Sugilanon sang Kabuhi

Ang “Kabuhi Karon”—Pagkalipay sa Sini sing Bug-os!

PANUGIRON NI TED BUCKINGHAM

Isa ako ka bug-os tion nga ministro sing anom ka tuig kag kasal sing anom ka bulan sang hinali nga nagmasakit ako sing poliomyelitis. Natabo ini sang 1950, kag 24 anyos lamang ako. Sang maospital ako sa sulod sang siam ka bulan, napamensaran ko sing maayo ang tuhoy sa akon kabuhi. Karon nga may sablag na ang akon lawas, ano na ayhan ang mangin palaabuton namon sang akon asawa, nga si Joyce?

SANG 1938, nakakuha ang akon di-relihioso nga amay sing isa ka kopya sang libro nga Government.⁠ * Ayhan ginkuha niya ang libro bangod sang kagamo sa politika kag sang posibilidad nga mag-guerra. Sa nahibaluan ko, wala gid niya ini pagbasaha, apang ginbasa ini sang akon tuman ka relihiosa nga iloy. Gin-aplikar niya gilayon ang mensahe sini. Naghalin sia sa Church of England, kag walay sapayan sang pagpamatok sang akon amay, nangin matutom sia nga Saksi ni Jehova tubtob sang napatay sia sang 1990.

Gin-upod ako ni Nanay sa akon nahauna nga Cristianong miting sa Kingdom Hall sa Epsom, sa bagatnan sang London. Nagtipon ang kongregasyon sa isa anay ka balaligyaan, kag nagpamati kami sa rekording sang pamulongpulong ni J. F. Rutherford, nga amo sadto ang nagadumala sang hilikuton sang mga Saksi ni Jehova. Nagdulot gid ini sa akon.

Delikado gid ang kahimtangan bangod sang pagpamomba sang mga eroplano sa London. Gani, sang 1940, namat-od ang akon amay nga magsaylo ang amon pamilya sa indi tanto ka delikado nga lugar​​—⁠sa Maidenhead, isa ka magamay nga banwa nga 45 kilometros sa katundan sang London. Maayo ini, kay ang 30 ka katapo sang kongregasyon didto nangin ginhalinan gid sang  pagpalig-on. Gin-atipan ako sa espirituwal ni Fred Smith, nga isa ka matutom nga Cristiano nga gintugmawan sang 1917, kag ginhanas niya ako nga mangin isa ka mas epektibo nga manugbantala. Nagapasalamat gihapon ako sa iya tungod sa iya halimbawa kag mahigugmaon nga bulig.

Pagsulod sa Bug-os Tion nga Pag-alagad

Sang 1941, sa edad nga 15 anyos, gintugmawan ako sa suba Thames sa isa ka matugnaw nga adlaw sang Marso. Sadto nga tion, ang akon magulang nga si Jim nagpalista subong bug-os tion nga ebanghelisador. Nagapuyo sila karon sang iya asawa, nga si Madge, sa Birmingham kag nag-alagad sila kay Jehova sa sirkito kag distrito nga hilikuton sa bug-os nga Britanya sa daku nga bahin sang ila kabuhi. Ang akon manghod, nga si Robina, kag ang iya bana, nga si Frank, matutom nga mga alagad ni Jehova man gihapon.

Accountant anay ako sa isa ka pabrika sang panapton. Isa ka adlaw ginpatawag ako sang manedyer sa iya opisina kag gintanyagan sing isa ka karera nga may maayo nga buwas-damlag subong manugpamalaklon para sa kompanya. Apang, madugay ko na ginahunahuna nga ilugon ang halimbawa sang akon magulang, gani matinahuron nga gindis-ayrihan ko ang tanyag sang akon amo kag ginpaathag sa iya ang rason kon ngaa. Sa akon kakibot, mainit nga ginhatagan niya ako sing komendasyon tungod sa handum ko nga makigbahin sa sining mapuslanon nga Cristianong hilikuton. Gani pagkatapos sang distrito nga kombension sa Northampton sang 1944, nangin isa ako ka bug-os tion nga ebanghelisador.

