1, 2. Noa neṱunḓu re va ri noviungura vya ye, nowo va muna omapirukiro waye?

NOA we rinana nokunyaturura ozombwiṋi ze nḓaaze hihamwa. Ripura na ye tja haama okusuva kaṱiṱi na tji ma tara kotjitendeze. Ese enamasa rondombo aari ṋuka koṋa akuhe, orurokoho rwoviungurisiwa vyokukonda omiti nokuvirongerisa aaru zuvaka. Noa aa yenene okumuna ovazandu ve tji mave ungura motupa pekepeke twotjitendeze otjinene. Oure wozombura ozengi, ovazandu ve novakazendu vawo, na ye omuini nomukazendu we va ungura pamwe okutunga otjitendeze. Owo va mana okutunga otupa tjiva posi yokutja ngunda pa ri ovingi okuungura!

² Ovandu morukondwa rwawo aave ve munu moumayova. Ovandu aave yoro Noa novazandu ve tjaave tungu otjitendeze nu kaave kambura kutja maku ya omupupo mbu mau ye ku nyona ehi arihe. Owo kaave yandja ombango komarakiza waNoa wokutja maku ya omupupo. Nu kaave kambura kutja omundu mape ya a imbirahire ehupo re na indi oreṱunḓu re moviṋa oviporoporo otja imbyo. Nungwari Mukuru we, Jehova kena pa muna Noa otjeyova.

3. Ongwaye tji ma ku zu Noa aa ryanga puna Mukuru?

³ Embo raMukuru ri tja: “Eye iya ryanga puna Ndjambi.” (Lesa Genesis 6:9.) Omambo ngo maye hee tjike? Owo kaye hee kutja Mukuru aa ryanga poo okukayenda puna ye kombanda yehi, nu wina kaye hee kutja Noa wa ya keyuru. Nungwari ye heya kutja Noa wa ri nonḓuviro ku Mukuru moviṋa avihe nu we mu suverere tjinene nga tjaape munika aayo eye na Jehova aave ryanga pamwe otjomapanga. Ozombura omayovi omengi kombunda yanao, Ombeibela ya hungira ohunga na Noa nai tja: “Omena rongamburiro ye ouye tji wa pangurwa.” (Hebr. 11:7) Ouye wa pangurwa vi mena rongamburiro ye? Nu eṱe ndino matu rihongere tjike kongamburiro ye?

4, 5. Ovikeṋa mbya tjita kutja ouye momayuva waNoa u ririre ko ouvi?

⁴ Noa we kurira mouye mbwaau ririre ko ouvi tjinene. Owo wa ri ourunde okuza koruveze rwaihe mukururume Henok, omurumendu  omusemba nu ngwaa ryanga puna Mukuru. Henok wa kwizika kutja maku ya eyuva rombanguriro kovandu ovarunde mouye. Nu moruveze rwaNoa, ouvi wa takavarera ko. Nu otja koumune waJehova, ehi ra zunḓakere tjinene orondu re urire nozondjito zoutwe. (Gen. 5:22; 6:11; Judas 14, 15) Otjikeṋa tji tja tjita kutja ouvi u takavarere ko?

⁵ Ovaengeli vaMukuru tjiva va hara ombepo ombi. Umwe wawo wa pirukira Jehova rukuru na rire Satan Omudiaboli mena rokutja wa yamburura Mukuru na pukisa Adam na Eva. Moruveze rwaNoa ovaengeli varwe ve rikuta kuna Satan okupirukira Jehova. Owo va isa omaturiro wawo womeyuru ngu va pewa i Mukuru nave ya kombanda yehi, ave rihwikike otutu twonyama nave ritoororere ovakazendu ovawa otjovakazendu vawo. Ovaengeli ovapirukire noveritongamise mbo va kuna ombepo ombi mokati kovandu.—Gen. 6:1, 2; Judas 6, 7.

6. Ovarenaka va zunḓa vi ongaro kombanda yehi, nu Jehova wa tya kutja ma tjiti vi?

⁶ Ovanatje mba pandukwa i ovaengeli ku novakazendu vonyama mba va ri ovandu ovanene tjinene motutu nu mba ri nomasa omahimise. Ombeibela i ve isana kutja ovarenaka. Owo va ri ovandu mbe ha ri nombinḓu komutima, mbaave tatumisa ovakwao, nu va tjita kutja ozongaro kombanda yehi ze ririre ko ozombi. Mena roviṋa mbi Omuute opa zokutja “ourunde wovandu wa takavara kombanda yehi, nokutja omeripuriro wawo omavi momitima vyawo ye ryamena ko kouvi porwawo.” Jehova wa tya kutja kombunda yozombura 120 ma yandeke ouvi auhe kombanda yehi.—Lesa Genesis 6:3-5.

