1-3. Naegbọn mí sọgan tindo nujikudo dọ Jehovah yin whiwhẹnọ?

 OTỌ́ de jlo nado plọn onú titengbe de ovi etọn pẹvi. E to jejeji nado yọ́n nuhe to ahun etọn mẹ. Aliho tẹwẹ e na yizan? Be e dona nọte bo vannukundo ovi lọ bo yí hogbe adánjijẹ tọn zan wẹ ya? Kavi be e dona dẹ́ ede do odò jẹ obá ovi lọ tọn mẹ bo dọho to aliho walọmimiọn po mẹdọndogo tọn po mẹ wẹ ya? Na jide tọn, aliho walọmimiọn tọn lọ wẹ otọ́ nuyọnẹntọ, whiwhẹnọ de na yizan.

² Otọ́ nankọ wẹ Jehovah yin—saklanọ kavi whiwhẹnọ, fifiẹtọ kavi walọmimiọnnọ? Jehovah yọ́n onú lẹpo, bo yin nuyọnẹntọ hugan lọ. Ṣigba, be a ko doayi e go dọ oyọnẹn po zinzin po ma nọ saba hẹn gbẹtọ lẹ yin whiwhẹnọ ya? Dile Biblu dọ do, “oyọnẹn nọ kla.” (1 Kọlintinu lẹ 3:19; 8:1) Ṣigba Jehovah, mẹhe yin ‘nuyọnẹntọ to ayiha mẹ,’ sọ yin whiwhẹnọ ga. (Job 9:4) E ma yindọ ehe hẹn otẹn etọn yido kavi dè kiklo etọn pò wẹ gba, ṣigba sakla depope ma tin to ewọ mẹ. Naegbọn e do yinmọ?

³ Jehovah yin wiwe. Enẹwutu, sakla heyin jẹhẹnu he nọ hẹnmẹ flu ma tin to ewọ mẹ gba. (Malku 7:20-22) Humọ, doayi nuhe yẹwhegán Jẹlemia dọna Jehovah go dọmọ: “Alindọn towe [Jehovah lọsu tọn] na flin dandan bo na dẹ́ do odò do oji e.” a (Avigbè Jẹlemia tọn 3:20, NW) Yí nukun homẹ tọn do pọ́n ehe! Jehovah, Oklunọ Nupojipetọ wẹkẹ lọ tọn, jlo nado “dẹ́ do odò,” kavi nado jẹte wá nọtẹn he yido Jẹlemia tọn mẹ, nado sọgan do nukundagbe hia gbẹtọvi mapenọ ehe.  (Psalm 113:7) Mọwẹ, Jehovah yin whiwhẹnọ. Ṣigba etẹlẹ wẹ whiwhẹ Jiwheyẹwhe tọn bẹhẹn? Nawẹ e gando nuyọnẹn go gbọn? Podọ naegbọn e do yin nujọnu na mí?

4, 5. (a) Etẹwẹ whiwhẹ yin, nawẹ e nọ yin didohia gbọn, podọ naegbọn e ma dona yin pinpọnhlan gbede taidi madogán kavi winyankuku? (b) Nawẹ Jehovah do whiwhẹ hia to nuyiwa etọn hẹ Davidi mẹ gbọn, podọ nawẹ whiwhẹ Jehovah tọn yin nujọnu na mí sọ?

⁴ Whiwhẹ yin ayiha mẹdezewhè tọn, matin awagundido po goyiyi po. Whiwhẹ yin jẹhẹnu ahun mẹ tọn, bo nọ sọawuhia to jijọ lẹ mẹ taidi walọmimiọn, homẹfa, po lẹnpọn dagbenọ-yinyin po. (Galatianu lẹ 5:22, 23) Ṣigba, mí ma dona gbọn nuṣiwa dali gbede nado pọ́n jẹhẹnu he nọ hẹn homẹ Jiwheyẹwhe tọn hùn ehelẹ hlan taidi madogán kavi winyankuku gba. Yé ma sọta homẹgble dodo Jehovah tọn kavi aliho he mẹ e nọ yí huhlọn nuvasudo tọn etọn zan te gba. Kakatimọ, gbọn whiwhẹ po walọmimiọn etọn po dali, Jehovah nọ do hlọnhlọn po huhlọn daho etọn po hia nado deanana  ede mlẹnmlẹn. (Isaia 42:14) Nawẹ whiwhẹ gando nuyọnẹn go gbọn? Owe he nọ basi zẹẹmẹ do Biblu ji dopo dọmọ: “Whiwhẹ na taun tọn yin zẹẹmẹ-basina . . . po hogbe mẹdezewhè tọn lẹ po bosọ yin dodonu titengbe nuyọnẹn lẹpo tọn.” Nalete, nuyọnẹn nujọnu tọn ma sọgan tin na ede matin whiwhẹ gba. Nawẹ whiwhẹ Jehovah tọn nọ hẹn ale wá na mí gbọn?