Ang akon una nga asaynment amo ang Exeter, sa lugar sang Devon. Ini nga siudad amat-amat nga nagabangon pagkatapos sang pagpamomba sang tiempo-guerra. Nangasera ako sa isa ka apartment upod sa nauna na nga duha ka payunir, sanday Frank kag Ruth Middleton, nga mabuot gid sa akon. Disiotso anyos lamang ako kag halos wala sing namang-an sa paglaba kag pagluto, apang amat-amat ko ini nga natun-an.

Ang akon kaupod sa pagbantala amo ang 50 anyos kag taga-Ireland nga si Victor Gurd, nga nagpanaksi sugod pa sang katuigan 1920. Gintudluan niya ako sa pag-iskedyul sing maayo sang akon tion, sa pagpalambo sing mas madalom nga interes sa pagbasa sing Biblia, kag sa pag-apresyar sa kabilihanan sang nagkalainlain nga mga badbad sang Biblia. Sa sining tinuig nga ginapauswag ko ang akon kaugalingon, ang matutom nga halimbawa ni Victor amo gid ang kinahanglan ko.

Ang Hangkat sa Neutralidad

Malapit na matapos ang guerra, apang nagapangrekrut gihapon ang mga awtoridad sang mga pamatan-on nga lalaki agod magsoldado. Nag-atubang ako sa hukmanan sang 1943 sa Maidenhead, diin ginpaathag ko ang akon kaso kon ngaa indi ako mahimo magsoldado subong ministro sang Ebanghelyo. Bisan pa wala ginbaton ang akon apelasyon, namat-od ako nga magsaylo sa Exeter agod sugdan ang akon asaynment. Gani didto sa Exeter nga ginpatawag ako sang ulihi nga mag-atubang sa lokal nga hukmanan. Sang ginpamatbatan ako sang mahistrado nga magpangabudlay sing lakas sa bilangguan sa sulod sang anom ka bulan, ginsilingan niya ako nga ginakasubo niya nga wala sia gintugutan nga hatagan ako sing mas malawig nga pamatbat. Sa tapos mabilanggo sing anom ka bulan, ginbilanggo liwat ako sing apat pa ka bulan.

Bangod nagaisahanon lang ako nga Saksi sa bilangguan, gintawag ako sang mga guardia nga Jehova. Bisan pa makasalaw-a, kinahanglan nga magsabat ako kon ginalawag sa amo nga ngalan, apang isa gid ka pribilehiyo nga mabatian ang ngalan sang Dios nga ginaanunsio adlaw-adlaw! Nagapahibalo ini sa iban nga mga bilanggo nga nabilanggo ako bangod sang akon panindugan pasad sa akon konsiensia subong isa sa mga Saksi ni Jehova. Sang ulihi, ginbilanggo man sa sini nga bilangguan si Norman Castro, kag gin-islan ang amon ngalan. Gintawag kami nga Moises kag Aaron.

Halin sa Exeter, ginsaylo ako sa bilangguan sa Bristol kag sang ulihi sa Winchester. Indi pirme  maayo ang mga kahimtangan, apang nakabulig ang mangin palalahog. Nalipay kami ni Norman sa pagsaulog sang Memoryal sa Winchester. Si Francis Cooke, nga nagduaw sa amon sa bilangguan, ang naghatag sing matahom nga pamulongpulong sa Memoryal para sa amon.

Mga Pagbalhin Sang mga Tinuig Pagkatapos-Guerra

Sa kombension sa Bristol sang 1946, diin ginpagua ang bulig sa pagtuon sa Biblia nga “Pakamatuura ang Dios,” nakilala ko ang isa ka matahom nga lin-ay, nga si Joyce Moore, nga nagapayunir man sa Devon. Nagluyagay kami, kag nagpakasal kami pagligad sang apat ka tuig sa Tiverton, diin nagapuyo na ako kutob pa sang 1947. Nag-arkila kami sing isa ka hulot nga ginabayaran namon sing 15 ka shilling ($1.10, U.⁠S.) kada semana. Malipayon gid yadto nga kabuhi!

