1-4. (a) Ania ti napasamak idi indatag ni Pilato ni Jesus kadagiti makapungtot a tattao a naguummong iti ruar ti palasio ti gobernador? (b) Ania ti reaksion ni Jesus idi isu ket inum-umsi ken pinarparigatda, ket ania a napapateg a saludsod ti tumaud?

 “ADTOY! Ti tao!” Dayta ti kinuna ti Romano a Gobernador a ni Poncio Pilato idi indatagna ni Jesu-Kristo kadagiti makapungtot a tattao a naguummong iti ruar ti palasio ti gobernador iti parbangon ti Paskua ti 33 K.P. (Juan 19:5) Sumagmamano laeng nga aldaw sakbayna, dagiti tattao indaydayawda ni Jesus idi sibaballigi a simrek idiay Jerusalem kas Ari a dinutokan ti Dios. Ngem ita, saanen a kasta ti panangmatmat kenkuana ti bunggoy dagiti awanan asi a tattao.

² Naderder ken agdardara ti bukot ni Jesus gapu iti pannakasapsaplitna. Sikakawes iti purpura a pagan-anay a kas iti kawes ti ari, ken sibabalangat. Ngem ti pagan-anay a nayabaday kenkuana ken ti balangat a nalaga a siit-siitan a naitalmeg iti dara-dara itan a kudil ti ulona ket nairanta a panglais iti kinaarina. Dagiti tattao, a sinugsogan dagiti panguluen a papadi, inlaksidda ti nakabkabil a lalaki a sitatakder iti sanguananda. ‘Ilansam! Ilansam!’ impukkaw dagiti papadi. “Rebbengna ti matay,” inriaw dagiti tattao a mangipappapilit iti pannakapapatayna.​—Juan 19:1-7.

³ Buyogen ti dignidad ken tured, saan a pulos a nagreklamo ni Jesus a nangibtur iti pannakaibabain ken panagsagaba. a Naan-anay a sisasagana a matay. Iti daydi met laeng nga Aldaw ti  Paskua, situtulok a naglak-am iti nasaem nga ipapatay iti kayo a pagtutuokan.​—Juan 19:17, 18, 30.

⁴ Babaen ti panangisakripisiona iti biagna, pinaneknekan ni Jesus nga isu ket pudno a gayyem dagiti pasurotna. Kinunana: “Awan asinoman nga addaan dakdakkel nga ayat ngem iti daytoy, a ti maysa isukona ti kararuana maigapu kadagiti gagayyemna.” (Juan 15:13) Mangpataud dayta iti sumagmamano a napateg a saludsod. Talaga kadi a nasken nga agsagaba sa matay ni Jesus? Apay nga intulokna a mapasamak dayta kenkuana? Kas “gagayyem” ken paspasurotna, kasano a matuladtayo ti ulidanna?

5. Kasano nga ammo ni Jesus no ania dagiti suot nga agur-uray kenkuana?

⁵ Kas ti naikari a Mesias, ammo idi ni Jesus no ania ti mapasamak kenkuana. Pagaammona ti adu a padto iti Hebreo a Kasuratan a nangipakpakauna iti panagsagaba ken ipapatay ti Mesias. (Isaias 53:3-7, 12; Daniel 9:26) Adda dagiti gundaway nga impakaunana kadagiti adalanna dagiti suot nga agur-uray kenkuana. (Marcos 8:31; 9:31) Idi agturong idiay Jerusalem tapno rambakanna ti Paskua iti maudi a gundaway, espesipiko a kinunana kadagiti apostolna: “Ti Anak ti tao mayawatto iti panguluen a papadi ken kadagiti eskriba, ket kondenarendanto a matay ket iyawatdanto kadagiti tattao iti nasnasion, ket pagang-angawandanto ken tupraandanto ken saplitenda ken papatayenda.” (Marcos 10:33, 34) Saan nga ubbaw a sasao dagitoy. Kas nakitatayon, pudno a nalalais, natuptupraan, nasapsaplit, ken napapatay ni Jesus.

