1. Ẹlịyẹ iJihova à tị́ ya kọ ka họ lụka nyahị?

IJIHOVA yọmwụ ọlẹ neeji u-uhye nya ụka nyahị: “Angịnyị angị iwo ịlẹ kị bwu ẹpwụma bala epwoja ịkịla ka wẹ kaka yụbwọ chị ọla iJuu ookpokpo kirikpa ka juwa byoo yẹkẹẹ, ‘Āhị ju ogu tang chẹẹ mẹ-ẹ̀, chajị ahị wo ya Ohe Oluhye juwa tanụ.’ ” (Sẹk. 8:23) “Ọla iJuu” ọlẹpwụ nya ọgba ọwẹ ku ọmwakpa nya angịlẹ ká iJihova ya ida wụ́ bwula olegu ịgọgọ. Ị wụrwaa nya Isirẹlụ nya Ohe Oluhye. (Gal. 6:16) “Angịnyị angị iwo” ku ọmwakpa nya angịlẹ kị la ẹhị ọrịrịị-rịrị nyọka hịhị gboyi myị́ oyi odehe. Ị jẹ́ nyori iJihova wahị kụrụ ebwo nya angịlẹ kọ ya ida wú. Ị tị hwoo nya ihi nyọka gbịgba họọ balaa.

2. Ányị “angịnyị angị iwo” à tí kaa bwu “ju ogu” ta angịlẹ ká Ohe Oluhye wụ́ ida?

² Nanana nyori ọ́ chịkpẹẹ nyọka jẹ́ ẹnyị nya ọngọ ọnyọnyọọnyị nya angịlẹ ká Ohe Oluhye ya ida wụ́ wuu odehe alẹ ka, * angịlẹ kị la ẹhị ọrịrịị-rịrị nyọka hịhị odehe ka jẹ́-ẹ “ju ogu” balaa. Ányị ọ tị́ ka bwu chịkpẹẹ myị́? ỊBayịbụụ ya nyori “angịnyị angị iwo” nyị ka “yụbwọ chị ọla iJuu ookpokpo kirikpa [a-awụrụ] ka juwa byoo yẹkẹẹ, ‘Āhị ju ogu tang chẹẹ mẹ-ẹ̀, chajị ahị wo ya Ohe Oluhye juwa tanụ.’ ” Ọgba ọwẹ ya nya ọla iJuu ookpokpo. Ma, “tanụ” tị ri omyi ẹla ọlẹ kị ka kpa ya ẹla rụ́ angịnyị gụ ookpokpo. Etu nya ẹlẹwẹ ri yẹkẹẹ, ọla iJuu ọwẹ á ri ọngọ ookpokpo kem ka, ma ọ ku ọmwakpa nya ebwo nya angịle ká Ohe Oluhye ya ida wụ́ wuu lẹpwụ-lẹpwụ. Angịlẹ ká Ohe Oluhye ya ida wụ́ ka, kaa gbịgba ha iJihova lawụlẹ bala angịlẹ  kọ ya ida wụ́. Ma, ị́ kaa yẹ angịlẹ kọ ya ida wụ́ lala alegbeju nyaa ka, chajị iJisọsị kem à ri olegbeju lẹ.—Mat. 23:10.

3. Ịtọ ẹla iyina ahị tị́ ka ye ọwẹwẹ nyaa ẹ-ẹpwụ nya ang ọjẹ́jẹ ọlẹ?

³ Nyọlẹ ká angịlẹ ká Ohe Oluhye ya ida wụ́, jam ẹ-ẹpwụ nya angịnyị nyamwụ daalẹ wẹẹ lẹ, angịhyẹ ka tọ wo myị́: (1) Ányị angịlẹ ká Ohe Oluhye ya ida wụ́ à tị́ ka yẹ ịlaa? (2) Ányị ahị tị́ ka họ ẹ-ẹga nya angịlẹ kị ri ịkaa bala ọ-nwà ere ẹnụ nya ọ-Họ Kpa Kpịtịya nya Igu nya ịKịrayịsị? (3) Ahị ka chị uko kori ká ụmụmẹ nya angị ri ịkaa bala ọ-nwà ere á nwà kịlahị-ịlahị? Ang ọjẹ́jẹ ọlẹ ka wẹ ịtọ ẹla ịwẹ.

