1-2. (a) Paano ginlimbungan ni Satanas ang mga katawhan? (b) Ano ang binagbinagon naton sa sini nga artikulo?

 SI Satanas ang “amay sang kabutigan,” kag ginlimbungan niya ang mga tawo halin pa sa aton una nga mga ginikanan. (Juan 8:44) Ang pila sa iya kabutigan amo ang butig nga mga panudlo parte sa kamatayon kag parte sa kabuhi pagkatapos mapatay. Ini nga mga panudlo amo ang ginbasihan sang madamo nga popular nga mga kustombre kag disparatis. Bangod sini, pila sa aton mga kauturan ang dapat “makig-away sing lakas para sa pagtuo” kon may napatay sa ila pamilya ukon lugar.—Jud. 3.

² Kon nagaatubang ka sang sini nga pagtilaw, ano ang makabulig sa imo nga manindugan sa ginatudlo sang Biblia parte sa kamatayon? (Efe. 6:11) Paano mo mapaumpawan kag mapabakod ang imo mga kauturan nga mahimo ginapilit sang iban nga mag-entra sa mga kustombre nga wala ginakahamut-an sang Dios? Binagbinagon sa sini nga artikulo ang mga panuytoy ni Jehova parte sa sini. Pero, binagbinagon anay naton kon ano ang ginasiling sang Biblia parte sa kamatayon.

3. Ano ang resulta sang una nga kabutigan?

³ Indi katuyuan sang Dios nga mapatay ang mga tawo. Pero para mabuhi sing wala sing katapusan sanday Adan kag Eva, dapat nila tumanon si Jehova, nga naghatag sa ila sining simple nga sugo: “Indi gid ikaw magkaon sang bunga sang kahoy sang pagkilala sang maayo kag malain, kay sa adlaw nga magkaon ka sang bunga sini pat-od gid nga mapatay ka.” (Gen. 2:16, 17) Pero may ginhimo si Satanas nga ginbangdan sang problema. Paagi sa isa ka man-ug, ginsilingan niya si Eva: “Indi kamo mapatay.” Makapasubo nga nagpati si Eva sa kabutigan kag ginkaon niya ang bunga. Sang ulihi, nagkaon man ang  iya bana. (Gen. 3:4, 6) Paagi sa sini, ang sala kag kamatayon nagsulod sa katawhan.—Roma 5:12.

4-5. Paano nalimbungan ni Satanas ang mga tawo asta subong?

⁴ Napatay sanday Adan kag Eva, kag amo gid ini ang ginsiling sang Dios nga matabo. Pero wala nag-untat si Satanas sa pagbutig parte sa kamatayon. Sang ulihi, nagpalapta sia sang iban pa nga kabutigan. Ang isa sa sini amo ang pagpati nga ang pisikal nga lawas nagakapatay pero may kalag kuno ang tawo nga padayon nga nagakabuhi sa lugar sang mga espiritu. Sarisari nga panudlo nga ginbase sa sini nga kabutigan ang naglimbong sa madamo nga tawo asta subong.—1 Tim. 4:1.

⁵ Ngaa nalimbungan ang madamo nga tawo? Nahibaluan ni Satanas ang ginabatyag naton parte sa kamatayon kag ginagamit niya ini para limbungan kita. Bangod gintuga kita para mabuhi sing wala sing katapusan, indi naton gusto nga mapatay. (Man. 3:11) Para sa aton, ang kamatayon isa ka kaaway.—1 Cor. 15:26.

6-7. (a) Nagmadinalag-on bala si Satanas sa iya pagtinguha nga indi mabal-an sang mga tawo ang kamatuoran parte sa kamatayon? Ipaathag. (b) Paano ang kamatuoran sa Biblia nagbulig sa aton nga indi mahadlok sa mga patay?

