1, 2. (a) Apay a no ammom ti nagan ti maysa a nalatak a tao, dina kayat a sawen a pudno nga am-ammom? (b) Siasino ni Jesus iti panagkuna dagiti tattao?

ADU dagiti nalatak a tattao ditoy lubong. Nalatak dagiti dadduma iti mismo a lugar, siudad, wenno pagilianda. Adda met dagidiay agdindinamag iti intero a lubong. Nupay kasta, dina kayat a sawen a pudno nga am-ammom ti maysa a nalatak a tao gapu laeng ta ammom ti naganna. Dina kayat a sawen nga ammom ti maipapan iti nalikudanna ken no ania ti agpayso a katataona.

² Nangnangngegen dagiti tattao iti intero a lubong ti maipapan ken ni Jesu-Kristo, nupay nagbiag ditoy daga agarup 2,000  a tawenen ti napalabas. Ngem adu ti mariro no siasino a talaga ni Jesus. Kuna ti sumagmamano a maysa laeng a naimbag a tao ni Jesus. Adda met dagiti agkuna a maysa laeng a propeta. Kuna pay dagiti dadduma a ni Jesus ti Dios ket rumbeng a pagdayawan. Rumbeng kadi?

3. Apay a nasken nga ammuem ti pudno maipapan ken ni Jesus?

³ Nasken nga ammuem ti pudno maipapan ken ni Jesus. Apay? Ngamin, kuna ti Biblia: “Daytoy kaipapananna ti agnanayon a biag, ti pananggun-odda iti pannakaammo maipapan kenka, ti maymaysa a pudno a Dios, ken iti daydiay imbaonmo, ni Jesu-Kristo.” (Juan 17:3) Wen, mangiturong iti biag nga agnanayon iti paraiso a daga ti panangammo iti pudno maipapan ken ni Jehova a Dios ken maipapan ken  ni Jesu-Kristo. (Juan 14:6) Maysa pay, impasdek ni Jesus ti kasayaatan nga ulidan no kasano ti agbiag ken no kasano ti makilangen kadagiti sabsabali. (Juan 13:34, 35) Iti umuna a kapitulo daytoy a libro, inusigtayo no ania ti pudno maipapan iti Dios. Usigentayo ita no ania a talaga ti isursuro ti Biblia maipapan ken ni Jesu-Kristo.

4. Ania ti kayat a sawen dagiti titulo a “Mesias” ken “Kristo”?

⁴ Sakbay pay a nayanak ni Jesus, nabayagen a naipadto iti Biblia ti iyaay daydiay ibaon ti Dios kas Mesias, wenno Kristo. “Napulotan” ti kayat a sawen dagiti titulo a “Mesias” (naggapu iti Hebreo a sao) ken  “Kristo” (naggapu iti Griego a sao). Daytoy a naikari ket mapulotan, kayatna a sawen, dutokan ti Dios iti naisangsangayan a saad. Kadagiti sumarsaruno a kapitulo daytoy a libro, adunto pay ti maammuantayo maipapan iti napateg nga akem ti Mesias iti pannakatungpal dagiti kari ti Dios. Maammuantayto met dagiti bendision a maipaay ni Jesus kadatayo uray ita. Nupay kasta, sakbay a nayanak ni Jesus, awan duadua nga adu ti nagsaludsod, ‘Siasino ngata ti agbalinto a Mesias?’

5. Maipapan ken ni Jesus, ania ti pulos a saan a pinagduaduaan dagiti adalanna?

⁵ Idi umuna a siglo K.P., awan a pulos ti panagduadua dagiti adalan ni Jesus a Nazareno nga isu ti naipadto a Mesias. (Juan 1:41) “Sika ti Kristo,” sibabatad a kinuna ti maysa a lalaki nga agnagan iti Simon Pedro, maysa kadagiti adalan ni Jesus. (Mateo 16:16) Ngem kasano a masigurado dagidi nga adalan—ken uray datayo—a pudno a ni Jesus ti naikari a Mesias?