⁵ Ahọlu Davidi jihàn hlan Jehovah dọmọ: “Hiẹ yí awọ̀yinu whlẹngán towe tọn na mi ga: adusilọ towe sọ ze mi dote; [whiwhẹ] towe sọ diọ mi zun daho.” (Psalm 18:35) Na nugbo tọn, Jehovah dẹ́ ede do odò nado sọgan yinuwa hẹ gbẹtọvi mapenọ tata ehe, bo nọ basi hihọ́na ẹn bosọ nọ penukundo e go egbesọegbesọ. Davidi mọnukunnujẹemẹ dọ eyin emi yin whinwhlẹngán—bo tlẹ sọ wá yin zizedaga jẹ otẹn daho de mẹ taidi ahọlu de to godo mẹ—na Jehovah jlo nado whiwhẹ Ede to aliho ehe mẹ wutu wẹ. Na nugbo tọn, mẹnu to mí mẹ wẹ na ko tindo todido whlẹngán tọn eyin Jehovah ma yin whiwhẹnọ, bo jlo nado dẹ́ ede do odò nado sọgan yinuwa hẹ mí taidi Otọ́ owanyinọ po walọmimiọnnọ de po?

6, 7. (a) Naegbọn Biblu ma dlẹnalọdo Jehovah gbede taidi mẹhe to jlẹkaji? (b) Kanṣiṣa tẹwẹ tin to walọmimiọn po nuyọnẹn po ṣẹnṣẹn, podọ mẹnu wẹ ze apajlẹ dagbe hugan lọ dai to whẹho ehe mẹ?

⁶ E jẹna ayidego dọ vogbingbọn he họnwun tin to whiwhẹ po jlẹkajininọ po ṣẹnṣẹn. Jlẹkajininọ yin jẹhẹnu dagbe de he gbẹtọvi nugbonọ lẹ dona wleawuna. Taidi whiwhẹ, e tindo kanṣiṣa hẹ nuyọnẹn. Di apajlẹ, Howhinwhẹn lẹ 11:2 dọmọ: “Nuyọnẹn tin to [mẹhe to jlẹkaji lẹ] dè.” Ṣigba, Biblu ma dọho gando Jehovah go pọ́n gbede taidi mẹhe to jlẹkaji. Etẹwutu? Jlẹkajininọ, dile e yin yiyizan to Owe-wiwe mẹ do, nọ do dogbó mẹdetiti tọn lẹ yinyọnẹn hia. Ganhunupotọ lọ ma tindo dogbó lẹ gba, adavo dogbó he e zedai na ede na nujinọtedo dodo tọn etọn lẹ wutu. (Malku 10:27; Titu 1:2) Humọ, taidi Ganhunupotọ lọ, e ma yin mẹmẹglọ na mẹdepope gba. Enẹwutu, jẹhẹnu jlẹkajininọ tọn ma gando Jehovah go gba.

⁷ Etomọṣo, Jehovah yin whiwhẹnọ po walọmimiọnnọ po. E nọ plọn devizọnwatọ etọn lẹ dọ walọmimiọn yin dandannu  na nuyọnẹn nugbo tọn. Ohó etọn dọho gando “walọmimiọn nuyọnẹn tọn” go. b (Jakobu 3:13) Gbadopọnna apajlẹ Jehovah tọn to whẹho ehe mẹ.

8-10. (a) Naegbọn e do jẹna ayidego dọ Jehovah nọ do ojlo hia nado deazọ́nnamẹ podọ nado dotoai? (b) Nawẹ Ganhunupotọ lọ ko yí whiwhẹ do yinuwahẹ angẹli etọn lẹ gbọn?