4. Jaabwọ ká ụpwụ nya 1 Ala ịKọrịntị 11:27-29 mẹjẹ, ụbwọ o-gbile ụrụ oyina angịlẹ ká Ohe ya ida wụ́ á tị ka kụ irya ju kpori-kpori? Ịyẹ tị́ du?

⁴ Angịlẹ ká Ohe Oluhye ya ida wụ́ baba nyọka kụ irya kpori-kpori u-uhye nya ụbwọ o-gbile ụrụ ọlẹpwụ nya 1 Ala ịKọrịntị 11:27-29. (Wọọ.) Ụgbẹyị oyina angịlẹ ká Ohe ya ida wụ́ à tị́ ka ri ịkaa bala ọ-nwà ere ‘ẹ-ẹpwụ nya ọchịla-chịla ka’ ẹnụ nya ọ-Họ Kpa Kpịtịya nya Igu nya ịKịrayịsị? Ọ ka họ ịnyị kori kọ hu ịkaa ri bala o-hu ere nwà, kọ tị kaa kpa ehile nya iJihova họ ụkụrwọ ka. (Hib. 6:4-6;  10:26-29) Angịlẹ ká Ohe Oluhye ya ida wụ́ jẹ́ nyori ị ka dayị kpẹẹkpẹẹ pyii ene kị ka ye “ang ọgahị ọlịnya lụmẹ . . . nya ẹkọ obebe ọlịgọgọ [nya Ohe Oluhye] ọlẹ kọ be [wụrwaa] bwula ịKịrayịsị iJisọsị.”—Filip. 3:13-16.

5. Ányị angịlẹ ká Ohe Oluhye ya ida wụ́ à tị́ ka ye ịlaa?

⁵ Olegu ịgọgọ nya iJihova kaa da anchẹ nyamwụ ụbwọ nyọka kpịlaa keji ịnyị, ọ-ọka hi ọbọọchẹ ka. (Efe. 4:1-3; Kol. 3:10, 12) Lẹ, angịlẹ ká Ohe Oluhye ya ida wụ́, á kaa me irya nyori ị há gụ angịkịla ka. Ị jẹ́ nyori iJihova á kaa ya olegu ịgọgọ nyamwụ haa ịwa gụ anchẹ nyamwụ ịkịla abwẹhẹ ka. Ị́ kaa me irya nyori ịwa nyị jẹ́ ịBayịbụụ gụ angịkịla ka. Ị́ tị ka byi ọngọkịla ẹnẹnẹhẹ nyori Ohe Oluhye nyị ya ida wụ́ ọngọọwa lẹ, nyị dọmwụ nyọka hu ịkaa ri bala ọ-nwà ere mẹ ka. Ọkọkọ nyọọwa lẹ, ị kaa kpịlaa keji bala ọ-jẹ́ nyori iJihova kem à kaa wụrụ ọngịnyị ka epwoohe lẹ.