6. Apay a nasken nga agsagaba ken matay ni Jesus?

⁶ Ngem apay a nasken nga agsagaba ken matay ni Jesus? Gapu iti sumagmamano a napapateg unay a rason. Umuna, babaen ti panagtalinaedna a matalek, mapaneknekan ni Jesus ti kinatarnawna ken maalangonna ti kinasoberano ni Jehova. Laglagipem ti akusasion ni Satanas a dagiti tattao agserserbida kano iti Dios gapu laeng iti agimbubukodan a rason. (Job 2:1-5) Babaen ti panagtalinaedna a matalek “agingga iti ipapatay . . . iti  kayo a pagtutuokan,” impaay ni Jesus ti kasayaatan a sungbat iti awan pakaibatayanna nga akusasion ni Satanas. (Filipos 2:8; Proverbio 27:11) Maikadua, gapu iti panagsagaba ken ipapatay ti Mesias, mapakawan dagiti basol dagiti tattao. (Isaias 53:5, 10; Daniel 9:24) Inted ni Jesus “ti kararuana kas subbot a kasukat dagiti adu,” a nangilukat kadatayo iti gundaway a maaddaan iti naanamongan a relasion iti Dios. (Mateo 20:28) Maikatlo, babaen ti panangibturna iti nadumaduma a pakasuotan ken pakarigatan, ni Jesus ket ‘nasubok iti amin a bambanag kas kadatayo.’ Gapuna, maysa ni Jesus a naasi a Nangato a Padi, a kabaelanna ti “makipagrikna kadagiti kinakapuytayo.”​—Hebreo 2:17, 18; 4:15.

7. Ania ti pinanawan ni Jesus idi immay ditoy daga?

⁷ Tapno maawatantayo a naimbag no ania ti situtulok nga inaramid ni Jesus, utobentayo daytoy: Siasino ti mayat a mangpanaw iti pamilia ken pagtaenganna ket mapan iti ganggannaet a pagilian no ammona nga isu ket saan nga awaten ti kaaduan kadagiti umili sadiay, maibabain ken maparparigat, ket kalpasanna mapapatay? Ita, utobem ti inaramid ni Jesus. Sakbay nga immay ditoy daga, nagsayaat ti kasasaadna idiay langit iti sibay ni Amana. Nupay kasta, situtulok a pinanawan ni Jesus ti nailangitan a taengna ket immay ditoy daga kas tao. Inaramidna daytoy uray no ammona nga isu ket saan nga awaten ti kaaduan ken aglak-am iti nakas-ang a pannakaibabain, nakaro a panagsagaba, ken nasaem nga ipapatay. (Filipos 2:5-7) Ania ti nanggutugot ken ni Jesus a mangaramid iti kasta a panagsakripisio?

8, 9. Ania ti nanggutugot ken ni Jesus a mangisakripisio iti biagna?

⁸ Ti nasged nga ayat ni Jesus iti Amana ti kangrunaan a nangtignay kenkuana. Nagibtur ni Jesus gapu ta ay-ayatenna ni Jehova. Dayta nga ayat ti makagapu a maseknan ni Jesus iti nagan ken dayaw ni Amana. (Mateo 6:9; Juan 17:1-6, 26) Kangrunaanna, kayat ni Jesus a maalangon ti maparpardaya a nagan ni Amana. Gapuna, imbilang ni Jesus a pakaidayawan ti  panagsagabana gapu iti kinalinteg, ta ammona a no agtalinaed a natarnaw, masantipikar ti nadayag a nagan ni Amana.​—1 Cronicas 29:13.

⁹ Ti panagayat ni Jesus iti sangatauan ti maysa pay a makagapu nga insakripisiona ti biagna. Manipud pay idi punganay nga ay-ayaten ni Jesus ti sangatauan. Nabayag sakbay nga immay ni Jesus ditoy daga, ipalgak ti Biblia a kasta ti rikna ni Jesus: “Ti bambanag a pakaay-ayatak mainaig iti annak ti tattao.” (Proverbio 8:30, 31) Silalawag nga imparangarangna ti ayatna idi adda ditoy daga. Kas nakitatayo iti napalabas a tallo a kapitulo daytoy a libro, nadumaduma ti wagas a panangipakita ni Jesus iti ayatna iti sangatauan ken kangrunaanna kadagiti pasurotna. Ngem idi Nisan 14, 33 K.P., situtulok nga insakripisiona ti biagna gapu kadatayo. (Juan 10:11) Pudno unay a dayta ti katan-okan nga ebkas ti ayatna kadatayo. Rumbeng kadi a tuladentayo ni Jesus iti daytoy a banag? Wen. Kinapudnona, naibilin nga aramidentayo dayta.

10, 11. Ania ti baro a bilin nga inted ni Jesus kadagiti pasurotna, ania ti kayat a sawen dayta, ken apay a nasken a tungpalentayo?