Sa nahauna nga tuig sang amon pag-asawahay, nagsaylo kami pabagatnan sa Brixham, isa ka matahom nga banwa nga may pantalan diin una nga naimbento ang teknik sa pag-trawl sang isda. Apang, wala pa lang kami didto dugay sang na-polio ako samtang nagalakbay kami padulong sa kombension sa London. Na-coma ako. Ginpagua ako sang ulihi sa ospital​​—⁠pagligad sang siam ka bulan, subong sang ginsambit kaina. Naapektuhan gid ang akon tuo nga kamot kag duha ka batiis, kag amo gihapon bisan tubtob karon, kag kinahanglan nga maggamit ako sing baston. Ang akon pinalangga nga asawa amo ang akon pirme malipayon nga kaupod kag tuburan sang pagpalig-on, ilabi na kay nakapadayon gihapon sia sa bug-os tion nga ministeryo. Apang ano na ang amon himuon karon? Nahibaluan ko sang ulihi nga ang kamot ni Jehova indi gid malip-ot.

Pagkadason nga tuig nagtambong kami sa asambleya sa Wimbledon, London. Nagalakat ako sadto nga wala sing baston. Nakilala namon didto si Pryce Hughes, nga nagadumala sang hilikuton sa Britanya. Gilayon nga gintamyaw niya ako: “Ay, huo gali! Luyag namon nga mangin manugtatap ka sa sirkito!” Amo ini ang pinakadaku nga pagpalig-on nga nabaton ko! Masarangan bala ini sang akon panglawas? Ginpaligban namon ini ni Joyce, apang pagkatapos sang isa ka semana nga paghanas kag upod ang bug-os nga pagsalig kay Jehova, nagbalik kami sa bagatnan-katundan sang Inglaterra, diin gintangdo ako nga mag-alagad subong manugtatap sa sirkito. Beinte-singko anyos lamang ako sadto, apang madumduman ko pa ang kaayo kag pagpailob sang mabuligon gid nga mga Saksi sa akon.

Sa tanan nga patag sang amon teokratiko nga  hilikuton, nakita namon ni Joyce nga nangin suod gid kami sa amon Cristianong mga kauturan bangod sang pagduaw namon sa mga kongregasyon. Wala kami sing salakyan, gani nagalakbay kami sakay sa tren ukon sa bus. Bisan nagapasibu pa ako sa mga limitasyon nga tuga sang akon balatian, naagom namon ining pinasahi nga pribilehiyo tubtob sang 1957. Makalilipay gid yadto nga kabuhi, apang sadto nga tuig isa pa ka pagtilaw ang natabo.

Pagmisyonero

Nalipay gid kami sang mabaton namon ang imbitasyon nga mag-eskwela sa ika-30 nga klase sang Gilead. Bangod nakapasibu na ako sa akon pisikal nga mga limitasyon, malipayon nga ginbaton namon ni Joyce ang imbitasyon. Sa amon naeksperiensiahan, nahibaluan namon nga si Jehova pirme nagahatag sing kusog kon panikasugan namon nga himuon ang iya kabubut-on. Madasig nga naglipas ang lima ka bulan nga paghanas sing maid-id sa Watchtower Bible School of Gilead, nga nahamtang sa matahom nga South Lansing, New York, E.⁠U.⁠A. Halos tanan nga mga estudyante mga mag-asawa nga yara sa nagalakbay nga hilikuton. Sang ginpamangkot ang klase kon sin-o ang luyag magboluntaryo sa pagmisyonero sa luwas, duha kami sa mga nagboluntaryo. Diin kami makadto? Sa Uganda, East Africa!