6. Jaabwọ ká ụpwụ nya 1 Ala ịKọrịntị 4:7, 8 mẹjẹ, abwẹla ọlanyị angịlẹ ká Ohe Oluhye ya ida wụ́ à tị́ ka la?

⁶ Nanana nyori o ri ihi ẹ-ẹhị nya angịlẹ ká Ohe Oluhye ya ida wụ́ nyọlẹ kị la ọwụ́rụ-wụrụ nyọka ka epwoohe, ị́ yahị guru ká angịkịla ka kpaa ka uhye ka. (Filip. 2:2, 3) Ị myịmyị jẹ́ nyori ụka ọlẹ ká iJihova chwaa lẹ, ọ́ ya ju ọng myị́ ọng wuu ka. Lẹ ọ́ kaa laa ẹbyẹbyị ụka ká angịkịla á myị jwaa ahyaahị nyori Ohe Oluhye chwaa ka, lẹ ka. Ị jẹ́ nyori ịBayịbụụ ya jehi nyori ahị nyị myị ahyaahị ju ọngọlẹ kọ ya nyori Ohe nyị ya ụkụrwọ ọgbẹgbịlẹ ọhẹ họwa ka. (Ọwụ. 2:2) Ọngọlẹ ká Ohe Oluhye ya ida wụ́ á tịtọ ká angịkịla ka hwoo gẹdẹẹ lụmẹ ka, lẹ ọ́ kaa ya je angịlẹ kọ tọ ụka nya ọgbanyẹ nyori ọwa nyị ja ka epwoohe ka. Ọ́ tị ka kpọnụ ta angịkịla u-uhye nyamwụ ka ịnyịnyị.—Wa 1 Ala ịKọrịntị 4:7, 8.

7. Ẹlịyẹ angịlẹ ká Ohe Oluhye ya ida wụ́ à tị́ ka cheji ba hi? Ịyẹ tị́ du?

⁷ Angịlẹ ká Ohe Oluhye ya ida wụ́ á ka me irya nyori ịwa-ịwa kem à ka juwa bịrị ụka lawụlẹ lala alebwo ọdatị ọhẹ lẹ ka. Ị́ kaa mwahị nya angịkịla ịlẹ ká Ohe Oluhye ya ida wụ́ chajị nyọka ya ẹla u-uhye nya ọwụ́rụ-wụrụ nyaa lee ọ-la ebwo ọhẹ ọlẹ ká ịwa-ịwa lawụlẹ kem ka jẹ́ ịBayịbụụ ka. (Gal. 1:15-17) Ọjịra-jịra á ka yẹ ju lawụlẹ kori kị họ ịnyị ka. Ị ka juwa tụ́ olegu ịgọgọ, ọlẹ kọ kaa da angịnyị nya Ohe ụbwọ nyọka la okpunyi bala ọ-yẹjula awụlẹ pyịpyị.—Rom. 16:17, 18.

8. Ịyẹ tị́ du á ka dụmwọ-dụmwọ u-uhye nya ẹla ọlẹ á kaa họ ẹ-ẹga nya angịlẹ kị ri ịkaa bala ọ-nwà ere ẹnụ nya ọ-Họ Kpa Kpịtịya nya Igu nya ịKịrayịsị? (Yẹ ẹhị nya ẹla olekpeleji.)

⁸ Ányị ahị tị́ ka kpa aanahị ịlẹ ká Ohe Oluhye ya ida wụ́? Ọ́ há nyọka hu ọngịnyị hwaa  lụmẹ ka, kori kọ dọmwụ ri ọngọlẹ ká Ohe ya ida wụ́ wẹwẹ. (Mat. 23:8-12) Ụka ká ịBayịbụụ ya ẹla u-uhye nya angịgbahị, ọ ya nyori ahị nyị “gbịla ọmyịmyị ọlala nyaa” ịnyị. Ọ́ ya ahị nyị hu ọngịnyị ehe ọlẹlẹhẹ nya olegbeju nyahị ka. (Hib. 13:7) O ri ịnyịlẹhị ịBayịbụụ ya nyori angịhyẹ nyị “chịla [kahị nyị] ka jwaa ihi hiigu-hiigu.” Ma, ọọwa ri ọlajị nyọlẹ kị “juwa họ ụkụrwọ nya ịlẹhị-ịlẹhị ẹ-ẹpwụ nya ẹla nya Ohe Oluhye oyaya bala ẹla nya Ohe Oluhye ọmẹjẹ angịnyị . . . hiigu-hiigu” ịnyị. Ọọlajị nyọlẹ ká Ohe Oluhye ya ida wáa ka. (1 Tim. 5:17) Kori kahị ya ogbo ha angịlẹ ká Ohe ya ida wụ́ lụmẹ, ọ ka hu oyoyi jwaa myị́. * Ọlẹ kọ tị tịpyọ gụ wuu lẹ, ọọwa ka du kị ka juwa hi ọbọọchẹ. (Rom. 12:3) Ọngọngọhẹ nyahị á ka tịtọ nyọka họ ang ọlẹ kọ ka du ká ẹla ọlịịwẹ ka gụ ọọnịna nya ịKịrayịsị ọlẹlẹhẹ họ ka.—Luk. 17:2.

