Mabalin nga ipapan ti dadduma a ti istrikto, sao por sao a panagipatarus ket makatulong iti agbasbasa a mangtarus iti mensahe a kaasitgan kadagiti orihinal a lengguahe. Ngem saan a kanayon a kasta. Dagitoy ti sumagmamano a rason:

• Awan ti dua a lengguahe nga eksakto nga agpada ti gramatika, bokabulario, ken urnos ti sasaona. Insurat ni S. R. Driver a propesor iti Hebreo a dagiti lengguahe ket “saan laeng a nagduduma ti gramatika ken puon a sasaoda, no di pay ket . . . ti pannakabukel dagiti ideya iti maysa a sentensia.” Saan nga agpapada ti pamay-an ti nagduduma a lengguahe a mangyallatiw iti kapanunotan. Kinuna pay ni Propesor Driver: “Gapuna, saan nga agpapada ti porma ti sentensia ti nagduduma a lengguahe.”

• Awan ti moderno a lengguahe nga eksakto a makatupag iti bokabulario ken gramatika ti Hebreo, Aramaiko, ken Griego a nausar iti Biblia, isu a saan a nalawag wenno kamali pay ketdi no dadduma ti mensahe nga ipaawat ti sao por sao a patarus ti Biblia.

• Mabalin nga agduduma ti kaipapanan ti sao wenno sasao depende iti pannakausarna iti konteksto.

Mabalin a mayallatiw ti agipatpatarus ti literal a kaipapanan ti orihinal a lengguahe iti dadduma a teksto, ngem masapul a siaannad a maaramid dayta.

 Dagitoy ti sumagmamano a pagarigan ti sao por sao a patarus a sabali ti kaipapananna:

• Nausar iti Kasuratan ti sao a “maturog” a tumukoy iti literal a pannaturog ken iti pannaturog ken patay. (Mateo 28:13; Aramid 7:60) No mausar dayta a sao iti konteksto a tumukoy iti ipapatay, mabalin nga usaren dagiti agipatpatarus iti Biblia ti sasao a “maturog ken patay,” tapno saan a matikaw ti agbasbasa.—Aramid 13:36; 1 Corinto 11:30; 1 Tesalonica 4:13.

• Iti Efeso 4:14, inusar ni apostol Pablo ti sasao a mabalin a literal a maipatarus kas “iti panagay-ayam ti tao iti dais (dice).” Daytoy a nagkauna nga idioma ket tumukoy iti panangsuitik iti sabsabali a mausar ti dais. Iti kaaduan a lengguahe, saan a maawatan ti literal a patarus daytoy. Nalawlawag ti kaipapananna no maipatarus kas ‘panangallilaw ti tao.’

• Iti Roma 12:11, nausar ti Griego a sao a ti literal a kaipapananna ket “agburburek iti espiritu.” Saan a mayallatiw dagitoy a sasao ti umiso a kaipapananna iti Iloko, isu a naipatarus kas ‘naregta iti espiritu.’

• Iti nalatak a Sermon iti Bantay, nagusar ni Jesus iti sasao a masansan a maipatarus kas “Nagasat dagiti napanglaw iti pakinakemda.” (Mateo 5:3, Ti Biblia, PBS) Ngem iti adu a lengguahe, saan a nalawag ti kaipapanan ti literal a patarusna. No dadduma, ti mabalin a kaipapanan ti ‘napanglaw ti pakinakemda’ ket saan a limpio ti panunotda wenno agkakapsut ken awanan iti determinasion. Nupay kasta, isursuro ni Jesus kadagiti tattao a saan nga agpannuray ti kinaragsakda iti panangpennek kadagiti pisikal a kasapulanda no di ket iti panangbigbigda a kasapulanda ti panangiwanwan ti Dios. (Lucas 6:20) Gapuna, mas umiso ti kaipapanan dayta nga orihinal a sasao no maipatarus kas “dagiti sipapanunot iti naespirituan a kasapulanda” wenno “dagiti mangbigbig a kasapulanda ti Dios.”—Mateo 5:3; The New Testament in Modern English.

• Iti adu a konteksto, ti gagangay a kaipapananna iti Iloko ti Hebreo a sao a naipatarus kas “imon” ket panagpungtot gapu iti saan a kinamatalek ti maysa nga ipatpateg wenno panangapal iti sabsabali gapu kadagiti sanikuada. (Proverbio 6:34; Isaias 11:13) Ngem adda met positibo a kaipapanan ti isu met la a Hebreo a sao. Kas pagarigan, mabalin a mausar dayta para iti  “regta” wenno iti regget ni Jehova a mangsalaknib kadagiti adipenna wenno iti ‘panagkalikagumna iti naipamaysa a debosion.’ (Exodo 34:14; 2 Ar-ari 19:31; Ezekiel 5:13; Joel 2:18) Mabalin pay a mausar dayta para iti “kinaregta” dagiti matalek nga adipen ti Dios ken iti panagdaydayawda kenkuana wenno iti ‘saanna a panangipalubos nga adda sabali a dayawenda.’—1 Ar-ari 19:10; Numeros 25:11.

