1. Otjikeṋa eṱe atuhe tji tu vanga, nu tji kamburira mo ye?

HAPO mo tjiti vi indu omundu ngu mo tjiwa nu ngu wa tenga tja zembi ena roye, poo tje hi nokukuzemburuka? Otjiṋa otja iho mape ya atji ku teya momuinyo. Omena raye? Orondu omundu auhe u nonḓero yokuvanga okutjiukwa nokuzemburukwa. Nungwari ka ku zemburukwa uriri; eṱe wina tu vanga okutjiukwa kutja oweṱe ovangendu nu ovikwaye mbi twa ungura.—Num. 11:16; Job 31:6.

2, 3. Ongwaye tji mape ya a tu vanga okuvarwa pondondo yokombanda okukapitisa oruveze? (Tara kotjiperendero pomautiro worupa ndwi.)

² Tjimuna oviṋa vyarwe mbi twa kwatwa na vyo, eṱe mape ya atu utu okuvanga okuvarwa pondondo yokombanda okukapitisa oruveze, mena rouhahomonena. Mape ya atu utu okuvanga varwe okutupa ondengero ya peke pu pe heri ohepero. Ouye wa Satan u kuna ombepo yokuvanga okutjiukwa nokupewa ondjozikiro, ihi tji tjita kutja ovandu ave ha yandja ondjozikiro nokurikotamena ku ingwi ngwa pwira vyo avihe, Tate Jehova Mukuru.—Omavan. 4:11.

³ Momayuva wa Jesus, ovanane vozongamburiro tjiva aa ve vanga okutjiukwa nokupewa ondjozikiro i ovandu. Jesus wa  rakiza ovemukongorere: “Ritjevereye kozonongo zOmatwako. Ozo za suvera okuryanga mozombanda zazo zouhonge, nokuminikwa nondengero pomarandero; ze haama kovihavero vyokomeho mozondjuwo zomawongarero wombongo, nu ze toorora otuveze twondengero pomikandi.” Nu wa hungira komurungu a tja: “Omberero yazo mai rire onḓeu tjinene!” (Luk. 20:46, 47) Nungwari Jesus wa tanga omuhepundu omusyona, ngwa yumba oumariva mbu ha ri nonḓengu ku varwe. (Luk. 21:1-4) Tjiri oumune wa Jesus wa pangukire ku imbwi wovandu varwe. Orupa ndwi maru tu vatere okukara noumune ouwa ohunga nondjozikiro, oumune Jehova mbwe yakura.

4. Omazemburukiro omanenenene owauṋe, nu omena raye?

⁴ Nu hapo eṱe tu vanga okutjiukwa poo okuzemburukwa i uṋe tjinenenene? Oko ka ku zemburukwa momuano ovandu mbu ve vanga, tjimuna pondondo yomahongero, yozongetjefa nouṱuta poo momanyando wouye mbwi. Nungwari, okuzemburukwa momuano mbwa hee wa i Paulus indu tja tja: “Nungwari nambano eṋe tjinga amu tjiwa Ndjambi-poo me sokutja nambano Ndjambi tjinga e mu tjiwa-okutjavi tji mamu vanga okutanaukira kozombepo nḓa ovingundi nu nḓa ningisa ondjenda? Okutjavi tji mamu vanga okurira ovakarere vazo rukwao?” (Gal. 4:9) Tjiri ondjingonekero ya peke ‘okutjiukwa’ i Mukuru ngu u ri Omuhonapare wevaverwa arihe! Eye u nonḓero yokukara noupanga wa peke kuna eṱe. Onongo imwe ya tja, “ombango ye aihe wa yandja ku eṱe.” Indu tji twa rire omapanga wa Jehova, tu uta okumuna nawa kutja tu hupira ye—Omuzuv. 12:13, 14.

5. Matu sokutjita vi kutja Mukuru me tu tjiwe?

⁵ Moses wina wa zemburukwa. Indu tja ningira Jehova kutja me mu yandjere okutjiwa ombango ye okuura, Jehova we mu zira a tja: “Ami me tjiti otja pu wa hee; orondu ami mbi nondjingonekero, nu me kutjiwa nawa tjinene.” (Eks. 33:12-17) Eṱe wina matu munu ozondaya ozombwa tjinene indu Jehova tje tu tjiwa kourike wetu oveni otjovandu. Nu hapo matu sokutjita vi kutja Jehova me tu tjiwe? Eendu tji twe mu suvere nu atu ri yandja ku ye.—Lesa 1 Ovakorinte 8:3.

6, 7. Otjikwaye tji mape ya a tji teya oupanga wetu kuna Jehova?