6. Iyilustrarmo no kasano a tinulongan ni Jehova dagiti matalek tapno maammuanda no asino ti Mesias.

⁶ Adu a detalye maipapan iti Mesias ti impadto dagiti propeta ti Dios a nagbiag kasakbayan ni Jesus. Makatulong dagitoy a detalye kadagiti sabsabali tapno maammuanda no asino ti Mesias. Mabalintayo nga iyilustrar dagiti bambanag iti kastoy: Ipapantayo a naibaonka a mapan iti adu ti taona nga estasion ti bus wenno tren wenno iti eropuerto tapno sabtem ti maysa a tao a dimo pay nakitkita. Saan kadi a makatulong no adda nangibaga kenka no kasanom a mailasin daydiay a tao? Umasping iti dayta, babaen kadagiti propeta idi panawen ti Biblia, nangted ni Jehova iti adu a detalye maipapan iti aramidento ti Mesias ken dagiti mapasaranna. Ti pannakatungpal dagitoy adu a padto ti tumulong kadagiti matalek a tattao tapno nalawag a mailasinda no asino ti Mesias.

7. Ania ti dua kadagiti padto a natungpal mainaig ken ni Jesus?

⁷ Usigem ti dua laeng a pagarigan. Umuna, nasurok a 700 a  tawen sakbay ti pannakaipasngay ni Jesus, impadto ni propeta Mikias a Daydiay naikari ket mayanak idiay Betlehem, maysa a bassit nga ili iti daga ti Juda. (Mikias 5:2) Sadino a nayanak ni Jesus? Wen, iti dayta a mismo nga ili! (Mateo 2:1, 3-9) Maikadua, adu a siglo sakbayna, impakpakauna ti padto a nailanad iti Daniel 9:25 ti mismo a tawen a panagparang ti Mesias—29 K.P. * Paneknekan ti pannakatungpal dagitoy ken dadduma pay a padto a ni Jesus ti naikari a Mesias.

8, 9. Idi nabautisaran ni Jesus, ania ti nalawag a pammaneknek nga isu ti Mesias?

⁸ Idi arinunos ti 29 K.P., adda sabali pay a nalawag a pammaneknek a ni Jesus ti Mesias. Dayta ti tawen a napan ni Jesus ken ni Juan a Mammautisar tapno agpabautisar idiay Karayan Jordan. Adda inkari ni Jehova ken ni Juan a pagilasinan tapno maammuanna no asino ti Mesias. Nakita ni Juan dayta a pagilasinan idi nabautisaran ni Jesus. Kuna ti Biblia a kastoy ti napasamak: “Kalpasan a nabautisaran dagus a simmang-at ni Jesus manipud iti danum; ket, adtoy! naluktan ti langlangit, ket nakitana ti espiritu ti Dios a bumabbaba a kasla kalapati nga um-umay kenkuana. Adtoy! Kasta met, adda timek manipud iti langlangit a nagkuna: ‘Daytoy ti Anakko, ti dungdungnguen, nga inanamongak.’” (Mateo 3:16, 17) Idi nakita ken nangngegna ti napasamak, nalawag ken ni Juan a ni Jesus ti imbaon ti Dios. (Juan 1:32-34) Idi naiparukpok kenkuana ti espiritu wenno aktibo a puersa ti Dios iti daydi a kanito, nagbalin ni Jesus a Mesias, wenno Kristo, daydiay nadutokan nga agbalin a Pangulo ken Ari.—Isaias 55:4.

⁹ Ti pannakatungpal dagiti padto ti Biblia ken ti mismo a pammaneknek ni Jehova a Dios nalawag nga ipakitana a ni Jesus ti naikari a Mesias. Ngem sungbatan ti Biblia ti dua pay a napateg a saludsod maipapan ken ni Jesu-Kristo: Sadino ti naggapuanna, ken ania a kita ti tao ti nagbalinanna?

