1, 2. Otjiwaṋa tjaIsrael tja ri mongaro iṋe Samuel tjaa hungire na tjo, nu ongwaye eye tjaa hepa okuvehinga kutja ve ritanaure?

SAMUEL wa tara otjiwaṋa tje momirungu. Otjiwaṋa tja woronganena motjihuro tjaGilgal, otja pu tja rakiziwa i omurumendu omuṱakame, ngwa karera Jehova ozombura ozengi otjomuprofete nomupangure. Ya ri mu Kambundu (May) poo mu Ngarano (June) otja kokalenda ketu, moruveze rwokuṋi komahi ngo. Omahi womakunino tjandje ya horo nu oruveze rwomakondero wovikokotwa tjandje rwa yenene. Otjimbumba atjihe tja mwina kumwi. Samuel ma tjiti vi kutja omambo we ye ṱune komitima vyotjiwaṋa?

² Ovandu kaave tjiwa kutja ongaro yawo ongendise pu pe ṱa pi. Owo aave vanga ombara ndji mai ve honaparere. Nu kaave munu kutja va nakaura Mukuru wawo, Jehova, nomuprofete we. Owo va nakaura Jehova otja Ombara yawo! Samuel me ve vatere vi kutja ve ritanaure?

3, 4. (a) Ongwaye Samuel tja hungira ohunga noumutanda we? (b) Ongwaye otjihorera tjaSamuel tjongamburiro tji mape ya atji tu vatere?

³ Samuel wa raera otjiwaṋa na tja: “Ami mba kurupa nu mba hara ozonḓi.” Omundu tji mo tara kotjiuru tje tji tja rira otjivapa, mo munu kutja tjiri mbi ma hungire ouatjiri. Okuzambo eye wa tja: “Ami mbe mu hongorera okuza koumutanda wandje nga ku ndinondi.” (1 Sam. 11:14, 15; 12:2) Nandarire kutja Samuel nai wa kurupire, eye kena pa zemba oumutanda we. Eye aa zemburuka oviṋa avihe mbya tjitirwe mozombura nḓo nawa. Ozondando azehe nḓa toora otjokazandona kaake kuru, za tjita kutja ma kare nongamburiro yomasa nu me riyameke ku Mukuru we, Jehova.

 ⁴ Povikando ovingi, Samuel aa hepa okukurisa nokuṱiza ongamburiro ye, nandarire kutja ovandu ongondoroka na ye kava ri nongamburiro nouṱakame mu Mukuru. Kundino wina, ouzeu okukara nongamburiro, orondu tu hupa mouye mbu hi nongamburiro nu mbwa zunḓaka. (Lesa Lukas 18:8.) Indjeye tu tare kutja matu rihongere tjike kotjihorera tjaSamuel, okuza kouṱiṱi we.

5, 6. Omuano Samuel mbwe kura wa pangukire vi ku imbwi ovanatje avehe mu ve kura, nu ongwaye ovanene ve tji va ri nongamburiro kutja eye ma katjeverwa nawa?

⁵ Samuel ke kurire otja ovanatje avehe tji ve kura. Tjimanga tja za nokuisakewa komaihi, ngambeno tja ri nozombura 3 poo kehi yanao, otja uta okukarera pondanda yaJehova yomaturiro muSilo, ndji ri ozokilometa zokombanda 30 okuza ku Rama, otjirongo ka za. Ovanene ve, Elkana na Hana, ve mu yandja ku Jehova kutja me mu ungurire otjiungura tjapeke, na rire omunasirei oure womuinyo we. * Ihi hapo matji hee kutja Samuel wa imbirahirwe, nokutja ovanene ve kaave mu vanga rukwao?

⁶ Kako katjiperi! Owo aave tjiwa kutja okazandona kawo make katjeverwa nawa koSilo. Omupristeri Otjiuru Eli ongwa ri omuhongore, nu Samuel aa ungura puna ye. Wina pa ri ovakazendu ovengi mbaave vatere momiano pekepeke pondanda yomaturiro.​—Eks. 38:8; Ovapang. 11:34-40.

7, 8. (a) Ovanene vaSamuel aave mu yanḓiparisa vi ombura aihe? (b) Ovanene ndino mave rihongere tjike kotjihorera tjovanene vaSamuel?

