1. Paano naton matuman ang Dios kag ang mga gobierno sang tawo?

 NAGASILING ang Pulong sang Dios nga tumanon naton ang mga gobierno sang tawo, pero ginatudlo man sini nga dapat naton tumanon ang Dios sa baylo sang mga tawo. (Binu. 5:29; Tito 3:1) Posible bala ini? Huo! Mahangpan naton kag matuman ini nga mga sugo kon mahangpan naton ang prinsipio parte sa relatibo nga pagpasakop. Ginpaathag ni Jesus ini nga prinsipio paagi sa pagsiling: “Gani, ihatag ninyo sa Cesar ang mga butang nga iya sang Cesar, apang sa Dios ang mga butang nga iya sang Dios.” ^[1] (Mat. 22:21) Paano naton sundon ang ginsiling ni Jesus? Nagapasakop kita sa awtoridad sang gobierno sa lugar nga ginaistaran naton paagi sa pagtuman sa mga layi sini, pagrespeto sa mga opisyal sang gobierno, kag pagbayad sing buhis. (Roma 13:7) Pero kon suguon kita sang gobierno nga maglapas sa Dios, matinahuron kita nga wala nagasunod.

2. Paano kita nagapabilin nga neutral sa pulitika sang kalibutan?

² Ang isa ka paagi nga ginahatag naton sa Dios ang para sa iya amo ang pagpabilin nga neutral sa pulitika sang kalibutan. (Isa. 2:4) Wala kita nagapamatok sa mga gobierno sang tawo nga gintugutan ni Jehova nga magpanghikot; kag wala man kita nagaentra sa nasyonalistiko nga mga hilikuton. (Roma 13:1, 2) Wala kita nagaimpluwensia  sa mga pulitiko, nagaboto sa eleksion, nagapadalagan para sa isa ka posisyon sa gobierno, ukon nagaentra sa mga hublag-protesta para bayluhan ang gobierno.

3. Ngaa dapat kita magpabilin nga neutral?

³ Naghatag ang Biblia sang mga rason kon ngaa ginasugo kita sang Dios nga magpabilin nga neutral. Halimbawa, ginasunod naton ang mga gintudlo kag halimbawa sang iya Anak, nga si Jesucristo, kon ‘indi kita bahin sang kalibutan,’ paagi sa indi pag-entra sa pulitika kag sa mga inaway. (Juan 6:15; 17:16) Dapat kita magpabilin nga neutral para mangin mainunungon nga mga sakop sang Ginharian sang Dios. Gani, matinlo ang aton konsiensia samtang nagabantala kita sang maayong balita nga ang Ginharian sang Dios lamang ang makasolbar sang mga problema sang mga tawo. Isa pa, indi pareho sang butig nga mga relihion nga nagapabahinbahin sa ila mga miembro bangod nagaentra sila sa pulitika, ang matuod nga pagsimba nagapahiusa sa aton upod sa aton mga kauturan sa bilog nga kalibutan bangod neutral kita.—1 Ped. 2:17.

4. (a) Ngaa magabudlay pa gid ang mga pagtilaw sa aton neutralidad? (b) Ngaa dapat kita maghanda subong para makapabilin nga neutral?

⁴ Mahimo nga nagaistar kita sa lugar nga wala nagapasilabot ang gobierno sa aton pagsimba. Pero samtang nagahilapit ang katapusan sang sistema ni Satanas, magabudlay pa gid ang mga pagtilaw sa aton neutralidad. Ang mga tawo sa kalibutan “indi magsugot sa bisan ano nga kasugtanan” kag “matig-a sing ulo,” amo nga labi pa gid ini nga mabahinbahin. (2 Tim. 3:3, 4) Sa iban nga pungsod, ginatilawan na ang neutralidad sang aton mga kauturan bangod sang madasig magbag-o nga kahimtangan sa pulitika. Gani, indi bala nga dapat gid naton pabakuron subong ang aton determinasyon nga magpabilin nga neutral? Kon hulaton pa naton nga mangin mabudlay ang sitwasyon, mahimo makakompromiso kita kag indi makapabilin nga neutral. Gani paano kita makahanda para makapabilin nga neutral sa nabahinbahin nga kalibutan? Binagbinagon naton ang apat ka paagi nga magabulig sa aton.

