Kapitulo 31

Dagiti Aramid ni Jehova—Naindaklan ken Nakaskasdaaw

Sirmata 10​—Apocalipsis 15:1–16:21

Suheto: Ni Jehova idiay santuariona; naibuyat ditoy daga ti pito a malukong ti pungtotna

Panawen a pannakatungpalna: 1919 agingga iti Armagedon

1, 2. (a) Ania ti maikatlo a pagilasinan nga impadamag ni Juan? (b) Ania nga annongen dagiti anghel ti nabayagen nga ammo dagiti adipen ni Jehova?

 ADDA babai nga agpaspasngay iti ubing a lalaki! Adda met dragon a sidadaan a mangalun-on iti dayta nga ubing! Dagita a dua a pagilasinan idiay langit, a nakalawlawag a nailadawan iti Apocalipsis kapitulo 12, ti mangipaawat kadatayo a dumtengen ti kangitingitan ti nabayagen a panagbinnusor ti Bin-i ti babai nga arig asawa ti Dios ken ni Satanas agraman ti sinasairo a bin-ina. Iti panangitampokna kadagitoy a simbolo, kinuna ni Juan: “Ket maysa a dakkel a pagilasinan ti nakita idiay langit . . . Ket sabali pay a pagilasinan ti nakita.” (Apocalipsis 12:1, 3, 7-12) Ita, adda maikatlo a pagilasinan a dinakamat ni Juan: “Ket nakakitaak idiay langit iti sabali pay a pagilasinan, naindaklan ken nakaskasdaaw, pito nga anghel nga addaan pito a pannaplit. Dagitoy dagiti maudi, agsipud ta babaen kadakuada maileppasen ti unget ti Dios.” (Apocalipsis 15:1) Kadagiti adipen ni Jehova, adda napateg a kaipapanan daytoy maikatlo a pagilasinan.

² Paliiwem ti napateg manen nga annongen dagiti anghel iti pannakatungpal ti pagayatan ti Dios. Nabayagen nga ammo daytoy dagiti adipen ni Jehova. Kinapudnona, napaltiingan ti salmista idi un-unana a makisarita kadagita nga anghel. Kastoy ti indagadagna kadakuada: “Bendituenyo ni Jehova, O dakayo nga anghelna, a nabileg iti pannakabalin, a mangitungtungpal iti saona, babaen iti panagimdeng iti timek ti saona”! (Salmo 103:20) Iti daytoy baro itan nga eksena, natudingan dagitoy nga anghel a mangibuyat iti maudi a pito a saplit.

3. Ania ti pito a saplit, ket ania ti ipatuldo ti pannakaibuyatda?

³ Ania dagitoy a saplit? Kas iti pito a pannakapuyot dagiti trumpeta, dagitoy ti makasinit a  panangukom a mangipakaammo iti panangmatmat ni Jehova iti nadumaduma a paset daytoy lubong ken mangipakdaar iti kamaudianan a pagbanagan dagiti panangukomna. (Apocalipsis 8:1–9:21) Ti pannakaibuyat dagita ipatuldona ti pannakaibanag dagita a panangukom, inton dagiti pangidissuoran ni Jehova iti pungtotna ket madadael iti aldaw ti sumsumged nga ungetna. (Isaias 13:9-13; Apocalipsis 6:16, 17) No kasta, babaen kadagita, “maileppasen ti unget ti Dios.” Ngem sakbay a dineskribirna ti pannakaibuyat dagita a saplit, ibaga kadatayo ni Juan nga adda dagiti tattao a dinto maapektaran kadagita. Yantangay dida inawat ti marka ti atap nga animal, kankantaen dagitoy a nasungdo ti panangidaydayawda ken Jehova bayat nga ipakpakaammoda ti aldaw ti panagibalesna.​—Apocalipsis 13:15-17.

Ti Kanta ni Moises ken ti Kordero

4. Ania itan ti maimatangan ni Juan?

⁴ Adda karkarna a buya a maimatangan itan ni Juan: “Ket nakitak ti kasla simmarming a baybay a nalaokan iti apuy, ken dagidiay rummuar a sibaballigi iti atap nga animal ken iti ladawanna ken iti numero ti naganna nga agtaktakderda iti sibay ti simmarming a baybay, nga addaanda kadagiti arpa ti Dios.”​—Apocalipsis 15:2.