⁷ Nakombanda yanao, Hana na Elkana kave na pu va zemba otjiveri tjawo otjisuverwa, tji va pewa i Jehova otjeziriro kongumbiro yawo. Hana wa ningira Mukuru okumupa omuatje omuzandu, na kwizike kutja me mu yapurire Mukuru kotjiungura tje tjapeke. Ombura aihe Hana tjaa i koSilo, aa twaerere Samuel okavanda kokombanda okuungura na ko pondanda. Okazandona kawo tjiri ka ri nondjoroka onene indu tjaa ke varurwa i ovanene vako. Oko aa ke yorokere omayanḓiparisiro nomuhunga mbwaa ke pewa i ovanene vako, indu tjaave ke hongo ondjingonekero ndji ka pewa okukarera Jehova moruveze rwapeke ndwo.

⁸ Ovanene ndino mave yenene okurihonga ovingi okuza ku Hana na Elkana. Ovanene ovengi ve yandja ombango tjinene kokuparura ovanatje vawo ave zembi kutja ovanatje wina ve hepa okukara noupanga na Jehova. Nungwari otjiṋa otjinanḓengu tjinene kovanene vaSamuel tja ri oupanga weṱunḓu rawo na Jehova, nu ihi ootjiṋa tji tja vatera Samuel kutja me kure okurira omurumendu omusemba.​—Lesa Omiano 22:6.

9, 10. (a) Kahurura kutja ondanda yomaturiro ya ri oruveze ndwa ri vi, nu Samuel wa ri noumune uṋe ohunga na yo? (Wina tara komambo wokehi.) (b) Samuel wa ri nomerizirira yeṋe, nu omitanda ndino mavi horere vi ku ye?

 ⁹ Nambano ngatu ripure nomuzandu ngwi tji me kuru na tji ma tara kozondundu nḓa kondoroka Silo. Otja tjaa tara motjihuro nomotjana tji tja paranga kehi munda umwe, otja yoroka tjinene nu wa ri nomutongatima indu tjaa munu ondanda yaJehova yomaturiro. Ondanda ndjo tjiri, ya ri oruveze oruyapuke. * Oyo ya tungwa ozombura ape 400 nḓa kapita kehi yomahongorero waMoses, nu ondwa ri oruveze aruyerike rwomerikotameneno ku Jehova mouye auhe.

¹⁰ Samuel wa suverere ondanda yomaturiro. Mehungi nda katjanga kombunda matu lese kutja: “Samuel wa karera Muhona, a zara ombanda youpristeri.” (1 Sam. 2:18) Ombanda youpristeri ndjaa zara aai raisa kutja Samuel aa vatere ovapristeri pondanda yomaturiro. Nandarire kutja ka ri omupristeri, oviungura vye vya ri ovyokupaturura omivero vyorumbo rwondanda yomaturiro omuhuka auhe nokutjevera Eli ngwa kurupire. Eye wa ri nenyando okuungura oviungura oviingonekwa mbi, nungwari kombunda eye wa hara ongendo momuinyo. Mondjuwo yaJehova mwa ri notjiṋa tji tji ha ri nawa.

11, 12. (a) Otjikeṋa otjinene Hofni na Pinhas tji va nakaura? (b) Hofni na Pinhas aave tjiti ouvi nouhasemba uṋe pondanda yaJehova yomaturiro? (Wina tara komambo wokehi.)

¹¹ Ngunda e ri omuṱiṱi, Samuel wa muna ovitjitwa vyouvi nouhasemba. Eli wa ri novazandu vevari vomana Hofni na Pinhas. Ehungi raSamuel mari tja: “Imba ovazandu vaEli va ri oviporoporo. Owo kave ningire ko na tja na Muhona.” (1 Sam. 2:12) Omapu yevari mezeva ndi, maye hitasana. Hofni na Pinhas va ri “oviporoporo,” pu mape hee kutja owo va ri “ovazandu ombandjarero,” orondu kava ri nondengero ku Jehova. Owo va nakaura omirari vye vyousemba. Nu mena rokunakaura omirari vyaJehova, owo va kavaza okutjita ouvi warwe wina.

