Treinta Ka Tuig nga Sekreto nga Pag-translate

Panugiron ni Ona Mockutė

Sang Abril 1962, ginbista ako sa isa ka korte sa Klaipeda, Lithuania, bangod gin-akusar ako nga nakahimo sang krimen batok sa sosiedad. Anom ka bulan antes sini, gindakop ako bangod sa panumbungon nga nagahimo sing hilikuton parte sa relihion nga ginakabig sadto nga krimen batok sa Estado sang Sobyet. Pero, isugid ko anay sa inyo ang mga hitabo antes ako gindakop kag ginpriso bangod sa sekreto nga pag-translate sang mga publikasyon sang mga Saksi ni Jehova.

NATAWO ako sang 1930 sa nakatundan nga Lithuania nga malapit sa Baltic Sea. Antes ako matawo, nangamuyo ang akon iloy nga kuntani mangin madre ako sa ulihi. Pero isa ka bes nagsiling sia sa akon: “Indi gid ako mangadi sa atubangan ni San Pedro ukon sa iban pa nga wala kabuhi nga santos.” Ginadumdom ko pirme ang iya ginsiling, amo nga wala na ako nagaluhodluhod sa simbahan, pero nagaluhod gihapon ako sa atubangan sang krus nga malabayan ko sa dalan kon magpauli ako halin sa eskwelahan.

Sang ulihi, sa tion sang Bug-os Kalibutan nga Inaway II—halin sang 1939 tubtob 1945—nasaksihan ko ang grabe nga kapintas, kag natublag gid ako sa sini. Tion man yadto sang pagpanakop sang Germany. Isa ka adlaw, samtang nagapamuksi kami sang akon tiya sang mga berry sa kagulangan, may nakita kami nga duha ka dalagku nga kinutkutan nga may nagalinapta pa nga dugo. Bangod nahibaluan namon nga may mga Judiyo nga bag-o lang ginpamatay, lakip na ang akon mga amiga sa eskwelahan nga sanday Tese kag Sara, nahunahuna namon nga sa sini nga kinutkutan ginlubong ang ila mga bangkay. Sa akon kakugmat, nagtiyabaw ako: “Dios ko, kahibalo ako nga maayo ka! Pero ngaa gintugutan mo nga matabo ini nga kapintas?”

Sang 1949, naggradwar ako sa hayskul sa Klaipeda nga malapit sa amon balay, kag dayon nagkuha ako sing kurso sa musika. Sang 1950, nag-intra ako sa grupo sang mga estudyante nga gusto bag-uhon ang panguluhan, pero sang ulihi, ako kag ang akon 12 ka kaupod ginluiban kag gindakop. Ginpriso ako sa Klaipeda, kag didto ko una nga nakilala ang isa sa mga Saksi ni Jehova.

Natun-an Ko ang Kamatuoran sa Biblia

May isa ka kuarentahon nga babayi nga ginbutang man sa amon selda. Nagyuhum sia sa amon nga pito, amo nga ginpamangkot ko sia: “Nang, nagayuhum ka pa ’ya bisan ginpriso ka na! Ngaa napriso ka haw?

“Tungod sa kamatuoran,” sabat niya.

“Ano nga kamatuoran?” pamangkot ko.

Ang ngalan sang babayi amo si Lydia Peldszus. Isa sia ka German nga Saksi ni Jehova nga ginpriso bangod sang iya pagtuo. Madamo kami sing ginhambalan parte sa Biblia. Ang gintudlo sa amon ni Lydia nga mga kamatuoran sa Biblia nagbag-o gid sang akon kabuhi pati na sa tatlo ko ka upod nga priso.

 Kon Paano Nag-uswag ang Akon Ihibalo sa Biblia

Ginsentensiahan ako sing 25 ka tuig nga pagkabilanggo kag 5 ka tuig nga pagkatapok sa iban nga lugar bangod ang akon hilikuton batok sa gobierno sang Sobyet. Tinuig ako nga yara sa mga prisuhan kag sa mga kampo sa Siberia diin ginapaobra ang mga priso, kag sa bulig sang mga Saksi nga akon nakaupod didto, nag-uswag ang akon ihibalo parte sa Dios kag sa iya mga katuyuan. Ini nga mga Saksi ginsilutan bangod sang ila pagtuo, pareho kay Lydia.

