‘Ang mga Pagpakamaayo Para sa mga Matarong’

“NANGIN pamatan-on ako, kag karon tigulang na, apang wala ako makakita nga ang bisan sin-o nga matarong ginpabayaan, ukon ang iya kaliwat nga nagapakilimos sing tinapay,” siling ni salmista David sa iya katigulangon. (Salmo 37:25) Ginahigugma ni Jehova nga Dios ang mga matarong kag nagaulikid gid sia sa ila. Sa iya Pulong, ang Biblia, ginapalig-on niya ang matuod nga mga sumilimba nga pangitaon ang pagkamatarong.​—⁠Sofonias 2:3.

Ang pagkamatarong amo ang kahimtangan nga kalahamut-an sa Dios paagi sa pagsunod sa iya mga talaksan sang maayo kag malain. Nagapalig-on sa aton nga magpahisuno sa kabubut-on sang Dios, ang ika-10 nga kapitulo sang tulun-an sa Biblia nga Hulubaton nagapatalupangod sang bugana nga espirituwal nga pagpakamaayo nga naagom sang mga nagahimo sini. Lakip sa sini amo ang bugana nga suplay sang masustansia nga espirituwal nga pagkaon, makalilipay kag makaalayaw nga trabaho, kag maayo nga kaangtanan sa Dios kag sa tawo. Binagbinagon naton, nian, ang Hulubaton 10:1-14.

Isa ka Maayo Gid nga Pangpapagsik

Ang nagabukas nga mga pulong sang kapitulo nagapakilala gid kon sin-o ang manunulat sang masunod nga bahin sang tulun-an sang Hulubaton. Ini mabasa: “Mga Hulubaton ni Solomon.” Nagapabutyag sing maayo gid nga pangpapagsik sa paghimo sing matarong, si Hari Solomon sang dumaan nga Israel nagsiling: “Ang anak nga maalam amo ang isa nga nagapasadya sa amay, kag ang anak nga buangbuang kalisod sang iya iloy.”​—⁠Hulubaton 10:1.

Daku gid ang kalisod sang mga ginikanan kon ang isa sang ila mga anak nagasikway sang matuod nga pagsimba sa matuod kag buhi nga Dios! Ginpatuhuyan sang maalam nga hari ang kalisod sang iloy, ayhan agod ipahangop nga mas daku ang iya kalisod sangsa amay. Nangin matuod gid ini kay Doris.⁠ * Sia nagsaysay: “Sang ang amon 21 anyos nga anak nga lalaki nagbiya sa kamatuoran, nagkasubo gid kami sang akon bana, nga si Frank. Mas masakit ini sa akon sangsa kay Frank. Ang paglipas sang 12 ka tuig wala magpaayo sa pilas.”

Ang mga anak makaapektar sa kalipay sang ila amay kag makatuga sing kalisod sa ila iloy. Kabay nga magpakita kita sing kaalam kag magpahalipay sa aton mga ginikanan. Labaw sa tanan, pahalipayon naton ang tagipusuon sang aton langitnon nga Amay, si Jehova.

‘Ang Kalag Sang Matarong Ginabusog’

“Ang mga bahandi sang malauton walay kapuslanan,” siling sang hari, “apang ang pagkamatarong amo ang magaluwas gikan sa kamatayon.” (Hulubaton 10:2) Para sa matuod nga mga Cristiano nga nagakabuhi sa hingapusan nga bahin sang tion sang katapusan, bilidhon gid ining mga pulong. (Daniel 12:4) Ang kalaglagan sang di-diosnon nga kalibutan malapit na. Wala sing hinimo-sang-tawo nga paagi sang seguridad​—⁠materyal, pinansial, ukon militar​—⁠ang makahatag sing proteksion sa nagapakari nga “dakung kapipit-an.” (Bugna 7:​9, 10, 13, 14) “Ang mga matadlong [lamang] ang magapuyo sa duta, kag ang wala sing kasawayan nga mga tawo ang magapabilin didto.” (Hulubaton 2:​21, The New English Bible) Gani, kabay nga padayon naton nga ‘pangitaon anay ang ginharian kag ang pagkamatarong sang Dios.’​—⁠Mateo 6:33.

