1, 2. Naegbọn okún yọnnu lọ tọn dona yin hihọ́-basina?

DỌDAI tintan he yin kinkan to Biblu mẹ yin nujọnu taun nado yọ́n lehe lẹndai Jehovah tọn na mọ hẹndi do. To whenue Jiwheyẹwhe nugbo lọ to dọdai Edẹni mẹ tọn dọ, e dọmọ: “Yẹn nasọ yí okẹ̀n do hiẹ [Satani] po yọnnu lọ po ṣẹnṣẹn; podọ do okún towe po okún etọn po ṣẹnṣẹn.” Nawẹ okẹ̀n ehe na sinyẹn sọ? Jehovah dọmọ: “Ewọ [okún yọnnu lọ tọn] na só ota towe [Satani tọn], hiẹ na só afọgbẹn etọn.” (Gẹn. 3:15) Okẹ̀n he to odàn lọ po yọnnu lọ po ṣẹnṣẹn na sinyẹn sọmọ bọ Satani na wà nuhe go e pé lẹpo nado và okún yọnnu lọ tọn sudo.

² Abajọ Psalm-kantọ lọ do dawhá hlan Jiwheyẹwhe to odẹ̀ mẹ gando mẹdide Etọn lẹ go dọmọ: “Saa pọ́n, kẹntọ towe lẹ to zingidi do: yé he gbẹwanna we lẹ ze ota daga. Yé ko dùpa to omẹ towe lẹ ji, yé sọ depá do omẹ whiwhla towe lẹ go. Yé dọmọ, Mì wá, mì gbọ mí ni gbidi yé na yé nikaa yin akọta ba.” (Ps. 83:2-4) Whẹndo he mẹ okún yọnnu lọ tọn na wá sọn dona yin hihọ́-basina na e nikaa yin vivasudo kavi yin hinhẹnflu. Nado jẹ yanwle enẹ kọ̀n, Jehovah basi tito devo lẹ he sọgbe hẹ osẹ́n nado hẹn ẹn diun dọ lẹndai emitọn na mọ hẹndi.

3, 4. (a) Whetẹnu wẹ alẹnu Osẹ́n tọn lọ bẹ azọ́n jẹeji, podọ etẹwẹ akọta Islaeli tọn yigbe nado wà? (b) Etẹwutu alẹnu Osẹ́n tọn lọ do yin awuwlena?

³ Dile kúnkan Ablaham tọn, Isaki tọn po Jakọbu tọn po wá sudeji bo lẹzun livi susu lẹ, Jehovah wleawuna akọta de sọn yé mẹ, enẹ wẹ akọta Islaeli hohowhenu tọn. Gbọn Mose gblamẹ, Jehovah basi alẹnu vonọtaun de hẹ akọta lọ gbọn Osẹ́n lọ nina yé dali, podọ akọta Islaeli tọn yigbe nado setonuna nubiọtomẹsi alẹnu lọ tọn lẹ. Alẹnu ehe nọ yin yiylọdọ Alẹnu Osẹ́n tọn. Biblu dọmọ: “[Mose] sọ yí owe alẹnu lọ tọn, bo hia to sisè gbẹtọ lẹ lọ tọn mẹ: yé sọ dọmọ, Ehe OKLUNỌ lọ ko dọ lẹpo wẹ mí na wà, bosọ yin tonusetọ. Mose sọ yí ohùn [oyìn he yè do sanvọ́ tọn] lọ, bo [mimí] do gbẹtọ lẹ lọ go, bo dọmọ, Mì payi ohùn alẹnu lọ tọn lọ go, he OKLUNỌ lọ ko basi hẹ mì to nuyígona ehe lẹpo ji.”—Eks. 24:3-8.

⁴ Alẹnu Osẹ́n tọn lọ bẹ azọ́n jẹeji to 1513 J.W.M. to Osó Sinai kọ̀n. Gbọn alẹnu enẹ dali, akọta Islaeli hohowhenu tọn yin kinklandovo taidi akọta dide Jiwheyẹwhe tọn. To whenẹnu, Jehovah lẹzun ‘Whẹdatọ yetọn, Sẹ́nnamẹtọ yetọn podọ Ahọlu yetọn.’ (Isa. 33:22) Whenuho Islaelivi lẹ tọn do nuhe nọ jọ to whenue gbẹtọ lẹ setonuna nujinọtedo dodo Jiwheyẹwhe tọn lẹ po nuhe nọ jọ to whenue yé gbẹkọ e go po hia. To whenuena e yindọ Osẹ́n lọ gbẹ́ dọ Islaelivi lẹ ma dona wlealọ hẹ kosi lẹ bo ma dona tindo mahẹ to sinsẹ̀n-bibasi lalo mẹ, ehe dohia dọ Osẹ́n lọ yin awuwlena nado basi hihọ́na whẹndo Ablaham tọn he mẹ okún lọ na wá sọn na e nikaa yin hinhẹnflu.—Eks. 20:4-6; 34:12-16.

