Pamangkot sang Mga Pamatan-on
Ngaa Nahambal Ko Ato Man?
Ini nga artikulo makabulig sa imo para mahibaluan kon
NGAA makahambal ka sing masakit kon kaisa
ANO ang imo himuon kon makatabinas ka
PAANO mo makontrol ang imo dila
“Makontrol ko gid pirme ang akon ginahambal, pero kon kaisa makatabinas ako kag grabe gid ang akon kahuya!”—Chase
“Kon kaisa mahambal ko ang mga butang nga mahimo ginahunahuna sang tanan, pero indi tani puede ihambal.”—Allie
NGAA NATABO INI?
Teksto sa Biblia: “Kon sin-o ang wala nagasayop sa pulong sia himpit nga tawo.” (Santiago 3:2, PBS) Ano ang buot silingon sini? Wala gid sing makakontrol sa dila. Madamo gid ang magaugyon kay Annette, * nga nagsiling: “Ginahambal ko dayon kon ano ang magsulod sa pensar ko.”
Hitabo: “Gusto pangayuon sang akon abyan ang bayo nga indi ko na kinahanglan. Gulpi ko lang sia ginhambalan, ‘Daw gutok man na sa imo.’ Nagsabat sia, ‘Ano na gid abi mo sa akon tambok?’”—Corrine.
Para mahangpan mo kon ngaa indi mo makontrol kon kaisa ang imo ginapanghambal, testingi ang masunod.
● Hibalua ang imo mga kaluyahon.
․․․․․ Kon ano ang naakigan ko, ginahambal ko gid
․․․․․ Nagahambal ako nga wala anay nagapamensar
․․․․․ Nagahambal ako nga wala anay nagapamati
․․․․․ Iban pa ․․․․․
Halimbawa: “Tam-an sa akon ka palalahog, kon kaisa lain ang pag-intiende sini sang iban.”—Alexis.
● Sin-o ang pirme mo mahambalan sing masakit?
․․․․․ Ginikanan
․․․․․ Utod
․․․․․ Abyan ․․․․․ Iban pa
Halimbawa: “Nagalalain gid ako kay ang mga tawo nga palangga ko, amo pa ang pirme ko mahambalan sing masakit,” siling sang 20 anyos nga si Christine. “Siguro bangod wala na ako natahap sa ila.”
ANO ANG HIMUON MO KON MAKATABINAS KA?
Teksto sa Biblia: “Tinguhaan naton nga himuon ang mga butang nga nagadala sang paghidait.” (Roma 14:19) Isa ka paagi nga masunod naton ini amo ang pagpangayo sing pasaylo.
Hitabo: “Napatay ang akon nanay sang napulo pa lang ako ka bulan kag wala ako sing tatay, gani ginpadaku ako sang akon tiya kag tiyo. Isa ka bes, sang mga 10 ukon 11 anyos ako, nagbatyag gid ako sing kasubo kag naakig nga napatay si Nanay, kag daw gusto ko mamasol. Gani sang ginhambalan ako sang akon tiya nga mabulig sa iya, nagkulumuron ako; kag sang ulihi nahambalan ko sia sing, ‘Kaulugot sa imo’ kag ‘Indi ta man ka nanay.’ Nakibot ang akon tiya. Nagsulod sia dayon sa iya kuarto kag nanira, kag nabatian ko sia nga naghibi. Naglalain ako. Sia ang nag-atipan sa akon, tapos nahimo ko ato sa iya. Gin-istorya ako sang akon tiyo, kag ginpabasa niya sa akon ang mga teksto sa Biblia parte sa pagkontrol sa dila. Narealisar ko nga sala ang akon ginhimo. Gani, nangayo ako sing pasaylo sa akon tiya.”—Karen.
Isulat sa ubos ang isa ka rason kon ngaa mabudlay mangayo sing pasaylo.
․․․․․
Ngaa maayo ang pamatyag mo kon makapangayo ka sing pasaylo?
․․․․․
Clue: Binagbinaga ang mga prinsipio sa Hulubaton 11:2 kag Mateo 5:23, 24.
Mas maayo kon makontrol mo ang imo kaugalingon para indi ka na kinahanglan nga mangayo sing pasaylo. Paano?
PAANO MO MAKONTROL ANG IMO DILA?
Teksto sa Biblia: “Mangin maabtik sa pagpamati, mahinay sa paghambal, mahinay sa pagpangakig.” (Santiago 1:19) Ari ang pila ka panugda nga makabulig sa imo para masunod ini.
Basaha ang masunod nga mga teksto, kag iparis sa kada panugda.
1 “Tinguhai nga indi mangin sobra ka serioso para indi ka dali mangakig.”—Danette.
2 “Nagahalin anay ako kag maglakatlakat. Maayo kon nagaisahanon ako para magtawhay ang akon pensar.”—Brielle.
3 “Sang medyo bata pa ako, nagahunahuna ako nga dapat ako gid pirme ang madaug, kag ginapadaku ko ang ginagmay nga mga butang. Pero natun-an ko nga paligaron na lang ini.”—Celia.
4 “Kon ginasinggitan ka kag indi mo pagsabton, kapuyon man lang na sia. Mangin mapinasensiahon. Indi na paggatungi pa.”—Kerrin
5 “Kon kaisa, may maugtan gid ako kag may gusto ako ihambal sa isa. Pero kon pamensaron ko ini anay, marealisar ko nga wala gid sing pulos ang akon ihambal. Natun-an ko nga indi magpadasudaso sa paghambal.”—Charles.
Ang iban pa nga artikulo sang “Young People Ask” makita sa Web site nga www.watchtower.org/ype
[Nota]
^ par. 10 Gin-islan ang iban nga ngalan sa sini nga artikulo.
[Kahon/Mga Retrato sa pahina 22]
Allie—Antes ako maghambal, ginapamangkot ko anay ang akon kaugalingon sing ‘Indi ayhan maglain ang kahimtangan? Ano ayhan ang reaksion sang akon ginaistorya?’ Kon nagaduhaduha ka, mas maayo nga indi mo na lang ini pag-ihambal.
Chase—Kon may ihambal ako, ginapamensar ko gid kon ano ang epekto sini sa mga makabati. Pamatyag ko, samtang nagaedaran ako, mas makontrol ko ang akon ginahambal. Makatuon ka gid sa imo eksperiensia.
[Kahon sa pahina 23]
PAMANGKUTA ANG IMO GINIKANAN
Wala sing perpekto nga tawo. Si Santiago nagsiling nga “kita tanan nagakasandad sing madamong beses.” Pamangkuta ang imo mga ginikanan kon ano nga mga kabudlayan ang ila naeksperiensiahan sa pagkontrol sang ila dila.—Santiago 3:2.
[Retrato sa pahina 22]
“Kon mapagua mo na ang toothpaste sa suludlan, indi mo na ini mabalik. Amo man sini ang aton ginahambal. Kon makahambal ka na sing masakit, indi mo na ini mabawi.”—James.