daytoy a retratok a mangip-ipan kadagiti nateng idiay tiendaan ket nagparang iti maysa a periodiko iti lugarmi

[Credit Line]

Journal and Courier, Lafayette, Indiana

[Ladawan iti panid 23]

Dakami a sangapamiliaan ita