Indi na kinahanglan nga maghulat pa ang mga alagad ni Jehova sa ginsaad nga bag-ong kalibutan agod maagom ang mga pagpakamaayo sang Dios. “Indi magtugot si Jehova nga gutumon ang kalag sang matarong, apang sikwayon niya ang handum sang mga malauton.” (Hulubaton 10:3) Nag-aman si Jehova sing bugana nga espirituwal nga pagkaon paagi sa “matutom kag mainandamon nga ulipon.” (Mateo 24:45) Ang matarong may rason gid nga “magahugyaw sa kalipay bangod sa maayo nga kahimtangan sang tagipusuon.” (Isaias 65:14) Ang ihibalo makalilipay sa iya kalag. Nalipay sia sa pagpangita sa espirituwal nga mga bahandi. Wala sing subong sini nga kalipay ang malauton.

 ‘Ang Kaukod Nagapamanggad sa Isa’

Ang matarong ginapakamaayo sa isa pa ka paagi. “Ang nagapangabudlay nga may kamot nga matamad magaimol, apang ang kamot sang maukod magapamanggad sa isa. Ang anak nga nagahikot nga may paghantop nagatipon sa tion sang tingadlaw; ang anak nga nagahikot sing makahuluya nagakatulog sing hamuok sa tion sang tig-alani.”​—⁠Hulubaton 10:​4, 5.

Ilabi na nga makahulugan amo ang pinamulong sang hari sa mga mamumugon sa tion sang ani. Ang tig-alani indi isa ka tion sang pagtulog. Tion ini sang pagkaukod kag malawig nga inoras sang pagtrabaho. Sa pagkamatuod, isa ini ka tion nga hilingagawon.

Ginahunahuna ang pag-ani, indi sang uyas, kundi sang mga tawo, ginsilingan ni Jesus ang iya mga disipulo: “Ang alanyon bugana, apang pila lamang ang mga mamumugon. Busa, pakitluoy kamo sa Agalon sang alanyon [si Jehova nga Dios] agod magpadala sia sing mga mamumugon sa iya alanyon.” (Mateo 9:35-38) Sang tuig 2000, kapin sa 14 milyones ang nagtambong sa Memoryal sang kamatayon ni Jesus​—⁠kapin sa doble sang kadamuon sang mga Saksi ni Jehova. Sin-o nian, ang makapanghiwala nga ‘ang kaumhan maputi na agod anihon’? (Juan 4:35) Ang matuod nga mga sumilimba nagapangabay sa Agalon sing dugang pa nga mga mamumugon samtang nagapanikasog sila sing lakas sa paghimo-disipulo nga hilikuton nahisanto sa ila mga pangamuyo. (Mateo 28:​19, 20) Kag ginpakamaayo gid ni Jehova ang ila mga panikasog! Sa 2000 nga tuig sang pag-alagad, kapin sa 280,000 ka bag-uhan ang ginbawtismuhan. Ini sila nagapanikasog man nga mangin manunudlo sang Pulong sang Dios. Kabay nga maagom naton ang kalipay kag kaayawan sa sining tig-alani paagi sa pagpakigbahin sing bug-os sa paghimo-disipulo nga hilikuton.

‘Ang Pagpakamaayo Para sa Iya Ulo’

“Ang mga pagpakamaayo para sa ulo sang matarong,” siling pa ni Solomon, “apang kon tuhoy sa baba sang mga malauton, ginahipsan sini ang kasingki.”​—⁠Hulubaton 10:6.

