1, 2. Indi pareho sa mga relihion sang Cristiandad, ano ang pagtamod sang mga Saksi ni Jehova sa ngalan sang Dios?

HALOS ginalikawan sang mga relihion sang Cristiandad ang paggamit sa ngalan sang Dios. Halimbawa, ang Revised Standard Version nagsiling sa introduksion sini: “Ang paggamit sang bisan ano nga ngalan para sa isa lamang ka Dios . . . indi gid nagakaigo sa pagtuo sang Cristiano nga Simbahan.”

² Sa pihak nga bahin, ang mga Saksi ni Jehova, nagapabugal sa pagdala sa ngalan sang Dios kag paghimaya sa sini. (Basaha ang Salmo 86:12; Isaias 43:10.) Isa pa, ginakabig naton nga pribilehiyo nga mahangpan ang kahulugan sina nga ngalan kag ang hulusayon sa bug-os uniberso parte sa pagpakabalaan sa sini. (Mat. 6:9) Pero, ini nga pribilehiyo indi naton dapat pasapayanan. Binagbinagon naton ang tatlo ka importante nga pamangkot parte sa sini: Ano ang kahulugan sang pagkilala sa ngalan sang Dios? Paano ginpamatud-an ni Jehova ang kahulugan sang iya daku nga ngalan? Kag paano kita makalakat sa ngalan ni Jehova?

3. Ano ang kahulugan sang pagkilala sa ngalan sang Dios?

³ Ang pagkilala sa ngalan sang Dios wala lamang nagakahulugan nga mangin pamilyar ka sa ngalan nga “Jehova.” Nagalakip ini sa paghibalo sang iya reputasyon, mga kinaiya, katuyuan, kag mga hilikuton nga mabasa sa Biblia, pareho sang pagpakig-angot niya sa iya mga alagad. Siempre pa, ginahatag ni Jehova ini nga paghangop sing amat-amat, nahisuno sa katumanan sang iya katuyuan. (Hulu. 4:18) Ginpahibalo ni Jehova ang iya ngalan sa una nga mag-asawa; gani ginsambit ini ni Eva sang ginbun-ag niya si Cain. (Gen. 4:1) Ang matutom nga mga patriarka nga sanday Noe, Abraham, Isaac, kag Jacob nakahibalo sang ngalan sang Dios. Isa pa, ang ila apresasyon sa sini nagatubo samtang ginapakamaayo sila ni Jehova, ginatatap, kag  ginpahayag sa ila ang mga bahin sang iya katuyuan. Si Moises ginhatagan sing pinasahi nga paghangop parte sa ngalan sang Dios.

4. Ngaa namangkot si Moises parte sa ngalan sang Dios, kag ngaa makatarunganon ini?

⁴ Basaha ang Exodo 3:10-15. Sang 80 anyos si Moises, ginhatagan sia sang Dios sing daku nga sugo: “[Paguaon] mo ang akon katawohan, mga anak sang Israel, gikan sa Egipto.” Si Moises matinahuron nga nagpautwas sa Dios sing importante nga pamangkot nga daw nagasiling, ‘Ano ang imo ngalan?’ Madugay na nga nahibaluan ang ngalan sang Dios, gani ano ang ginapahangop sang pamangkot ni Moises? Maathag nga gusto niya makahibalo sing dugang pa parte sa persona nga ginarepresentar sina nga ngalan—mga kamatuoran nga mahimo magkumbinsi sa katawhan sang Dios nga luwason gid Niya sila. Ginpamatian ang pamangkot ni Moises, bangod ang mga Israelinhon madugay na nga naulipon. Mahimo magduhaduha sila kon bala ang Dios sang ila mga katigulangan makasarang sa pagluwas sa ila. Ang matuod, ang pila ka Israelinhon nagasimba na sa dios sang mga Egiptohanon!—Ezeq. 20:7, 8.