• Ti Hebreo a sao a gagangay a tumukoy iti ima ti tao ket agduduma ti kaipapananna. Depende iti konteksto, mabalin nga ipatarus daytoy kas ‘turay,’ ‘kinaparabur,’ wenno “pannakabalin.” (2 Samuel 8:3; 1 Ar-ari 10:13; Proverbio 18:21) Kinapudnona, naipatarus daytoy a sao iti nagduduma a pamay-an iti Iloko nga edision ti Baro a Lubong a Patarus ti Nasantuan a Kasuratan.

Gapu kadagita a rason, saan la a basta panangtupag iti sasao iti orihinal a lengguahe ti ramanen ti panangipatarus iti Biblia. Masapul a panunoten a naimbag ti agipatpatarus no ania ti kasayaatan a sasao a mangyallatiw iti ideya ti orihinal a lengguahe. Maysa pay, masapul a mabukel dagiti sentensia sigun iti gramatika ti lengguahe a pakaipatarusanna tapno nalaka a basaen.

Ngem masapul met a liklikan ti sobra a panangbaliw iti sasao ti teksto. Mabalin nga agbaliw ti kaipapanan ti teksto no basta ipatarus dayta ti agipatpatarus sigun iti maawatanna iti intero nga ideya. Kasano? Mabalin a mainayon ti agipatpatarus ti bukodna nga opinion wenno adda dagiti maikkatna nga importante a detalye iti orihinal a teksto. Isu a nupay nalaka a basaen dagiti patarus a naibatay iti bukod nga interpretasion, mabalin a saan a maammuan ti agbasbasa ti pudno a mensahe ti teksto gapu ta masansan a saan a balanse ti pannakaipatarus dagita.

Nalaka laeng a maimpluensiaan ti agipatpatarus gapu kadagiti doktrina a patpatienna. Kas pagarigan, kuna ti Mateo 7:13: ‘Nalawa ti dalan nga agturong iti pannakadadael.’ Nalabit gapu iti patpatienda a doktrina, inusar ti dadduma nga agipatpatarus ti sao nga “impierno” imbes a “pannakadadael,” a daytoy a talaga ti kaipapananna iti Griego.

Masapul a sipapanunot met ti agipatpatarus a ti Biblia ket naisurat iti sasao nga inaldaw nga us-usaren dagiti ordinario a tattao, kas kadagiti mannalon, pastor, ken mangngalap. (Nehemias 8:8, 12; Aramid 4:13) Gapuna, ti nasayaat a patarus ti Biblia pagbalinenna  ti mensahe a linaonna a nalaka a maawatan dagiti napasnek a tattao, aniaman ti kasasaad ken kinataoda. Nasaysayaat nga usaren dagiti nalawag, gagangay, ken nalaka a maawatan a sasao imbes a dagiti manmano nga usaren dagiti ordinario a tattao.

Adu nga agipatpatarus iti Biblia ti nangikkat iti nagan ti Dios, a Jehova, kadagiti moderno a patarus uray no adda dayta a nagan kadagiti nagkauna a manuskrito ti Biblia. (Kitaem ti Apendise A4.) Sinuktan ti adu a bersion ti nagan ti Dios kadagiti titulo, kas iti “Apo,” ken pagparparangen pay ketdi ti dadduma nga awan ti nagan ti Dios. Kas pagarigan, kastoy ti panangipatarus ti dadduma a bersion iti kararag ni Jesus iti Juan 17:26: “Impakaammoka kadakuada,” ken iti Juan 17:6, “Impakaammoka kadagidiay intedmo kaniak.” Ngem ti umiso a pannakaipatarus ti kararag ni Jesus ket: “Impakaammok kadakuada ti naganmo,” ken ‘Impakaammok ti naganmo kadagiti tattao nga intedmo kaniak.’

Kastoy ti dinakamat ti pakauna ti umuna nga Ingles nga edision ti Baro a Lubong a Patarus: “Saanmi nga impatarus ti Kasuratan iti bukodmi nga interpretasion. Inkagumaanmi nga impatarus a literal dagiti sasao agingga a posible, no ipalubos ti moderno nga Ingles nga idioma ken no saan a libegen ti literal a patarus ti umiso a kaipapanan ti sao.” Inkagumaan ngarud ti New World Bible Translation Committee ti agbalin a balanse iti panagusar kadagiti sasao a mangyallatiw iti kaipapanan ti orihinal a teksto. Saanda met a nagusar iti sasao a saan a natural a basaen wenno manglibeg iti umiso a kaipapanan dagita. Kas resultana, nalaklakan a basaen ti Biblia ken makapagtalek ti agbasbasa nga umiso ti pannakayallatiw ti mensahe a naggapu iti Dios.—1 Tesalonica 2:13.