⁸ Ojlo Jehovah tọn nado de azọngban lẹ namẹ podọ nado dotoai yin kunnudenu whiwhẹ etọn tọn. Nupaṣamẹ de wẹ e yin dọ e nọ dotoai na mí. Jehovah ma tindo nuhudo alọgọtọ kavi ayinamẹtọ tọn gba. (Isaia 40:13, 14; Lomunu lẹ 11:34, 35) Etomọṣo, Biblu dohia mí pludopludo dọ Jehovah nọ ze ede whè to aliho ehelẹ mẹ.

⁹ Di apajlẹ, gbadopọnna nujijọ ayidego tọn de to gbẹzan Ablaham tọn mẹ. Ablaham tindo jonọ atọ̀n, bo ylọ dopo to yé mẹ dọ “Jehovah.” Na nugbo tọn, angẹli lẹ wẹ jonọ lọ lẹ yin, ṣigba dopo to yé mẹ wá to oyín Jehovah tọn mẹ bosọ to nuyiwa to oyín Etọn mẹ. Nudepope he angẹli enẹ dọ kavi basi, na nugbo tọn, Jehovah wẹ to didọ kavi to bibasi i. Jehovah yí ì zan nado dọna Ablaham dọ Emi ko sè “awhá [daho] gbọn Sọdọmi po Gọmọla po dali.” Jehovah dọmọ: “Yẹn na jẹte yì lo, bo pọ́n eyin yé ko wà kẹdẹdile awhá gbọn yé dali dì do he wá dè e; eyin e ma yinmọ, yẹn nasọ yọnẹn.” (Gẹnẹsisi 18:3, 20, 21) Na nugbo tọn, owẹ̀n Jehovah tọn ma zẹẹmẹdo dọ Ganhunupotọ lọ lọsu na “jẹte yì” odò na ede gba. Kakatimọ, e sọ vọ́ angẹli lẹ dohlan nado ze afọ etọn dai. (Gẹnẹsisi 19:1) Etẹwutu? Be Jehovah, mẹhe nọ mọ onú lẹpo ma sọgan ‘yọ́n’ ninọmẹ agbegbe lọ tọn na ede wẹ ya? Mọwẹ. Ṣigba kakatimọ, Jehovah gbọn whiwhẹ dali deazọ́nna angẹli enẹlẹ nado dindona ninọmẹ lọ podọ nado dla Lọti po whẹndo etọn po pọ́n to Sọdọmi.

¹⁰ Humọ, Jehovah nọ dotoai. To nujijọ dopo mẹ, E biọ to angẹli lẹ si nado dọ aliho he sọgan yin yiyizan nado hẹn aijijẹ  Ahọlu Ahabi kanylantọ lọ tọn wá. Jehovah ma tindo nuhudo alọgọ mọnkọtọn tọn gba. Ṣogan, e kẹalọyi ayinamẹ angẹli dopo tọn bo deazọ́nna ẹn nado yinuwa sọgbe hẹ ayinamẹ lọ. (1 Ahọlu lẹ 22:19-22) Be e mayin whiwhẹ wẹ enẹ yin ya?

11, 12. Nawẹ Ablaham wá jẹakọ hẹ whiwhẹ Jehovah tọn gbọn?

¹¹ Jehovah tlẹ nọ jlo nado dotoaina gbẹtọvi mapenọ he jlo nado dọ ahunmẹdunamẹnu yetọn lẹ. Di dohia, to whenuena Jehovah ṣẹṣẹ dọ linlẹn Etọn na Ablaham nado và Sọdọmi po Gọmọla po sudo, e paṣa dawe nugbonọ enẹ taun. “Enẹ ni dẹn do we,” wẹ Ablaham dọ, bo yidogọ dọmọ: “Be whẹdatọ aihọn lẹpo tọn ma na wà whẹdida jijlọ?” E kanbiọ Jehovah vlavo eyin e na jo otò lọ do eyin dodonọ 50 sọgan yin mimọ to e mẹ. Jehovah na ẹn jide dọ Emi na wàmọ. Ṣigba Ablaham sọ vọ́ kanbiọ, bo dè sọha lọ pò wá 45, podọ enẹgodo wá 40, po mọmọ po sọyi. Mahopọnna jidenamẹ Jehovah tọn, Ablaham zindonukọn kakajẹ whenuena e dè sọha lọ pò wá ao. Vlavo Ablaham ma ko mọnukunnujẹ lehe lẹblanu Jehovah tọn siso sọ mẹ. Depope he whẹho lọ yin, Jehovah yí sọwhiwhe po whiwhẹ po do na dotẹnmẹ Ablaham heyin họntọn po devizọnwatọ etọn po nado dọ ahunmẹdunamẹnu etọn lẹ jẹgbonu.—Gẹnẹsisi 18:23-33.