5. Paano ginpahayag sing dugang ni Jehova ang kahulugan sang iya ngalan sa iya sabat kay Moises?

⁵ Paano ginsabat ni Jehova ang pamangkot ni Moises? Ang bahin sang iya sabat nagasiling: “Amo ini ang isiling mo sa katawohan sang Israel, ‘Si AMO AKO nagpadala sa akon sa inyo.’” * Dayon nagdugang sia: “Ang GINOO [Jehova, NW], ang Dios sang inyo ginikanan, . . . nagpadala sa akon sa inyo.” Ginpahayag ni Jehova nga mangin amo sia suno sa iya kabubut-on para matuman ang iya katuyuan. Buot silingon, tumanon niya pirme ang iya ginasiling. Gani sa bersikulo 15, mabasa naton nga si Jehova nagsiling: “Ini amo ang akon ngalan sa gihapon, kag ini amo ang akon handumanan sa tanan nga kaliwatan.” Mahimo nga nagpabakod gid ini sa pagtuo ni Moises kag nagpahayanghag sa iya!

6, 7. Paano ginpamatud-an ni Jehova ang kahulugan sang iya daku nga ngalan?

⁶ Wala madugay sa tapos ginsugo si Moises, ginpamatud-an gid ni Jehova ang kahulugan sang iya ngalan paagi sa pagluwas sa Israel. Ginpakahuy-an niya ang mga Egiptohanon paagi sa napulo ka kalalat-an, kag sa sina man nga tion ginbuyagyag niya nga wala sing ikasarang ang mga dios sang Egipto, pati na si Paraon. (Ex. 12:12) Dayon ginhawa ni Jehova ang Pula nga Dagat, gingiyahan ang Israel sa pagtabok sa sini, kag ginlumos si Paraon kag ang iya puersa militar. (Sal. 136:13-15) Sa “daku kag makahalangawa nga kamingawan,” ginpamatud-an ni Jehova nga Manugtipig sia sang kabuhi paagi sa pag-aman sing pagkaon kag tubig sa iya  katawhan, nga posible nga mga duha asta tatlo ka milyon ukon kapin pa! Wala pa gani niya gintugutan nga magdaan ang ila mga panapton kag sandalyas. (Deut. 1:19; 29:5) Huo, wala sing makapugong kay Jehova sa pagpamatuod sa kahulugan sang iya indi matupungan nga ngalan. Sang ulihi, nagsiling sia kay Isaias: “Ako, Ako gid amo ang GINOO [Jehova, NW], kag luwas sa akon walay manluluwas.”—Isa. 43:11.

⁷ Ang nagbulos kay Moises nga si Josue nakasaksi man sang makahalawhaw nga ginhimo ni Jehova sa Egipto kag sa kamingawan. Gani sang tigulang na sia, tinagipusuon nga nakasiling si Josue sa iya masigka-Israelinhon: “Nakahibalo kamo sa bug-os ninyo nga mga tagiposoon kag sa bug-os ninyo nga mga kalag, nga wala sing isa ka butang nga nakulang sa tanan nga butang nga maayo nga ginpamolong nahanungud sa inyo sang GINOO nga inyo Dios; ang tanan nahanabu sa inyo, wala sing isa ka butang nga nakulang sa ila.” (Jos. 23:14) Huo, gintuman gid ni Jehova ang iya ginsiling.

8. Paano ginapamatud-an ni Jehova ang kahulugan sang iya ngalan sa karon?

⁸ Sa karon, ginapamatud-an man ni Jehova ang kahulugan sang iya ngalan. Paagi sa iya Anak, gintagna niya nga sa tion sang katapusan nga mga adlaw, ang mensahe parte sa Ginharian ibantala “sa bug-os napuy-an nga duta.” (Mat. 24:14) Sin-o pa ayhan luwas sa Dios nga Labing Gamhanan ang makatagna sina nga hilikuton kag makapat-od nga matuman ini? Gingamit pa gani niya ang madamo nga tawo nga “wala sing tinun-an kag kinaandan lamang” para matuman ini. (Binu. 4:13) Gani kon nagapakigbahin kita sa sini nga hilikuton, sa pagkamatuod nagapakigbahin kita sa katumanan sang tagna sa Biblia. Ginapadunggan naton ang aton Amay, kag ginapamatud-an ini kon nagapangamuyo kita: “Pakabalaanon ang imo ngalan. Magkari ang imo ginharian. Matuman ang imo kabubut-on sa duta, subong sang sa langit.”—Mat. 6:9, 10.