5. Ania ti iladladawan ti “simmarming a baybay a nalaokan ti apuy”?

⁵ Ti “simmarming a baybay” ket isu met laeng daydi immun-una a nakita ni Juan, nga adda iti sanguanan ti trono ti Dios. (Apocalipsis 4:6) Kaasping dayta ti “sinukog a baybay” (pagkargaan iti danum) idiay templo ni Solomon, a pangalaan ti papadi iti pagbuggoda. (1 Ar-ari 7:23) Nagsayaat ngarud dayta a mangirepresentar iti “panangbuggo iti danum,” nga isu ti Sao ti Dios, a pangdalus ni Jesus iti kongregasion dagiti napulotan a Kristiano a papadi. (Efeso 5:25, 26; Hebreo 10:22) Daytoy simmarming a baybay ket “nalaokan ti apuy,” a mangipasimudaag a nasubok ken nagugoran dagitoy a napulotan bayat nga agtultulnogda iti nangato a pagalagadan nga agpaay kadakuada. Kanayonanna, ipalagipna kadatayo a  ti Sao ti Dios ket naglaon met kadagiti umap-apuy a panangukom maibusor kadagiti kabusorna. (Deuteronomio 9:3; Sofonias 3:8) Naipakaammo ti dadduma kadagitoy nga umap-apuy a panangukom iti maudi a pito a saplit nga asidegen a maibuyat.

6. (a) Siasino dagiti agkankanta a sitatakder iti sanguanan ti nailangitan a simmarming a baybay, ken kasanotay nga ammo? (b) Kasanoda a “rummuar a sibaballigi”?

⁶ Yantangay ti sinukog a baybay idiay templo ni Solomon ket nairanta nga usaren ti papadi, dayta ti mangipasimudaag a grupo ti papadi ti agkankanta a sitatakder iti sanguanan ti nailangitan a simmarming a baybay. Addaanda “kadagiti arpa ti Dios,” isu a mainaigtayo ida iti 24 a panglakayen ken iti 144,000, gapu ta agkankanta met dagitoy a grupo nga ak-akompaniaran ti arpa. (Apocalipsis 5:8; 14:2) Dagiti kumakanta a nakita ni Juan isu dagiti “rummuar a sibaballigi iti atap nga animal ken iti ladawanna ken iti numero ti naganna.” No kasta, dagitoy ket kameng ti 144,000 nga adda ditoy daga bayat dagiti maudi nga aldaw. Kas maysa a grupo, talaga a rummuarda a sibaballigi. Iti unos ti agarup 90 a tawen nanipud 1919, dida kayat nga awaten ti marka ti atap nga animal wenno dida agpannuray iti ladawanna kas kakaisuna a pangnamnamaan ti tao a makaipaay iti talna. Adun kadakuada ti nagibtur a simamatalek agingga ken patay, ket dagitoy nga adda itan idiay langit, sigurado a maragragsakanda a makidanggay iti panagkanta dagiti kakabsatda nga adda pay laeng ditoy daga.​—Apocalipsis 14:11-13.

7. Kasano ti pannakausar ti arpa iti nagkauna nga Israel, ket kasanotayo a maapektaran iti kaadda dagiti arpa ti Dios iti sirmata ni Juan?

⁷ Dagitoy nasungdo a nangparmek ket addaan kadagiti arpa ti Dios. Iti daytoy, umaspingda kadagiti Levita idiay templo idi ugma, nga agdaydayaw ken Jehova buyogen ti kanta nga ak-akompaniaran dagiti arpa. Adda met dagidiay nagipadto idi a naakompaniaran iti arpa. (1 Cronicas 15:16; 25:1-3) Dagiti nagpintas a tono ti arpa ti nangpapintas kadagiti kanta ti rag-o, kararag ti panagdayaw ken panagyaman ti Israel agpaay ken Jehova. (1 Cronicas 13:8; Salmo 33:2; 43:4; 57:7, 8) Kadagiti panawen ti panagleddaang wenno pannakakautibo, saan a nausar ti arpa. (Salmo 137:2) Ti kaadda dagiti arpa ti Dios iti daytoy a sirmata paggagarennatayo a dumngeg iti naragsak ken naballigi a kanta ti panagdayaw ken panagyaman iti Diostayo. a