9. Ányị ahị tị́ ka mẹjẹ nyori ahị ju angịlẹ ká Ohe Oluhye chụ ihi?

⁹ Ányị ahị tị́ ka bwu mẹjẹ nyori ahị ju ihi nya angịlẹ ká iJihova ya ida wụ́? Áhị ka taa wo jaabwọ kị bwu la ọwụ́rụ-wụrụ nyaa ka. Ẹla nya ịlaa kem à wẹ lẹ. Áhị la ọngịrị nyọka jẹ́ ka. (1 Tẹs. 4:11; 2 Tẹs. 3:11) Áhị tị ka me irya nyori ọrwaa lee ahụ nyaa, adaa, ịnaa, lee ọngọkịla ọhẹ ugbiyegu nyaa nyị la ọwụ́rụ-wụrụ ọwẹ ka ịnyịnyị. Ọngọngọhẹ á kaa ri ugu nya ẹhị ọrịrịị-rịrị ọwẹ bwu ẹga nya ugbiyegu nyamwụ ka. Ohe à kaa ya họọ lẹ. (1 Tẹs. 2:12) Ahị baba nyọka cheji ba hi ọ-tọ ịtọ ẹla ọlẹ kọ ka wụ́ angịkịla ẹjẹ ịnyịnyị. Ọ-chụ pwokwita: Áhị ka ta ahụ nya ọngọngọhẹ nyaa jaabwọ kọ lọọ nyọka hịhị odehe gboyi myị́ oyi la ọrụmwụ ọ-ka juwa balọọ ka, lẹ ka? Ehe. ịtọ ẹla ọwẹ ka. Ahị jẹ́ nyori iJihova ka họ irya nya ang ịhịhị wuu odehe onyeewe.—Eje. 145:16.

10. Ụgbẹyị oyina ahị tị́ kaa bwu chewu ke ịlọhị kori kahị yẹ angịkịla meme labwọ?

¹⁰ Kori kahị kpa angịlẹ ká Ohe wụ́ ida lala angị ju apyobwuna gụ angịkịla ka, ọọwa kaa chewu keehi ịnyịnyị. Ụgbẹyị oyina tị́? ỊBayịbụụ byihi nyori angịhyẹ ịlẹ ká Ohe ya ida wụ́ nyị́ ka godayị kpẹẹkpẹẹ ka. (Mat. 25:10-12; 2 Pit. 2:20, 21) Kori kahị yẹ angịkịla meme labwọ, áhị ka dịraa ẹ-ẹkpẹ-ẹkpẹ ẹnẹnẹhẹ ka, kori kị ri angịlẹ ká Ohe ya ida wụ́, lee angịlẹ ká ẹnyị nyaa ru ehe, lee angịlẹ kị gbịgba ha iJihova lụka ọtata wẹwẹ. (Jud. 16) Kori kahị dịraa ẹ-ẹkpẹ ka, ọmyịmyị nyahị ẹ-ẹga nya iJihova á ka tayịreji lee ahị ọ-ba la ọgbịgba họọ, kori kị chị mileji lee ọ-rụ hi ọjịra-jịra ka.

11. Ịyẹ à tị́ họ ẹ-ẹga nya ụmụmẹ nya angịlẹ kị kaa ri ịkaa bala ọ-nwà ere ẹnụ nya ọ-Họ Kpa Kpịtịya nya Igu nya ịKịrayịsị?

¹¹ Ẹ-ẹpwụ nya ẹka lụmẹ-lụmẹ, ụmụmẹ nya angịlẹ kị kaa ri ịkaa bala ọ-nwa ere ụka nya ọ-Họ Kpa Kpịtịya nya Igu nya ịKịrayịsị kaa chụ hi gụ ọwọwa. Ma, la ẹka ịkpanjẹ, ụmụmẹ nyaa nwà kịlahị gụ ọwọwa. Ahị baba nyọka chuko u-uhye nya ọọwa? Ehe. Ahị kụ ẹhị ya ang odudu wẹẹ.