⁶ Gintinguhaan gid ni Satanas nga indi mabal-an sang mga tawo ang kamatuoran parte sa kamatayon, pero wala sia nagmadinalag-on. Ang matuod, mas madamo nga tawo subong ang nakahibalo sang ginatudlo sang Biblia parte sa kahimtangan kag paglaum sang mga patay, kag ginabantala nila ini. (Man. 9:5, 10; Binu. 24:15) Ini nga mga kamatuoran nagapaumpaw sa aton, kag nagabulig sa aton nga indi mahadlok kag indi magpalibog parte sa nagakatabo kon mapatay ang tawo. Halimbawa, wala kita nahadlok sa mga patay; kag wala man kita nahadlok nga basi may malain nga matabo sa ila. Kabalo kita nga wala na sila nagakabuhi kag indi sila makahalit. Daw pareho lang nga nagakatulog sila sing mahamuok. (Juan 11:11-14) Kabalo man kita nga ang mga patay wala sing hinalung-ong sang pagligad sang tion. Gani kon banhawon sila, pamatyag nila daw namisok lang sila bisan pa pila ka gatos ka tuig na sila nga napatay.

⁷ Sigurado gid nga nagaugyon ka nga ang kamatuoran parte sa kahimtangan sang mga patay maathag, simple, kag mapatihan. Lain gid ini sa makalilibog nga mga kabutigan ni Satanas! Magluwas nga ginapatalang sini ang mga tawo, ginapasipalahan man sini ang aton Manunuga. Para mahangpan pa gid naton ang halit nga ginhimo ni Satanas, binagbinagon naton ini nga mga pamangkot: Paano ang mga kabutigan ni Satanas nagpasipala kay Jehova? Paano sini ginpakadiutay ang pagtuo sa halad-gawad sang Cristo? Paano sini ginpalala ang kasubo kag pag-antos sang katawhan?

8. Suno sa Jeremias 19:5, paano ang mga kabutigan ni Satanas parte sa mga patay nagapasipala kay Jehova?

⁸ Ang mga kabutigan ni Satanas parte sa mga patay nagapasipala kay Jehova. Nalakip sa sini ang butig nga panudlo nga ang mga patay ginapaantos sa kalayo. Ini nga panudlo nagapasipala sa Dios! Ngaa masiling naton ini? Bangod ginapapati sini ang mga tawo nga ang mahigugmaon nga Dios mapintas man pareho sa Yawa. (1 Juan 4:8) Ano ang ginabatyag mo sa sini? Kag ang mas importante, ano ang ginabatyag ni Jehova sa sini? Indi bala nga ginadumtan niya ang pagpamintas?—Basaha ang Jeremias 19:5.

9. Ano ang epekto sang mga kabutigan ni Satanas sa pagtuo sa halad-gawad sang Cristo nga ginlaragway sa Juan 3:16 kag 15:13?

⁹ Ang mga kabutigan ni Satanas parte sa kamatayon nagapakadiutay sa pagtuo sa halad-gawad sang Cristo. (Mat. 20:28) Ang isa pa sa mga kabutigan ni Satanas amo ang panudlo nga ang mga tawo may kalag nga indi mapatay. Kon matuod ini, magakabuhi kita tanan sing wala sing katapusan, kag indi na kinahanglan nga ihatag sang Cristo ang iya kabuhi bilang gawad para matigayon naton ini. Dumduma nga ang halad sang Cristo amo ang pinakadaku nga ekspresyon sang gugma nga ginpakita sa katawhan. (Basaha ang Juan 3:16; 15:13.) Gani hunahunaa kon ano ang ginabatyag ni Jehova kag sang iya Anak parte sa mga panudlo nga nagabalewala sa sining hamili nga regalo!