8. Ania a kanta ti madama a makankanta, ket ania dagiti lirikona?

⁸ Kastoy ti impadamag ni Juan: “Ket kankantaenda ti kanta ni Moises nga adipen ti Dios ken ti kanta ti Kordero, a kunkunada: ‘Naindaklan ken nakaskasdaaw dagiti aramidmo, Jehova a Dios, ti Mannakabalin-amin. Nalinteg ken napudno dagiti dalanmo, Ari ti kinaagnanayon. Siasinonto a pudno ti saan nga agbuteng kenka, Jehova, ken mangpadayag iti naganmo, agsipud ta siksika ti nasungdo? Ta amin dagiti nasion umaydanto ket agdaydayawda iti sanguanam, agsipud ta naiparangarang dagiti nalinteg a bilinmo.’”​—Apocalipsis 15:3, 4.

9. Apay a ti kanta ket maawagan met iti “kanta ni Moises”?

⁹ Dagitoy a nagballigi kankantaenda “ti kanta ni Moises,” kayatna a sawen, ti maysa a kanta nga umasping iti kinanta ni Moises kadagiti umasping a kasasaad. Kalpasan a nasaksian dagiti Israelita ti sangapulo a saplit iti Egipto ken ti pannakadadael dagiti buyot ti Egipto idiay Nalabaga a Baybay, indauluan ida ni Moises iti kasta a kanta ti naballigi a panagdayaw ken Jehova, a kunkunada: “Ni Jehova agturayto kas ari agingga iti tiempo a di nakedngan, iti mismo nga agnanayon.” (Exodo 15:1-19) Anian a maitutop a dagiti agkankanta iti sirmata ni Juan, a rumrummuar a sibaballigi manipud iti atap nga animal ken makiramraman iti panangipakaammo iti maudi a pito a saplit, kantaanda met ti “Ari ti kinaagnanayon”!​—1 Timoteo 1:17.

10. Ania a sabali pay a kanta ti pinutar ni Moises, ken kasano a ti maudi a berso dayta ket agaplikar iti dakkel a bunggoy itatta?

¹⁰ Iti sabali pay a kanta, a naputar idi agsagsaganan ti Israel a mangparmek iti Canaan, kastoy ti kinuna ni lakayen a Moises iti dayta a nasion: “Ideklarakto ti nagan ni Jehova. Ipakumityo ti kinanaindaklan iti Diostayo!” Ti maudi a berso daytoy a kanta pinaregtana met dagiti di Israelita, ken dagiti naipaltiing a sasao ni Moises ket agaplikar met iti dakkel a bunggoy itatta: “Agragsakkayo, dakayo a nasnasion, agraman umilina.” Ket apay a rumbeng nga agragsakda? Agsipud ta ibalsan itan ni Jehova “ti dara dagiti  adipenna, ket isupapaknanto ti pammales kadagiti kabusorna.” Daytoy a pannakaipakat ti nalinteg a panangukom ti mangparagsak kadagiti amin a mangin-inanama ken Jehova.​—Deuteronomio 32:3, 43; Roma 15:10-13; Apocalipsis 7:9.

11. Kasano nga agtultuloy ti kaitungpalan ti kanta a nangngeg ni Juan?

¹¹ Anian a ragsak koma a mismo ni Moises no nadanonna ti aldaw ti Apo ita, a makidangdanggay iti nailangitan a koro: “Amin dagiti nasion umaydanto ket agdaydayawda iti sanguanam”! Agtultuloy ti nakaskasdaaw a kaitungpalan ita dayta nakapimpintas a kanta bayat a makitkitatayo, saan laeng a ti sirmata no di ket ti aktual a kaitungpalanna, ti minilion a naggapu kadagiti “nasion” nga umap-apon a sirarag-o iti organisasion ni Jehova ditoy daga.

