Maag
Imbes a tumukoy iti tao a nanengneng, ti sao a “maag” a naaramat iti Biblia ket gagangay a tumukoy iti maysa a tao a mangiwaksi iti umno a kapanunotan ken agtignay a di mangikabilangan iti moral, a maikaniwas kadagiti nalinteg a pagalagadan ti Dios. Ti nadumaduma a Hebreo a termino a mangipamatmat iti kasta a tao ket kesilʹ, ʼewilʹ (“daydiay maag”; Pr 1:22, Pr 12:15), na·valʹ (‘daydiay nakuneng’; Pr 17:7), ken lets (“managuy-uyaw”; Pr 13:1). Ti Griego nga aʹphron tumukoy iti “maysa a di nainkalintegan” (Lu 12:20), ti a·noʹe·tos tumukoy iti maysa a ‘nakuneng’ (Ga 3:1), ken ti mo·rosʹ tumukoy iti maysa a “maag” wenno “naampang” (Mt 23:17; 25:2).
Ti tignay ti lalaki a ni Nabal iyilustrarna ti ugali ti maysa a maag (1Sm 25) nga umasping iti tignay ti tattao a makaammo iti pudno a Dios ngem agdaydayawda met iti naparsua a bambanag. (Ro 1:20-25) Kinuna ni Isaias a ti maag a tao agsaonto iti “kinakuneng laeng, ket ti mismo a pusona agaramidto iti makapasakit, tapno agaramid iti apostasia ken tapno agsao iti kinakaniwas maibusor ken Jehova, tapno ti kararua daydiay mabisin papanenna nga ongaong, ket uray daydiay mawaw papanenna nga awanan mainum.” (Isa 32:6) Ti maag umsienna ti sirib ken disiplina. (Pr 1:7) Imbes nga ipangagna ti pammatigmaan, ti maag agtultuloy a magna iti dalan nga ibilangna nga “umiso iti bukodna a matmata.” (Pr 12:15) Nalaka nga agrurod ken makisupiat. (Ec 7:9; Pr 20:3) Kunaenna iti pusona (ipalnaad ti tigtignayna ti adu a sasao a saan a maisawang ti ngiwatna): “Awan ti Jehova.”—Sal 14:1.
Siuumiso a tinukoy ni Jesu-Kristo dagiti eskriba ken dagiti Fariseo kas “maag ken bulsek,” kayatna a sawen, tattao nga awanan iti sirib ken nasayaat a moralidad, ta binallikugda ti kinapudno babaen kadagiti aramid-tao a tradision ken nagbalinda a managinsisingpet. Kanayonanna, pinatalgedan ni Jesus ti kinaumiso daytoy nga awag babaen ti panangibatadna iti kurang a pannakaawatda. (Mt 23:15-22; 15:3) Nupay kasta, ti indibidual a di siuumiso a mangawag iti maysa a kabsat kas “makapasimron a maag,” nga ukomen ken kondenarenna ti kabsatna kas awanan nasayaat a moralidad, pagbalinenna ti bagina a maikari idiay Gehenna.—Mt 5:22; Ro 14:10-12; Mt 7:1, 2.
Nangisalaysay ni Jesus iti pangngarig maipapan iti maag a lalaki a nangibangon iti balayna iti rabaw ti kadaratan, ken iti nabaknang a tao a naruay ti apitna manipud iti dagana sa nagplano a palawaenna dagiti kamaligna ket kalpasanna kayatna ti agragragsak. Inadawna dagitoy nasayaat a pangngarig manipud iti inaldaw a panagbiag ket imbatadna a kinamaag ti panangliway iti naespirituan a bambanag nga agbanag iti pannakaikapis iti pudpudno a bendision. Kanayonanna, minamaag ti saan a ‘panagtultuloy nga agbantay’ iti naespirituan a pamay-an, kas impaganetget ti pangngarig ni Jesus maipapan iti lima a naampang a birhen nga, iti iruruarda a sumabet iti nobio, saanda a nangitugot iti lana maipaay kadagiti pagsilawanda.—Mt 7:24-27; Lu 12:16-21; Mt 25:1-13.
Tapno agbalin a pudpudno a masirib ti maysa a tao, masapul nga agbalin a maag iti imatang ti lubong, “ta ti sirib daytoy a lubong ket kinamaag iti Dios.” Saan a dagiti mamasirib iti lubong no di ket dagiti malalais a tattao a maibilbilang nga awanan iti pannakaammo, dagiti maag, ti pinili ni Jehova a mangibagi kenkuana. Daytoy ti mamagbalin a nabatbatad pay ti kinamaag daytoy a lubong. Gapuna awan met a pulos ti rason nga agpasindayag ti tao nga inanamongan ti Dios. Imbes ketdi, ti isuamin a dayaw siuumiso a maipaay iti Gubuayan ti sirib, ni Jehova.—1Co 3:18, 19; 1:18-31.
No ti maysa sungbatanna ti maag “maitunos iti kinamaagna” tapno tuladenna ti awan kaes-eskanna nga argumento ti maag a tao, daytoy nga indibidual kapadana ti di umiso a panagrasrason ken ug-ugali ti maag. Tapno saan nga agbalin a kas iti maag iti kastoy a pamay-an, balakadannatayo ti proverbio: “Saanmo a sungbatan ti asinoman a maag maitunos iti kinamaagna.” Iti sabali a bangir, ipakita ti Proverbio 26:4, 5 a mabalin nga adda pagsayaatan ti panangsungbat iti maag “maitunos iti kinamaagna” tapno maawatan dagiti kapanunotanna, ket maibatad dagita kas minamaag ken maipakita a ti mismo nga argumentona agturong iti sabali a konklusion a di maitunos iti pinanunotna.