Naragsak a Ngudo ti Lawas!

DANDANI amin ti mangsegsegga iti ngudo ti lawas, ket no dumtengen, masansan a dayta ti tampok ti lawas. Agbiahe ti dadduma, dadduma ti agay-ayam, agdayaw ti dadduma, ngem dadduma ti agtalinaed laeng iti balayda ken maturog.

Iti Makinlaud a deppaar ti lubong, mangrugi ti ngudo ti lawas iti Biernes ket agtultuloy agingga iti Domingo. Ngem sadino ti nagtaudan ti ideya a ngudo ti lawas? Ket no agnanaedka iti lugar a gagangay ti lima nga aldaw a panagtrabaho iti makalawas, kasano ngata ti panangusarmo iti ngudo ti lawas tapno adu ti magapuanam?

Nagbalin a Ngudo ti Lawas ti Dati Idi nga Aldaw ti Panaginana

Kastoy ti sagudayen dagiti linteg maipapan iti Sabbath a naited iti nasion ti Israel agarup 3,500 a tawen ti napalabasen: “Innem nga aldaw a mabalin nga aramiden ti trabaho, ngem iti maikapito nga aldaw maysa a sabbath ti naan-anay a panaginana. Nasantuan a banag dayta ken Jehova. Asinoman nga agaramid iti trabaho iti aldaw ti sabbath di bumurong a mapapatayto.” (Exodo 31:15) Ti Sabbath ket maysa met a gundaway dagiti nagannak nga Israelita a mangasikaso kadagiti naespirituan a kasapulan ti pamiliada.

Nangrugi ti Sabbath dagiti Judio iti ilelennek ti init iti Biernes agingga a lumnek ti init iti Sabado. Nupay kasta, sigun iti The World Book Encyclopedia, dagiti agkunkuna a Kristiano “pinagbalinda ti Domingo a naisangsangayan nga aldaw ti panagdayaw, agsipud ta patienda a nagungar ni Jesus iti dayta nga aldaw. Kadagiti tawen ti 300 A.D., daytat’ binigbig nga agpadpada ti simbaan ken ti gobierno kas aldaw ti panaginana iti Europa.”

Makapainteres ta nabiit pay a nangrugi nga at-atiddogen ti panaginana imbes a maysa laeng nga aldaw. Iti panangrugina idiay Britania idi dekada 1870, nagpatingga ti lawlawasna iti pangngaldaw iti Sabado. Ti malem ti Sabado a nainayon iti Domingo ti nangbukel iti ngudo ti lawas. Nangrugi ti malem ti Sabado babaen ti panaglalanglang ti pamilia, a “masansan a sarunuen ti linawas a panagdigus ti pamilia iti pangpubliko a pagdigusan ti sangakaarrubaan,” sigun iti magasin nga Atlantic Monthly.

Idiay Estados Unidos, immatiddog pay ti ngudo ti lawas agingga iti dua nga aldaw a bakasion. Sigun iti maysa a magasin, ti kaunaan a lawlawasna ket impatungpal ti maysa a paktoria idiay New England idi 1908. Ti urnos ket inakseptar nga agpadpada dagiti Judio ken “Kristiano” a trabahador, yantangay tunggal grupo adda bukodda nga aldaw ti panaginana ​—Sabado para kadagiti Judio ken Domingo para kadagiti “Kristiano.” Dagus a limmatak ti lima nga aldaw a panagtrabaho iti makalawas. Intandudo dayta ti agar-aramid kadagiti lugan a ni Henry Ford, gapu ta sisisirib a napanunotna a ti panagbiahe ti pamilia tapno agpalpaliwa iti ngudo ti lawas ti mangpaadu kadagiti agkasapulan iti lugan.

Adda Aya Planom iti Ngudo ti Lawas?

Iti kaaldawantayo, ti dua nga aldaw a ngudo ti lawas ket nagbalinen nga estilo ti panagbiag iti Makinlaud a deppaar ti lubong. No agnanaedka iti dayta a paset ti lubong, iti ngudo ti aniaman a lawlawasna, mabalin a saludsoden dagiti katrabahuam, “Ania ti planom iti ngudo ti lawas?” Mangpataud dayta a saludsod iti sumagmamano a makapagagar a mabalin nga aramiden.

Agsipud ta kontrolado ti maysa nga amo ti orasmo iti lawlawasna, mabalin a gundawaymo  a kontrolen ti biagmo iti ngudo ti lawas. Gapu iti dayta, mabalin a makainanaka manipud iti linawas a kadawyan nga ar-aramidem. Mabalin a daytat’ gundawaymo nga aginana wenno usarem ti tiempo a kadua dagiti ay-ayatem. Wenno usarem laeng dayta tapno aramidem ti maysa kadagiti kalatakan a pagpalpaliwaan iti ngudo ti lawas​—panag-shopping. “Nakaragragsak ti agpasiar iti nadumaduma a puesto ken tiendaan,” kuna ni Brigitte nga agnanaed idiay Alemania.