¹² Gbẹtọvi nuyọnẹntọ, wesetọ nẹmu wẹ na dotoai po sọwhiwhe po sọmọ na agblinọ de? c Whiwhẹ mọnkọtọn wẹ Jiwheyẹwhe mítọn tindo. To hodọdopọ dopolọ mẹ, Ablaham sọ wá mọdọ Jehovah yin “awuwhletọ nado sadi.” (Eksọdusi 34:6) Vlavo na Ablaham mọdọ emi ma tindo jlọjẹ depope nado kannubiọ Ganhunupotọ lọ gando nuyiwa etọn lẹ go, e vẹvẹ whlaawe dọmọ: “Yè dike [Jehovah] gblehomẹ blo.” (Gẹnẹsisi 18:30, 32) Na nugbo tọn, Jehovah ma gblehomẹ gba. Na nugbo tọn, E tindo “walọmimiọn nuyọnẹn tọn.”

13. Etẹwẹ hogbe lọ “lẹnpọn dagbe” zẹẹmẹdo dile e yin yiyizan to Biblu mẹ do, podọ naegbọn hogbe ehe sọgbe pẹpẹ na Jehovah?

¹³ Whiwhẹ Jehovah tọn sọ nọ yin didohia to jẹhẹnu dagbe  devo mẹ—yèdọ to lẹnpọn dagbenọ-yinyin mẹ. E blawu dọ gbẹtọvi mapenọ lẹ ma tindo jẹhẹnu ehe gba. E ma yindọ Jehovah nọ jlo nado dotoaina nudida nuyọnẹntọ etọn lẹ kẹdẹ wẹ gba ṣigba e sọ nọ jlo nado diọ linlẹn eyin e ma jẹagọdo nunọwhinnusẹ́n dodo tọn etọn lẹ. Dile e yin yiyizan to Biblu mẹ do, hogbe lọ “lẹnpọn dagbe” to paa mẹ zẹẹmẹdo nado “johódo.” Jẹhẹnu ehe lọsu yin dodonu de na nuyọnẹn Jiwheyẹwhe tọn. Jakobu 3:17 dọmọ: “Nuyọnẹn he sọn aga . . . [yin lẹnpọn dagbenọ].” To linlẹn tẹmẹ wẹ Jehovah he yin nuyọnẹntọ hugan lọ yin lẹnpọn dagbenọ te? Aliho dopo wẹ yindọ, e nọ diọada. Flindọ, oyín etọn lọsu plọn mí dọ Jehovah nọ hẹn ede nado lẹzun nudepope he nuhudo etọn tin nado sọgan hẹn lẹndai etọn lẹ di. (Eksọdusi 3:14) Be enẹ ma do gbigbọ adadidiọ po lẹnpọn dagbenọ-yinyin po hia ya?

14, 15. Etẹwẹ numimọ Ezekiẹli tọn gando awhànkẹkẹ olọn mẹ tọn Jehovah tọn go plọn mí dogbọn titobasinanu olọn mẹ tọn Jehovah tọn dali, podọ nawẹ e gbọnvona titobasinanu aihọn tọn lẹ gbọn?