5. Ano ang pagtamod ni Jehova sa mga gobierno sang tawo?

⁵ Ang una nga paagi para makapabilin kita nga neutral amo nga tamdon naton ang mga gobierno pareho sa pagtamod ni Jehova. Mahimo nga daw maayo man ang pila ka gobierno, pero wala gid gintuyo ni Jehova nga maggahom ang tawo sa pareho niya nga tawo. (Jer. 10:23) Ginapalig-on sang mga gobierno sang tawo ang nasyonalismo, nga nagapabahinbahin sa katawhan. Bisan ang pinakamaayo nga mga lider indi makasolbar sa tanan nga problema. Isa pa, sugod sang 1914, nangin kaaway sang Ginharian sang Dios ang mga gobierno sang tawo, kag sa indi madugay laglagon sila sini nga Ginharian.—Basaha ang Salmo 2:2, 7-9.

6. Paano naton dapat pakig-angutan ang mga may awtoridad sa gobierno?

⁶ Gintugutan sang Dios ang mga gobierno sa kalibutan para may yara kahim-ong, kag nakabulig ini sa aton para mabantala ang maayong balita sang Ginharian. (Roma 13:3, 4) Ginsugo pa gani kita sang Dios nga ipangamuyo ang mga yara sa awtoridad, ilabi na kon makaapektar sa aton pagsimba ang ila mga desisyon. (1 Tim. 2:1, 2) Nagapangabay kita sa mga may awtoridad sa gobierno nga mangin makatarunganon sa aton, pareho sang ginhimo ni apostol Pablo. (Binu. 25:11) Matuod, ginatudlo sang Biblia nga may awtoridad ang kaaway sang Dios nga si Satanas sa mga gobierno, pero wala ini nagasiling nga direkta niya nga ginakontrol ang kada lider ukon opisyal. (Luc. 4:5, 6) Gani indi gid kita magsiling nga ginakontrol sang Yawa ang isa ka opisyal sang gobierno. Sa baylo, ‘indi  naton pagpakalainon’ ang “mga panguluhan kag mga awtoridad.”—Tito 3:1, 2.

7. Ano nga panghunahuna ang dapat naton likawan?

⁷ Ginatuman naton ang Dios paagi sa indi pagpili sa isa ka kandidato ukon partido sa pulitika, bisan pa daw pabor ini sa aton. Paano matilawan sa sini ang aton neutralidad? Ibutang ta nga may hublag-protesta kontra sa isa ka gobierno nga nagapamigos, kag nagahingabot pa gani sa katawhan sang Dios. Indi gid man kita mag-upod sa mga nagaprotesta, pero basi nagahunahuna kita nga husto sila. (Efe. 2:2) Dapat kita magpabilin nga neutral indi lamang sa aton ginasiling kag ginahimo kundi pati sa aton tagipusuon.

8. Paano kita mangin “mainandamon” pero “indi malimbungon” kon ginatilawan ang aton neutralidad?

⁸ Ang ikaduha nga paagi para makapabilin kita nga neutral amo nga ‘mangin mainandamon kita subong sang mga man-ug kag indi malimbungon subong sang mga salampati’ kon yara sa mabudlay nga mga kahimtangan. (Basaha ang Mateo 10:16, 17.) Mainandamon kita kon nagapangaman na kita nga daan sa posible nga mga katalagman, kag indi kita malimbungon ukon malikawan naton nga makasala kon magpabilin kita nga neutral. Binagbinaga ang pila ka sitwasyon kag kon ano ang himuon naton.

9. Ano ang dapat naton likawan kon nagapakig-istorya sa iban?

⁹ Kon nagapakig-istorya. Dapat kita maghalong kon ginahambalan ang mga isyu sa pulitika. Halimbawa, kon ginasugid mo ang mensahe sang Ginharian, indi pagdayawa ukon pagpakalaina ang mga opinyon sang isa ka pulitiko ukon partido sa pulitika. Isentro ang inyo paghambalanay sa problema sa baylo sang ginapanugda nga solusyon sang isa ka pulitiko. Dayon, ipakita ang ginasiling sang Biblia kon paano permanente nga solbaron sang gobierno sang Dios ini nga problema. Kon gusto hambalan sang mga tawo ang nagabulubag-o nga mga isyu pareho sang aborsion ukon pag-asawahay sang pareho nga lalaki ukon pareho nga babayi, isugid ang talaksan sang Dios kag ipaathag kon paano naton ini ginasunod. Panikasugi nga mangin neutral sa mga topiko nga may labot sa pulitika. Wala kita nagapanugda kon ano nga mga layi ang dapat ipatuman, dulaon, ukon bag-uhon, kag wala man naton ginapilit ang iban nga ugyunan kita.