Sa sulod sadto nga mga tinuig, nag-uswag ang akon ihibalo sa Biblia kag ginsugid ko man ang akon natun-an sa iban. Bisan pa wala ako makapabawtismo subong simbulo sang akon dedikasyon sa Dios, ginkabig ako nga isa sa mga Saksi ni Jehova sang iban nga priso kag sang mga opisyal sang prisuhan. Sang 1958, pagkatapos sang walo ka tuig nga pagkapriso, ginhilway ako. Nagpauli ako sa Lithuania nga indi maayo ang panglawas, pero may mabakod nga pagtuo kay Jehova.

Ginsugdan Ko ang Sekreto nga Pag-translate

Sadto nga tion, diutay lamang ang nabilin nga Saksi sa Lithuania. Ang iban sa ila ginpriso ukon gintapok sa Siberia. Sang 1959, duha ka Saksi ang nagpauli halin sa Siberia kag nangabay sa akon nga i-translate sa Lituaniano ang amon mga publikasyon. Nagpasugot ako kay ginakabig ko ini nga isa ka pribilehiyo.

Sang Marso 1960, ginsugdan ko ang pag-translate, kag sang Hulyo, sekreto ako nga ginbawtismuhan sa Dubysa River. Bangod sa pagpamatok sang KGB (Soviet State Security Committee), wala ako makakita sang trabaho nga makasuportar sa akon kaugalingon, gani nag-istar na lang ako sa akon mga ginikanan nga wala man nagapamatok. Nagbakero ako sang mga baka ni tatay kag sang mga baka sang amon mga kaingod. Samtang nagabantay sang mga baka, naga-translate ako. Katahom gid sang akon opisina. Nagapungko ako sa ginpulod nga kahoy, nga ginapalibutan sang berde nga kahilamnan. Ang akon atop amo ang asul nga kalangitan kag ang akon sabak amo ang akon lamesa.

Pero, nahunahuna ko nga delikado kon didto ako mag-translate sa wayang kay basi makita ako sang mga KGB kag sang mga tawo nga mahimo manugid sa ila. Gani, sang may mga lugar na nga puede ako makaobra sing sekreto, naghalin ako sa amon balay. Kon kaisa naga-translate ako sa sulod sang bodega. Ang katunga sang bodega may kuadra sang mga sapat, kag sa pihak naman ako nagamakinilya.

Wala didto sing koryente, gani nagaobra lang ako kon adlaw. Nagbutang sila sang windmill sa gua sang bodega para indi bal-anon ang gahod sang typewriter sa sulod. Kon magdulom na, nagasulod dayon ako sa balay para manihapon. Dayon, nagabalik ako sa bodega kag nagatulog sa tinumpok nga uhot.

Sang Oktubre 1961, gindakop ako kag ang duha pa ka Saksi bangod nadiskobrehan ang amon ginahimo. Gani, sang 1962 ginbista ako subong ginsambit sa umpisa. Nagpasugot ang mga awtoridad nga mabatian sang publiko ang pagbista sa akon amo nga nalipay kami nga nakapanaksi sa madamo nga nagtambong. (Marcos 13:9) Ginsentensiahan ako sing tatlo ka tuig nga pagkabilanggo kag ginpadala sa prisuhan sang Tallinn, Estonia. Nahibaluan ko sang ulihi, nga ako lang gali isa ang ginpriso didto bangod sa akon pagtuo. Ginduaw ako sang mga opisyal sang siudad kag napanaksihan ko sila.

Pag-translate Liwat

Sang 1964, ginpagua ako sa prisuhan sang Estonia. Nagbalik ako dayon sa Lithuania. Ginpadayon ko didto ang pag-translate sang Russian nga mga publikasyon sa Lituaniano. Kadamo gid sang  akon ulubrahon. Bisan pa may nagabulig sa akon, ako lang ang bug-os tion nga translator para sa Lituaniano nga lenguahe. Nagaobra ako sing pito ka adlaw sa isa ka semana halin sa aga asta sa hapon. Indi ko gid ini mahimo kon wala ang bulig ni Jehova.