¹² Omatwako waMukuru ya ri omakahu ohunga noviungura vyovapristeri nomuano ozombunguhiro mbwaaze sokutjitwa pondanda yomaturiro. Omatwako omakahu ngo ya yandjerwe nondando ombwa. Ozombunguhiro nḓo aaze kuramene po oviṋa avihe Mukuru mbya tjita okuisira omauvi wovandu kutja otjiwaṋa tji rire otjiyakurwa ku ye, nu tji kare nonḓengu yokuserwa ondaya  nokuhongorerwa i Ye. Posi yokutja Hofni na Pinhas va tjita kutja ovapristeri ovakwao ave ha raisa ondengero kozombunguhiro nḓo. *

13, 14. (a) Ongaro ombi ndjaai kayendisiwa pondanda yaJehova ya ṱuna vi kovandu? (b) Eli wa ungurisa vi omerizirira we otjomurumendu omukwate poo otjomupristeri momuano omuvi?

¹³ Ripura uriri nomuzandona Samuel, indu tjaa munu ovitjitwa ovihimise noviyaukise mbi ama vi kayenda komurungu. Ripura kutja ovandu vengapi, ovasyona, overisusuparise, na mba tatumisiwa, mbaave ya pondanda yaJehova nomaundjiro wokuyekumuna omahuhumiṋino nomayanḓiparisiro, nu tjazumbo ave yaruka nomitima mbya nyaika. Samuel mape ya wa ri noumune uṋe indu tja zuva kutja Hofni na Pinhas kave raisa ondengero ketwako raJehova ohunga noruvakiro, mokurara povakazendu tjiva mbaave ungura pomahitiro wondanda? (1 Sam. 2:22) Nu ngahino aa zeri kutja Eli ma ṱunu ozongaro ozombi nḓa.

¹⁴ Eli ongwaa sokuṱuna ozongaro ozombi nḓo. Mena rokutja Eli wa ri omupristeri otjiuru, eye wa ri nomerizirira wokuṱuna oviṋa avihe mbi ha ri nawa pondanda. Otja ihe yovanatje mbo, eye wa ri nomerizirira wokuveronga. Orondu owo aave rihihamisa oveni nokuhihamisa ovandu ovengi mehi. Nungwari Eli kena pa ungurisa omerizirira we otjomurumendu omukwate poo otjomupristeri momuano omuwa. Eye ke ve verere oukukutu. (Lesa 1 Samuel 2:23-25.) Posi yokutja ovanatje ve tjiri aave hepa omavyuriro omakukutu. Owo aave tjiti ourunde mbwaau hepa omberero yonḓiro!

15. Ombuze iṋe onamasa Jehova ndja hinda ku Eli, nu eṱunḓu raEli ra raisa ongaro iṋe?

¹⁵ Ovitjitwa mbi vya ririra ko ovivi nga Jehova tja hinda “omuprofete umwe,” wena ndi ha tamuninwe okuetera Eli ombuze yomberero. Jehova wa raera Eli na tja: “Okutjavi ove, Eli, tji mo yozike ovazandu voye pu Ami.” Okuzambo Mukuru wa kwizika kutja ovazandu vaEli ovarunde mba mave ṱu meyuva rimwe, nokutja eṱunḓu raEli mari munu ouzeu ounene, nu nandarire mari pandjara ondjingonekero yokurira ovapristeri. Erakiza romasa ndi ra eta ondanaukiro meṱunḓu raEli poo indee? Ombeibela i raisa kutja Eli novazandu ve kave na pu va rundurura ongaro yawo.​—1 Sam. 2:27–3:1.

16. (a) Ovikwaye oviwa mbi twa lese ohunga nomekuriro waSamuel? (b) Oviṋa oviwa mbi ohunga na Samuel mavi ku ṱunu vi? Kahurura.

¹⁶ Omauhasemba nga ya ṱuna vi ku Samuel? Nandarire kutja pa ri  oviṋa ovivi mbyaavi tjitwa, wina pa ri oviṋa oviwa ohunga nomuano Samuel mbwee kuru. Zemburuka kutja mu 1 Samuel 2:18, twa lese kutja “omuatje omuzandu Samuel wa karera Muhona” nouṱakame. Nandarire ngunda e ri omuṱiṱi, okutjita ombango yaJehova tja ri otjiṋa otjinanḓengu tjinene mehupo raSamuel. Mezeva oritja-21 rekondwa tjingero, matu lese otjiṋa otjihuhumiṋe tjinene, oro mari tja: “Ingwi omuzandu Samuel we kurira motjiungura tjaMuhona.” Otja tjee kuru, oupanga we na Ihe meyuru opaau kurire ko. Okukara noupanga wopopezu na Jehova otja imbwo, ku tu tjevera komauhasemba ngamwa aehe.