10. Paano kita makapabilin nga neutral kon nagatan-aw ukon nagabasa sang mga balita?

¹⁰ Ang media. Masami nga ang “balita” may ginadampigan nga opinyon. Ginagamit kon kaisa sang gobierno ang media. Sa mga pungsod diin kontrolado sang gobierno ang media, mahimo nga ginaislan ang mga balita para mangin pabor ini sa gobierno. Pero bisan sa mga pungsod nga may kahilwayan ang media, dapat maghalong ang mga Cristiano kay basi nagaugyon na sila sa opinyon sang isa ka komentarista. Pamangkuta ang imo kaugalingon, ‘Nanamian bala ako mamati sa isa ka reporter bangod ugyon ako sa ginasiling niya parte sa pulitika?’ Kon huo ang imo sabat, mas maayo nga magtan-aw ukon magbasa sang mga balita nga wala sing ginaapinan. Maalamon nga likawan mo ang mga balita nga may ginadampigan sa pulitika kag pat-ura nga ang imo ginapamatian nahisuno sa “talaksan sang maayo nga mga pulong” sang Biblia.—2 Tim. 1:13.

11. Ngaa mabudlayan kita magpabilin nga neutral kon tuman gid ka importante sa aton ang aton ginapanag-iyahan?

¹¹ Materyalismo. Kon tuman gid ka importante sa aton ang aton ginapanag-iyahan, basi mabudlayan kita nga magpabilin nga neutral kon tilawan kita. Nakita ni Ruth nga natabo ini sa pila ka Saksi sa Malawi sang ginhingabot sila sang dekada 1970. Nagsiling sia: “Indi nila mabiyaan ang masulhay nga  kabuhi. May pila nga gintapok kaupod namon nga nag-entra sang ulihi sa partido sa pulitika kag nagpauli bangod indi nila gusto ang mabudlay nga kabuhi sa refugee camp.” Pero nagpabilin nga neutral ang kalabanan sa katawhan sang Dios bisan pa namigado sila ukon nadula ang tanan nila nga ginapanag-iyahan.—Heb. 10:34.

12, 13. (a) Ano ang pagtamod ni Jehova sa pamilya sang tawo? (b) Paano naton mahibaluan kon ginapabugal na naton sing indi nagakaigo ang aton pungsod?

¹² Indi nagakaigo nga bugal. Madamo nga tawo ang nagapabugal sang ila rasa, tribo, kultura, siudad, ukon pungsod. Pero nahibaluan naton nga ang indi nagakaigo nga pagpabugal sa sini indi nahisuno sa pagtamod ni Jehova sa paggahom sang tawo kag sa pamilya sang tawo. Indi man gusto sang Dios nga pakalainon naton ang aton kultura. Ang matuod, nangin makawiwili ang pamilya sang tawo bangod sang nanuhaytuhay nga mga kultura. Pero dapat naton dumdumon nga alalangay ang tanan nga tawo sa pagtamod sang Dios.—Roma 10:12.

¹³ Indi kita dapat maghunahuna nga labaw gid ang aton pungsod sangsa iban. Indi ini nagakaigo nga pagpabugal kag bangod sini, mabudlayan na kita nga mangin neutral. Natabo ini sa pila ka Cristiano sang unang siglo, kay ginpakanubo nila ang ila mga kauturan nga naghalin sa iban nga pungsod. (Binu. 6:1) Paano naton mahibaluan kon nagapabugal na kita sing indi nagakaigo? Halimbawa, may ginpanugda sa imo ang isa ka utod nga naghalin sa iban nga pungsod. Indi mo bala ini pagbatunon kag maghunahuna ka dayon, ‘Indi ina bagay diri sa amon’? Sa baylo, dapat naton tanan sundon ini nga laygay: “Mapainubuson nga kabiga ang iban nga labaw sa inyo.”—Fil. 2:3.

14. Paano kita mabuligan sang pangamuyo, kag ano nga halimbawa sa Biblia ang nagapamatuod sini?

¹⁴ Ang ikatlo nga paagi para makapabilin kita nga neutral amo nga mangayo kita sing kabakod kay Jehova. Mangamuyo nga hatagan ka sing balaan nga espiritu para mapakita mo ang mga kinaiya nga pagkamapinasensiahon kag pagpugong sa kaugalingon kon ang gobierno korap ukon indi makatarunganon. Makapangayo ka man sing kaalam kay Jehova kon paano atubangon ang mga sitwasyon nga magatilaw sang imo neutralidad. (Sant. 1:5) Kon ginpriso ka ukon ginsilutan bangod nanindugan ka sa matuod nga pagsimba, mangamuyo nga hatagan ka sing kaisog nga mapangapinan ang imo pagtuo kag kabakod nga mabatas ang paghingabot.—Basaha ang Binuhatan 4:27-31.