⁶ Nungwari wina, eṱe matu sokuṱiza oupanga wetu kuna Tate wetu womeyuru. Tjimuna Ovakriste mombongo yOvagalate Paulus ka tjanga orutuu, eṱe wina matu sokukondja kutja atu ha rire ‘ovakarere vozombepo ovingundi’ zouye mbwi, nandarire okuvanga okutjiukwa nokupewa ondjozikiro pu pe he ri ohepero. (Gal. 4:9) Ovakriste veserewondo etenga mbo ve kurisire oupanga wawo kuna Mukuru nga pondondo yokutja Mukuru me ve tjiwe. Nungwari, Paulus wa tja ovakambure mbo va ‘tanaukira’ koviṋa mbi hi nombatero. Momuano warwe, Paulus aa tja: “Ongwaye tji mo tanaukire koviṋa mbi hi nombatero mbi mwe vyesa kongotwe kombunda yokutunga oupanga weṋu kuna Mukuru nawa nao?”

⁷ Hapo mape ya eṱe ndino atu kara mongaro tjingeyo? Ii, mape ya. Tjimuna Paulus, indu tji twa uta okutjiwa Jehova rutenga, eṱe ngahino kaa tu vanga okupewa ondjozikiro novihako vyokombanda i ovandu vouye wa Satan mbwi. (Lesa Ovafilipi 3:7, 8.) Ngahino rumwe twa yumba omahongero wokombanda kongotwe, poo rumwe twa isa oviungura vyetu noruveze ndu twa munine okuungura otjimariva otjingi mozongetjefa zouye mbwi. Nu rumwe twa ri notjiyandjewa tjokuimbura poo momanyando, tja tja tji tu etera outumbe nondjozikiro, posi yokutja imbi avihe twe vyesa kongotwe.  (Hebr. 11:24-27) Tjiri ka maa rire nawa kweṱe tji twa yaruka koviṋa mbyo rukwao, kombunda yokutoora ondando ombwa ndji! Okuripurira koviṋa mbi twe vyesa kongotwe ma ku tjiti kutja tu yaruke “kozombepo nḓa ovingundi nu nḓa ningisa ondjenda” zouye mbwi. *

8. Otjikwaye tji matji tu vatere okurimanena okutjiukwa i Jehova?

⁸ Matu raisa vi kutja tu vanga okutjiukwa i Jehova, nungwari kauye mbwi? Okutjita nao, matu hepa okutjiwa oviṋa vivari ovinanḓengu. Otjitenga, Jehova aruhe u zemburuka imba mbe mu karera nouṱakame. (Lesa Ovaheberi 6:10; 11:6) Eye u nonyuṋe movakarere ve avehe, nu u muna kutja ma rire “ouhasemba” okuripurukisa ku imba mba ṱakama mu ye. Jehova aruhe “u tjiwa imba ove.” (2 Tim. 2:19) Ombeibela mai tja “ovasemba mave hongorerwa nu ave yamwa i Muhona,” nu tjiri eye u tjiwa kutja me ve yama vi momarorero wawo.—Eps. 1:6; 2 Petr. 2:9.

9. Yandja otjihorera tjomuano Mukuru ma zemburuka ovandu ve.

⁹ Povikando tjiva, Jehova wa zemburuka ovandu ve momiano vya peke. (2 Ekuruh. 20:20, 29) Otjotjihorera, zemburuka eyuva Jehova nda yama ovandu ve pOmuronga wOtuu indu tja ve ramberwa i otjimbumba otjinamasa tja Farao tjovita. (Eks. 14:21-30; Eps. 106:9-11) Ihi tja ri otjiṋa otjihimangongo nga ovandu motukondwa ongondoroka noruveze ndo tjaa ve hungire ohunga notjiṋa ho oure wozombura ape 40. (Jos. 2:9-11) Nu ma rire otjiyanḓiparise kweṱe okuzemburuka orusuvero nomasa wa Jehova ngu ma ka raisa, otja tji matu yendere omawiro ngu maye zu ku Gog wa Magog nga hunganekwa rukuru! (Esek. 38:8-12) Oruveze ndo, matu kara nondangi onene kutja twa paha okutjiukwa i Mukuru wetu nungwari kauye mbwi!