Sanglit ang hilikuton sang mga Saksi ni Jehova ginadumilian sadto sa Uganda, ginlaygayan kami nga magpuyo sa pungsod kag magpangita sing obra. Pagkatapos sang malawig nga pagbiyahe sakay sa tren kag barko, nakalab-ot kami sa Kampala, Uganda. Ang mga opisyales sa imigrasyon wala malipay nga makita kami kag ginpahanugutan nila kami nga magtener sing pila lamang ka bulan. Nian ginmanduan nila kami nga maghalin. Nahisanto sa mga instruksion gikan sa ulong-talatapan, naglakbay kami padulong sa Northern Rhodesia (Zambia na karon). Nalipay kami nga makita liwat ang apat sa mga kabutho namon sa Gilead​​—⁠sanday Frank kag Carrie Lewis kag sanday Hayes kag Harriet Hoskins. Halin didto, pagligad sang pila ka tion, gin-asayn liwat kami sa Southern Rhodesia (Zimbabwe na karon).

Nagtren kami kag nakita namon sa nahauna nga tion ang matahom kaayo nga Victoria Falls antes makalab-ot sa Bulawayo. Nagdayon kami sa malip-ot nga tion sa pamilya McLuckie, nga amo ang pila sa nauna nga mga Saksi nga nagpuyo didto. Pribilehiyo namon nga makilala sila sing maayo sa masunod nga 16 ka tuig.

Pagpasibu sa mga Pagbag-o

Pagkatapos sang duha ka semana nga paghanas agod mangin pamilyar sa Aprika, gintangdo ako nga mag-alagad subong manugtatap sang distrito. Ang pagpanaksi sa kamingawan sang Aprika nagakahulugan sang pagbalon sing tubig, pagkaon, banig kag habol, panapton, film projector kag electric generator, daku nga telon, kag iban pa nga mga kinahanglanon. Ini tanan ginakarga sa trak nga iguigo kabakod sa pagsakay sa amon samtang nagalakbay sa batsihon nga dalan.

 Nagpanghikot ako upod sa Aprikano nga mga manugtatap sang sirkito samtang malipayon naman nga ginbuligan ni Joyce ang ila mga asawa kag mga kabataan nga nag-upod man. Ang paglakat sa kamingawan sang Aprika makakalapoy, ilabi na kon nagatagiti ang adlaw, apang natukiban ko sang ulihi nga mas maayo ini nga klima sa akon kahimtangan sa pisikal, kag nagapasalamat ako tungod sini.

Ang kalabanan nga mga tawo imol. Madamo ang mapinatihon sa tradisyon kag disparatis kag may duha ukon kapin pa nga asawa ukon bana; apang ginatahod gid nila ang Biblia. Sa iban nga mga lugar, ang mga miting sang kongregasyon ginhiwat sa idalom sang daku kag mahandong nga mga kahoy, kag kon gab-i, ang amon suga amo ang nagakabit nga mga lampara. Nahalawhaw gid kami sa masami nga samtang nagatuon kami sa Pulong sang Dios, makita namon ang kalangitan nga puno sing mga bituon, nga isa gid ka matahom nga bahin sang iya pagpanuga.

Ang pagpasalida sang mga pelikula sang Watch Tower Society sa reserbado nga mga duog sa Aprika isa pa ka di-malimtan nga eksperiensia. Ang isa ka kongregasyon mahimo ginatapuan sang 30 ka Saksi, apang sa sini nga mga okasyon, masami nga ginapaabot namon ang tumalambong nga 1,000 ukon kapin pa!

Sa mga tropiko, ang isa mahimo magmasakit kon kaisa, apang sa tanan nga tion, kinahanglan huptan ang positibo nga pagtamod. Nakapasibu gid kami ni Joyce sa sini​​—⁠panalagsa nga gin-atake ako sing malaria, kag si Joyce naman nagmasakit tuga sang mga amoeba.