Naammuan kadagiti surbey a kaykayat ti adu a tattao ti aginana laeng iti nawaya a tiempoda. Para kadagiti adda laeng iti pagtaengan iti ngudo ti lawas, adu dagiti mabalin a dibersionda: panaghardin iti uneg ken ruar ti balay, panagkolekta iti selio, panagtokar wenno panagimdeng iti musika, panagbuya iti video, panagluto, panagsurat, panagbasa, panagdait, panagniting, pannakipaset iti isports, ken panagpinta, no dakamaten ti sumagmamano laeng. Kaykayat ti dadduma a kaduada ti annak ken asawada nga agay-ayam kadagiti jigsaw puzzle wenno board game a kas iti chess ken checker. *

Kondenaren kadi ti Biblia ti kasta a kasla awan serserbina a panangusar ti maysa a tao iti tiempona? Saan met ketdi. Nagsurat ni Solomon: “Nasaysayaat ti sangarakem nga inana ngem iti dua a rakem a napinget a panagtrabaho ken panangkamkamat iti angin.” (Eclesiastes 4:6) No kalkalainganna, adda maitutop a paset ti panagay-ayam, panaginana, ken panagrelaks iti panagbiag ti maysa a Kristiano.

Panaglablabes

Iti kasumbangirna, uray ti naimbag a banag no sobra ket makadangran. Kas pagarigan, adda dagiti pagimbagan ti pisikal a panagsanay. (1 Timoteo 4:8) Ngem dadduma nga atleta iti ngudo ti lawas dandani didiosendan ti isports. Gapu iti reggetda a mangabak babaen ti panagsursuroda iti umiso a pamay-an, adu unay a tiempo ken kuarta ti busbosen ti dadduma tapno agsanay ken maaddaan kadagiti napipintas a pang-isports nga alikamen.

Madangran met ti salun-at no mabannog unay ti di nasanay a bagi a mangaramid iti dina kabaelan. Impadamag ti maysa a periodiko a dagiti agkabannuag a sireregget nga agay-ayam laeng iti ngudo ti lawas gapu ta determinadoda a mangtaginayon iti kinaagtutuboda, agsagabada iti pannakadangran, pannakaligos, pannakasugat, ken pannakadunor. Dadduma ti mangirisgo pay ketdi iti biag ken bagida kadagiti makunkuna nga aglablabes nga isports. * Maitutop ngarud ti balakad ti Biblia a ‘natimbengtay’ koma. (Tito 2:2) Bang-arannatay koma ti ehersisio, saan ket a bannogen wenno dangrannatayo.

Gapu iti dayta, kaykayat ti dadduma ti saan unay a makabannog nga aramid. Kas pagarigan, nalatak unay idiay Alemania ti pannagna ken panagpasiar. Kinapudnona, ti makapakarit a pannagna ket maysa kadagiti pagpalpaliwaan a nakalatlatak idiay Europa. No makipasetka iti makapakarit a pannagna, dika makisalip iti sabsabali no di ket iti oras. Ti ideya ket pagnaem ti naikeddeng a ruta iti away iti naikeddeng nga oras. Anian a nagsayaat daytoy nga ehersisio ken maigiddato iti dayta, matagiragsakmo met ti napipintas a buya! Ken maysa dayta a mabalin a pagragsakan ti intero a pamilia.

Adu Unay nga Aramiden iti Ngudo ti Lawas

No dadduma, adu unay ti iplano dagiti tattao nga aramidenda iti ngudo ti lawas isu a manmano laeng wenno awan pay ketdi ti matagiragsakda. No mangrugin ti baro a lawas, saanda a nabang-aran, no di ket nabannogda unayen. Impadamag ti magasin a Focus iti Alemania nga iti maysa a panagadal, natakuatan ti 27 a porsiento kadagidiay napagsaludsodan  nga adu unay ken makabannog ti inaramidda iti panagpalpaliwada.

“No mainanaan ad-adu ti maaramidan,” insurat ti magasin a Time. Naawatan met ni Jesu-Kristo a kasapulantay amin ti aginana ken agrelaks. Inlanad ti Marcos 6:31 nga imbaga ni Jesus kadagiti adalanna: “‘Umaykayo a pribado, dakayo, iti langalang a lugar ket aginanakayo iti apagbiit.’ Ta adu idi ti um-umay ken mapmapan, ket awan ti nawaya a tiempoda uray pannangan laeng koma.” Isu a nupay adda paset ti ehersisio, panag-shopping, ken ar-aramid a kas kadagitoy, ad-adda a mabang-aranka no iyeskediulmo ti agbasa a di agap-apura, aginana, wenno maturog. Ngem adda pay makaipaay iti pakaragsakam iti aniaman a ngudo ti lawas.