7. Noa nomukazendu we aave sokutjita vi kutja ve tjevere ovanatje vawo kozongaro ozombi zoruveze ndwo?

 ⁷ Ripura uriri kutja atja rira ouzeu pu pe ṱa pi okukurisira ovanatje voye mouye mbwo! Nungwari Noa aa sokuhupa mouye mbwa sanene ngo. Eye wa ri nomukazendu omusemba. Nu Noa tja ri nozombura 500, omukazendu we wa panduka ovanatje ovazandu vetatu, ooSem, Ham na Jafet. * Owo aave hepa okutjevera ovanatje vawo kozongaro ozombi nḓa ri ongondoroka na wo. Ounatje ouzandu potuingi u tjaterwa i ovandu ‘omapenda novarumendu ovatjiukwa’ nu ovarenaka va ri ovandu mba ri nao. Noa nomukazendu we kaave yenene okutjaera kutja ovanatje vawo ave ha zuu ozombuze ohunga novarenaka mba, posi yokutja aave yenene okuvehonga ouatjiri ounanḓengu ohunga na Jehova Mukuru ngwa tonda ouvi auhe. Owo aave sokuvatera ovanatje vawo okutjiwa kutja Jehova wa ri noruhoze mena rourunde mbwa takavarere mouye.—Gen. 6:6.

8. Ovanene ndino mave horere vi ku Noa nomukazendu we?

⁸ Ovanene ndino mave itavere kutja ka ri oupupu ku Noa nomukazendu we orondu ouye wetu mbwi wina wa zunḓaka nu we ura nozondjito zoutwe. Movihuro mwe ura ovimbumba vyomitanda mbya pita mondjira. Omanyando nge ungurirwa ovanatje potuingi ye ura nozondjito zoutwe. Ovanene ve kondja nomasa okuvatera ovanatje vawo kutja ve nakaure ozongaro nḓo mokuvehonga ohunga na Mukuru wohange Jehova, ngu ma ka isa po ozondjito zoutwe azehe mouye. (Eps. 11:5; 37:10, 11) Ovanatje mave yenene okurihonga okutjita ouwa nandarire kutja ve hupa mouye ourunde! Noa nomukazendu we va toṋa okukurisa ovanatje vawo nawa. Ovanatje vawo va karira ovarumendu ovasemba nu va kakupa ovakazendu mba ri nonḓero yokuvara Jehova Mukuru otjomundu omusembasemba mehupo rawo.

9, 10. (a) Erakiza riṋe okuza ku Jehova nda rundurura ehupo raNoa? (b) Jehova wa tjivisa tjike ku Noa ohunga notjitendeze?

⁹ Eyuva rimwe, patjitwa otjiṋa tji tja rundurura ehupo raNoa. Jehova wa raera omukarere we ohunga nondando Ye yokuyandeka ouye woruveze ndwo. Mukuru wa raera Noa a tja: “Ritungira otjitendeze nomiti.”​—Gen. 6:14.

¹⁰ Otjitendeze hi katja ri oskepi otja ovengi tji ve ripura. Nu wina komurungu nokongotwe kaatji munika tjimuna oskepi oparukaze. Otjo tja ri tjimuna otjikesa otjinene. Jehova wa raera Noa kutja otjitendeze matji sokuṱeka pi nokutja nge tji rombe nondombo moukoto  nopendje. Eye wina we mu raera epu ndi ma sokutjitira nao indu tja tja: ‘Ami me eta omupupo womeva kombanda yehi. Otjiṋa ngamwa atjihe tji tji ri kombanda yehi matji ṱu.’ Posi yokutja Jehova wa tjita omerikutirowapamwe kuna Noa na tja: “Hita motjitendeze, ove novazandu voye nomukazendu woye, novakazendu vovazandu voye.” Noa wina aa sokuhitisa ovipuka pekepeke motjitendeze. Ovandu novipuka mbya ri motjitendeze ombya yamwa kOmupupo mbwo!​—Gen. 6:17-20.

11, 12. Noa wa ri notjiungura tja ye otjizeu, nu eye wa tjita vi?

¹¹ Noa tjiri wa ri noviungura ovingi. Otjitendeze hi tja ri otjinene nomasa, orondu tja ri noure wozometa 133, nozometa 22 kouparanga nozometa 13 koutonga. Otjo tja ri otjinene okukapita ozoskepi zakandino. Hapo Noa u na pa kondja okuisa oviungura mbi, poo okuunauna kutja ovizeu, poo u na pa kondja okupaha omiano omipupu vyokutunga otjitendeze? Ombeibela mai ziri epuriro ndo kutja: “Noa wa tjita atjihe tja raerwa i Muhona.”​—Gen. 6:22.

