Skip to content

Skip to table of contents

Isti sel be mai ena kahana momo. Isti sel be mai ena nucleus, unai nucleus lalonai DNA bona microscopic masini ia noho. Unai ese molekiul ia haboua, karaia, bona ia siaia. Sel ia mauri totona unai gaudia be mai anina bada.

Mauri Gaudia amo Ita Dibaia Gaudia

Mauri Gaudia amo Ita Dibaia Gaudia

Idia noho mauri gaudia ibounai be idia tubu, idia marere bona mauri gaudia ma haida idia havaraia lou diba. Idia ese iseda tanobada idia hahairaia. Bona hari, taunimanima edia diba mauri gaudia dekenai be ia bada guna bamona lasi. Mauri gaudia ese mauri ia matamaia dalana dekenai dahaka ia hadibaia? Inai mani oi laloa.

Mauri gaudia ese ia hahedinaraia ta ese ia havaraia. Mauri gaudia lalonai sel maragidia idia noho. Sel ta ta be mauri ia durua totona gaukara tausen idia karaia, unai amo mauri gaudia ma haida idia havaraia lou diba. Idia mauri gaudia ese unai ia hamomokania. Hegeregere, paraoa ena isti ita laloa, ia be mauri gauna mai ena sel tamona. Taunimanima edia sel ida idia hahegeregerea neganai, isti ena sel be simpol. To ia be mai ena kahana idauidau. Isti sel ta ta be mai edia DNA. Bona sel be mai ena dala ta, kemikol haida be ena aniani ai ia halaoa totona. Bema aniani be lasi, sel be do ia gaukara lasi. Unai dainai isti be nega daudau kisini lalonai ia noho diba, bona paraoa idia karaia neganai, do ia gaukara lou.

Saiens taudia be lagani momo lalonai isti sel idia stadilaia, unai amo taunimanima ena sel idia lalopararalaia namonamo. To gau momo idia lalopararalaia diba lasi. Sweden ai, Chalmers University of Technology, ena profesa tauna Ross King, be mai lalohisihisi ida ia gwau: “Biology stadilaia taudia be momo lasi dainai, isti ena gaukara idia lalopararalaia totona gau momo idia tohoa diba lasi.”

Dahaka oi laloa? Simpol isti sel ena gaukara idauidau ese ia hamomokania ta ese ia havaraia, a? Oi laloa isti sel be ia vara kava, a?

Mauri gaudia sibona amo mauri ia vara diba. DNA be kemikol idauidau, idia gwauraia nucleotides amo ia vara. Taunimanima edia sel ta ta lalonai 3.2 bilioni nucleotides idia noho. Unai kemikol idia haboua neganai, blueprint ia havaraia, unai ese sel dekenai enzyme bona protein karaia dalana ia hadibaia.

Saiens taudia idia gwau, bema nega trilioni momo nucleotides idia haboua, reana nega tamona sibona DNA do ia vara. Unai be do ia vara lasi.

Saiens taudia ese mauri lasi gauna ta amo mauri gauna idia havaraia diba lasi.

Taunimanima edia mauri be idau. Ita taunimanima be mai iseda kara idauidau, unai amo mauri ita moalelaia diba, bona mauri gaudia ibounai amo ita be idau. Art ita karaia diba, haida ita tura henia diba bona iseda hemami ita hahedinaraia diba. Bona aniani idauidau ita mamia, bonana ita bonaia, regena ita kamonai, kala bona gau momo ita itaia dainai ita moale. Vaira nega totona palani ita karaia bona mauri ena badina ita tahua diba.

Dahaka oi laloa? Ita mauri bona natudia ita havaraia totona, ita dekenai unai kara idauidau be evolusen amo ia vara, a? Eiava unai ese ia hahedinaraia mauri be lalokau Havaraia Tauna amo ia mai harihari gauna, a?