17, 18. (a) Omitanda vyOvakriste ndino mavi yenene vi okuhorera ku Samuel? (b) Otjikeṋa tji matji raisa kutja Samuel wa toorere omuhunga omusemba?

¹⁷ Samuel etje ripura kutja, ndovazu omupristeri otjiuru novazandu ve, ve tjita ourunde, okutja eye wina ma yenene okutjita atjihe tji ma vanga. Nungwari omauhasemba wavarwe, tjimuna imba mbe nomerizirira motjiungura tjaJehova, kaye sokurira ombitira po ku eṱe okutjita ouvi. Omitanda vyOvakriste omingi ndino vi horera ku Samuel nu vi “kurira motjiungura tjaMuhona,” nandarire kutja ovandu varwe kave notjihorera otjiwa.

¹⁸ Ovikeṋa mbya kongorera ko indu Samuel tja toorora okukara nonḓuviro ku Jehova? Matu lese nai: “Omuzandu Samuel wa yenda ame kuru, na munine po ondjingonekero ku Muhona na kovandu.” (1 Sam. 2:26) Okutja Samuel wa suvererwe i ovandu, nu tjinene imba mba ri noumune ousemba komurungu waMukuru. Jehova wina wa suverere okazandona nga mena rouṱakame wako. Nu Samuel aa tjiwa nawa kutja Mukuru ma isa po omauvi aehe nge kayenda pondanda ye mu Silo, posi yokutja ngahino ee ripura kutja oruṋe. Ongurova imwe Samuel wa muna eziriro komapuriro nga.

19, 20. (a) Kahurura kutja otjikeṋa tji tja tjitwa ku Samuel ongurova imwe pondanda yaJehova. (b) Samuel wa tjiwa vi kutja ouṋe ngu me mu isana? (c) Samuel wa tjinda Eli momuano uṋe?

¹⁹ Ongurova imwe, Samuel wa muna eziriro rokutja Jehova ma isa po ruṋe omauvi ngo. Ya ri menyunguhuka, nu tjandje emunine rondanda ma ri yaka. Nu Samuel otja zuva eraka ndi mari mu isana. Eye wa nangarasi ma isanewa i Eli, ngwa kurupire tjinene nu ngwa ngundiparere omeho. Samuel wa sekama ‘nai’ ku Eli. Ripura nokazandona nga tji make tupuka huuna okukatara kutja Eli ma hepa tjike. Otjiṋa otjiwa okumuna kutja Samuel aa tjindi Eli nondengero. Nandarire kutja Eli aa tjiti ouvi auhe mbwo, eye ngunda wa ri omupristeri waJehova otjiuru.​—1 Sam. 3:2-5.

²⁰ Samuel wa kapendura Eli nu atja: “Owami ngwi. Ove we ndji isana.” Posi yokutja Eli wa tja ke mu isanene, ne mu raera kutja nga karare rukwao. Otjiṋa hi tja tjitwa povikando vivari rukwao! Korusenina, Eli wa muna kutja mape kayenda tjike. Pa kapita oruveze orure Jehova okuhinokuhungira ku notjiwaṋa tje okupitira motjirimunikise poo momuprofete, nu ihi katja ri otjikumise. Nungwari Eli wa muna kutja nai Jehova wa utu okuhungira rukwao ku notjiwaṋa tje, okupitira momuzandona ngwi! Eli wa tja Samuel nga karare rukwao ne mu raere kutja nga zire vi Jehova tje mu isana rukwao. Samuel wa tjita nao. Tjimanga eye wa zuva eraka ndi ma ri mu isana ama ri tja: “Samuel, Samuel!” Nu omuzandona wa zira a tja: “Hungira, Muhona, omukarere woye ma zuu.”​—1 Sam. 3:1, 5-10.

21. Matu puratene vi ku Jehova ndino, nu ongwaye tje ri ombatero ku eṱe oveni okutjita nao?

²¹ Nambano Jehova wa hara omukarere mu Silo ngu nonḓuviro ku ye. Nu Samuel aruhe aa puratene ku Jehova. Ove wina otji u tjita? Katu nakuhepa okuzuva eraka rapeke ndi mari tu hungirisa mouṱuku. Kundino wina eraka raMukuru ri zuvaka oruveze aruhe. Tu ri zuva mEmbo re Ombeibela. Otja tji matu puratene ku Mukuru nokutoorera ko omikambo, ongamburiro yetu opu mai kuru. Nu imbwi oomuano Samuel mbwaa tjiti.