10. Otjikwaye tjarwe tji matu sokutjiwa ohunga nomuano Jehova me zemburuka ovandu ve?

¹⁰ Tjarwe matu hepa okutjiwa otjiṋa otjitjavari hi: Jehova ma yenene okutuzemburuka momuano mbu tu hina indu aa tu undjire ko. Imba mbe tjita oviṋa oviwa kutja ve munikwe i ovandu, kwa za ka maa ve munu ondjambi okuza ku Jehova. Ongwaye tji maku zu nao? Orondu ondjambi ya wo ve i muna rukuru okuza kovandu imba mbe ve pa ondjozikiro nokuvetanga. (Lesa Mateus 6:1-5.) Nungwari Jesus wa tja Ihe u ‘muna mbi tjitwa mohamunika’ i imba mbe tjita ouwa ku varwe, nu mbe ha munikwa nokupewa ondjozikiro i ovandu. Eye u muna oviṋa mbyo nu ma sutu auhe otja koviungura vye. Nu wina povikando Jehova u tu pa ondjambi ndji tu hi nokuundjira ko. Indjo tu tare kovihorera tjiva.

11. Jehova wa zemburuka vi omukazendu omutanda Maria?

¹¹ Nu oruveze tji rwa yenena Omuna wa Mukuru ma kwatwe, Jehova wa toorora omusuko ngu hi na indu wa hakaenene nomurumendu, kutja ma rire ina yOmuatje we wa peke. Maria aa kara mokahuro okaṱiṱi ka Nasaret, kokure na Jerusalem nondjuwo ya tjo ondjapuke ombwa omanise. (Lesa Lukas 1:26-33.) Ongwaye Maria tja toororwa kotjiungura tja peke hi? Eye wa raerwa i omuengeli Gabriel nu atja “ove wa munu ondjingonekero komurungu waNdjambi.” Maria wa raisa oupanga oupame mbwe na wo kuna Jehova indu kombunda tja hungira ku nomuzamumwe we  Elisabet. (Luk. 1:46-55) Ii, Jehova aa tarere Maria, nu we mu pa ondjingonekero yapeke ndjo mena rouṱakame we.

12, 13. Omomuano uṋe Jesus ma zemburukwa pongwatero ye, na indu tja twarewa kondjuwo ondjapuke kombunda yomayuva 40?

¹² Maria tja panduka Jesus, Jehova ke na pa yandja ondjozikiro ku ngamwa omuhonapare poo ovanavihako moJerusalem na Betlehem mokuveraera imbi mbya tjitwa. Omuengeli we ri munikisa kovarise mba ve risa ozonyanda za wo mokuti kwa Betlehem mbaa ve varwa pondondo yokehi. (Luk. 2:8-14) Ovarise mba okuzambo va ya okukatara okanatje ku ka kwatwa. (Luk. 2:15-17) Mape ya kutja Maria na Josef tjiri va temenwe tjinene okumuna omuano Jesus ma tjivisiwa nokupewa ondjozikiro momuano omuhimangongo mbo! Tara kombangu ndji i ri pokati ka Jehova nOmudiaboli momuano wokuungura oviṋa. Satan tja hinda ovatjiwe vozonyose okukatara Jesus novanene ve, ovandu avehe moJerusalem va kurungisirwe tjinene i ombuze yongwatero ya Jesus. (Mat. 2:3) Mokutjivisa ombuze yongwatero ya Jesus kovandu ovengi, kwa tjita kutja ounatje ouhinandjo u zepewe.—Mat. 2:16.

¹³ Omayuva omirongo vine kombunda yongwatero ya Jesus, Maria aa sokukayandja ombunguhiro kondjuwo ondjapuke ya Jehova moJerusalem, ndji ya ri ozokilometa ape 9 okuza moBetlehem. (Luk. 2:22-24) Otja Maria tja i puna Josef na Jesus, mape ya ee ripura kutja ovapristeri mbe ri moviungura poṋa mbo mave ka hungirira koruyazeve rwa Jesus. Jesus poṋa mbo wa kazemburukwa, nungwari ka momuano Maria mbwa undjire ko. Jehova wa ungirsa omurumendu “omusemba nomupore” Simeon, nomuhepundu omuprofete Ana ngwa ri nozombura 84, okuzemburuka nokutanga omuatje ama ve tja ingwi ongu ma rire Messias, poo Kristus.—Luk. 2:25-38.