¹⁴ Wefọ Biblu tọn de tin he gọalọna mí nado jẹ nukunnumọjẹ adadidiọ Jehovah tọn mẹ ji. Numimọ de yin nina yẹwhegán Ezekiẹli gando titobasinanu Jehovah tọn he bẹ nudida gbigbọnọ olọn mẹ tọn lẹ hẹn go. E mọ awhànkẹkẹ he dobu tlala de, yèdọ “tẹnsẹnamẹnu” Jehovah lọsu tọn he tin to anademẹ Etọn glọ. Nuhe fọnjlodotenamẹ hugan wẹ yin aliho he mẹ e nọ yì te. Kẹkẹfọ daho blibata lọ lẹ yin adà-ẹnẹnọ bo tindo nukun to filẹpo, na yé nido sọgan mọ filẹpo bo sọgan lilẹ́ pannukọn fidevo to afọdopolọji, matin teninọ kavi kọlilẹ. Podọ awhànkẹkẹ blibata ehe ma nọ zọ̀n zìẹzìẹ di tẹnsẹnamẹnu daho he gbẹtọ basi de gba. E sọgan họ̀nwezun di abì, bo tlẹ sọgan lilẹ́ pànta godo to tẹndo dopolọ mẹ! (Ezekiẹli 1:1, 14-28) Mọwẹ, titobasinanu Jehovah tọn tin taidi ganhunupotọ Nupojipetọ lọ he to anadena ẹn lọ, e sọgan diọada to whedepopenu, nado sọgbe hẹ ninọmẹ he nọ to didiọ tẹgbẹ̀ lẹ po nuhudo he go e dona penukundo lẹ po.

¹⁵ Gbẹtọvi lẹ sọgan tẹnpọn nado hodo apajlẹ adadidiọ pipé mọnkọtọn tọn poun wẹ. Ṣigba, gbẹtọvi lẹ po titobasinanu yetọn lẹ po nọ saba yin hẹngogonọ hugan bo ma nọ sọgan  diọada, kakati nado nọ johódo, yé nọ yin lẹnpọn dagbe matindotọ zẹjlẹgo. Di dohia: Bato daho hugan lọ he nọ bẹ amì kavi pinpán daho he nọ bẹ agbàn de sọgan klo bo do huhlọn taun. Ṣigba be depope to yé mẹ sọgan diọada sọgbe hẹ ninọmẹ de to ajijimẹ ya? Eyin aliglọnnamẹnu de gbòplá aliho ji na pinpán daho ehe, kọlilẹ ma nọ yọnbasi na ẹn gba. Teninọ to ajijimẹ ma nọ bọawu na ẹn paali. Eyin flẹ́n pinpán daho he ko dó agbàn de tọn yin zínzín, e na gbẹ́ yinukọn sọ nudi kilomẹtlu awe whẹpo do nọte! Mọdopolọ, eyin yè tlẹ ṣizò na bato daho he nọ bẹ amì de, e sọgan gbẹ́ yinukọn na nudi kilomẹtlu ṣinatọ̀n whẹpo do nọte. Eyin yè tlẹ hẹn ẹn nado joagọyigodo, bato lọ na gbẹ́ yinukọn na nudi kilomẹtlu atọ̀n whẹpo do nọte! Onú dopolọ wẹ nọ jọ do titobasinanu gbẹtọvi tọn lẹ go he ko tlọ́ biọ hẹngogo po lẹnpọn dagbe matindo po mẹ. Na goyiyi wutu, gbẹtọ lẹ nọ saba gbẹ́ nado diọada sọgbe hẹ nuhudo po ninọmẹ yọyọ lẹ po. Hẹngogo mọnkọtọn lẹ ko hẹn ajọwhé daho lẹ biọ ahọ́ mẹ bo tlẹ ko zìn gandudu lẹ dai. (Howhinwhẹn lẹ 16:18) Lehe homẹ mítọn dona hùn sọ dọ Jehovah kavi titobasinanu etọn ma tin to mọ gba!

16. Nawẹ Jehovah do lẹnpọn dagbenọ-yinyin hia to nuyiwa etọn hẹ Lọti jẹnukọnna vasudo Sọdọmi po Gọmọla po tọn whenu gbọn?

