Ang Mataas nga Saserdote nga Nagpakamalaut kay Jesus

SANG Nobiembre 1990, may natukiban ang mga nagatrabaho sa parke kag dalan nga halos isa ka kilometro sa bagatnan sang Daan nga Siudad sang Jerusalem. Indi hungod nga nakabulaog ang traktura sa dumaan nga lungib nga lulubngan. Yadtong lungib gingamit subong isa ka daku nga sementeryo sugod sang nahaunang siglo B.⁠C.⁠E. tubtob sang nahaunang siglo C.⁠E. Sa pagkamatuod, makapainteres gid ang natukiban sang mga arkeologo sa sulod sang lulubngan.

Ang lungib may 12 ka ossuary, ukon kahon nga ginabutangan sang tul-an sang patay kon maghagas na ang mga unod sini pagkatapos maligaran sing mga isa ka tuig sa pantyon. Natigib sa kilid sang isa ka matahom nga ossuary​—⁠isa sa pinakamatahom nga natukiban​—⁠amo ang ngalan nga Yehosef bar Caiapha (si Joseph nga anak ni Caifas).

Ginapakita sini nga tukib nga mahimo amo ini kuno ang pantyon sang mataas nga saserdote nga nagdumala sa labing importante nga bista nga natabo​—⁠ang pagbista kay Jesucristo. Ang Judiyong istoryador nga si Josephus nagapakilala sining mataas nga saserdote subong si “Joseph, nga gintawag Caifas.” Sa Kasulatan, gintawag lamang sia nga si Caifas. Ngaa dapat kita mangin interesado sa iya? Ano ang nagpahulag sa iya nga pakamalauton si Jesus?

Pamilya kag Ginhalinan

Ginpangasawa ni Caifas ang anak nga babayi ni Annas, isa pa ka mataas nga saserdote. (Juan 18:13) Bangod luyag mapat-od sang ila mga pamilya ang maayo nga pagpakig-alyansa, mahimo nga gin-areglo ini nga pag-asawahay tinuig pa antes sang kasal. Nagakahulugan ini nga gin-usisa gid nila sing maayo ang listahan sang ila mga kaliwatan agod matipigan ang pagkaputli sang ila saserdotenhon nga kaliwatan. Maathag nga ining mga pamilya manggaranon kag katapo sang alta-sosiedad, nga ayhan nagkuha sang ila manggad gikan sa dalagku nga mga estado sa Jerusalem. Walay duhaduha nga luyag mapat-od ni Annas nga ang iya mangin umagad isa ka masaligan nga kaalyado sa politika. Mahimo nga sanday Annas kag Caifas katapo sang impluwensiado nga sekta sang mga Saduceo.​—⁠Binuhatan 5:17.

 Subong katapo sang isa ka kilala nga saserdotenhon nga pamilya, mahimo nga nakatigayon si Caifas sing edukasyon sa Hebreong Kasulatan kag sang interpretasyon sini. Mahimo nga 20 anyos sia sang nagsugod sia sa pag-alagad sa templo, apang wala mahibaluan kon san-o sia nangin mataas nga saserdote.

Mataas nga mga Saserdote kag Puno nga mga Saserdote

Ang mataas nga pagkasaserdote ginapanubli anay kag tubtob buhi ini nga pagtangdo. Apang sang ikaduhang siglo B.⁠C.⁠E., gin-angkon sang mga Hasmoneanhon ang mataas nga pagkasaserdote.⁠ * Ginatangdo kag ginapahalin ni Herodes nga Daku ang mataas nga mga saserdote, amo nga maathag gid nga sia ang may awtoridad sa sini nga katungdanan. Ginsunod man sang Romanong mga gobernador ini nga buhat.

Ini nga mga hitabo nagdul-ong sa pagporma sing isa ka grupo nga ginpatuhuyan sang Kasulatan subong “puno nga mga saserdote.” (Mateo 26:​3, 4) Luwas kay Caifas, ini nga grupo naglakip sa anay mataas nga mga saserdote, subong ni Annas, nga ginpahalin na apang padayon gihapon nga naghupot sini nga katungdanan. Nalakip man sa grupo ang suod nga mga pamilya sang presente kag anay mataas nga mga saserdote.