¹² Oviungura mbyo vya kambura ozombura ozengi, ngahino ozombura 40 nga 50 nao. Omiti aavi hepa okukondwa, nokukewa, nokuhongwa nokutuwa kumwe. Otjitendeze aatji sokukara nozondendeko 3, nomatuwo omengi nomuvero. Nu tja ri notuiho kombanda, nomututu, noruveze orusupi pokati komututu novivangwa kutja omeva ye randatere pehi.​—Gen. 6:14-16.

13. Pendje nokutunga otjitendeze, Noa wa ri notjiungura tjiṋe tjarwe otjizeu nu ovandu va raisa ongaro iṋe?

¹³ Otja ozombura tjaaze kayenda otjitendeze tjayenda ama tji hara omuhapo. Nu Noa ngahino wa ri nonyuṋe kutja eṱunḓu re re mu vatera! Pendje nokutunga otjitendeze, Noa wa ri notjiungura tjarwe otjizeu. Ombeibela i tja Noa wa ri “omuzuvarise wousemba.” (Lesa 2 Petrus 2:5.) Okutja aa rakiza ovandu ovarunde mbo ohunga nomupupo mbu mau ya. Ovandu tji va mba zuva erakiza ndo va tjita vi? Jesus Kristus kombunda wa kahungira ohunga novandu mbo kutja “kave tjizire imbi mbiyavi tjitwa.” Eye wa tja owo va yandjere ombango tjinene koviṋa vyeyuva arihe tjimuna okurya, okunwa notukupo nga tji ve ha yandjere ombango kerakiza raNoa. (Mat. 24:37-39) Ovengi nandarire aave mu hungire omambo omavi nu tjiva nandarire ve mu pirukira noutwe. Ovandu mba ngahino va kondja okuyarura oviungura vyokutunga mbyo ombunda.

14. Omaṱunḓu wOvakriste ndino maye rihongere tjike ku Noa neṱunḓu re?

¹⁴ Noa neṱunḓu re kave na pu va yumba ohama. Nandarire kutja ovandu ongondoroka na wo aave ripura kutja owo aave ungurire ombandjarero, Noa neṱunḓu re va panḓera poviungura mbi. Omaṱunḓu wOvakriste ndino maye yenene okurihongera ovingi kongamburiro yaNoa neṱunḓu re. Orondu eṱe ndino wina tu hupa  moruveze Ombeibela ndu i tja ‘omayuva omasenina’ wouye mbwi. (2 Tim. 3:1) Jesus wa tja oruveze rwetu ma ru sana ku indwi orwaNoa. Ovandu tji ve hina ku yakura ombuze yaMukuru nawa na tji mave tu pirukire poo okututatumisa, matu sokuzemburuka Noa. Kaweṱe ovandu ovatenga okumuna omapirukiro otja ingo.

15. Noa tja ri nozombura ape 600, wa zepaisa uṋe?

¹⁵ Pa kapita ozombura ozengi, nu korusenina otjitendeze tja manuka okutungwa. Indu Noa tja ri nozombura ape 600, eye wa zepaisa ovasuverwa ve. Eye wa zepaisa ihe Lamek. * Nu ozombura ndano kombunda yanao, wa zepaisa ihe omukururume Metuselak ngwa ṱa nozombura 969. Metuselak ee mundu erike ngwa hupa orure ndu ṱa mbo mekuruhungi rOmbeibela. (Gen. 5:27) Metuselak na Lamek va hupire oruveze indu omurumendu omutenga Adam tja ri ko.

16, 17. (a) Noa wa raerwa kutja nga tjite vi indu tja ri nozombura 600? (b) Serekarera kutja Noa neṱunḓu re va muna tjike indu ovinamuiyo tjaavi hiti motjitendeze.

¹⁶ Indu tja tjita ozombura 600, Noa wa pewa ombuze yarwe i Jehova Mukuru ndji mai tja: “Hita motjitendeze, ove puna omuhoko woye auhe.” Mukuru wina wa raera Noa kutja ma hitise ovinamuinyo pekepeke motjitendeze, kovipuka imbyo ovikohoke eye aa sokuhitisa  kovivarivivari potuhambombari nu imbyo varwe aa sokuhitisa kovivari.​—Gen. 7:1-3.

¹⁷ Okutarera ovipuka mbi tji mavi hiti motjitendeze ngahino tja ri otjiṋa otjiwa tjinene indu tjaa munu tji mavi ya movimbumba ovinene, tji va ama vi kawondja, nokutuka, nokukokozoka nokuhonahona. Ripura nomuano Noa mbwa kondja okuwongera ovipuka avihe mbyo pamwe, nokuvitumburira poo okuvihingira motjitendeze. Ombeibela mai tja ovyo ‘vya hita puna Noa motjitendeze.’​—Gen. 7:9.

18, 19. (a) Matu yenene vi okuzira omapuriro nge purwa i ovapurukire vehungi raNoa? (b) Matu munu vi ounongo momuano Jehova mbwa toorora okuyama ovipuka?