10. Paano ang mga kabutigan ni Satanas parte sa kamatayon nagpalala sa kasubo kag pag-antos sang katawhan?

¹⁰ Ang mga kabutigan ni Satanas nagapalala sa kasubo kag pag-antos sang katawhan. Halimbawa, kon mapatay ang isa ka bata, mahimo may magsiling sa nasubuan nga mga ginikanan nga ginkuha sang Dios ang ila bata para mangin anghel sa langit. Ano sa banta mo ang epekto sining kabutigan ni Satanas sa mga ginikanan? Mapahaganhagan ayhan sini ang kasakit nga ila nabatyagan ukon madugangan? Ang butig nga panudlo parte sa nagakalayo nga impierno gingamit sang iban para paguaon nga indi sala nga paantuson ang mga tawo, lakip ang pagsunog sa usok sa mga nagapamatok sa mga panudlo sang simbahan ukon mga erehes. Suno sa libro parte sa Spanish Inquisition (korte nga nagahingabot sadto sa mga erehes), ang pila nga naghimo sini nga kapintas mahimo nagpati nga ginapatilaw lang nila sa mga erehes “ang impierno,” para maghinulsol sila antes sila mapatay kag indi sila mag-antos sa impierno. Sa pila ka pungsod, ang mga tawo nagapati nga dapat nila simbahon ang ila napatay nga mga katigulangan, padunggan, ukon mangayo sa ila sang pagpakamaayo. Gusto naman sang iban nga pahamut-an ang ila mga katigulangan para indi sila pagsilutan. Makapasubo nga ang mga pagpati nga nabase sa mga kabutigan ni Satanas wala nagapaumpaw sa mga tawo. Sa baylo, nagaresulta ini sa pagkabalaka ukon kahadlok.

11. Ano ang posible nga himuon sang aton mga paryente ukon mga abyan para mapilitan kita nga indi pagtumanon ang Pulong sang Dios?

¹¹ Ang gugma sa Dios kag sa iya Pulong nagapabakod sa aton nga tumanon si Jehova kon piliton kita sang aton mga paryente ukon mga abyan nga mag-entra sa mga kustombre para sa mga patay nga indi suno sa Kasulatan. Mahimo nga pakonsiensiahon nila kita paagi sa pagsiling nga indi naton palangga ukon wala naton ginarespeto ang napatay. Ukon mahimo sila magsiling nga halitan sang napatay ang mga buhi kon indi kita mag-entra sa mga kustombre. Paano naton mapangapinan ang kamatuoran sa Biblia? Binagbinaga kon paano mo maaplikar ang masunod nga mga prinsipio sa Biblia.

12. Ano nga mga kustombre parte sa mga patay ang maathag nga indi suno sa Kasulatan?

¹² Mangin determinado nga “magbulag” sa mga panudlo kag mga kustombre nga indi suno sa Kasulatan. (2 Cor. 6:17) Sa isa ka pungsod sa Caribbean, madamo ang nagapati nga kon mapatay  ang tawo, may “kalag” kuno ini nga nagalagawlagaw para silutan ang mga naghimo sa iya sing malain. Ini nga “kalag” mahimo pa gani “manghalit sa bilog nga komunidad,” siling sang isa ka reperensia. Sa Aprika, kustombre nila nga tabunan ang mga espiho sa balay sang napatay kag ginapaatubang nila sa dingding ang iya mga piktyur. Ngaa? Ang pila nagapati nga indi dapat makita sang napatay ang iya kaugalingon! Bilang mga alagad ni Jehova, wala kita nagapati sa mga disparatis kag wala kita nagaentra sa mga kustombre nga nagasakdag sang mga kabutigan ni Satanas!—1 Cor. 10:21, 22.

13. Suno sa Santiago 1:5, ano ang dapat mo himuon kon indi ka sigurado sa isa ka kustombre?

¹³ Kon indi ka sigurado parte sa isa ka kustombre, mangamuyo kay Jehova kag magpangayo sang iya kaalam. (Basaha ang Santiago 1:5.) Dayon mag-research sa aton mga publikasyon. Kon kinahanglan, pamangkuta ang mga gulang sa inyo kongregasyon. Indi ka nila pagsilingan sang dapat mo himuon, pero mabuligan ka nila nga makita ang nagakaigo nga mga prinsipio sa Biblia, pareho sang mga prinsipio nga ginabinagbinag sa sini nga artikulo. Kon himuon mo ini, ginahanas mo ang imo “mga ikasarang sa paghangop,” kag ini nga ikasarang makabulig sa imo nga “makilala ang maayo kag malain.”—Heb. 5:14.

