Jehovah wẹ Jiwheyẹwhe nugbo he go Biblu donù, yèdọ Didatọ nulẹpo tọn. (Osọhia 4:11) Yẹwhegán Ablaham po Mose po bayi sinsẹ̀n hlan ẹn, kẹdẹdile Jesu lọsu wà do. (Jenẹsisi 24:27; Eksọdusi 15:1, 2; Johanu 20:17) Ewọ wẹ Jiwheyẹwhe, e ma yin na mẹdelẹ poun, ṣigba “aigba lẹpo” tọn.—Salmu lẹ 47:2.

 Jehovah wẹ yinkọ tangan Jiwheyẹwhe tọn dile Biblu dohia do. (Eksọdusi 3:15; Salmu lẹ 83:18) E wá sọn hogbe nuyiwa tọn Heblu tọn de mẹ he zẹẹmẹdo “nado lẹzun,” podọ weyọnẹntọ susu kẹalọyi dọ yinkọ lọ zẹẹmẹdo “E Nọ Hẹn Nado Lẹzun.” Zẹẹmẹ ehe sọgbe hẹ azọngban Jehovah tọn taun bo do e hia taidi Mẹdatọ podọ Mẹhe nọ hẹn lẹndai etọn lẹ di. (Isaia 55:10, 11) Biblu sọ gọalọna mí nado yọ́n Mẹhe nkọ Jehovah he tindo oyín lọ yin, gọna jẹhẹnu etọn he yiaga hugan lọ, yèdọ owanyi.—Eksọdusi 34:5-7; Luku 6:35; 1 Johanu 4:8.

 Yinkọ lọ Jehovah yin lẹdogbedevomẹ Gungbe tọn yinkọ Jiwheyẹwhe tọn sọn Heblugbe mẹ—yèdọ wekun ẹnẹ יהוה (YHWH), he yè nọ ylọdọ Tetlaglamu. Lehe yinkọ Jiwheyẹwhe tọn nọ yin yiylọ do to Heblugbe dowhenu tọn mẹ ma yin yinyọnẹn taun. Etomọṣo, aliho he mẹ yinkọ lọ “Jehovah” yin kinkan te ko tin to Glẹnsigbe mẹ din e ma pọ́, e sọawuhia whla tintan to lẹdogbedevomẹ Biblu tọn William Tyndale tọn mẹ to 1530. a

Naegbọn yè ma do yọ́n lehe yinkọ Jiwheyẹwhe tọn nọ yin yiylọ do to Heblugbe dowhenu tọn mẹ?

 Heblugbe dowhenu tọn ma nọ yin kinkan po wekun asi lẹ po, wekun asu lẹ kẹdẹ wẹ yè nọ yí do kàn ẹn. Dile mẹhe sè Heblugbe de to wehia e sọgan ze wekun asi lẹ do fie e biọ te lẹ po awubibọ po. Amọ́, whenue Owe-wiwe Heblu tọn lẹ (“Alẹnu Hoho lọ”) ko yin tadona godo, Ju delẹ kẹalọyi otàngblo lọ dọ e ylan nado nọ yí oyín mẹdetiti tọn Jiwheyẹwhe tọn zan. Eyin yé to wefọ de he mẹ yinkọ Jiwheyẹwhe tọn sọawuhia te hia daga, yé nọ yí hogbe lẹ taidi “Oklunọ” kavi “Jiwheyẹwhe” do diọ yinkọ lọ. To owhe kanweko susu godo, otàngblo enẹ gbayipe bọ lee yinkọ lọ nọ yin yiylọ do to dowhenu wá busẹ pete. b

 Mẹdelẹ dọ dọ “Yahweh” wẹ yè nọ ylọ yinkọ lọ dọ whenue mẹdevo lẹ de linlẹn voovo devo lẹ tọ́n. Owe Hihá Ohù Kúkú tọn de he bẹ apadewhe Levitiku tọn hẹn to Glẹkigbe mẹ kàn yinkọ lọ dole Iao. Glẹkigbe-kantọ dowhenu tọn lẹ sọ dọ dọ lee yè nọ ylọ yinkọ lọ do lẹ die Iae, I·a·beʹ, po I·a·ou·eʹ po, amọ́ mẹde ma gán dọ taun dee yé yizan to yé mẹ to Heblugbe dowhenu tọn mẹ. c

Linlẹn agọ̀ gando yinkọ Jiwheyẹwhe tọn go to Biblu mẹ

 Linlẹn agọ̀: Yinkọ Jiwheyẹwhe tọn ma dona yin yiyizan to Biblu mẹ na mẹde ma yọ́n lee e nọ yin yiylọ do to Heblugbe mẹ taun wutu.

 Nugbo lọ: Aliho nulẹnpọn tọn enẹ na dohia dọ Jiwheyẹwhe to nukundo dọ mẹhe nọ do ogbè voovo lẹ ni nọ ylọ yinkọ emitọn to aliho dopolọ mẹ. Amọ́, Biblu dohia dọ sinsẹ̀n-basitọ Jiwheyẹwhe tọn hohowhenu tọn he nọ do ogbè voovo lẹ nọ ylọ yinkọ he sọgbe lọ to aliho voovo mẹ.

 Pọ́n apajlẹ whẹdatọ Islaelivi lọ Jọṣua tọn. Klistiani owhe kanweko tintan tọn he nọ do Heblugbe lẹ sọgan ko nọ ylọ yinkọ lọ dọ Yehoh·shuʹaʽ, bọ mẹhe nọ do Glẹkigbe lẹ na ko nọ dọ I·e·sousʹ. Biblu do lehe Glẹkigbe nọ ylọ yinkọ Heblugbe tọn lọ Jọṣua do hia, bo gbọnmọ dali dohia dọ Klistiani lẹ nọ na ayidonugo lehe yinkọ lẹ nọ yin yiylọ do to ogbè yetọn mẹ.—Owalọ lẹ 7:45; Heblu lẹ 4:8.

 Nunọwhinnusẹ́n dopolọ sọgan yin hihodo nado lilẹ́ yinkọ Jiwheyẹwhe tọn do ogbè devo lẹ mẹ. Nado hẹn yinkọ Jiwheyẹwhe tọn sọawuhia to otẹn he mẹ e sọawuhia te to Biblu mẹ to dowhenu tlẹ sọ yin nujọnu tlala hugan lehe e nọ yin yiylọ do.