9, 10. Paano ginpakilala sing dugang ni Jehova ang kahulugan sang iya ngalan sa iya mga pagpakig-angot sa Israel, kag ano ang mga resulta?

⁹ Wala madugay pagkatapos naggua ang Israel sa Egipto, ginpahayag ni Jehova ang iya bag-o nga papel sa iya katawhan. Paagi sa Kasuguan nga katipan, nangin “bana” nila sia, nga handa sa pagtuman sang iya mga responsibilidad. (Jer. 3:14) Ang mga Israelinhon nangin iya malaragwayon nga asawa, ukon katawhan nga gintawag sa iya ngalan. (Isa. 54:5, 6) Samtang kinabubut-on sila nga nagapasakop sa iya kag nagatuman sang iya mga sugo, ginapamatud-an niya nga himpit sia nga “Bana.” Ginapakamaayo niya sila, ginaproteksionan, kag ginahatagan sing kalinong. (Num. 6:22-27) Sa amo, ang ngalan ni Jehova mahimaya sa tunga sang mga pungsod. (Basaha ang Deuteronomio 4:5-8; Salmo 86:7-10.) Ang matuod, sa bug-os nga kasaysayan  sang Israel, madamo nga dumuluong ang naganyat sa matuod nga pagsimba. Pareho lang nga ginsambit nila ang ginsiling sang Moabnon nga si Rut kay Noemi: “Ang imo katawohan mangin-akon katawohan, kag ang imo Dios akon Dios.”—Rut 1:16.

¹⁰ Sa sulod sang mga 1,500 ka tuig, ginpakita ni Jehova ang iban pa nga bahin sang iya personalidad sa iya mga pagpakig-angot sa Israel. Bisan pa sa pagkabatinggilan sang pungsod, si Jehova napamatud-an pirme nga “Dios nga maloloy-on” kag “makuli sa pagpangakig.” Isa sia ka Dios nga may tumalagsahon nga pagpailob kag pagbatas. (Ex. 34:5-7) Apang ang pagpailob ni Jehova may limitasyon, kag natabo ina sang ginsikway kag ginpatay sang Judiyong pungsod ang iya Anak. (Mat. 23:37, 38) Ang undanon nga Israel indi na katawhan sang Dios nga gintawag sa iya ngalan. Sila nangin patay sa espirituwal, kaangay sang nalaya nga kahoy. (Luc. 23:31) Ano ang epekto sini sa ila pagtamod sa ngalan sang Dios?

11. Paano nauntat ang paggamit sang ngalan sang Dios sa Judiyo nga pungsod?

¹¹ Ginpakita sang kasaysayan nga sang ulihi, ang mga Judiyo naghimo sang disparatis may kahilabtanan sa ngalan sang Dios, nga indi ini dapat pagmitlangon. (Ex. 20:7) Amat-amat nga gin-untat sang Judaismo ang paggamit sang ngalan ni Jehova. Pat-od gid nga nasakitan si Jehova nga makita nga wala ginatahod ang iya ngalan. (Sal. 78:40, 41) Pero ang Dios, “nga ginahingalanan Maimon,” indi gid magpasugot nga ipagamit sing dayon ang iya ngalan sa katawhan nga nagsikway sa iya kag ginsikway niya. (Ex. 34:14) Ini nga kamatuoran nagapakita nga importante gid nga tahuron ang ngalan sang aton Manunuga.