15. Paano makabulig ang Biblia para makapabilin kita nga neutral? (Tan-awa man ang kahon nga “Ang Pulong sang Dios Nagpabakod sang Ila Determinasyon.”)

¹⁵ Mapabakod ka ni Jehova paagi sa iya Pulong. Pamalandungi ang mga teksto nga magabulig sa imo nga makapabilin nga neutral kon ginatilawan ka. Sauluha na ini subong para makabulig ini sa imo kon indi mo na matigayon ang Biblia sa ulihi. Mapabakod man sang Pulong sang Dios ang imo paglaum nga mabaton ang mga pagpakamaayo sang Ginharian sa palaabuton. Importante ini nga paglaum para mabatas naton ang paghingabot. (Roma 8:25) Magpili sang mga teksto nga nagalaragway sang ginalauman mo nga mga pagpakamaayo, kag imadyina nga nabaton mo na ini nga mga pagpakamaayo sa Paraiso.

16, 17. Ano ang matun-an naton sa halimbawa sang matutom nga mga alagad sang Dios nga nagpabilin nga neutral? (Tan-awa ang piktyur sa umpisa sini nga artikulo.)

¹⁶ Ang ikap-at nga paagi para makapabilin kita nga neutral amo ang pagbinagbinag sa halimbawa sang matutom nga mga alagad ni Jehova. Paagi sa ila mga halimbawa, makatigayon kita sing kaalam kag kabakod para makabatas.  Halimbawa, wala ginsimba nanday Sadrac, Mesac, kag Abednego ang imahen nga nagarepresentar sa panguluhan sang Babilonia. (Basaha ang Daniel 3:16-18.) Ang pagbasa sang rekord parte sa ila determinasyon nakabulig sa mga Saksi subong nga mangin maisog kag indi pagsimbahon ang bandera sang ila pungsod. Wala man magpasilabot si Jesus sa pulitika kag sa iban pa nga isyu nga nagapabahinbahin sa mga tawo. Nahibaluan niya nga makabulig sa iban ang iya halimbawa, gani ginpalig-on niya ang iya mga disipulo: “Magpakabakod kamo! Nadaug ko ang kalibutan.”—Juan 16:33.

¹⁷ Madamo nga Saksi subong ang nagpabilin nga neutral. Ang pila sa ila ginsakit kag ginbilanggo kag ginpatay pa gani bangod sang ila pagtuo. Makabulig sa imo ang ila halimbawa pareho sang natabo kay Barış, nga taga-Turkey, nga nagsiling: “Si Franz Reiter isa ka pamatan-on nga utod nga ginpatay bangod nangindi sia nga mangin soldado ni Hitler. Makita sa iya ginsulat sa iya iloy sang gab-i antes sia napatay nga mabakod gid ang iya pagtuo kag pagsalig kay Jehova, kag gusto ko sundon ang iya halimbawa kon pagatilawan man ako.” ^[2]

18, 19. (a) Paano ka mabuligan sang mga kauturan sa inyo kongregasyon nga makapabilin nga neutral? (b) Ano ang determinado mo nga himuon?

¹⁸ Mabuligan ka man sang mga kauturan sa inyo kongregasyon. Isugid sa mga gulang nga yara ka sa mabudlay nga kahimtangan, kag mangayo sa ila sing laygay nga base sa Biblia. Palig-unon ka sang mga kauturan sa kongregasyon kon mahibaluan nila ang imo kahimtangan. Pangabaya sila nga ipangamuyo ka nila. Kon gusto naton nga buligan kita kag ipangamuyo sang aton mga kauturan, amo man sini ang himuon naton sa ila. (Mat. 7:12) Makabulig sa imo nga mangin espesipiko sa imo mga pangamuyo ang artikulo sa jw.org nga “Jehovah’s Witnesses Imprisoned for Their Faith—By Location” sa NEWSROOM > LEGAL DEVELOPMENTS. Makita sa sini ang mga ngalan sang mga Saksi nga yara sa prisuhan bangod sang ila pagtuo. Magpili sang pila ka ngalan, kag ipangamuyo nga magpabilin sila nga maisog kag matutom.—Efe. 6:19, 20.

¹⁹ Samtang nagahilapit ang tion nga madula na ang mga gobierno sang tawo, mapaabot naton nga pagatilawan gid nila ang aton katutom kay Jehova kag sa iya Ginharian. Gani kabay pa nga pabakuron na naton subong ang aton determinasyon nga magpabilin nga neutral sa nabahinbahin nga kalibutan.