Gintugutan sang mga Romano ang adlaw-adlaw nga pagpalakat sa Judea nga pagadumalahan sang Judiyong aristokrasya, lakip ang puno nga mga saserdote. Bangod sini nakontrol sang Roma ang probinsia kag nakakuha sing buhis sa sini nga indi na kinahanglan magpadala sing madamo nga mga soldado didto. Ginapaabot sang Roma nga huptan sang Judiyong hirarkiya ang kahim-ong agod maamligan ang ila intereses. Wala maluyagi sang Romanong mga gobernador ang Judiyong mga lider, nga naakig sa paggahom sang Roma. Apang para sa ila kaayuhan nga magkooperar para sa isa ka malig-on nga pagginahom.

Sang tion ni Caifas, ang mataas nga saserdote amo ang Judiyong politikal nga lider. Gintangdo si Annas sa sini nga katungdanan ni Quirinius, ang Romanong gobernador sang Siria, sang 6 ukon 7 C.⁠E. Ginpakita sang Rabinikong tradisyon nga ang kakagod, nepotismo, pagpamigos, kag kasingki amo ang nagtanda sa nagapanguna nga Judiyong saserdotenhon nga mga pamilya. Ang isa ka manunulat nagpati nga subong isa ka mataas nga saserdote, ginpat-od gid ni Annas nga ang iya umagad “matangdo dayon sa awtoridad sa templo; kay man, samtang nagataas ang posisyon ni Caifas, mas labi sia nga mapuslanon para kay Annas.”

Ginpahalin ni Valerius Gratus nga gobernador sang Judea, si Annas sang mga 15 C.⁠E. Tatlo pa, lakip ang isa sa mga anak nga lalaki ni Annas, ang nangin mataas nga saserdote nga madasig nga nagbuslanay. Nangin mataas nga saserdote si Caifas sang mga 18 C.⁠E. Sang nangin gobernador si Poncio Pilato sang Judea sang 26 C.⁠E., wala niya ginpahalin si Caifas sa katungdanan sa sulod sang iya napulo ka tuig nga pagkagobernador. Ang termino ni Caifas nagpadayon tubtob sa tion sang pagministeryo ni Jesus kag sang una nga pagbantala sang iya mga disipulo. Apang si Caifas nagpamatok sa Cristianong mensahe.

Kahadlok kay Jesus Ukon Kahadlok sa Roma

Gintamod ni Caifas si Jesus subong isa ka makatalagam nga manuggamo. Ginpamatukan ni Jesus ang interpretasyon sang hirarkiya sa mga kasuguan sang Inugpahuway kag gintabog ang mga manugbaligya kag manugbaylo sang kuarta sa templo, nga nagasiling nga ginhimo nila ini nga “lungib sang mga kawatan.” (Lucas 19:​45, 46) Nagapati ang pila ka istoryador nga yadtong mga balaligyaan sa templo ginapanag-iyahan ni Annas​—⁠ayhan amo ini ang isa pa ka rason kon ngaa luyag pahipuson ni Caifas si Jesus. Sang ginpadala sang puno nga mga saserdote ang mga opisyal agod dakpon si Jesus, nahayanghag sila sa iya mga pinamulong amo nga nagbalik sila nga wala sia madala.​—⁠Juan 2:13-17; 5:1-16; 7:14-49.