¹⁶ Lẹnnupọndo vasudo Sọdọmi po Gọmọla po tọn ji whladopo dogọ. Lọti po whẹndo etọn po mọ nudọnamẹ tlọlọ de yí sọn angẹli Jehovah tọn dè dọmọ: “Họ̀n yì osó ji.” Ṣigba, ehe ma hẹn homẹhun Lọti gba. Enẹwutu e vẹvẹ dọmọ: “Ṣo, mọ ma gba, [Jehovah].” Na e kudeji to ayiha etọn mẹ dọ emi sọgan kú eyin emi to hinhọ̀n yì osó lẹ ji wutu, Lọti vẹvẹ dọ dotẹnmẹ ni yin nina emi po whẹndo emitọn po nado họ̀n yì otò he to yakẹ de mẹ heyin Zoali. Flindọ, Jehovah ko lẹndai nado và otò enẹ lọsu sudo. Humọ, obu Lọti tọn ma tindo dodonu depope gba. Na jide tọn, Jehovah sọgan whlẹn Lọti gán to osó lẹ ji! Etomọṣo, Jehovah yigbena ovẹ̀ Lọti tọn bo ma và otò Zoali tọn sudo ba. Angẹli lọ dọna Lọti dọmọ: “Pọ́n, yẹn ko kẹalọyi we gbọn onú he tọn dali ga.” (Gẹnẹsisi 19:17-22) Be e mayin lẹnpọn dagbe wẹ enẹ he Jehovah dohia ya?

17, 18. To nuyiwa etọn mẹ hẹ Ninevenu lẹ, nawẹ Jehovah dohia dọ emi yin lẹnpọn dagbenọ gbọn?

¹⁷ Jehovah sọ nọ kẹalọyi lẹnvọjọ sọn ahun mẹ wá, bo nọ wà nuhe do lẹblanu hia bo jlọ lẹ to whepoponu. Lẹnnupọn do nuhe jọ to whenuena yẹwhegán Jona yin didohlan otò Nineve tọn heyin kanylantọ po danuwatọ po mẹ lọ ji. To whenuena Jona zinzọnlin gbọn tòhomẹ-liho Nineve tọn lẹ ji, owẹ̀n gbọdo he e lá lọ bọawu taun: Yèdọ otò lọ na yin vivasudo to azán 40 godo. Ṣigba, ninọmẹ lẹ diọ to aliho he jiawu de mẹ. Ninevenu lẹ lẹnvọjọ!—Jona, weta 3.

¹⁸ Mí na plọnnu sọn e mẹ, eyin mí yí lehe Jehovah yinuwa do jlẹdo lehe Jona yinuwa do go to whenuena ninọmẹ lẹ diọ. To whẹho ehe mẹ, Jehovah diọada, bo hẹn ede nado lẹzun Jonamẹtọ ylando lẹ tọn kakati nido yin “awhànfuntọ de.” d (Eksọdusi 15:3) Ṣigba, to alọdevo mẹ, Jona yin hẹngogonọ bo ma do lẹblanu hia. Kakati nado do lẹnpọn dagbenọ-yinyin Jehovah tọn nkọ hia, e yinuwa taidi pinpán daho he nọ bẹ agbàn kavi bato daho he nọ bẹ amì he ji mí dọhodo to aga lẹ. Ewọ ko lá vasudo, enẹwutu vasudo lọ dona wá dandan! Nalete, Jehovah yí sọwhiwhe do plọn nuplọnmẹ dagbe de yẹwhegán sọmawhenọ ehe gando lẹnpọn dagbenọ-yinyin po lẹblanu po go.—Jona, weta 4.

19. (a) Naegbọn mí sọgan deji dọ Jehovah nọ yin lẹnpọn dagbenọ to nuhe e nọ donukun sọn mí si lẹ mẹ? (b) Nawẹ Howhinwhẹn lẹ 19:17 dohia dọ Jehovah yin Ogán de he yin “mẹdagbe po [lẹnpọn dagbenọ] po” bosọ nọ whiwhẹ ede tlala gbọn?