10. Ania ti kuna ti Biblia maipapan iti biag ni Jesus sakbay nga immay ditoy daga?

¹⁰ Isursuro ti Biblia a nagbiag ni Jesus idiay langit sakbay nga immay ditoy daga. Impadto ni Mikias a mayanak ti Mesias idiay Betlehem ken kinunana pay a ti namunganayanna ket “manipud kadagiti immuna a tiempo.” (Mikias 5:2) Iti adu a gundaway, kinuna ni Jesus a mismo nga isu ket nagbiag idiay langit sakbay a nayanak kas tao. (Juan 3:13; 6:38, 62; 17:4, 5) Kas espiritu a parsua idiay langit, naisangsangayan ti relasion ni Jesus ken ni Jehova.

11. Kasano nga ipakita ti Biblia a ni Jesus ti kapatgan nga Anak ni Jehova?

¹¹ Ni Jesus ti kapatgan nga Anak ni Jehova—ket adda naimbag a rason. Maawagan a ti “inauna iti isuamin a parsua,” ta isu ti immuna a pinarsua ti Dios. * (Colosas 1:15) Adda sabali pay a makagapu no apay a naisangsangayan daytoy nga Anak. Isu ti “bugbugtong nga Anak.” (Juan 3:16) Kayat a sawen daytoy a ni laeng Jesus ti direkta a pinarsua ti Dios. Maysa pay, ni laeng Jesus ti inusar ti Dios idi pinarsuana dagiti amin a dadduma pay a bambanag. (Colosas 1:16) Maawagan met ni Jesus a “ti Sao.” (Juan 1:14) Kayat a sawen daytoy nga isu ti pannakangiwat ti Dios. Awan duadua nga isu ti nangidanon kadagiti mensahe ken instruksion kadagiti dadduma pay nga annak ti Ama, idiay langit ken ditoy daga.

12. Kasano ti pannakaammotayo a saan nga agpada ti inauna nga Anak ken ti Dios?

¹² Agpada kadi ti Dios ken ti inauna nga Anak, kas patien dagiti dadduma? Saan a kasta ti isursuro ti Biblia. Kas nakitatayo iti napalabas a parapo, naparsua ti Anak. Nalawag ngarud nga adda nangrugianna, idinto nga awan ti nangrugian wenno pagpatinggaan ni Jehova a Dios. (Salmo 90:2) Ti  bugbugtong nga Anak pulos a dina man la ginandat ti makipada iti Amana. Nalawag nga isursuro ti Biblia a natantan-ok ti Ama ngem ti Anak. (Juan 14:28; 1 Corinto 11:3) Ni laeng Jehova ti “Dios a Mannakabalin-amin.” (Genesis 17:1) No kasta, awan ti kapadana. *

13. Ania ti kayatna a sawen no kuna ti Biblia a ti Anak “ti ladawan ti di makita a Dios”?

¹³ Tinagiragsak da Jehova ken Jesus ti nasinged a panagkadua iti binilion a tawen—nabayag a tiempo sakbay a naparsua ti nabituen a langit ken ti daga. Ania ket ngatan a panagayatda iti maysa ken maysa! (Juan 3:35; 14:31) Daytoy a maipatpateg nga Anak ket kas iti Amana. Dayta ti gapuna a kuna ti Biblia a ti Anak “ti ladawan ti di makita a Dios.” (Colosas 1:15) Wen, kas iti maysa a natauan nga anak a nalabit adu ti pagkaarngianda iti amana, inyanninaw daytoy a nailangitan nga Anak dagiti galad ken ti personalidad ti Amana.

14. Kasano a nayanak kas tao ti bugbugtong nga Anak ni Jehova?

¹⁴ Situtulok ti bugbugtong nga Anak ni Jehova a pimmanaw idiay langit ket bimmaba ditoy daga tapno agbiag kas tao. Ngem nalabit maisaludsodmo, ‘Kasano a maipasngay kas tao ti maysa nga espiritu a parsua?’ Tapno mapasamak daytoy, nangaramid ni Jehova iti milagro. Manipud langit inyalisna ti biag ti inauna nga Anakna iti aanakan ti maysa a birhen a Judio nga agnagan iti Maria. Awan ti tao a nangputot. Nangipasngay ngarud ni Maria iti perpekto nga anak a lalaki ket pinanagananna iti Jesus.—Lucas 1:30-35.

