Kon Paano Mangin Maayo nga Ginikanan
Madumduman mo bala sang ginkugos mo ang imo bag-o nabun-ag nga bata sa una gid nga tion?
Wala magdugay, mahimo nga nabalaka ka na, kay narealisar mo nga kinahanglan sang imo bata ang imo pagtuytoy sa sulod sang madamo nga tuig. Nahangpan mo nga may daku ka nga responsibilidad.
BISAN pa mabudlay ang katungdanan sang ginikanan halin sang una pa, mas mabudlay ini subong. Ngaa? Bangod mas komplikado subong ang kalibutan kon ikumparar sadto anay sang bata ka pa. Halimbawa, ang pila ka hangkat sa moral nga ginaatubang sang kabataan kon nagagamit sila sing Internet wala pa sang nagligad lang nga pila ka dekada.
Paano mo mabuligan ang imo bata nga malikawan ang mga katalagman sa moral sa kalibutan subong? Ari ang tatlo ka panugda.
1 Maathag nga ihambal ang imo mga prinsipio.
Samtang nagadaku ang kabataan, madamo nga sala nga impormasyon ang mabaton nila sa iban nga kabataan kag sa media parte sa moral. Ilabi na nga makita ining malain nga impluwensia sa kabataan kon tin-edyer na sila. Pero, suno sa mga obserbasyon, mas ginasunod sang madamo nga tin-edyer ang opinyon sang ila mga ginikanan sangsa opinyon sang iban nga kabataan kon kinahanglan sila maghimo sing mabug-at nga mga desisyon sa ila kabuhi.
Kon ano ang mahimo mo. Ang mga ginikanan sa dumaan nga Israel anay ginpalig-on nga pirme makighambal sa ila kabataan agod ipatudok sa ila hunahuna ang husto nga mga prinsipio. (Deuteronomio 6:6, 7) Himua man ini sa imo bata. Halimbawa, kon ginasunod mo ang mga talaksan sa moral sang Biblia, ipaathag sa imo bata kon ngaa nagapati ka nga ang pagsunod sa sini nga mga talaksan magaresulta sa maayo gid nga pagkabuhi.
2 Ipahangop sa imo bata nga dapat niya atubangon ang resulta sang iya ginahimo.
Ang Biblia nagasiling: “Kon ano ang ginasab-ug sang tawo, ini man ang iya anihon.” (Galacia 6:7) Ang prinsipio sang kabangdanan kag epekto makita sa halos tanan nga nagakatabo sa kabuhi. Dumduma ang tion sang bata ka pa. Wala sing duhaduha nga indi mo gid malipatan ang leksion nga natun-an mo sang ginsilutan ka sa imo ginhimo.
Kon ano ang mahimo mo. Gamita ang matuod nga mga halimbawa kag ipaathag sa imo bata nga ang mga tawo nga naghimo sing malain nag-antos, pero ang mga tawo nga naghimo sing husto nga butang nakabenepisyo. (Lucas 17:31, 32; Hebreo 13:7) Isa pa, kon makasala ang imo bata, indi sia pagkunsintiha. Halimbawa, naguba sang imo bata ang hampanganan sang isa pa ka bata. Mahimo mo sia obligahon nga ihatag sa sini nga bata ang isa sang iya mga hampanganan. Indi gid malipatan sang imo bata ini nga leksion nga dapat niya halungan ang butang nga iya sang iban.
3 Tudlui sia sing maayo nga batasan.
Ang isa ka hulubaton sa Biblia nagasiling: “Ang isa ka bata nagapakilala sang iya kaugalingon paagi sa iya mga buhat, kon putli ukon matarong ang iya ginahimo.” (Hulubaton 20:11, Biblia sang Katilingban sang mga Kristiano, BKK) Samtang nagadaku ang kabataan, amat-amat nga makita sa ila ang batasan nga nagapakilala kon ano sila. Makapasubo nga ang iban nakilal-an tungod sa ila malain nga batasan. (Salmo 58:3) Pero ang iban may maayo kag dalayawon nga reputasyon. Halimbawa, nagsulat si apostol Pablo sa isa ka kongregasyon parte sa pamatan-on nga si Timoteo: “Wala na ako sing iban pa nga may panimuot kaangay sang iya nga magaulikid gid nahanungod sa inyo.”—Filipos 2:20.
Kon ano ang mahimo mo. Wala labot nga paathagan mo ang imo bata nga dapat niya atubangon ang resulta sang iya himuon nga nasambit na kaina, buligi ang imo bata sa pagbinagbinag kon ano nga mga batasan ang luyag niya nga makilala sia sa ulihi. Ang masunod nga mga pamangkot makabulig sa mga pamatan-on sa paghimo sing maayo nga mga desisyon kon may problema sila:
- Ano nga sahi sang tawo ang gusto ko nga makilala ako?—Colosas 3:10.
- Ano ang himuon sina nga tawo sa sini nga kahimtangan?—Hulubaton 10:1.
Nagaunod ang Biblia sing madamo nga halimbawa sang mga lalaki kag mga babayi nga ang ginhimo nila nagpakilala sa ila nga maayo ukon malain. (1 Corinto 10:11; Santiago 5:10, 11) Gamita ini nga mga halimbawa agod makapakita ang imo bata sing maayo nga mga batasan.
Mabuligan ka sang mga publikasyon sang mga Saksi ni Jehova kon paano iaplikar ang mga prinsipio sang Biblia sa inyo pamilya kag kon paano buligan ang imo kabataan nga himuon man ini.