Ang isa nga putli kag matarong sing tagipusuon nagahatag sing bastante nga ebidensia sang iya pagkamatarong. Ang iya pagpakighambal malulo kag makapalig-on, ang iya mga buhat maayo kag maalwan. Ginaabiabi sia sang iban. Nakuha sini nga tawo ang ila pagtahod​—⁠ang ila mga pagpakamaayo​—⁠sa amo nagahambal sila sing maayo tuhoy sa iya.

Ang malaut nga tawo, sa pihak nga bahin, madinumtanon ukon maakigon kag masami nga determinado sa paghimo sing kahalitan sa iban. Mahimo nga matam-is ang iya paghambal kag mahimo niya ‘hipsan ang kasingki’ nga natago sa iya tagipusuon, apang sa ulihi nagahimo sia sing pisikal ukon berbal nga pagsalakay. (Mateo 12:​34, 35) Ukon mahimo man, “ang kasingki magatabon [ukon magakium] sa baba sang malaut nga mga tawo.” (Hulubaton 10:​6, footnote) Ginapakita sini nga ang malauton nga tawo masami nagabaton gikan sa iban sang kon ano ang ginapadayag niya, nga amo, ang kaawayon. Ini, kon sa aton pa, nagatabon, ukon nagakium, sang iya baba kag nagapahipos sa iya. Ano nga pagpakamaayo ang mapaabot sina nga tawo gikan sa iban?

“Ang handumanan sang matarong pakamaayuhon,” sulat sang hari sang Israel, “apang ang ngalan sang mga malauton madunot.” (Hulubaton 10:7) Ang matarong kalahamut-an nga ginadumdom sang iban, labaw sa tanan ni Jehova nga Dios.  Paagi sa iya katutom tubtob sa kamatayon, si Jesus “nagpanubli sang isa ka ngalan nga mas maayo” sangsa ila sang mga anghel. (Hebreo 1:​3, 4) Ang matutom nga antes-Cristiano nga mga lalaki kag mga babayi ginadumdom karon sang matuod nga mga Cristiano subong mga huwaran nga takus ilugon. (Hebreo 12:​1, 2) Tuhay gid ini sa ngalan sang mga malauton, nga nangin butang nga makangilil-ad kag mabaho! Huo, “ang ngalan pagapilion sa baylo sang madamo nga manggad; ang kahamuot maayo pa sa pilak kag bulawan.” (Hulubaton 22:1) Kabay nga maghimo kita sing kalahamut-an nga ngalan kay Jehova kag sa aton isigkatawo.

‘Ang Tawo nga May Integridad Magalakat sa Kalig-unan’

Ginapatuhay ang maalam kag ang buangbuang, si Solomon nagsiling: “Ang maalam sa tagipusuon magabaton sing mga sugo, apang ang buangbuang sa iya mga bibig pagatasakon.” (Hulubaton 10:8) Nahibaluan gid sang maalam nga tawo nga “wala sa tawo nga nagalakat bisan ang pagtuytoy sa iya tikang.” (Jeremias 10:23) Ginakilala niya ang kinahanglanon sang pagpangayo sing panuytoy gikan kay Jehova kag sang kahanda sa pagtuman sa mga sugo sang Dios. Ang buangbuang sa iya mga bibig, sa pihak nga bahin, wala nakahangop sining sadsaran nga katunayan. Ang iya binuang nga paghambal nagadala sa iya sa kalaglagan.

Ginaagom man sang matarong nga tawo ang isa ka sahi sang kalig-unan nga wala ginaagom sang malauton. “Sia nga nagalakat nga may integridad magalakat nga may kalig-unan, apang sia nga nagapatiko sang iya mga dalanon mahibaluan. Ang nagapangindat sang iya mata magahatag sing kasakit, kag ang buangbuang sa iya mga bibig pagatasakon.”​—⁠Hulubaton 10:​9, 10.