¹⁰ Iti daydi rabii sakbay ti ipapatayna, kinuna ni Jesus kadagiti kasingedan nga adalanna: “Mangtedak kadakayo iti baro a bilin, nga ayatenyo ti maysa ken maysa; kas iti panagayatko kadakayo, kasta met nga ayatenyo ti maysa ken maysa. Babaen iti daytoy maammuanto ti isuamin a dakayo dagiti adalak, no addaankayo iti ayat iti maysa ken maysa.” (Juan 13:34, 35) “Ayatenyo ti maysa ken maysa”​—apay a “baro a bilin” dayta? Imbilin idin ti Mosaiko a Linteg: “Masapul nga ayatem ti padam a tao [wenno, kaarruba] a kas iti bagim.” (Levitico 19:18) Ngem natantan-ok nga ayat ti kalikaguman ti baro a bilin, ayat a mangtignay kadatayo a mangisakripisio iti mismo a biagtayo maipuon kadagiti sabsabali. Imbatad a mismo ni Jesus daytoy idi kinunana: “Daytoy ti bilinko, nga ayatenyo ti maysa ken maysa kas iti panagayatko kadakayo. Awan asinoman nga addaan dakdakkel nga ayat ngem iti daytoy, a ti maysa isukona ti kararuana maigapu  kadagiti gagayyemna.” (Juan 15:12, 13) Iti sabali a pannao, kastoy ti kayat a sawen ti baro a bilin: “Ayatem dagiti sabsabali, saan a kas iti bagim, no di ket nangnangruna pay ngem iti bagim.” Babaen ti wagas ti panagbiagna ken ti ipapatayna, nalawag nga impakita ni Jesus ti kasta nga ayat.

¹¹ Apay a nasken a tungpalentayo ti baro a linteg? Laglagipem a kinuna ni Jesus: “Babaen iti daytoy [managsakripisio nga ayat] maammuanto ti isuamin a dakayo dagiti adalak.” Wen, ti managsakripisio nga ayat ti pakabigbigantayo kas pudno a Kristiano. Mabalintay nga iyarig daytoy nga ayat iti badge card. Dagiti tumabuno iti tinawen a kombension dagiti Saksi ni Jehova agaruatda kadagiti badge card. Ipakita ti kard ti nagan ken ti kongregasion a nakaitimpuyogan daydiay nakaaruat iti dayta. Ti managsakripisio nga ayat iti maysa ken maysa ti pannaka-badge a mangipabigbig kadagiti pudno a Kristiano. Iti sabali a pannao, ti ayattayo iti maysa ken maysa nalawag koma a makita kas pagilasinan, wenno badge, a mangipakaammo kadagiti sabsabali a talaga a datayo dagiti pudno a pasurot ni Kristo. Nasayaat nga isaludsod ti tunggal maysa kadatayo, ‘Nalawag kadi a makita iti biagko ti managsakripisio nga ayat?’

12, 13. (a) Agingga iti ania a masapul a situtuloktayo a mangipakita iti ayattayo iti maysa ken maysa? (b) Ania ti kaipapanan ti panagsakripisio?

¹² Kas paspasurot ni Jesus, nasken nga agiinnayattayo a kas iti panagayatna kadatayo. Kayat a sawen daytoy a madadaantayo nga agsakripisio maipuon kadagiti kapammatiantayo. Agingga iti ania a masapul a situtuloktayo nga agsakripisio? Kuna ti Biblia kadatayo: “Babaen itoy naammuantayo ti ayat, agsipud ta isu insukona ti kararuana maipaay kadatayo; ket pagrebbengantayo nga isuko dagiti kararuatayo maipaay kadagiti kakabsattayo.” (1 Juan 3:16) Kas ken Jesus, rumbeng a sidadaantayo a matay maipuon kadagiti kapammatiantayo no kasapulan. Iti tiempo ti pannakaidadanes, kaykayatentayo nga isakripisio ti biagtayo imbes a liputan ken isebbatayo ti biag dagiti padatayo a Kristiano. Kadagiti pagilian a nariribuk gapu iti panagdadangadang  dagiti saan nga agkakapuli wenno agkakadaraan, sisasaganatayo a mangirisgo iti biagtayo tapno masalakniban dagiti kakabsattayo, uray ania a puli wenno tribu ti nagtaudanda. No aggugubat dagiti nasion, situtuloktayo a maibalud wenno matay pay ketdi imbes a pumatay kadagiti kapammatiantayo​—wenno iti uray siasino.​—Juan 17:14, 16; 1 Juan 3:10-12.