12. Ịyẹ tị́ du kahị ka chuko u-uhye nya ụmụmẹ nya angịlẹ kịị ri ịkaa bala ọ-nwà ere ẹnụ nya ọ-Họ Kpa Kpịtịya nya Igu nya ịKịrayịsị ka?

¹² “[IJihova] jẹ́ angịlẹ kị ri nyamwụ yẹẹyẹẹ.” (2 Tim. 2:19) IJihova kem à jẹ́ angịlẹ kọ ya ida wụ́ ịnyịlẹhị lẹ. Aanahị ịlẹ kịị wa angịnyị ẹnụ nya ọ-Họ Kpa Kpịtịya nya Igu nya ịKịrayịsị, á jẹ́ angịịwa ka. Lẹ, ị kaa wa angịlẹ kị me irya nyori Ohe Oluhye nyị chụ ịwa, ká Ohe tị chwaa ịnyịlẹhị ka. Ọ-chụ pwokwita, angịhyẹ ịlẹ kị kaa ri ịkaa bala ọ-nwà ere ene-ene, ba lẹẹlẹẹ lẹ. Angịkịla á kaa kụ irya kpakpa ka, du kị kaa me irya nyori ịwa nyị ka kpeji  bala ịKịrayịsị e-epwoohe. Ọ la gbagbịla nyori, áhị jẹ́ ụmụmẹ nya angịlẹ kị hi jam odehe alẹ bwu ẹpwụ nya angịlẹ ká Ohe Oluhye ya ida wụ́ ka.

13. ỊBayịbụụ ya ụmụmẹ nya angịlẹ ká Ohe Oluhye ya ida wụ́ ịlẹ kị ka hi jam odehe ụka ká akama ọtụka okpelego ka dọmwụ?

¹³ Angịlẹ ká Ohe Oluhye ya ida wụ́ ka juwa ụpa nya odehe datị-datị ụka ká iJisọsị ka warị kaka kpaa rụ ka epwoohe. (Mat. 24:31) ỊBayịbụụ ya nyori, angịlẹ ká Ohe Oluhye ya ida wụ́ nyị ka hi pyịnyẹng jam odehe la ahyẹẹnụ ihyẹẹkpẹ. (Ọwụ. 12:17) Ma, ọ́ ya angị ịmanyị nyaa ịlẹ kị ka hi jam odehe ụka ká akama ọtụka okpelego ka dọmwụ ka.

14. Jaabwọ ká ụpwụ nya Ala iRom 9:11, 16 mẹjẹ, ịyẹ ahị tị́ baba nyọka jẹ́ u-uhye nya ọchụchụ nya angịlẹ ká Ohe Oluhye ya ida wụ́?

¹⁴ IJihova à kaa chụ ụka ọlẹ kọ ka ya ida wụ́ angịnyị lẹ. (Rom. 8:28-30) IJihova dọmwụ nyọka ya ida wụ́ angịnyị nyọlẹ ká iJisọsị wuleji bwula igu kpá. Ọ lala o-ri, iJihova ya ida wụ́ Angịnyị nya ịKịrayịsị nyịlẹhị wuu la oyi ọhọhẹ. La oyi ịkịla ẹ-ẹkpẹ nya ọọwa, iru nya angịlẹ kị ya ịwa nyị ri Angịnyị nya ịKịrayịsị, á kaa ba ịKịrayịsị jẹ ịnyịlẹhị ka. Nanana nyori ọ lịnyị, ẹ-ẹpwụ nya ẹka ịwẹ, iJihova ya ida wụ́ angị ịmanyị-ịmanyị ịlẹ kị ri Angịnyị nya ịKịrayịsị nyịlẹhị. Ị lala ịrayịsị ịlẹ ká iJisọsị ya nyị ka bwu ẹ-ẹpwụ nya ịyịịwọ. (Mat. 13:24-30) Ẹ-ẹpwụ nya ahyẹẹnụ ihyẹẹkpẹ ịlẹ, iJihova jam chụ angịlẹ kị ka ji ẹpwụ nya angị ụnọ ohu da ụnọ iwo ine kụrụ ine, wẹẹ. * Lẹ, kori ká Ohe Oluhye á chụ angịhyẹ nyaa ju ụka nya ocheju chwẹẹ, áhị ka da ẹla ọjẹ́jẹ nyamwụ  ịwẹẹ ka. (Wa Ala iRom 9:11, 16.) * Ahị ka dụmwọ-dụmwọ kahị ka họ lala alụkụrwọ ịlẹpwụ nya oja ọ-chụ pwokwita nya iJisọsị ka. Ị mwọ ala ya u-uhye nya ẹla ọlẹ ká ayịbaa họ ẹ-ẹga nya angịlẹ kị dọmwụ nyọka họ ụkụrwọ la awa ohyẹẹkpẹ.—Mat. 20:8-15.