12. Apay a ti kanta dagiti nagballigi ket maawagan met iti “kanta ti Kordero”?

¹² Ngem saan a ni Moises laeng ti makinkanta iti daytoy no di ket kanta met ti “Kordero.” Kasano a kasta? Ni Moises idi ti propeta ti Dios iti Israel, ngem impadto a mismo ni Moises a mamangon ni Jehova iti maysa a propeta a kas kenkuana. Daytoy ket napaneknekan a ti Kordero a ni Jesu-Kristo. Nupay ni Moises ket “adipen ti Dios,” ni Jesus ket Anak ti Dios ken no ar-arigen, isu ti Dakdakkel a Moises. (Deuteronomio 18:15-19; Aramid 3:22, 23; Hebreo 3:5, 6) No kasta, dagiti agkankanta kankantaenda met “ti kanta ti Kordero.”

13. (a) Kasano a ni Jesus, nupay dakdakkel wenno natantan-ok ngem ni Moises, ket umasping kenkuana? (b) Kasano a makipagkaykaysatayo kadagiti kumakanta?

¹³ Kas ken Moises, inkanta ni Jesus iti publiko ti panangidaydayawna iti Dios ken impadtona ti panangparmek ti Dios kadagiti amin a kabusorna. (Mateo 24:21, 22; 26:30; Lucas 19:41-44) Sinegseggaan met ni Jesus ti panawen a dagiti nasion umayda dayawen ni Jehova, ket kas “Kordero ti Dios,” insakripisiona ti natauan a biagna tapno agbalin a posible dayta. (Juan 1:29; Apocalipsis 7:9; idiligmo ti Isaias 2:2-4; Zacarias 8:23.) Ket no kasano nga impateg ni Moises ti nagan ti Dios a ni Jehova, ken intan-okna dayta a nagan, impakaammo met ni Jesus ti nagan ti Dios. (Exodo 6:2, 3; Salmo 90:1, 17; Juan 17:6) Yantangay nasungdo ni Jehova, sigurado a matungpal dagiti nadayag a karina. Talaga ngarud a naikaykaysatayo kadagitoy nasungdo a kumakanta, ken iti Kordero, agraman ken Moises, nga umanamong iti liriko ti kanta: “Siasinonto a pudno ti saan nga agbuteng kenka, Jehova, ken mangpadayag iti naganmo?”

Dagiti Anghel nga Addaan Kadagiti Malukong

14. Asino ti nakita ni Juan a rumrummuar iti santuario, ket ania ti naited kadakuada?

¹⁴ Rumbeng a mangngegantayo ti kanta dagitoy napulotan a manangparmek. Apay? Agsipud ta impakaammoda ditoy daga dagiti panangukom a linaon dagiti malukong a napno iti pungtot ti Dios. Ngem ti pannakaibuyat dagitoy a malukong ket saan a basta tattao laeng ti iramanna, kas ipakita itan ni Juan: “Ket kalpasan dagitoy a banag nakitak, ket ti santuario ti tolda ti pangsaksi naluktan idiay langit, ket ti pito nga anghel nga addaan iti pito a pannaplit rimmuarda manipud iti santuario, sikakawesda iti nadalus, nasileng a lienso ket nabariksan dagiti barukongda kadagiti nabalitokan a barikes. Ket maysa iti uppat a sibibiag a parsua nangted iti pito nga anghel iti pito a nabalitokan a malukong a napno iti unget ti Dios, nga agbiag iti agnanayon ken awan inggana.”​—Apocalipsis 15:5-7.

15. Apay a saan a nakaskasdaaw a ti pito nga anghel ket naggapu iti santuario?

¹⁵ No maipapan iti templo ti Israel, a naglaon kadagiti simbolo dagiti nailangitan a banag, ti laeng nangato a padi ti makastrek iti Kasasantuan, a natukoy ditoy kas “santuario.” (Hebreo 9:3, 7) Dayta ti mangisimbolo iti presensia ni Jehova idiay langit. Ngem idiay langit a mismo, saan laeng a ti Nangato a Padi a ni Jesu-Kristo ti addaan iti pribilehio a sumrek iti saklang ni Jehova no di ket uray met dagiti anghel. (Mateo 18:10; Hebreo 9:24-26) Saan ngarud a nakaskasdaaw a pito nga anghel dagiti makita a rumrummuar iti santuario sadi langit. Adda annongenda a naggapu a mismo ken Jehova a Dios: Ibuyatda dagiti malukong a napno iti pungtot ti Dios.​—Apocalipsis 16:1.