¹³ Ti sidadaan a panangisakripisio iti biagtayo gapu kadagiti kakabsattayo ket saan nga isu laeng ti wagas a panangipakita iti managsakripisio nga ayat. Kinapudnona, manmano kadatayo ti nasken a mangaramid iti kasta a dakkel a panagsakripisio. Nupay kasta, no madadaantayo a matay gapu iti panagayattayo kadagiti kakabsattayo, saan kadi a rumbeng a situtuloktayo a mangaramid iti babassit a panagsakripisio, nga ikagumaantayo ti tumulong kadakuada itan? Ti panagsakripisio kaipapananna ti panangbaybay-a iti bukodtayo a pagimbagan wenno pagnam-ayan maipaay iti pagsayaatan dagiti sabsabali. Ipangpangrunatayo dagiti kasapulan ken ti pagimbaganda uray no saan a nalaka nga aramiden dayta. (1 Corinto 10:24) Kadagiti ania a praktikal a wagas a maipakitatayo ti managsakripisio nga ayat?

14. (a) Ania dagiti sakripisio a nasken nga aramiden dagiti panglakayen? (b) Ania ti makunam maipapan kadagiti nagaget a panglakayen iti kongregasionyo?

¹⁴ Adu a sakripisio ti ar-aramiden dagiti panglakayen iti kongregasion tapno ‘maipastoranda ti arban.’ (1 Pedro 5:2, 3) Malaksid pay iti panangasikasoda iti mismo a pamiliada, mabalin a nasken a mangbusbosda iti panawen kadagiti rabii wenno ngudo ti lawas a mangasikaso kadagiti annongenda iti kongregasion, a pakairamanan ti panangisagana kadagiti paset iti gimong, panangsarungkar kadagiti kakabsat, ken panangtaming kadagiti hudisial a kaso. Adu a panglakayen ti mangar-aramid iti kanayonan a panagsakripisio babaen ti naanep a panagtrabahoda kadagiti asamblea ken kombension ken panagserbida kas kameng ti Hospital Liaison Committee, Patient Visitation Group, ken Regional Building Committee. Dakayo a panglakayen, pulos  a diyo koma liplipatan a babaen ti situtulok a panagserbiyo​—nga usarenyo ti tiempo, pigsa, ken dagiti adda kadakayo iti panangikagumaanyo a mangipastor iti arban​—ipakpakitayo ti managsakripisio nga ayat. (2 Corinto 12:15) Ti sibubulos a panagserbiyo ket apresiaren ni Jehova ken ti kongregasion nga ay-aywananyo.​—Filipos 2:29; Hebreo 6:10.

15. (a) Ania ti dadduma kadagiti sakripisio nga ar-aramiden ti assawa dagiti panglakayen? (b) Ania ti makunam maipapan kadagiti manangsuporta a babbai a saan a mangipapaidam iti assawada nga agserserbi iti kongregasionyo?

¹⁵ Ngem dagiti met ngay assawa dagiti panglakayen​—saan kadi nga agsaksakripisio met dagitoy a manangsuporta a babbai tapno dagiti assawada maaywananda ti arban? Pudno a sakripisio iti biang ti asawa a babai no nasken nga usaren ni lakayna ti tiempona a mangtaming kadagiti annongenna iti kongregasion imbes nga usarenna koma iti pamiliana. Panunotem met ti assawa dagiti agdaldaliasat a manangaywan ken dagiti sakripisio nga ar-aramidenda iti panangkuyogda iti assawada a sumarungkar kadagiti kongregasion ken sirkito. Awan ti bukodda a pagtaengan ken nalabit agsasabali ti pagturoganda kada lawas. Dagiti assawa a babbai a situtulok a mangyun-una iti pagimbagan ti kongregasion ket rumbeng a makomendaran gapu iti nabuslon nga ebkas ti managsakripisio nga ayatda.​—Filipos 2:3, 4.

16. Ania dagiti sakripisio nga ar-aramiden dagiti Kristiano a nagannak maipaay kadagiti annakda?

¹⁶ Kasano a maipakitatayo ti managsakripisio nga ayat iti pamilia? Dakayo a nagannak, adu a sakripisio ti ar-aramidenyo a mangaywan kadagiti annakyo ken mangpadakkel kadakuada “iti disiplina ken panangiturong-panunot ni Jehova.” (Efeso 6:4) Nalabit adu nga oras ti busbosenyo nga agtrabaho tapno laeng adda pagbiag ti pamiliayo ken tapno masigurado a maipaayan dagiti annakyo iti kawes ken pagtaengan a kasapulanda. Madadaankayo nga agsakripisio tapno laeng saan a mabaybay-an dagiti annakyo. Ikagumaanyo met nga iyadalan dagiti annakyo, ikuyog ida kadagiti gimong ken iti pangasabaan. (Deuteronomio 6:6, 7) Ti managsakripisio nga ayatyo ket makaay-ayo iti Namunganay iti pamilia ken mabalin a biag nga agnanayon  ti kaipapanan dayta kadagiti annakyo.​—Proverbio 22:6; Efeso 3:14, 15.

