Ginapasugtan ka bala sang imo mga ginikanan nga maggamit sang social media? Kon huo, ini nga artikulo makabulig sa imo sa tatlo ka importante nga bahin sang imo kabuhi.

Sa sini nga artikulo

•  Ano ang epekto sang social media sa akon paggamit sang oras?

•  Ano ang epekto sang social media sa akon tulog?

•  Ano ang epekto sang social media sa akon emosyon?

•  Ang ginasiling sang iban

 Kon nagagamit ka sang social media daw pareho lang nga nagasakay ka sa isa ka mapagsik nga kabayo. Kon indi mo ini pagkontrolon, ikaw ang kontrolon sini.

 “Pila lang ka minuto ang plano ko maggamit sang social media, pero wala ko matalupangdan nga pila na gali ka oras ang nagligad! Makaaladik gid ang social media kay ginaubos sini ang imo oras.”—Joanna.

 Kabalo ka bala? Makaaladik ang social media kay gindesinyo ini para mangin amo sina. Bal-an sang mga naghimo sini nga kon popular ang isa ka website kag kon mas madamo nga tawo ang nagabisita sa sini, mas madamo man ang magapa-advertise diri.

 Pamangkuta ang imo kaugalingon: ‘Pirme bala nagakaubos ang oras ko sa pag-scroll sa social media? Puede ko bala gamiton ina nga oras sa mas may pulos nga ulubrahon?’

 Ang puede mo himuon. Mag-set sang limit sa imo paggamit sang social media, kag sunda ini.

 ‘Ginbutangan ko sang timer ang akon cellphone para automatic nga mag-off ang app nga ginagamit ko. Gin-estriktuhan ko gid ang akon kaugalingon kag pagligad sang tion naanad na ’ko kag wala na nagakaubos ang akon oras sa social media.”—Tina.

 Prinsipio sa Biblia: ‘Gamita sing maayo ang inyo tion.’—Efeso 5:16.

 Madamo nga eksperto ang nagasiling nga kinahanglan sang mga tin-edyer magtulog sing walo ka oras kada gab-i, pero madamo nga mga tin-edyer ang kulang sa tulog. Ang isa ka rason amo ang paggamit sang social media.

 “Gina-check ko ang akon cellphone antes magtulog, pero nagakawili ako sa mga post sa social media asta nga inoras na gali ako sa sini. Bal-an ko nga indi gid ini maayo, gani gintinguhaan ko nga untaton ini.”—Maria.

 Kabalo ka bala? Ang tawo nga kulang pirme sa tulog mahimo magbatyag sang anxiety disorder kag depresyon. Si Jean Twenge, nga isa ka psychology professor, nagsiling nga pirme masubo kag nagapaluya ang mga tawo nga kulang sa tulog. Nagsiling pa gid sia nga kon “sigesige” nga kulang ang tulog mahimo ini magresulta sa “serioso nga mental health issue.” a

 Pamangkuta ang imo kaugalingon: ‘Pila ka oras kada gab-i ang akon tulog?’ ‘Naga-scroll pa bala ako sa social media imbes nga magrelaks antes magtulog?’

 Ang puede mo himuon. Testingi nga indi magdala sang gadyet sa imo hiligdaan. Kon posible, indi maggamit sang gadyet duha ka oras antes magtulog. Kon kinahanglan mo sang alarm para makabugtaw, indi paggamita nga alarm clock ang imo cellphone ukon tablet.

 “Kon kaisa nagapulaw ako bangod sa gadyet, pero ginatinguhaan ko gid nga bag-uhon ini kay gusto ko mangin mature kag mas responsable. Kinahanglan ko magtulog sing temprano para mapagsik ako pagkaaga.”—Jeremy.

 Prinsipio sa Biblia: ‘Pat-ura ninyo ang mas importante nga mga butang.’—Filipos 1:10.

 Sa isa ka surbe, halos katunga sang mga babayi nga hayskul ang nagsiling nga “pirme sila ginasubuan ukon nagabatyag nga wala na sila sing paglaum.” Posible nga social media ang isa sa mga rason sini. “Kon pirme ka nagagamit sang social media, kag kon ginakumparar mo ang imo kaugalingon sa iban, labanlaban nga ma-depress ka,” siling ni Dr. Leonard Sax. b

 “Normal lang sa mga tin-edyer nga ikumparar ang ila kaugalingon sa iban, kag mas naglala pa gid ini bangod sang social media. Makita mo ang mga piktyur sang iban kag ikumparar mo ang imo kaugalingon sa ila. Ukon kon makita mo nga nagasinadya ang imo mga friends pamatyag mo kaluluoy ka kay wala ka ya kaupod sa ila.”—Phoebe.

 Kabalo ka bala? Bisan pa makabulig ang social media para maistorya mo ang imo mga friends, mas maayo gihapon nga mag-istoryahanay sing personal. “Lain gid ya kon maistorya naton ang mga tawo sing personal sangsa sa gadyet lang,” siling ni Dr. Nicholas Kardaras. “Indi gid sini mabayluhan ang kalipay kon ara gid sa atubang naton ang aton ginaistorya.” c

 Pamangkuta ang imo kaugalingon: ‘Nasubuan bala ako kon makita ko ang ginahimo sang akon mga friends?’ ‘Pamatyag ko bala boring ang akon kabuhi kay makita ko sa post sang akon mga friends nga daw kasadya gid sa ila?’ ‘Nasubuan bala ako kon makita ko nga diutay lang ukon wala gid sang naga-“like” sa akon gin-post?’

 Ang puede mo himuon. Testingi ang “social media detox.” Testingi nga indi maggamit sang social media sing pila ka adlaw, isa ka semana, ukon isa ka bulan pa gani. Makig-istorya pirme sa imo mga friends sing personal ukon sa cellphone paagi sa pagtawag sa ila. Posible matalupangdan mo nga nabuhinan ang imo stress kag mas malipayon ka sang nag-untat ka anay sa paggamit sang social media.

 “Sang nagagamit ako sang social media, natalupangdan ko nga nagapokus na lang ako sa ginahimo sang iban. Pero sang gin-delete ko ang akon account, nagmag-an ang pamatyag ko kag mas madamo na ako sang oras sa mas importante nga mga ulubrahon.”—Briana.

 Prinsipio sa Biblia: “Dapat usisaon sang kada isa ang iya kaugalingon nga hinimuan, kag kon makita niya nga maayo ini magkalipay sia, apang indi niya dapat pag-ipaanggid ini sa hinimuan sang iban.”—Galacia 6:4.