Ang tawo nga may integridad bunayag sa iya mga pagpakig-angot. Natigayon niya ang pagtahod kag pagsalig sang iban. Ang bunayag nga tawo ginapabaloran nga empleyado kag masami ginatulinan sang daku nga mga responsabilidad. Bangod kilala sia nga bunayag nga tawo, indi sia madulaan sing trabaho ukon mas madali sia makakita sing bag-o nga trabaho bisan pa kon mabudlay mangita sing trabaho. Dugang pa, ang iya pagkabunayag nagabulig agod magluntad ang makalilipay kag mahidaiton nga kahimtangan sa puluy-an. (Salmo 34:​13, 14) Nagabatyag sia nga may kalig-unan sa kaangtanan niya sa mga katapo sang iya pamilya. Ang kalig-unan isa gid ka bunga sang integridad.

Tuhay ang kahimtangan sang tawo nga nagapadaug sa pagkadibunayag tungod sa makagod nga daug. Mahimo nga tabunan sang isa ka manuglimbong ang iya pagkadimaminatud-on paagi sa tiko nga mga hambal ukon paagi sa mga hulag. (Hulubaton 6:12-14) Ang pagkindat sang iya mata nga may malain ukon malimbungon nga katuyuan mahimo magtuga sing kalisang sa hunahuna sa mga biktima sang iya paglimbong. Apang sa ulihi, ang katikuan sini nga tawo mabalahuba. Si apostol Pablo nagsulat: “Ang mga sala sang pila ka tawo dayag sa publiko, nga direkta nga nagadul-ong sa paghukom, apang tuhoy sa iban nga tawo ang ila mga sala madayag man sa ulihi. Sa amo man nga paagi ang maayo nga mga buhat dayag sa publiko kag yadtong mga indi subong sini indi magpabilin nga natago.” (1 Timoteo 5:​24, 25) Bisan sin-o man ang nadalahig​—⁠ginikanan man, abyan, tiayon, ukon kakilala​—⁠ang pagkadibunayag mabuyagyag sa ulihi. Sin-o ang makasalig sa isa ka tawo nga kilala nga indi bunayag?

‘Ang Iya Baba Tuburan Sang Kabuhi’

“Ang baba sang matarong tuburan sang kabuhi,” siling ni Solomon, “apang kon tuhoy sa baba sang mga malauton, ginahipsan sini ang kasingki.” (Hulubaton 10:11) Ang mga pulong gikan sa baba makapaayo ukon makapasaklaw. Makaparepresko kag makapapagsik ini sa isa ka tawo, ukon makapaluya sang iya buot.

 Nagasugid sang motibo sa likod sang ginabungat nga mga pulong, ang hari sang Israel nagsiling: “Ang dumot nagapasingkal sang mga kasuayon, apang ang gugma nagatabon sang tanan nga paglapas.” (Hulubaton 10:12) Ang dumot nagaresulta sing mga kasuayon sa tawhanon nga katilingban, nagapukaw sing binangig. Dapat dulaon sang mga nagahigugma kay Jehova ang dumot sa ila kabuhi. Paano? Paagi sa pagtal-us sa sini sang gugma. “Ang gugma nagatabon sang kadam-an nga mga sala.” (1 Pedro 4:8) Ang gugma “nagaagwanta sang tanan nga butang,” buot silingon, “ang tanan nga butang ginatabunan sini.” (1 Corinto 13:⁠7; Kingdom Interlinear) Ang diosnon nga gugma wala nagapaabot sing kahimpitan gikan sa di-himpit nga mga tawo. Sa baylo nga palaptahon ang mga sayop sang iban, ini nga gugma nagabulig sa aton nga indi pagsapakon ang ila mga sayop luwas lamang kon nadalahig ang mabug-at nga mga sala. Ginaagwanta pa gani sang gugma ang indi maayo nga pagtratar sa ministeryo sa latagon, sa aton ulubrahan, ukon sa eskwelahan.