Talupangda kon ano ang natabo sang nabatian sang Judiyong hirarkiya nga ginbanhaw ni Jesus si Lazaro. Ang Ebanghelyo ni Juan nagsiling: “Gintipon sang puno nga mga saserdote kag sang mga Fariseo ang Sanhedrin kag nagsiling: ‘Ano ang aton himuon, bangod ining tawo nagahimo sing madamo nga tanda? Kon pabay-an naton sia, sila tanan magatuo sa iya, kag ang mga Romano magakari kag magakuha sang aton duog kag sang aton  pungsod.’” (Juan 11:​47, 48) Ginkabig sang Sanhedrin si Jesus subong isa ka peligro sa awtoridad sang relihiosong establisamento kag sa kahim-ong sang publiko, amo nga manabat sila kay Pilato. Ang bisan ano nga popular nga hublag nga mahimo kabigon sang mga Romano subong sedisyon mahimo magresulta sa ila pagpasilabot sa mga hilikuton sang mga Judiyo​—⁠butang nga ginalikawan gid sang Sanhedrin.

Bisan pa indi mapanghiwala nga si Jesus naghimo sing gamhanan nga mga buhat, wala magtuo si Caifas sa baylo nagtinguha sia nga huptan ang iya katungdanan kag awtoridad. Paano niya mabaton ang pagbanhaw kay Lazaro? Subong isa ka Saduceo, si Caifas wala nagapati sa pagkabanhaw!​—⁠Binuhatan 23:8.

Nabuyagyag ang kalautan ni Caifas sang magsiling sia sa iya mga masigka-gumalahom: “Wala gid ninyo ginahunahuna nga para sa inyo kaayuhan nga mapatay ang isa ka tawo para sa katawhan kag agod indi malaglag ang bug-os nga pungsod.” Ang rekord nagapadayon: “Apang, ini wala niya ginsiling sa iya lamang kaugalingon; kundi bangod sia ang mataas nga saserdote sa amo nga tuig, gintagna niya nga si Jesus gintalana nga mapatay para sa pungsod, kag indi lamang para sa pungsod, kundi agod matipon man niya nga nahiusa ang mga anak sang Dios nga nag-alaplaag. Busa kutob sadtong adlaw nagsinapol sila agod patyon [si Jesus].”​—⁠Juan 11:49-53.

Wala mahibaluan ni Caifas ang bug-os nga kahulugan sang iya mga pinamulong. Bangod sia ang mataas nga saserdote, amo nga nagtagna sia.⁠ * Ang kamatayon ni Jesus mapuslanon​—⁠apang indi lamang para sa mga Judiyo. Ang iya halad gawad naghatag sing paagi agod mahilway ang tanan nga katawhan gikan sa pagkaulipon sa sala kag kamatayon.

Isa ka Malaut nga Pahito

Nagtipon ang Judiyo nga puno nga mga saserdote kag tigulang nga mga lalaki sa balay ni Caifas agod hambalan kon paano dakpon kag patyon si Jesus. Mahimo gid nga nagbulig ang mataas nga saserdote sa pagnegosyar kay Judas Iscariote kon pila ang sukot niya sa pagluib kay Jesus. (Mateo 26:​3, 4, 14, 15) Apang, ang isa ka pagpatay indi pa bastante para matigayon ni Caifas ang iya malaut nga mga pahito. “Ang puno nga mga saserdote nagsinapol karon agod patyon man si Lazaro, kay tungod sa iya madamo nga Judiyo ang . . . nagtuo kay Jesus.”​—⁠Juan 12:​10, 11.

Si Malco nga ulipon ni Caifas, yara sa kadam-an nga ginpadala agod dakpon si Jesus. Gindala anay ang bilanggo kay Annas agod interogahon kag dayon kay Caifas, nga nagpatawag na sa Judiyong tigulang nga mga lalaki para sa isa ka ilegal nga pagbista sa gab-i.​—⁠Mateo 26:57; Juan 18:​10, 13, 19-24.

Wala maupangan si Caifas sang wala mag-ugyunay ang butig nga mga saksi sa ila testimonya batok kay Jesus. Nahibaluan gid sang mataas nga saserdote ang ginahunahuna sang iya masigka-manunumbong tuhoy sa kay bisan sin-o nga nagapangangkon nga sia ang Mesias. Gani namilit sia nga mahibaluan kon bala ginpangangkon ni Jesus ina nga titulo. Si Jesus nagsabat nga makita sia sang iya mga manunumbong nga “nagalingkod sa tuo sang Gamhanan kag nagakari sa mga panganod sang langit.” Sa pagpakitakita nga diosnon sia, “ang mataas nga saserdote naggisi sang iya mga panapton, nga nagasiling: ‘Nagpasipala sia! Kinahanglan pa bala naton ang mga saksi?’” Naghilisugot ang Sanhedrin nga si Jesus takus patyon.​—⁠Mateo 26:64-66.