15. Apay a maikunatayo nga ad-adda a maam-ammotayo ni Jehova babaen ken ni Jesus?

¹⁵ Maam-ammotayo a naimbag ni Jesus babaen kadagiti sinao ken inaramidna idi adda ditoy daga. Maysa pay, ad-adda a maam-ammotayo ni Jehova babaen ken ni Jesus. Kasano? Laglagipem a daytoy nga Anak ti perpekto a ladawan ti  Amana. Dayta ti makagapu a kinuna ni Jesus iti maysa kadagiti adalanna: “Ti nakakita kaniak nakitana met ti Ama.” (Juan 14:9) Iti uppat a libro ti Biblia a maawagan iti Ebanghelio—Mateo, Marcos, Lucas, ken Juan—adu ti maammuantayo maipapan iti biag, dagiti inaramid, ken galad ni Jesu-Kristo.

16. Ania ti kangrunaan a mensahe ni Jesus, ken nagtaudan dagiti insurona?

¹⁶ Nagdindinamag ni Jesus kas “Mannursuro.” (Juan 1:38; 13:13) Ania ti insurona? Ti kangrunaan a mensahena isu “ti naimbag a damag ti pagarian”—kayatna a sawen, ti Pagarian ti Dios, ti nailangitan a gobierno a mangiturayto iti intero a daga ken mangyeg kadagiti agnanayon a bendision kadagiti natulnog a tattao. (Mateo 4:23) Makin-mensahe daytoy? Kinuna a mismo ni Jesus: “Ti isursurok saanko a kukua, no di ket kukua daydiay nangibaon kaniak,” a ni Jehova. (Juan 7:16) Ammo ni Jesus a kayat ti Amana a mangngegan dagiti tattao ti naimbag a damag maipapan iti Pagarian. Iti Kapitulo 8, adunto pay ti maammuantayo maipapan iti Pagarian ti Dios ken no anianto ti aramidenna.

17. Sadino ti nangisuruan ni Jesus, ken apay nga inkagumaanna a sinursuruan dagiti sabsabali?

¹⁷ Sadino ti nangisuruan ni Jesus? Iti sadinoman a pakasarakanna kadagiti tattao—iti away ken kadagiti siudad, purok, plasa, ken kadagiti pagtaenganda. Saan nga inuray ni Jesus nga umay kenkuana dagiti tattao. Isu ti napan kadakuada. (Marcos 6:56; Lucas 19:5, 6) Apay nga inkagumaan nga inaramid dayta ni Jesus ken apay a nangbusbos iti adu a panawen a nangasaba ken nangisuro? Agsipud ta dayta ti pagayatan ti Dios kenkuana. Kanayon nga inaramid ni Jesus ti pagayatan ti Amana. (Juan 8:28, 29) Ngem adda sabali pay a makagapu no apay a nangasaba. Naasian kadagiti tattao a napan nangkita kenkuana. (Mateo 9:35, 36) Binaybay-an ida dagiti narelihiosuan a panguluenda, a rebbeng koma a mangisuro kadakuada iti kinapudno maipapan iti Dios ken kadagiti panggepna. Ammo ni Jesus a nasken unay a mangngegan dagiti tattao ti mensahe maipapan iti Pagarian.

18. Ania dagiti galad ni Jesus a magustuam unay?

 ¹⁸ Nadungngo, naanus, ken mannakipagrikna ni Jesus. Dayta ti gapuna a saan a bumdeng dagiti dadduma nga umasideg kenkuana. Uray dagiti ubbing, nalag-an ti riknada kenkuana. (Marcos 10:13-16) Saan a mangidumduma ni Jesus. Kagurana ti dakes ken ti kinaawan hustisia. (Mateo 21:12, 13) Idi kaaldawanna, saan unay a mararaem dagiti babbai ken manmano dagiti kalintegan ken pribilehioda, ngem nadayaw ti panangtratona kadakuada. (Juan 4:9, 27) Pudno a napakumbaba ni Jesus. Naminsan, binugguanna dagiti saka dagiti apostolna, a gagangay nga ar-aramiden idi ti maysa a nanumo nga adipen.