Ang maalam nga hari nagpadayon: “Sa mga bibig sang mahinangpanon makita ang kaalam, apang ang bilugon natungod sa likod sang isa nga kulang sing paghangop.” (Hulubaton 10:13) Ang kaalam sang mahinangpanon nga tawo nagatuytoy sang iya mga tikang. Ang makapalig-on nga mga pulong sa iya mga bibig nagabulig sa iban nga maglakat sa dalan sang pagkamatarong. Indi kinahanglan nga sia ukon ang mga nagapamati sa iya tuytuyan sa husto nga direksion sing pilit​—⁠ang bilugon sang pagsaway.

“Nagatipig Sang Ihibalo”

Ano ang nagabulig agod ang aton mga pulong mangin ‘isa ka nagasagawak nga ilig sang kaalam’ sa baylo sang isa ka nagawakal tuhoy sa wala sing pulos nga mga butang? (Hulubaton 18:4) Si Solomon nagsabat: “Ang mga maalam amo sila ang nagatipig sang ihibalo, apang ang bibig sang buangbuang malapit sa kalaglagan.”​—⁠Hulubaton 10:14.

Ang una nga kinahanglanon amo nga ang aton hunahuna dapat mapuno sang nagapalig-on nga ihibalo tuhoy sa Dios. Isa lamang ang tuburan sina nga ihibalo. Si apostol Pablo nagsulat: “Ang bug-os nga Kasulatan ginbugna sang Dios kag mapuslanon sa pagpanudlo, sa pagsabdong, sa pagtadlong sang mga butang, sa pagdisiplina sa pagkamatarong, agod nga ang tawo sang Dios may lubos nga ikasarang, nga nasangkapan sing bug-os para sa tagsa ka maayong buhat.” (2 Timoteo 3:​16, 17) Dapat naton tipigan ang ihibalo kag magkutkot sa Pulong sang Dios subong bala nga daw nagapangita sang natago nga bahandi. Makakulunyag kag makapaladya gid ina nga pagpangita!

Agod masapwan ang kaalam sa aton mga bibig, ang ihibalo sa Kasulatan dapat man maglab-ot sa aton tagipusuon. Ginsilingan ni Jesus ang iya mga tagpalamati: “Ang maayo nga tawo nagapaguwa sing maayo gikan sa maayo nga bahandi sang iya tagipusuon, apang ang malaut nga tawo nagapaguwa sing butang nga malaut gikan sa iya malaut nga bahandi; kay gikan sa kabuganaan sang tagipusuon nagapamulong ang iya baba.” (Lucas 6:45) Busa, dapat naton ugalion nga pamalandungan ang aton ginatun-an. Matuod, ang pagtuon kag ang pagpamalandong nagakinahanglan sing panikasog, apang ini nga pagtuon makapauswag gid sa espirituwal! Wala gid sing rason ang bisan sin-o nga sundon ang malaglagon nga dalanon sang isa nga nagawakal lamang sing walay pulos nga mga pulong.

Huo, ginahimo sang maalam nga tawo ang matarong sa mga mata sang Dios kag may maayo nga impluwensia sa iban. Ginaagom niya ang bugana nga suplay sang espirituwal nga pagkaon kag may madamo pirme nga ginahimo sa makapaladya nga hilikuton sang Ginuo. (1 Corinto 15:58) Bangod isa sia ka tawo nga may integridad, nagalakat sia nga may kalig-unan kag ginakahamut-an sang Dios. Sa pagkamatuod, madamo ang pagpakamaayo sang matarong. Kabay nga pangitaon naton ang pagkamatarong paagi sa pagpahisuno sang aton kabuhi sa mga talaksan sang Dios sang maayo kag malain.

[Nota]

[Retrato sa pahina 25]

Ang pagkabunayag nagabulig sa pagtigayon sing isa ka malipayon nga pamilya

[Retrato sa pahina 26]

‘Ang mga maalam nagatipig sang ihibalo’