Ang Pinakagamay nga Kabug sa Kalibutan

● Sang 1973, ang taga-Thailand nga biologo nga si Kitti Thonglongya kag ang iya mga kaupod nakakolekta sang sobra sa 50 ka wala pa makilala nga mga kabug sa mga kueba malapit sa Sai Yok nga busay sa Thailand. Ginpadala niya ang mga sampol sini kay Dr. J. E. Hill sa British Museum of Natural History sa London. Pero, napatay si Kitti kag wala na niya nahibaluan nga nakadiskobre sia sing bag-o nga espesyi sang kabug. Ginhingalanan ini ni Hill nga Craseonycteris thonglongyai bilang pagpadungog kay Kitti.

Ini nga kabug nagalaba sing 30 milimetros kag ang pakpak sini nagalapad sing mga 75 milimetros. Amo ini ang pinakagamay nga nakilal-an nga kabug, kag isa sa pinakagamay nga mamalya. Gamay gid ini kaayo amo nga sa iban nga lugar ginatawag man ini nga bumblebee nga kabug. Pinasahi gid ini kay ang iya ilong daw sungad sang baboy amo nga ginatawag man ini nga Kitti’s hog-nosed bat. Wala ini sing ikog, pero daku ang dulunggan sini nga daw nagaulbo ang puno.

Gamay nga Ilistaran

Ini nga mga kabug makita lang sa Sai Yok National Park sa Thailand kag sa mga lugar sa Myanmar nga malapit diri. Pareho sa iban nga espesyi, ini nga sahi sang kabug nagagamit man sing echolocation ukon sonar sa pagpangita sing mga insekto. Bangod malapad ang mga pakpak sini, puede ini makalupad nga wala nagakapaykapay kag masabnit sini ang iya kalan-on sa mga kakahuyan. Kon magpahuway ini ukon magtulog, nagakadto ini sa mataas, naibabaw, kag mainit-init nga bahin sa sulod sang kueba. Gusto gid nila ini nga lugar para may proteksion sila kag indi madali tugnawan bisan pa gamay ang ila lawas. Dalayawon gid ang duna nga kaalam kag ikasarang nga ginhatag sang aton Manunuga sa sining gamay nga mga tinuga!—Bugna 4:11.

Diutay lang ini nga sahi sang kabug kag gamay lang ang lugar nga ila ginaistaran, gani kon indi pag-amligan mahimo nga mapapas ini. May ginahimo na para maproteksionan ini, pero bangod sa padayon nga pagguba sang kagulangan, pagpamulod sang kakahuyan, paghimo sang mga karsada, kag turismo, yara gihapon ini sa katalagman. Wala sing makapat-od kon bala ining gamay nga sapat makaluwas sa paghalit sang mga tawo sa ila ilistaran.

[Kahon/Retrato sa pahina 21]

ANG PINAKADAKU KAG ANG PINAKAGAMAY

Halos 1000 ang espesyi sang mga kabug, kag sila lang ang mamalya nga makalupad. Ang pinakadaku (1) nga ginatawag flying fox, may pakpak nga nagalapad sing sobra sa 1.5 metros kag nagabug-at sing mga isa ka kilo. Sa pihak nga bahin, ang Kitti’s hog-nosed bat (2) mga 13 sentimetros lamang kag nagabug-at sing 2 gramos.

[Picture Credit Line sa pahina 21]

Photos: © Merlin D. Tuttle, Bat Conservation International, www.batcon.org