15. Angịlẹ ká Ohe Oluhye ya ida wụ́ wuu à juwa ẹ-ẹpwụ nya “ọnchẹ ọ-chịla o-hu ọkịlẹtụ ha bala ọngọ jẹ́ ẹla,” ọlẹ ká ụpwụ nya ịMatiyu 24:45-47 ya ẹla rụ́ lẹ? Ịyẹ tị́ du?

¹⁵ A-angịlẹ wuu kị la ẹhị ọrịrịị-rịrị nyọka hịhị e-epwoohe à ji ẹpwụ nya “ọnchẹ ọ-chịla o-hu ọkịlẹtụ ha bala ọngọ jẹ́ ẹla” ka. (Wa ịMatiyu 24:45-47.) Jaabwọ kọ la ụka nya oyi nya ọgbanyẹ, iJihova bala iJisọsị jam ya ang oriri ha iru nya angịnyị lee ọ-mẹ ang jáa, bwula angị ịmanyị-ịmanyị alẹ ịnyịnyị. Lụka nya oyi nya ọgbanyẹ, Angịnyị nya ịKịrayịsị ịmanyị-ịmanyị bwu ẹpwụ nya angịlẹ ká Ohe Oluhye ya ida wụ́, ọ kpa da Ụpwụ Ịgọgọ la òja nya iGiriki lẹ. Alẹ ịnyịnyị, angị ịmanyị-ịmanyị nya angịlẹ ká Ohe Oluhye ya ida wụ́, à la ụkụrwọ nyọka “hu ang oriri ha” angịnyị nyamwụ ri “lụka ọchịla-chịla” lẹ.

16. Ẹlịyẹ a tị́ jẹ́ bwu ang ọjẹ́jẹ ọlẹ?

¹⁶ Ẹlịyẹ ang ọjẹ́jẹ ọlẹ à tị́ mẹjẹ́ẹhị? IJihova cheje nyọka ya ọhịhị ọmyịmyị-ka ha iru nya angịnyị nyamwụ odehe bala ọ-ka ya ọhịhị olepwoohe ha angị ịmanyị-ịmanyị ịlẹ kị ka kpeji bala iJisọsị lẹ. IJihova kaa nwụ̀ anchẹ nyamwụ wuu uri, kori kị ri “ọla iJuu” lee “angịnyị angị iwo” wẹwẹ. Ọ tị tịtọ ká ịwa wuu ka ba ehile ookpokpo jẹ bala ọ-ka godayị kpẹẹkpẹẹ. Ịwa wuu ka kịnyaa juwa kpịlaa keji. Ịwa wuu ka gbịgba họọ lawụlẹ bala ọ-yẹjula awụlẹ. Ịwa wuu tị ka maga nyọka kpa okpunyi ọlẹpwụ nya ọjịra-jịra nwà kịnyaa kịlahị-ịlahị. Jaabwọ kahị wẹẹ ju ocheju chwẹẹ wẹẹ, ahị wuu a kịnyaa juwa gbịgba ha iJihova bala ọ-ba ịKịrayịsị jẹ lala ịkpịlọ ookpokpo mẹ.—Jọn. 10:16.