¹⁹ To popolẹpo mẹ, Jehovah nọ yin lẹnpọn dagbenọ to nuhe e nọ donukun sọn mí si lẹ mẹ. Ahọlu Davidi dọmọ: “Ewọ yọ́n didá mítọn; e sọ flindọ kọ́gudu wẹ mí.” (Psalm 103:14) Jehovah yọ́n nugopipe po mapenọ-yinyin mítọn lẹ po hú lehe mílọsu yọnẹn do. E ma nọ donukun hugan nuhe mí sọgan wà gbede. Biblu yí ogán gbẹtọvi tọn lẹ he yin “mẹdagbe po [lẹnpọn dagbenọ] po” jlẹdo yé he yin “fifiẹtọ lẹ” go. (1 Pita  2:18) Ogán nankọtọn wẹ Jehovah yin? Doayi nuhe Howhinwhẹn lẹ 19:17 dọ go dọmọ: “Ewọ he wà lẹblanu na wamọnọ, OKLUNỌ wẹ e yàn na.” E họnwun dọ, mẹhe yin ogán dagbe po lẹnpọn dagbenọ po wẹ na doayi dagbe lẹpo he yin wiwà na wamọnọ lẹ go. Humọ, wefọ ehe dohia dọ Mẹdatọ wẹkẹ lọ tọn sọ nọ pọ́n ede hlan taidi mẹhe duahọ do gbẹtọvi tata lẹ he wà azọ́n dagbe lẹblanu tọn lọ lẹ ga! Ehe yin whiwhẹ he siso hugan de.

20. Etẹwẹ hẹn mí deji dọ Jehovah nọ sè odẹ̀ mítọn lẹ bo nọ na gblọndo yé?

²⁰ Jehovah gbẹsọ yin walọmimiọnnọ po lẹnpọn dagbenọ po to nuyiwa etọn hẹ devizọnwatọ etọn lẹ mẹ to egbehe. Eyin mí hodẹ̀ to yise mẹ, e nọ dotoai. Podọ dile etlẹ yindọ e ma nọ do angẹli wẹnsagun lẹ hlan nado dọho na mí, mí ma dona wá tadona lọ kọ̀n dọ e ma na gblọndo odẹ̀ mítọn lẹ tọn gba. Flindọ to whenuena apọsteli Paulu dọna yisenọ hatọ lẹ nado “nọ hodẹ̀” na emi nido yin didetọ́n sọn gànpamẹ, e yidogọ dọmọ: “Na yè nido yawu de mi dote na mì.” (Heblu lẹ 13:18, 19) Enẹwutu odẹ̀ mítọn lẹ sọgan whàn Jehovah na taun tọn nado wà nuhe e ma jlo dai nado wà!—Jakobu 5:16.

21. Tadona tẹ kọ̀n wẹ mí ma dona wá gbede gando whiwhẹ Jehovah tọn go, ṣigba kakatimọ, etẹwẹ mí dona yọnẹn dogbọn ewọ dali?

²¹ Na nugbo tọn, depope to aliho he mẹ Jehovah nọ do  whiwhẹ hia te lẹ mẹ—yèdọ walọmimiọn etọn, ojlo etọn nado dotoai, homẹfa etọn, po lẹnpọn dagbenọ-yinyin etọn po—ma zẹẹmẹdo dọ Jehovah nọ gbẹkọ nunọwhinnusẹ́n dodo tọn etọn lẹ go gba. Sinsẹ̀ngán Mẹylọhodotọklisti tọn lẹ nọ hẹn otó lẹngbọpa yetọn lẹ tọn tlí gbọn nukun pẹvi yíyí do pọ́n nujinọtedo walọdagbe tọn Jehovah tọn lẹ dali. Gbọnmọ dali, yé nọ lẹndọ lẹnpọn dagbenọ yin wẹ yé te. (2 Timoti 4:3) Ṣigba ojlo gbẹtọvi tọn nado nọ yí nukun pẹvi do pọ́n onú lẹ bo nọ jo alọdokọjinamẹ gbọnvo mlẹnmlẹn na lẹnpọn dagbenọ-yinyin Jiwheyẹwhe tọn. Jehovah yin wiwe; e ma na hẹn nujinọtedo dodo tọn etọn lẹ flu pọ́n gbede. (Levitiku 11:44) To whelọnu lo, mì gbọ mí ni yiwanna lẹnpọn dagbenọ-yinyin Jehovah tọn—heyin kunnudenu whiwhẹ etọn tọn. Be homẹ towe ma hùn taun nado yọnẹn dọ Jehovah Jiwheyẹwhe, heyin Nuyọnẹntọ hugan to wẹkẹ lọ mẹ sọ yin whiwhẹnọ hugan lọ ya? Ayajẹ nankọ die nado dọnsẹpọ Jiwheyẹwhe jiawu ehe, he yin walọmimiọnnọ, homẹfatọ, po lẹnpọn dagbenọ po!