14. Ano ang himuon naton para indi naton mapasandad ang iban?

¹⁴ “Himua ang tanan para sa himaya sang Dios. Likawi . . . ang pagpasandad.” (1 Cor. 10:31, 32) Kon nagadesisyon kita kon bala magaentra kita sa isa ka kustombre ukon indi, dapat man naton hunahunaon kon ano ang epekto sang aton desisyon sa konsiensia sang iban, ilabi na sa aton mga kauturan. Indi gid naton gusto nga mapasandad ang iban! (Mar. 9:42) Indi man naton gusto nga masaklaw ang mga indi Saksi. Ang aton gugma sa ila magapalig-on sa aton nga istoryahon sila sa matinahuron nga paagi, nga nagahimaya kay Jehova. Indi kita dapat magpakigbais sa mga tawo kag indi naton pagpakalainon ang ila mga tradisyon. Tandai nga gamhanan ang gugma! Kon ginapakita naton ang gugma sa mainayuhon kag matinahuron nga paagi, mahimo nga mapabag-o naton ang panimuot sang mga nagapamatok.

15-16. (a) Ngaa maayo gid nga pabal-on naton ang iban parte sa aton mga ginapatihan? Maghatag sing halimbawa. (b) Paano naton maaplikar ang ginsiling ni Pablo sa Roma 1:16?

¹⁵ Magpakilala sa inyo lugar nga isa ikaw ka Saksi ni Jehova. (Isa. 43:10) Kon may napatay sa inyo pamilya, mahimo maakig ang imo mga paryente kag mga kaingod kon indi ka mag-entra sa ila kustombre. Pero kon napaathag mo na sa ila  sang una pa ang imo mga ginapatihan, mahimo gid nga mas mahapos ang pag-istorya sa ila. Si Francisco, nga taga-Mozambique, nagsulat: “Sang natun-an namon sang akon asawa nga si Carolina ang kamatuoran, ginsilingan namon ang amon pamilya nga indi na kami mag-entra sa pagsimba sa mga patay. Sang napatay ang utod nga babayi ni Carolina, dapat namon ipakita nga malig-on kami sa amon desisyon. Kustombre sa amon lugar nga paliguan ang bangkay paagi sa isa ka seremonya. Dayon ang pinakamalapit nga paryente sang napatay dapat magtulog sing tatlo ka adlaw sa gin-ulaan sang tubig nga ginpaligo sa bangkay. Ini nga kustombre nagapahamuot kuno sa espiritu sang napatay. Gusto sang pamilya ni Carolina nga sia ang maghimo sini.”

¹⁶ Ano ang ginhimo ni Francisco kag sang iya asawa? Si Francisco nagpaathag: “Bangod ginahigugma namon si Jehova kag gusto namon nga pahamut-an sia, wala kami nag-entra sa kustombre. Naakig gid ang pamilya ni Carolina. Gin-akusar nila kami nga wala namon ginarespeto ang patay kag nagsiling sila nga indi na gid sila magbisita sa amon ukon magbulig sa amon. Bangod nasugid na namon sa ila sang una ang amon mga ginapatihan, wala namon sila ginpaathagan samtang akig sila. Ginpangapinan pa gani kami sang pila namon ka paryente, kag nagsiling sila nga napaathag na namon sang una ang amon desisyon. Sang ulihi, nagkalma ang mga paryente ni Carolina, kag nangin maayo ang amon relasyon sa ila. Nagkadto pa gani ang iban sa amon balay kag nangayo sang mga literatura sa Biblia.” Kabay pa nga indi gid kita mahuya nga pangapinan ang kamatuoran parte sa kamatayon.—Basaha ang Roma 1:16.