22, 23. (a) Ombuze Samuel rutenga ndjaa tira okutwara ku Eli ya yenenisiwa vi? (b) Samuel aa tjiukwa otjomungendu?

²² Ongurova ndjo mu Silo ya ri ongurova onamakuruhungi mehupo raSamuel, orondu okuza keyuva ndo Samuel wa uta oupanga wapeke kuna Jehova, nu wa rira omuprofete nomuhungirire po waMukuru. Kotjirutenga, omuzandona aa tira okutwara ombuze yaJehova ku Eli, orondu oyo ya ri ohunga nomberero osenina ndji mai ya keṱunḓu raEli. Nungwari Samuel wa yanḓipara na hungire kuna Eli, nu Eli wa yakura omberero yaJehova ndji nomerisusuparisiro. Nu tjimanga oviṋa avihe Jehova mbya kwizika vya yenenisiwa: Otjiwaṋa tjaIsrael tja ri novita ku nOvafilisti, nu Hofni na Pinhas va ṱa meyuva tjingero, Eli wa  ṱa tja za nokuzuva kutja Otjipwikiro tjOmerikutiropamwe waJehova tja vakwa.​—1 Sam. 3:10-18; 4:1-18.

²³ Samuel aa tjiukwa otjomuprofete omuṱakame. Ombeibela komurungu ma i tja: “Muhona wa kara puna ye,” nu ihi matji raisa kutja Jehova wa yenenisa omakwizikiro aehe nga tjita okupitira mu Samuel.​—Lesa 1 Samuel 3:19.

24. Kombunda yokaruveze okaṱiṱi, Ovaisrael va toora ondando iṋe, nu ongwaye tji ya ri ouvi ounene?

²⁴ Ovaisrael va horera ku Samuel ave rire ovandu ovaṱakame mbe noupanga wopopezu na Jehova? Kako. Kombunda yokaruveze okaṱiṱi owo kaave vanga omuprofete rukwao okuvepangura. Owo aave vanga okukara nombara ndji mai ve hongorere tjimuna oviwaṋa vyarwe. Jehova wa raera Samuel kutja ma tjite otja otjiwaṋa pu tja hee. Nungwari rutenga eye aa sokuraera otjiwaṋa tjaIsrael kutja tja tjita ouvi ounene. Owo kave nakaurire Samuel nungwari va nakaura Jehova omuini! Okutja Samuel wa raera otjiwaṋa okuyenda koGilgal.

25, 26. Samuel wa vatera vi otjiwaṋa okumuna kutja tja tjita ourunde ounene komurungu waJehova?

²⁵ Otja tji pa tamunwa pomautiro wekondwa ndi, ripurira koruveze ndwo Samuel tjaa hungire ku notjiwaṋa tjaIsrael moGilgal. Omukurundu Samuel wa zemburukisa otjiwaṋa tjaIsrael ohunga nouṱakame mbwa raisa okuza kouṱiṱi we. Okuzambo matu lese kutja: “Samuel otja kumba ku Muhona.” Eye wa ningira Jehova kutja ma hinde oruṱuṱumo.​—1 Sam. 12:17, 18.

²⁶ Oruṱuṱumo moruveze rwourumbu? Otjiṋa otja iho katji na pu tja tjitirwe! Ndovazu pa ri tjiva mbaave keyakeya poo mbe ha ri nongamburiro mu Samuel, kape wombere, orondu tjimanga ovikamba tji vya uta okuzorera. Ombepo ya nyinganyingisa ovikokotwa momahi womakunino. Kwa ṱuṱuma neraka enene. Ombura ya uta okuroka. Notjiwaṋa tja tjita vi? ‘Otjiwaṋa atjihe tja tira Muhona na Samuel.’ Korusenina owo va muna kutja va tjita ourunde ounene.​—1 Sam. 12:18, 19.

27. Jehova u vara vi ovandu mbe horera kongamburiro yaSamuel?

²⁷ Mukuru we Jehova ongwa yenena okurundurura omitima vyotjiwaṋa otjihinanḓuviro hi, nungwari kaSamuel. Okuza kouṱiṱi we nga tja kurupa, Samuel wa raisa ongamburiro mu Mukuru we. Nu Jehova we mu sera ondaya. Jehova ngamba ke ya runduruka. Eye ngamba u sera imba mbe horera kongamburiro yaSamuel ondaya.