Nahibal-an ko kon daw ano ka importante ini nga hilikuton amo nga nagahalong gid ako. Ang mga kauturan pirme nagarisgo sang ila kabuhi kag sang ila pamilya para lamang matago, mapakaon kag maamligan ako. Bangod sini, nagsuod gid kami sa isa kag isa. Samtang nagaobra ako, ang pamilya nga akon ginaistaran amo ang nagabantay kon may nagapadulong nga tawo. Para paandaman ako, may isa nga mapukpok sang tubo sing duha ka beses. Kon mabatian ko ini, ginatago ko dayon ang tanan nga mangin ebidensia sang akon ginahimo.

Kon mahibal-an namon nga may nagapanilag sa balay, nagasaylo ako dayon sa lain naman nga lugar. Isa ka krimen sadto kon may typewriter ka nga wala sing permiso sang gobierno, gani iban nga tawo ang ginapadala ko sang akon typewriter sa akon bag-o nga sayluhan. Dayon, gab-i ako pirme nagasaylo.

Nabatyagan ko gid nga ginaproteksionan ako ni Jehova. Bisan pa nakahibalo ang mga opisyal sang akon ginahimo, wala gid sila sing nakita nga ebidensia. Halimbawa, sang 1973, walo ka Saksi ni Jehova ang ginbista. Ginpatawag man ako sang piskal kag ginpamangkot, “Mockutė, daw ano na kadamo nga literatura ang naimprinta mo halin sang una?”

Nagsiling ako nga indi ko masabat ina nga pamangkot. Dayon, namangkot sia, “Ti, ano ’ya nga pamangkot ang masabat mo?”

“Ang pamangkot nga wala labot sa sina nga hilikuton,” sabat ko.

Nagbag-o ang Kahimtangan

Sang nagahingapos na ang katuigan 1980, nagbag-o ang kahimtangan sa Lithuania. Indi na kinahanglan nga manago kami sa mga opisyal sang gobierno. Gani, sang 1990, ginbuligan ako sang iban nga mag-translate. Dayon, sang Septiembre 1, 1992, gintukod ang gamay nga opisina para sa translation sa siudad sang Klaipeda nga akon ginaistaran asta subong.

Sa kabilugan, nangin translator ako sa sulod sang 30 ka tuig, sa 16 ka lugar. Wala ako sing kaugalingon nga balay pero nalipay ako nga makita ang resulta sang amon hilikuton! Sa karon, mga 3,000 na ang mga Saksi ni Jehova sa Lithuania. Sang una nagapanago ako sa mga bodega kag mga alibungan kon naga-translate. Pero subong, hilway na ini nga ginahimo sa komportable nga opisina sang mga Saksi ni Jehova sa Lithuania nga malapit sa siudad sang Kaunas.

Indi ko gid malipatan ang amon pagkitaay ni Lydia sa matugnaw nga selda sa Klaipeda, mga 60 ka tuig na ang nagligad. Sugod sadto, nagbag-o gid ang akon kabuhi! Nagapasalamat gid ako pirme kay Jehova, ang aton daku nga Manunuga, nga natun-an ko ang kamatuoran parte sa iya kag sa iya mga katuyuan, amo nga gindedikar ko sa iya ang akon kabuhi para himuon ang iya kabubut-on.

[Blurb sa pahina 13]

Ang makalilipay nga kamatuoran sa Biblia nga gintudlo sa amon ni Lydia nagbag-o sang kabuhi namon nga apat

[Retrato sa pahina 12]

Ang pagbista sa akon ginpagua sa pamantalaan sang Sobyet sang 1962

 [Retrato sa pahina 14, 15]

Ang pila ka literatura sang Biblia nga ginrisguhan ko sa pag-translate

[Retrato sa pahina 15]

Si Lydia nga nagtudlo sa akon sang kamatuoran sa Biblia sa prisuhan

[Retrato sa pahina 15]

Ang duha ka Saksi (sa wala) nga nagtudlo sa akon sing dugang pa parte sa Dios samtang yara ako sa prisuhan sa rehiyon sang Khabarovsk, Russia, sang 1956

[Retrato sa pahina 15]

Ang typewriter nga gingamit ko sang ginadumilian pa ang hilikuton