INTERBIU | YAN-DER HSUUW
Ilawlawag ti Maysa nga Embryologist no Apay a Mamati iti Dios
NI Propesor Yan-Der Hsuuw ti direktor ti embryo research iti National Pingtung University of Science and Technology idiay Taiwan. Dati a mamati iti ebolusion ngem idi nagbalin a research scientist, nagbalbaliw ti kapanunotanna. Inlawlawagna iti Agriingkayo! no apay.
Mangtedka man iti sumagmamano nga impormasion maipapan kenka?
Nayanakak idi 1966 ken dimmakkelak ditoy Taiwan. Ti relihion dagiti nagannakko ket naibatay iti Taoismo ken Budismo. Daydayawenmi idi dagiti natayen a kapuonanmi ken agkarkararagkami kadakuada ngem pulos a dimi pinati nga adda Namarsua.
Apay a nagadalka iti biology?
Idi ubingak, kaykayatko ti agtaraken kadagiti animal, ken kayatko a maammuan no kasano a matulongak dagiti animal ken tattao iti panagrigrigatda. Nagadalak iti veterinary medicine sa kalpasanna, nagadalak iti embryology
Apay a mamatika idi iti ebolusion?
Isursuro idi dagiti propesorko iti unibersidad ti ebolusion, nga ibagbagada nga adda dagiti ebidensia a mangsuporta iti dayta. Pinatik ida.
Apay a nagintereska nga agbasa iti Biblia?
Adda dua a rason. Umuna, pinampanunotko a kadagiti adu a dios a daydayawen dagiti tattao, adda la ketdi maysa a kangatuan kadakuada. Ngem asino? Maikadua, ammok a ti Biblia ket mararaem unay a libro. Isu nga immat-atenderak kadagiti klase para iti panagadal iti Biblia.
Idi nageskuelaak iti Catholic University of Leuven idiay Belgium idi 1992, napanak iti maysa a simbaan ti Katoliko ket nagpatulongak iti padi tapno maawatak ti Biblia, ngem dinak tinulongan.
Kasano ngarud a nasungbatan dagiti saludsodmo maipapan iti Biblia?
Kalpasan ti dua a tawen, bayat nga addaak pay laeng idiay Belgium para iti research-ko maipanggep iti siensia, naam-ammok ni Ruth a maysa a Saksi ni Jehova a taga-Poland. Nagadal iti Chinese ta kayatna a tulongan dagiti estudiante iti unibersidad a mayat nga agsursuro maipapan iti Dios. Idi pay la nga inkarkararagko ti kasta a tulong, isu a napalalo ti ragsakko idi naam-ammok isuna.
Impakita ni Ruth a ti Biblia ket maitunos iti siensia uray saan a libro dayta maipapan iti siensia. Kas pagarigan, kinuna ti mannurat iti Biblia a ni David iti kararagna iti Dios: “Dagita matam nakitada uray pay ti maisiksikog a bagik, ket iti librom naisurat dagiti amin a pasetna, no maipapan iti al-aldaw idi a nabukelda ket awan pay idi ti maysa kadakuada.” (Salmo 139:16) Uray no pangdaniw dagiti sasao nga inusar ni David, no pampanunotem, husto isuna! Uray sakbay pay a mabukel dagiti paset ti bagi, addan ti amin nga instruksion para iti pannakabukelda. Ti kinaumiso ti Biblia ti nangkombinsir kaniak a Sao ti Dios dayta. Nagbalin met a nalawag kaniak nga adda maymaysa a pudno a Dios, ni Jehova. 1
Ania ti nakakombinsiram a ti Dios ti nangparsua iti biag?
Ti panggep ti panag-research iti siensia ket tapno agbirok iti kinapudno,
saan a tapno suportaran dagiti datin nga opinion. Gapu iti panagadalko iti idadakkel ti embryo, nagbaliw ti kapanunotak ket nakombinsirak a naparsua ti biag. Usarentayo kas ilustrasion dagiti assembly line, ti urnos ti agsasaruno a proseso iti pannakaasembol ti maysa a produkto. Mangdisenio dagiti engineer kadagiti kasta tapno dagiti umiso a paset ket agkakadua ken agkokonektar iti umiso nga urnos ken umiso a pamay-an. Medio kasta ti panagdakkel ti embryo, isuna laeng ta adayo a mas komplikado.Mangrugi ti proseso iti maysa a pertilisado a selula, di ngamin?
Wen. Sa magudua dayta a nakabasbassit a selula kas pangrugian ti proseso a maawagan cell division. Iti uneg ti sumagmamano a tiempo, agdoble ti bilang dagiti selula kada 12-24 nga oras. Iti rugrugi daytoy a proseso, mabukel dagiti selula a maaw-awagan stem cell. 2 Kabaelan dagiti stem cell a patauden ti dandani amin a 200 wenno nasursurok pay a nagduduma a klase ti selula a kasapulan tapno makompleto ti amin a paset ti bagi ti sikog, kas kadagiti selula ti dara, tulang, nerve, ken dadduma pay.
Gapu iti panagadalko iti idadakkel ti embryo, nakombinsirak a naparsua ti biag
Dagiti umiso a selula ket masapul nga eksakto ti panagsasaruno ti pannakabukelda ken eksakto a lugar ti pakabukelanda. Umuna a magrupoda nga agbalin a tisyu, sa magrupo dagita nga agbalin nga organ, saka, ken ima. Adda kadi inheniero nga uray iti arapaap laeng ket makaisurat kadagiti instruksion para iti kasta a proseso? Ngem dagiti instruksion iti panagdakkel ti embryo ket nakaskasdaaw ti pannakaisuratna iti DNA. No panunotek amin dagita, kombinsidoak a ti Dios ti nangdisenio iti biag.
Apay a nagbalinka a Saksi ni Jehova?
Gapu iti maysa a sao, ayat. Kinuna ni Jesus: “Babaen iti daytoy maammuanto ti isuamin a dakayo dagiti adalak, no addaankayo iti ayat iti maysa ken maysa.” (Juan 13:35) Awan idumduma dayta nga ayat. Saan a nakadepende dayta iti nasionalidad, kultura, wenno kolor ti maysa a tao. Nakitak ken nariknak dayta a kita ti ayat idi nakikaduaak kadagiti Saksi.
^ 2. Gapu iti Nakristianuan a konsiensia ni Propesor Yan-Der Hsuuw, saan a makiramraman iti trabaho a maipanggep iti human embryonic stem cells.