12. Paano gintukod ni Jehova ang gintagna nga katawhan nga tawgon sa iya ngalan?

¹² Paagi kay Jeremias, ginpahayag ni Jehova ang iya katuyuan nga maghimo sing “bag-ong katipan” sa bag-o nga pungsod, ang espirituwal nga Israel. Gintagna ni Jeremias nga ang tanan nga katapo sini ‘makakilala sa GINOO’—“kutub sa labing magamay sa ila tubtub sa labing daku.” (Jer. 31:31, 33, 34) Nagsugod ang katumanan sini nga tagna sang Pentecostes 33 C.E. sang naghimo ang Dios sing bag-o nga katipan. Ang bag-o nga pungsod, “ang Israel sang Dios,” nga nagalakip sa mga Judiyo kag indi Judiyo, nangin “katawhan para sa . . . ngalan [sang Dios],” ukon “mga tawo nga ginatawag sa akon ngalan,” siling ni Jehova.—Gal. 6:16; basaha ang Binuhatan 15:14-17; Mat. 21:43.

13. (a) Gingamit bala sang mga Cristiano sadto ang ngalan sang Dios? Ipaathag. (b) Paano mo ginatamod ang pribilehiyo nga gamiton ang ngalan ni Jehova sa imo ministeryo?

¹³ Subong “mga tawo nga ginatawag sa . . . ngalan [sang Dios],” ang katapo sina nga espirituwal nga pungsod naggamit sang ngalan sang Dios, ilabi na kon nagakutlo sa Hebreong Kasulatan. * Gani sang si apostol Pedro nagpamulongpulong sa mga Judiyo kag proselita halin sa lainlain nga lugar sang Pentecostes 33 C.E., pila ka beses nga gingamit niya ang ngalan sang Dios. (Binu. 2:14, 20, 21, 25, 34) Ang mga Cristiano sadto nagpadungog kay Jehova, gani ginpakamaayo niya ang ila mga panikasog sa pagbantala. Sa karon, ginapakamaayo man ni Jehova ang aton ministeryo kon ginapabugal naton ang pagpahayag sang iya ngalan kag ginapakita ini sa mga interesado, kon posible sa ila mismo Biblia. Gani, ginapakilala naton sila sa matuod nga Dios. Isa gid ini ka pribilehiyo para sa ila kag sa aton tanan! Sa pila ka kahimtangan, ini nga pagpakilala mangin panugod sang isa ka maayo nga kaangtanan kay Jehova nga magatubo sing mabakod kag magapabilin sing dayon.

14, 15. Walay sapayan sang paglapnag sang apostasya, ano ang ginhimo ni Jehova sa iya ngalan?

¹⁴ Sang ulihi, naimpluwensiahan sang apostasya ang Cristianong kongregasyon sadto,  na sang napatay ang mga apostoles. (2 Tes. 2:3-7) Ang butig nga mga manunudlo nagsunod pa gani sa Judiyo nga tradisyon nga indi paggamiton ang ngalan sang Dios. Pero tugutan bala ni Jehova nga madula ang iya ngalan? Indi gid! Bisan wala na mahibaluan ang eksakto nga pagmitlang sini karon, ina nga ngalan nagapadayon. Sa pagligad sang tion, nasapwan ini sa lainlain nga badbad sang Biblia, kag sa mga sinulatan sang mga iskolar sa Biblia. Halimbawa, sang 1757, si Charles Peters nagsulat nga ang ngalan nga “Jehova,” tuhay sa madamong titulo sang Dios, kay “mahimo amo ini ang pinakasibu nga pagpakilala sa iya.” Sa 1797 nga libro parte sa pagsimba sa Dios, ginsugdan ni Hopton Haynes ang kapitulo 7: “JEHOVA ang personal nga ngalan sang DIOS sang mga Judiyo; ang isa nga ila ginasimba; nga amo man ang ginasimba sang Cristo kag sang iya mga Apostoles.” Si Henry Grew (1781-1862) wala lamang naggamit sang ngalan sang Dios kundi nagbaton nga ginpakahuy-an ini kag dapat pakabalaanon. Si George Storrs (1796-1879), nga suod nga kaupod ni Charles T. Russell, naggamit sang ngalan sang Dios, subong sang ginhimo ni Russel.