Dapat aprobahan sang mga Romano ang pagpatay. Subong manugpatunga sa ulot sang mga Romano kag mga Judiyo, mahimo nga si Caifas ang nagpresentar sini nga kaso kay Pilato. Sang gintinguhaan ni Pilato nga buhian si Jesus, mahimo nga isa si Caifas sa puno nga mga saserdote nga nagsinggit: “Ilansang sia! Ilansang sia!” (Juan 19:4-6) Mahimo nga ginsugyot ni Caifas ang kadam-an nga buy-an ang kriminal sa baylo nga si Jesus kag yara sia sa tunga sang puno nga mga saserdote nga salimpapaw nga nagsiling: “Wala kami sing hari kundi si Cesar.”​—⁠Juan 19:15; Marcos 15:7-11.

Ginsikway ni Caifas ang ebidensia sang pagkabanhaw ni Jesus. Ginpamatukan niya sanday Pedro kag Juan kag dayon si Esteban. Gin-awtorisar man ni Caifas si Saulo sa pagdakop sa bisan sin-o nga Cristiano nga masapwan niya sa Damasco. (Mateo 28:11-13; Binuhatan 4:1-17; 6:8⁠–​7:60; 9:​1, 2)  Apang, sang mga 36 C.⁠E., ginpahalin si Caifas sang Romanong gobernador sang Siria nga si Vitellius.

Indi maayo ang paglaragway sang mga sinulatan sang mga Judiyo sa pamilya ni Caifas. Halimbawa, ang Babilonianhon nga Talmud nagsiling: “Kailo ako bangod sang panimalay ni Hanin [Annas], kailo ako bangod sang ila mga paghimbon,” ukon “mga pasipala.” Ini nga panalambiton nagapatuhoy kuno sa “sekreto nga mga miting agod planuhon ang mapiguson nga mga tikang.”

Leksion nga Matun-an Naton kay Caifas

Ginlaragway sang isa ka iskolar ang mataas nga mga saserdote subong mga tawo nga “matigdas, tuso kag makasarang​—⁠kag mahimo gid nga arogante.” Ang pagkaarogante amo ang nag-upang kay Caifas sa pagbaton sa Mesias. Gani indi kita dapat magluya kon ginasikway karon sang mga tawo ang mensahe sang Biblia. Ang iban indi interesado sa Makasulatanhon nga kamatuoran agod talikdan ang ginpakabahandi nga mga pagpati. Mahimo batyagon sang iban nga ang mangin kubos nga mga manugbantala sang maayong balita nagapakanubo sang ila dignidad. Kag ang Cristianong mga talaksan nagapahilayo sa mga di-bunayag ukon makagod.

Subong mataas nga saserdote, mahimo nabuligan kuntani ni Caifas ang mga masigka-Judiyo nga batunon ang Mesias, apang bangod sa kakagod sa gahom ginpakamalaut niya si Jesus. Inang pagpamatok mahimo nagpadayon tubtob ginlubong sia. Ang rekord sang iya paggawi nagapakita nga indi lamang mga tul-an ang aton ginabilin kon mapatay kita. Paagi sa aton mga buhat, nagahimo kita sing dayon nga reputasyon sa Dios, malaut man ini ukon maayo.

[Mga nota]

[Retrato sa pahina 10]

Si Joseph nga anak ni Caifas

[Retrato sa pahina 10]

Ang bag-o lang natukiban nga ossuary

[Credit Lines sang retrato sa pahina 10]

Ossuary, inscription, and cave in background: Courtesy of Israel Antiquities Authority