Dagiti Naespirituan a Kasapulan

Kinuna ni Jesus iti Sermonna iti Bantay: “Naragsak dagidiay sipapanunot iti naespirituan a kasapulanda.” (Mateo 5:3) Maysa kadagiti panggep ti orihinal nga aldaw ti panaginana a Sabbath ket tapno maasikaso ti tattao dagiti naespirituan a kasapulanda. Mabalin kadi a kasta met la ti panggep dagiti ngudo ti lawas itatta? Amirisenyo dagiti Saksi ni Jehova. Angayen ti kaaduan a kongregasionda dagiti kangrunaan a Nakristianuan a gimongda iti Sabado wenno Domingo. Us-usarenda met dagiti ngudo ti lawas nga agpaay iti daddadakkel a panagtitipon, kas kadagiti asamblea ken kombension. Masansan nga us-usaren ti adu a Saksi ni Jehova ti ngudo ti lawas nga agbalaybalay a makisarita kadagiti kaarrubada maipapan iti Biblia.

Siempre, kas iti tunggal maysa kadatayo, dagiti Saksi ni Jehova ket addaanda met iti pagtrabahuan, pagtaengan, ken pamilia nga aywanan. Isu a no mabalin, agpalpaliwada met a kadua ti pamiliada. Ngem ipangpangrunada dagiti naespirituan a banag. Marigatanda kadi iti panangaramidda kadagitoy? Usigenyo dagiti kapadasan dagitoy a tattao.

Sakbay a nagbalin a Saksi ti agassawa nga Aleman a da Jürgen ken Doris, agehersisioda iti ngudo ti lawas iti pagay-ayaman tapno sumalun-atda. Agpasiar da Melle ken Helena kadagiti galeria ti arte. Para iti lalaki nga agnagan iti Helmut, agpasiar iti ngudo ti lawas tapno tagiragsakenna ti nakaparsuaan. Mapan met ag-disco ti babai nga agnagan iti Silvia no ngudo ti lawas. Ngem nanipud idi nagbalinda a Saksi ni Jehova, nagdakkel ti namalbaliwan ti panagpalpaliwada.

lnlawlawag da Jürgen ken Doris: “Dagiti panagpalpaliwami masansan a pukawenda idi ti panagsikormi, ngem dimi maibaga a napabaknangda ti biagmi. Kadagitoy nga aldaw, ti panangtulongmi iti sabsabali tapno maawatanda ti Biblia ket saan laeng a makaipaay iti ad-adu a pannakapnek ken panggep iti biagda no di ket uray met iti biagmi.” Da Melle ken Helena ngay? “Mangipaay ti Biblia kadagiti annuroten para iti kasayaatan a wagas ti panagbiag, ket kasta unay a rag-o ti masagrap iti panangiranud iti dayta iti sabsabali.” Apay nga ad-adda itan a makapnek ti panagbiag ni Helmut? “Ammok a napateg ken Jehova ti ar-aramidek iti ministeriok iti publiko,” kunana. Ket nagkomento ni Silvia: “Ti panangasaba kaipapananna ti pannakilangen kadagiti tattao ken maaddaan iti makapainteres a saritaan, ket tagtagiragsakek dagitoy a dua.”

Apay a dika makisarita kadagiti Saksi ni Jehova inton sumaganad a sumarungkarda kenka? Ti apagbiit a pannakisaritam iti maysa kadakuada mabalin a dayta ti umuna nga addang tapno ad-adu a panggep iti biag ti masarakam, saan laeng nga iti ngudo ti lawas no di ket iti kada aldaw ti lawas!

Aniaman ti kayatmo a pagpalpaliwaan, pagbalinem a makapabileg ken naragsak ti ngudo ti lawasmo. No agnanaedka iti deppaar ti lubong a makaawat iti Aleman, kablaawandakayo iti “schönes Wochenende.” No Español ti pagsasaom, “¡Buen fin de semana!” No taga Ukraine-ka, kunami “Бажаю вам приємно провести вихідні.” Sadinoman ti pagnanaedam ken aniaman ti ar-aramidem, naragsak a ngudo ti lawas!

[Footnotes]

[Blurb iti panid 13]

Ti makaparagsak a ngudo ti lawas ket nagsayaat a kombinasion ti panaginana, panagpalpaliwa, ken naespirituan nga aramid