¹⁵ Ang tuig 1931 talalupangdon gid, kay sa sina nga tuig ang Internasyonal nga mga Estudyante sang Biblia, subong sang pagtawag sa katawhan sang Dios sang una, nagbaton sang Makasulatanhon nga ngalan nga mga Saksi ni Jehova. (Isa. 43:10-12) Gani, ginpahibalo nila sa kalibutan nga ginapabugal nila nga mangin alagad sang lamang matuod nga Dios, mangin “katawhan para sa iya ngalan,” nga nagadayaw sina nga ngalan. (Binu. 15:14) Madumduman naton sa sini nga hitabo ang ginpamulong ni Jehova sa Malaquias 1:11: “Kutub sa pagsubang sang adlaw tubtub gid sa pagtunud . . . ang akon ngalan daku sa mga Gentil.”

16. Ngaa dapat naton tamdon nga kadungganan ang paglakat sa ngalan ni Jehova?

¹⁶ Si manalagna Miqueas nagsulat: “Ang tanan nga katawohan magalakat ang tagsatagsa sa ngalan sang iya dios, kag kita magalakat sa ngalan sang GINOO nga aton Dios sa gihapon kag sa gihapon.” (Miq. 4:5) Indi lamang isa ka daku nga kadungganan nga gintugutan ni Jehova ang mga Estudyante sang Biblia sa pagbaton sang iya ngalan. Nagapasalig man ini sang iya kahamuot. (Basaha ang Malaquias 3:16-18.) Pero, kamusta sa imo bahin? Ginahimo mo bala ang tanan para ‘makalakat sa ngalan sang GINOO’? Nahangpan mo bala kon ano ang nadalahig sa sini?

17. Ano ang nadalahig sa paglakat sa ngalan sang Dios?

¹⁷ Ang paglakat sa ngalan sang Dios nagadalahig sang tatlo ka butang. Una, dapat naton isugid sa iban ini nga ngalan, nga nagapati nga ang mga ‘nagatawag lamang sa ngalan ni Jehova amo ang maluwas.’ (Roma 10:13) Ikaduha, kinahanglan naton ipakita ang mga kinaiya ni Jehova, ilabi na ang iya gugma. Ikatlo, nagalakat kita sa ngalan sang Dios kon malipayon kita nga nagapasakop sa iya matarong nga mga talaksan, nga nagapanikasog nga indi mapakahuy-an ang balaan nga ngalan sang aton Amay. (1 Juan 4:8; 5:3) Determinado ka bala nga “magalakat sa ngalan sang GINOO nga aton Dios sa gihapon kag sa gihapon”?

18. Ngaa ang tanan nga nagapadungog sa daku nga ngalan ni Jehova nagalaum sa palaabuton nga may pagsalig?

¹⁸ Sa indi madugay, ang tanan nga nagabalewala kag nagasikway kay Jehova mapilitan sa pagkilala sa iya. (Ezeq. 38:23) Nalakip sa ila ang mga indibiduwal nga pareho kay Paraon nga nagsiling: “Sin-o bala ang GINOO, nga magpamati ako sa iya tingug?” Dayon napilitan sia sa pagkilala kay Jehova! (Ex. 5:1, 2; 9:16; 12:29) Pero kita, handa sa pagkilala kay Jehova. Bugal gid naton nga dalhon ang iya ngalan kag mangin matinumanon nga katawhan nga ginatawag sa iya ngalan. Gani, nagasalig kita nga matuman sa palaabuton ang saad sa Salmo 9:10: “Ang mga nakakilala sang imo ngalan magasalig sa imo, kay ikaw, O GINOO, wala magbiya sa mga nagapangita sa imo.”