19. Ania a pagarigan ti mangipakita a kanayon a maseknan ni Jesus iti kasapulan dagiti sabsabali?

¹⁹ Kanayon a maseknan ni Jesus iti kasapulan dagiti sabsabali. Nangnangruna a nagminar daytoy idi a namilagruan a pinaimbagna dagiti masakit babaen ti bileg ti espiritu ti Dios. (Mateo 14:14) Kas pagarigan, adda agkukutel a lalaki a napan ken ni Jesus ket kinunana: “No kayatmo laeng koma,  kabaelannak a dalusan.” Narikna ni Jesus ti ut-ot ken rigat a sagsagabaen daytoy a lalaki. Naasian ket sinagidna ti lalaki, sa kinunana: “Kayatko. Madalusanka koma.” Ket immimbag ti masakit a lalaki! (Marcos 1:40-42) Mailadawanmo kadi ti rikna dayta a lalaki?

20, 21. Kasano a nangipasdek ni Jesus iti ulidan iti nasungdo a panagtulnog iti Dios?

²⁰ Impasdek ni Jesus ti kasayaatan nga ulidan iti nasungdo a panagtulnog iti Dios. Nagtalinaed a matalek iti nailangitan nga Amana iti sidong ti amin a kasasaad ken iti laksid ti amin a kita ti ibubusor ken rigat. Sititibker ken sibaballigi a sinaranget ni Jesus dagiti pannulisog ni Satanas. (Mateo 4:1-11) Adda tiempo a saan a namati ken ni Jesus ti dadduma kadagiti mismo a kabagianna, a kinunada pay a “napukawnan ti nakemna.” (Marcos 3:21) Ngem saan a nagpaimpluensia kadakuada ni Jesus; intultuloyna nga intungpal ti trabaho ti Dios. Nupay nalalais ken nairurumen, nagteppel ni  Jesus, ket dina pulos rinanggasan dagiti bumusbusor kenkuana.—1 Pedro 2:21-23.

²¹ Nagtalinaed a matalek ni Jesus agingga ken patay—naulpit ken nasaem nga ipapatay iti ima dagiti kabusorna. (Filipos 2:8) Utobem ti inibturanna iti maudi nga aldaw ti biagna kas tao. Naaresto, inakusar dagiti ulbod a saksi, kinondenar dagiti rinuker nga ukom, kinatkatawaan dagiti naranggas a tattao, ken tinutuok dagiti soldado. Sakbay a nauyos ti biagna bayat a nakalansa iti kayo, impukkawna: “Naitungpalen!” (Juan 19:30) Nupay kasta, iti maikatlo nga aldaw kalpasan ti ipapatay ni Jesus, pinagungar ti nailangitan nga Amana iti espiritu a biag kas iti sigud a kasasaadna. (1 Pedro 3:18) Sumagmamano a lawas kalpasanna, nagsubli idiay langit, ket “nagtugaw iti makannawan ti Dios” nga agur-uray iti pannakaisaadna kas ari.—Hebreo 10:12, 13.

22. Ania ti naibanag ti panagtalinaed ni Jesus a matalek agingga ken patay?

²² Ania ti naibanag ti panagtalinaed ni Jesus a matalek agingga ken patay? Kinapudnona, ti ipapatay ni Jesus ti nanglukat iti gundaway tapno agbiagtayo nga agnanayon iti paraiso a daga, maitunos iti panggep ni Jehova idi punganay. Masalaysay iti sumaganad a kapitulo no kasano nga ibanag daytoy ti ipapatay ni Jesus.