16. (a) Ania ti mangipakita a kualipikado unay ti pito nga anghel iti trabahoda? (b) Ania ti mangipasimudaag nga adda dadduma pay a nainaig iti naindaklan a trabaho a panangibuyat kadagiti simboliko a malukong?

¹⁶ Kualipikado unay dagitoy nga anghel iti daytoy a trabaho. Sikakawesda iti nadalus, naraniag a lienso, a mangipakita a nadalus ken nasantuanda iti naespirituan ken nalintegda iti imatang ni Jehova. Sibabarikesda met iti balitok. Masansan a mausar dagiti barikes no ti maysa a tao ket agsagana gapu iti trabaho a masapul nga iringpasna.  (Levitico 8:7, 13; 1 Samuel 2:18; Lucas 12:37; Juan 13:4, 5) No kasta, sibabarikes dagiti anghel tapno tungpalenda ti maysa nga annongen. Maysa pay, balitok dagiti barikesda. Iti daydi nagkauna a tabernakulo, nausar ti balitok a mangisimbolo kadagiti nasantuan ken nailangitan a banag. (Hebreo 9:4, 11, 12) Kaipapananna a dagitoy nga anghel ket addaan iti napateg ken nasantuan nga annongen a masapul nga iringpasda. Adda dadduma pay a nairaman iti daytoy naindaklan a trabaho. Maysa kadagiti uppat a sibibiag a parsua ti nangyawat kadagiti aktual a malukong kadakuada. Awan duadua a daytoy ti umuna a sibibiag a parsua, nga umasping iti leon, a mangisimbolo iti kinatured ken di maisin a kinabileg a kasapulan iti panangipakaammo kadagiti panangukom ni Jehova.​—Apocalipsis 4:7.

Ni Jehova Idiay Santuariona

17. Ania ti kuna ni Juan maipapan iti santuario, ket kasano nga ipalagip dayta kadatayo ti santuario iti nagkauna nga Israel?

¹⁷ Kamaudiananna, kas pangserra iti daytoy a paset ti sirmata, kastoy ti ibaga ni Juan kadatayo: “Ket ti santuario napno iti asuk gapu iti dayag ti Dios ken gapu iti pannakabalinna, ket awan idi ti makabalin a sumrek iti santuario agingga a nalpas ti pito a pannaplit ti pito nga anghel.” (Apocalipsis 15:8) Adda dagidi okasion iti historia ti Israel a ti ulep inabbonganna ti literal a santuario, ket gapu iti daytoy a pannakaiparangarang ti dayag ni Jehova, saan a makastrek ti  papadi sadiay. (1 Ar-ari 8:10, 11; 2 Cronicas 5:13, 14; idiligmo ti Isaias 6:4, 5.) Kadagidi a panawen nga aktibo ti ibaballaet ni Jehova kadagiti mapaspasamak ditoy daga.

18. Kaano nga agsubli sadi langit ti pito nga anghel tapno agreportda ken Jehova?

¹⁸ Interesado met unay ni Jehova kadagiti mapaspasamak ita ditoy daga. Kayatna nga iringpas ti pito nga anghel dagiti annongenda. Daytoy ti kangitingitan ti tiempo a panangukom, kas nadeskribir iti Salmo 11:4-6: “Ni Jehova adda iti nasantuan a templona. Ni Jehova​—iti tronona adda iti langlangit. Dagiti bukodna a mata kumitada, dagiti bukodna nga agsilnasilnag a mata sukimatenda ti annak ti tattao. Ni met laeng Jehova sukimatenna daydiay nalinteg kasta met daydiay nadangkes, ket ti asinoman a mangay-ayat iti kinaranggas pudno unay a guraen ti kararuana. Kadagidiay nadangkes mamagtudonto kadagiti silo, apuy ken asupre ken iti makasinit nga angin, kas iti bingay ti kopada.” Sa la agsubli ti pito nga anghel iti natan-ok a saklang ni Jehova inton naibuyaten dagitoy pito a saplit kadagidiay nadangkes.

19. (a) Ania a bilin ti naited, ket naggapuanna? (b) Kaano a mabalin a nangrugi ti pannakaibuyat dagiti simboliko a malukong?