Gin-asayn kami sang ulihi sa sanga talatapan sa Salisbury (Harare na karon), diin isa ka pribilehiyo nga makatrabaho ang iban pa nga matutom nga mga alagad ni Jehova, lakip sa ila amo si Lester Davey kag sanday George kag Ruby Bradley. Ginhatagan ako sang gobierno sing awtoridad sa pagkasal, nga sa amo nakasal ko ang Aprikano nga mga kauturan, kag busa nagbakod ang Cristianong pag-asawahay sa sulod sang mga kongregasyon. Pila ka tuig sang ulihi, nakabaton ako sing isa pa ka pribilehiyo. Duawon ko ang tanan nga kongregasyon sa pungsod nga wala nagahambal sing Bantu. Sa kapin sa napulo ka tuig, nakilala namon ni Joyce ang amon mga kauturan sang ginaduaw namon sila, kag nalipay kami sa ila espirituwal nga pag-uswag. Sadto man nga tion naduaw man namon ang amon mga kauturan sa Botswana kag Mozambique.

Pagsaylo Liwat

Pagkatapos sang madamong makalilipay nga tinuig sa nabagatnan nga Aprika, gin-asayn kami sang 1975 sa Sierra Leone, West Africa. Nagpuyo kami sang ulihi sa sanga talatapan agod magkalipay sa amon bag-o nga hilikuton, apang wala ini magdugay. Nagmasakit ako kag nagluya bangod sang grabe nga pag-atake sang malaria, kag sang ulihi ginpabulong ako sa London, diin ginlaygayan ako nga indi na magbalik sa Aprika. Nahanusbo kami sa sini, apang kami nga duha ni Joyce mainit nga gin-abiabi sang pamilya Bethel sa London. Gin-abiabi man kami sang madamong Aprikano nga mga kauturan sa madamo nga kongregasyon sa London. Sang mag-ayuayo ang akon panglawas, nagpasibu kami sa isa pa ka rutina, kag ginpadumala sa akon ang Purchasing Department. Sa mga pagpasangkad nga nasaksihan namon sa madason nga tinuig, makawiwili gid ini nga hilikuton.

Sang temprano nga bahin sang katuigan 1990, ang akon pinalangga nga si Joyce nagmasakit sing motor neuron disease, kag napatay sia sang 1994. Isa gid sia ka mahigugmaon, mainunungon, kag matutom nga asawa, nga pirme handa magpasibu sa amon nagkalainlain nga mga kahimtangan. Agod malandas ang kasubo nga mamatyan, nasapwan ko nga importante nga huptan ang maathag nga espirituwal nga pagtamod kag padayon nga magtulok sa unahan. Ang pagpangamuyo kay Jehova nga buligan ako sa pagsunod sa isa ka maayong teokratikong iskedyul, lakip na ang pagbantala, nagabulig man sa akon nga huptan nga masako ang akon hunahuna.​​—⁠Hulubaton 3:​5, 6.

Ang pag-alagad sa Bethel isa ka pribilehiyo kag isa ka maayo nga dalanon sang kabuhi. Madamong pamatan-on ang mahimo nga makaupod sa trabaho kag madamong kalipay ang mahimo nga mapaambit. Ang isa ka pagpakamaayo amo ang pag-abiabi namon sa madamo nga mga bisita diri sa London. Kon kaisa makita ko ang akon pinalangga nga mga abyan gikan sa akon anay mga asaynment sa Aprika, kag madumduman ko ang makalilipay nga mga handumanan. Ini tanan nagabulig sa akon nga padayon nga magkalipay sing bug-os sa “kabuhi karon” kag mapamalandungan nga may pagsalig kag paglaum ang kabuhi “sa palaabuton.”​​—⁠1 Timoteo 4:8.

[Nota]

[Retrato sa pahina 25]

Upod sa akon iloy sang 1946

[Retrato sa pahina 26]

Upod kay Joyce sa adlaw sang amon kasal sang 1950

[Retrato sa pahina 26]

Sa kombension sa Bristol sang 1953

[Mga retrato sa pahina 27]

Pag-alagad sa isa ka naligwin nga grupo (ibabaw) kag sa isa ka kongregasyon (nawala) sa Southern Rhodesia, nga Zimbabwe na karon