14. Omomuano uṋe Jehova ma sera Maria ondaya?

¹⁴ Hapo nu Maria omuini wa zemburukwa? Jehova wa zemburuka Maria komuano mbwe kurisa nokuṱakamisa Omuatje we nouṱakame po? Ii, we mu zemburuka. Mukuru wa yandjera kutja ovitjitwa nomambo wa Maria vi tjangwe mOmbeibela. Pe munika kutja Maria ka yenenene okukayenda puna Jesus ozombura ndatu nohinga motjiungura tjokuzuvarisa. Ngahino otjomuhepundu, Maria aa sokukara moNasaret. Nandarire kutja ka karere povitjitwa ovingi tjinene, eye wa yenena okukara po indu Jesus tja ṱa. (Joh. 19:26) Kombunda, Maria wina wa ri moJerusalem pu novahongewa varwe peyuva ra Pentekoste indu ombepo ondjapuke tji ya tirirwa kombanda yawo. (Oviung. 1:13, 14) Okutja kape nomakeyakeyero wokutja wa twirisiwa pu novakwao mba ri mbo. Ndovazu pe ri nao, ihi matji hee kutja eye wa muna ondjingonekero yokuyenda keyuru okukakara puna Jesus nga aruhe. Tjiri Maria wa muna ondjambi onene mena rouṱakame we!

15. Jehova wa zemburuka vi Omuatje we ngunda ee ri kombanda yehi?

¹⁵ Jesus ka pahere okupewa ondengero yapeke i ovanane vozongamburiro novandu vopolotika voruveze rwe. Ripura kutja eye wa vanḓipara pu pe ṱa pi indu Jehova tje mu zemburuka povikando vitatu pekepeke ama hungire omuini okuza keyuru. Jesus tja za nokupapitisiwa mOndonḓu Jordan, Jehova wa tja: “Ingwi Eye Omuna wandje omusuverwa Ami mu mbi nonyuṋe.” (Mat. 3:17) Nu Johanes omupapitise ongwa ri omundu warwe erike ngwa zuva omambo ngo. Okuzambo, tji kwa ri a kwa seko ombura imwe Jesus okuṱa, ovaapostele ve vetatu va zuva eraka ra Jehova ama tja ohunga na Jesus: “Ingwi Eye Omuna wandje omusuverwa  Ami mu mbi nonyuṋe, purateneye ku Ye!” (Mat. 17:5) Korusenina, omayuva omaṱiṱi komurungu wonḓiro ya Jesus, Jehova wa hungira rukwao ku nOmuatje we okuza keyuru.—Joh. 12:28.

16, 17. Jehova wa zemburuka Jesus momuano uṋe omuhimise?

¹⁶ Nandarire kutja Jesus aa tjiwa kutja ma ṱu onḓiro ombi, nokukumininwa nokuyambururwa, eye wa kumba kutja ombango ya Jehova a rire ndja tjitwa nungwari kaondjo o ye. (Mat. 26:39, 42) “Eye wa zara [omuti wondatumisire, NW] nokuhinokuṱohoṋi,” ka pa here okuhivirikwa i ouye, nungwari wa vanga okuzemburukwa i Ihe uriri. (Hebr. 12:2) Jehovah we mu zemburuka vi rukwao?

¹⁷ Ngunda e ri kombanda ehi, Jesus wa raisa kutja u vanga okuyaruka ku Ihe okukakara mondjozikiro ndja ri na yo rutenga meyuru. (Joh. 17:5) Kape notjiṋa tji tji raisa kutja Jesus aa vanga ovingi kombanda ya nao. Eye kaa vanga “okukayerwa” motjihako kaaṋi keyuru. Jehova wa tjita vi? Wa zemburuka Jesus mokumupendura movakoke momuano mbu hi na aa u undjirwa ko, nu we “mutongamisa kombanda,” we mu pa otjiṋa tji tji hina indu tja karere nomundu warwe, ndu ri orutu ndu hina indu maa ru koka! * (Fil. 2:9; 1 Tim. 6:16) Tjiri Jesus wa zemburukwa pondondo yokombanda mena rouṱakame we!

18. Otjikwaye tji matji tu vatere kutja atu ha paha okuhivirikwa i ouye mbwi?

¹⁸ Otjikwaye tji matji tu vatere kutja atu ha paha okuhivirikwa i ouye mbwi? Tjiwa kutja Jehova aruhe u zemburuka nokuyandja ondjambi kovakarere ve ovaṱakame nu u yandja ondjambi momuano mbu hi nokuundjirwa ko. Ouṋe ngu ma tjiwa kutja eye we tu pwikira ozondaya nḓa sana pi moruyaveze? Posi yokutja nai, ngunda ama tu tuurunga omauzeu nozombamisiro azehe zouye mbwi, nga tu zemburuke kutja ouye mbwi, nohiviro aihe ndji u yandja kovandu, ma u yanda. (1 Joh. 2:17) Tate wetu omunarusuvero, Jehova, ‘omunausemba. Eye ke nokuzemba otjiungura tjetu norusuvero ndu twa raisa ku Ye.’ (Hebr. 6:10) Ii, eye me tu ke tu raisira ouwa nga ko ngaaruhe, nu nandarire momiano mbi tu hina matu undjire ko!