¹⁹ Kastoy ti nagallangogan a nakaam-amak a bilin: “Ket nangngegko ti maysa a natbag a timek manipud iti santuario a kunana iti pito nga anghel: ‘Mapankayo ket ibuyatyo iti daga ti pito a malukong ti unget ti Dios.’” (Apocalipsis 16:1) Siasino ti nangted iti daytoy a bilin? Nabatad a ni Jehova, yantangay gapu iti dayag ken pannakabalinna, saan a makastrek ti asinoman idiay santuario. Idi 1918, dimteng ni Jehova iti naespirituan a templona tapno mangukom. (Malakias 3:1-5) Agparang ngarud a di nagbayag kalpasan dayta a petsa nga imbilinna ti pannakaibuyat dagiti malukong ti pungtot ti Dios. Kinapudnona, dagiti panangukom a linaon dagiti simboliko a malukong ket nangrugi a naiwaragawag a sigaganetget idi 1922. Ket pumigpigsa ita ti pannakaiwaragawagda.

Dagiti Malukong ken ti Pannakapuyot Dagiti Trumpeta

20. Ania ti ipalgak ken ipakdaar dagiti malukong ti pungtot ni Jehova, ket kasano ti pannakaibuyatda?

²⁰ Dagiti malukong ti pungtot ni Jehova ipalgakda dagiti paset ti kasasaad ditoy lubong sigun iti panangmatmat ni Jehova ken mamakdaar kadagiti panangukom nga ibanagto ni Jehova. Dagiti anghel ibuyatda dagiti malukong babaen ti panangusarda iti kongregasion dagiti napulotan a Kristiano ditoy daga, dagidiay agkankanta iti kanta ni Moises ken iti kanta ti Kordero. Bayat nga iwarwaragawagda ti Pagarian kas naimbag a damag, ti klase Juan situtured nga impalgakda dagiti linaon dagitoy a malukong ti pungtot. (Mateo 24:14; Apocalipsis 14:6, 7) No kasta, ti dua ti pasetna a mensaheda ket natalna no iti pannakaibunannag ti wayawaya iti sangatauan ngem arig pannakigubat no iti panangipakdaarda iti “aldaw ti pammales iti biang ti Diostayo.”​—Isaias 61:1, 2.

21. Kasano a ti puntiria dagiti umuna nga uppat a malukong ti pungtot ti Dios ket katupagda dagiti umuna nga uppat a pannakapuyot dagiti trumpeta, ket ania ti nagdumaanda?

²¹ Ti puntiria ti umuna nga uppat a malukong ti pungtot ti Dios katupagda ti puntiria ti umuna nga uppat a pannakapuyot dagiti trumpeta, nga isu ti daga, baybay, dagiti karayan ken ubbog ti danum, ken dagiti nailangitan a gubuayan ti lawag. (Apocalipsis 8:1-12) Ngem ti pannakapuyot dagiti trumpeta inyanunsioda dagiti saplit nga umapay iti “kakatlo,” idinto ta maapektaran ti isuamin iti pannakaibuyat dagiti malukong ti pungtot ti Dios. Gapuna, nupay ti Kakristianuan, kas “kakatlo,” ti immuna a nakaiturongan ti atension bayat ti aldaw ti Apo, awan ti aniaman a paset iti sistema ni Satanas a makalisi iti pannaplit dagiti makariribuk a mensahe ti panangukom ni Jehova ken dagiti ladingit nga iyegda.

22. Kasano a naigidiat ti naudi a tallo a pannakapuyot dagiti trumpeta, ket kasano ti pannakainaigda iti naudi a tallo a malukong ti pungtot ni Jehova?

²² Naiduma ti naudi a tallo a pannakapuyot dagiti trumpeta, ta naawaganda iti ay-ay. (Apocalipsis 8:13; 9:12) Dagiti immuna a dua kadagitoy ket buklen a nangnangruna dagiti dudon ken buyot a nakakabalio, idinto ta ti maikatlo impakaammona ti pannakaipasngay ti Pagarian ni Jehova. (Apocalipsis 9:1-21; 11:15-19) Kas makitatayto, ti kaudian a tallo a malukong ti pungtotna saklawenda met ti sumagmamano kadagitoy a paset, ngem adda nakaidumaanda iti tallo nga ay-ay. Usigentay itan dagiti dramatiko a panangibutaktak nga ibunga ti pannakaibuyat dagiti malukong ti pungtot ni Jehova.

[Footnote]

[Salsaludsod]