17. Ano ang makabulig sa aton nga mangin matuod nga abyan sa aton nagapangasubo nga utod?

¹⁷ Kon ang aton utod napatyan sang pinalangga, dapat naton himuon ang aton bug-os nga masarangan nga mangin “matuod nga abyan . . . , kag isa ka utod nga masaligan sa tion sang kalisdanan.” (Hulu. 17:17) Paano kita mangin “matuod nga abyan” kon ang aton utod ginapilit nga mag-entra sa kustombre nga indi suno sa Kasulatan? Binagbinaga ang duha ka prinsipio sa Biblia nga makabulig sa aton nga mapaumpawan ang mga nalisdan.

18. Ngaa naghibi si Jesus, kag ano ang matun-an naton sa iya halimbawa?

¹⁸ “Maghibi upod sa mga tawo nga nagahibi.” (Roma 12:15) Mahimo nga indi kita kabalo kon ano ang aton isiling sa isa nga napatyan sang pinalangga.  Kon kaisa, mas daku ang epekto sang aton paghibi sangsa aton isiling. Sang napatay ang abyan ni Jesus nga si Lazaro, naghibi ang iya mga utod nga sanday Maria kag Marta, pati ang iya mga abyan. Pag-abot ni Jesus pagligad sang apat ka adlaw, ‘nagtulo man ang iya luha’ bisan pa kabalo sia nga banhawon niya si Lazaro. (Juan 11:17, 33-35) Ginpakita sang paghibi ni Jesus kon ano ang ginbatyag sang iya Amay. Ginpakita man ni Jesus nga palangga gid niya ang pamilya ni Lazaro, kag naumpawan gid sanday Maria kag Marta. Kon mabatyagan man sang aton mga kauturan ang aton pagpalangga kag pag-ulikid sa ila, makita nila nga wala sila nagaisahanon kundi madamo sila sang abyan nga nagaatipan kag nagabulig sa ila.

19. Kon nagapaumpaw sa nagapangasubo nga utod, paano naton maaplikar ang Manugwali 3:7?

¹⁹ May “tion sa paghipos kag tion sa paghambal.” (Man. 3:7) Ang isa pa ka paagi para mapaumpawan ang nagapangasubo nga utod amo ang pagpamati sing maayo sa iya. Pabay-i sia nga ipabutyag ang iya ginabatyag, kag indi masaklaw kon nagahambal sia nga “wala nagahunahuna sing maayo.” (Job 6:2, 3) Mahimo nga grabe ang iya stress bangod ginahingabot sia sang iya mga paryente nga indi Saksi. Gani magpangamuyo upod sa iya. Pangabaya ang “Manugpamati sang pangamuyo” nga hatagan sia sing kusog kag malinong nga hunahuna. (Sal. 65:2) Kon nagakaigo sa kahimtangan, updi sia sa pagbasa sang Biblia, ukon sang makapaumpaw nga artikulo sa aton mga publikasyon, pareho sang makapalig-on nga sugilanon sang kabuhi.

20. Ano ang binagbinagon naton sa masunod nga artikulo?

²⁰ Nalipay gid kita nga nabal-an naton ang kamatuoran parte sa mga patay kag ang dalayawon nga palaabuton sang mga ara sa handumanan nga mga lulubngan! (Juan 5:28, 29) Gani, paagi sa aton mga ginasiling kag ginahimo, mangin maisog kita sa pagpangapin sa kamatuoran sa Biblia kag isugid ini sa iban sa tagsa ka kahigayunan. Binagbinagon sa masunod nga artikulo ang isa pa ka paagi nga ginagamit ni Satanas para indi mabal-an sang mga tawo ang kamatuoran. Amo ini ang espiritismo. Tun-an naton kon ngaa dapat naton likawan ang mga buhat kag mga kalingawan nga may labot sa sining siod sang Yawa.