17. Kasano a matulad dagiti Kristiano nga assawa a lallaki ti awan panagimbubukodna a kababalin ni Jesus?

¹⁷ Dakayo nga assawa a lallaki, kasano a matuladyo ni Jesus iti panangipakita iti managsakripisio nga ayat? Kastoy ti sungbat ti Biblia: “Assawa a lallaki, itultuloyyo nga ayaten dagiti assawayo, no kasano a ti Kristo inayatna met ti kongregasion ken inyawatna ti bagina a maipaay iti dayta.” (Efeso 5:25) Kas nakitatayon, insakripisio ni Jesus ti biagna gapu iti kasta unay a panagayatna kadagiti pasurotna. Ti Kristiano nga asawa a lalaki tuladenna ti awan panagimbubukodna a kababalin ni Jesus, a “saanna nga inay-ayo ti bagina.” (Roma 15:3) Ti kasta nga asawa a lalaki situtulok nga ipangpangrunana dagiti kasapulan ken ti pagsayaatan ni baketna. Saanna nga ipilit ti kayatna no di ket sidadaan nga agpabus-oy no awan ti masalungasing a Nainkasuratan a prinsipio. Ti asawa a lalaki a mangipakpakita iti managsakripisio nga ayat ket makaay-ayo ken ni Jehova ken magun-odna ti ayat ken panagraem ni baketna ken dagiti annakna.

18. Ania ti mangtignay kadatayo a mangtungpal iti baro a bilin nga agiinnayattayo?

¹⁸ Saan a nalaka a tungpalen ti baro a bilin nga agiinnayattayo, ngem adda nabileg a pakatignayantayo a mangaramid iti dayta. Insurat ni Pablo: “Ta ti ayat nga adda iti Kristo pilitennakami, agsipud ta isu daytoy ti impatomi, a ti maysa a tao natay maipaay iti isuamin . . . , ket isu natay maipaay iti isuamin tapno dagidiay nga agbiag saanda koman nga agbiag nga agpaay iti bagbagida, no di ket agpaay kenkuana a natay maipaay kadakuada ken naibangon.” (2 Corinto 5:14, 15) Yantangay natay ni Jesus maipaay kadatayo, saan kadi a rumbeng nga agbiagtayo maipaay kenkuana? Maaramidtayo dayta babaen ti panangipakita iti managsakripisio nga ayat a kas iti inaramidna.

19, 20. Ania a napateg a sagut ti inted ni Jehova kadatayo, ken kasanotay a maipakita nga awatentayo dayta?

¹⁹ Saan nga aglablabes ni Jesus idi kinunana: “Awan asinoman  nga addaan dakdakkel nga ayat ngem iti daytoy, a ti maysa isukona ti kararuana maigapu kadagiti gagayyemna.” (Juan 15:13) Ti situtulok a panangisakripisiona iti biagna gapu kadatayo ti katan-okan nga ebkas ti ayatna kadatayo. Nupay kasta, adda maysa pay a nangipakita kadatayo iti ad-adda pay a natantan-ok nga ayat. Inlawlawag ni Jesus: “Ti Dios inayatna ti lubong iti kasta unay isu nga intedna ti bugbugtong nga Anakna, tapno tunggal maysa a mangwatwat iti pammati kenkuana saan koma a madadael no di ket maaddaan iti agnanayon a biag.” (Juan 3:16) Gapu iti kasta unay a panagayat ti Dios kadatayo, intedna ti Anakna kas subbot tapno mawayawayaantayo iti basol ken ipapatay. (Efeso 1:7) Ti subbot ket napateg a sagut ni Jehova, ngem dinatay piliten a mangawat iti dayta.

²⁰ Adda kadatayo no awatentayo ti sagut ni Jehova. Kasano? Babaen ti ‘panangwatwat iti pammati’ iti Anakna. Nupay kasta, saan nga umdas ti panangibaga nga adda pammatitayo. Maipakitatayo dayta babaen kadagiti aramidtayo, babaen ti wagas ti panagbiagtayo. (Santiago 2:26) Maipaneknektayo ti pammatitayo ken ni Jesu-Kristo babaen ti inaldaw a panangsurottayo kenkuana. Nabaknang a bendision ti itden daytoy ita ken iti masanguanan, kas ilawlawag ti maudi a kapitulo daytoy a libro.