¹⁸ Ovapirukire tjiva mape ya ave pura kutja: ‘Otjiṋa ho tja tjitwa vi nao? Nu ovipuka avihe mbyo vya kara vi pamwe mohange moruveze oruṱiṱi nao?’ Ripurira koviṋa mbi: Hapo Omuute wovinamuinyo avihe mbyo mape ya a ha yenene okuvitjevera, nokuvizeya kutja vi kare mohange? Tjiweye kutja Jehova ongwa mema ovipuka, nu kombunda, Jehova ongwa ka haṋa Omurongawotuu, na tjiti kutja eyuva ri kurame poruveze rumwe. Nambano, mape ya tjiri a ha yenenisa oviṋa avihe mbi mavi hungirwa mehungi raNoa ndi? Kako, kamaa urwa okuyenenisa oviṋa avihe mbyo!

¹⁹ Jehova atja paha omuano warwe wokuyama ovipuka vye. Posi yokutja eye wa toorora omuano mbu tu zemburukisa omerizirira nga yandjere kovandu kutja ve tjevere ovipuka avihe kombanda yehi. (Gen. 1:28) Ovanene ovengi ndino ve ungurisa ehungi raNoa okuhonga ovanatje vawo kutja Jehova u vara ovipuka novandu pondondo yokombanda.

20. Noa neṱunḓu re va ri noviungura vyaye ngunda Omupupo au hiya uta?

 ²⁰ Jehova wa raera Noa kutja Omupupo mau ya kombunda yotjivike. Indwi mape ya rwa ri oruveze oruzeu keṱunḓu raNoa. Ripura noviungura avihe vyokuhitisa ovipuka novikurya motjitendeze, nokurondisa omitwaro vyawo oveni. Omukazendu waNoa novakazendu vovanatje vawo ngahino aave ripura okuṱuna omatuwo motjitendeze nawa kutja ye rire oruveze oruwa okukara mo.

21, 22. (a) Ongwaye tji tu ha sokuurumisiwa i ongaro yovandu voruveze rwaNoa? (b) Omapirukiro Noa neṱunḓu re ngaave munu ya yanda ruṋe?

²¹ Ovandu ongondoroka na wo va tjita vi? Owo kave na pu va ‘tjiza’ nandarire ngunda amave munu oviraisiro avihe Jehova mbya raisa na tja sera oviungura vyaNoa ondaya. Owo aave munu ovipuka tjaavi hiti motjitendeze. Posi yokutja kave na pu va tjita otjiṋa. Ovandu ndino wina kave tjiza nandarire kutja ve muna oviraisiro avihe vyokutja tu hupa momayuva omasenina. Nu otja omuapostele Paulus pa kwizika, ovanyekerere ve nyekerera imba mbe handjaura ombuze yaMukuru. (Lesa 2 Petrus 3:3-6.) Momuano tjingewo ovandu va nyekerera Noa neṱunḓu re.

²² Omapirukiro nga ya yanda ruṋe? Ombeibela i tu raera kutja indu Noa neṱunṱu re novipuka tji vya ri motjitendeze, “Muhona otja patera Noa moukoto.” Ovanyekerere mbo tji va ri popezu notjitendeze, otjiṋa hi ngahino tje ve urumisa nga tji tje ve pata ovinyo. Ndovazu ka tji ve urumisire, ombura onḓeu ndja roka ye ve urumisa. Ombura ndji, ya roka orure ngandu ouye auhe tji we urire nomeva otja Jehova pa kwizika.​—Gen. 7:16-21.

23. (a) Matu tjiwa vi kutja Jehova ka ri nonyuṋe monḓiro yovandu ovarunde voruveze rwaNoa? (b) Ongwaye tje ri ohepero okuhorera kongamburiro yaNoa ndino?

²³ Hapo Jehova wa ri nonyuṋe monḓiro yovandu ovarunde mbo? Kako! (Esek. 33:11) Nungwari, we ve pa oruveze kutja ve rundurure ozongaro zawo nu ve tjite oviṋa ovisemba. Nu hapo atja ve yenena okutjita nao? Omuano Noa maa hupu u raisa kutja atjave yenena indu tjaa ryanga puna Jehova, nokuraisa onḓuviro ku Mukuru we moviṋa avihe. Momuano mbwo, onḓuviro nongamburiro yaNoa ya raisa kutja ovandu varwe atjave yenene okuraisa onḓuviro nongamburiro tjingeyo. Ongambururiro ye ye mu yama pu neṱunḓu re. Ove tji wa horere kongamburiro yaNoa, mo rivatere omuini na imba mbu wa suvera. Mo yenene okuryanga puna Jehova Mukuru otjEpanga roye tjimuna Noa. Noupanga mbwo mau karerere!