5. (a) Dotẹnmẹ tẹwẹ alẹnu Osẹ́n tọn hundote na Islaeli? (b) Naegbọn Jiwheyẹwhe do gbẹ́ Islaeli dai?

⁵ Alẹnu Osẹ́n tọn sọ ze tito yẹwhenọduta tọn de dai, ehe yin dohia tito dagbe he na wá aimẹ to nukọn mẹ de tọn. (Heb. 7:11; 10:1) Na nugbo tọn, alẹnu enẹ wẹ zọ́n bọ Islaelivi lẹ tindo dotẹnmẹ hundote po lẹblanulọkẹyi vonọtaun de po nado lẹzun “ahọludu yẹwhenọ lẹ tọn de” eyin yé setonuna osẹ́n Jehovah tọn lẹ. (Hia Eksọdusi 19:5, 6.) Ṣigba, Islaelivi lẹ gboawupo nado jẹ nubiọtomẹsi ehe kọ̀n. Kakati nado kẹalọyi Mẹsia lọ, yèdọ adà tintan okún Ablaham tọn, akọta lọ gbẹ́ ẹ dai. Taidi kọdetọn de, Jiwheyẹwhe lọsu gbẹ́ akọta enẹ dai.

6. Etẹwẹ Osẹ́n lọ wadotana?

⁶ Dile etlẹ yindọ akọta Islaeli tọn ma yin nugbonọ na Jehovah bo gboawupo nado lẹzun ahọluduta yẹwhenọ lẹ tọn de, enẹ ma dohia dọ nude jẹdò to Osẹ́n lọ go gba. Osẹ́n lọ dona basi hihọ́na okún lọ bo deanana gbẹtọvi lẹ kakajẹ whenue Mẹsia lọ na wá. Osẹ́n lọ jẹ lẹndai etọn kọ̀n tlolo he Klisti wá bo yin yinyọnẹn. Biblu dọmọ: “Klisti wẹ opodo Osẹ́n lọ tọn.” (Lom. 10:4) Ṣigba, kanbiọ lọ gbẹ́ pò to ote: Mẹnu lẹ wẹ na tindo dotẹnmẹ hundote lọ nado lẹzun ahọluduta  yẹwhenọ lẹ tọn de? Jehovah Jiwheyẹwhe basi alẹnu devo he sọgbe hẹ osẹ́n nado wleawuna akọta yọyọ de.

7. Dọdai tẹwẹ Jehovah dọ gbọn Jelemia gblamẹ gando alẹnu yọyọ de go?

⁷ Ojlẹ dindẹn whẹpo alẹnu Osẹ́n tọn do tlọ́n aimẹ, Jehovah dọ dọdai gbọn yẹwhegán Jelemia gblamẹ dọ Emi na basi “alẹnu yọyọ de” hẹ akọta Islaeli tọn. (Hia Jelemia 31:31-33.) Alẹnu enẹ na gbọnvo na alẹnu Osẹ́n tọn, na e na hẹn jona ylando lẹ tọn yọnbasi matin nuhudo avọ́sinsan kanlin tọn lẹ. Nawẹ e na wà enẹ gbọn?

8, 9. (a) Etẹwẹ ohùn Jesu tọn he yin kinkọndai lọ hẹn yọnbasi? (b) Dotẹnmẹ tẹwẹ hundote na mẹhe tin to alẹnu yọyọ lọ mẹ lẹ? (Pọ́n yẹdide he tin to bẹjẹeji hosọ ehe tọn.)

⁸ To owhe kanweko susu godo, Jesu ze Tenu-Núdùdù Oklunọ tọn dai to azán 14tọ Nisan owhe 33 W.M. To whenue e to hodọ gando kọfo he mẹ ovẹn tin te lọ go, e dọna apọsteli nugbonọ etọn 11 lẹ dọmọ: “Kọfo ehe nọtena alẹnu yọyọ lọ to dodonu ohùn ṣie tọn ji, he na yin kinkọndai do ota mìtọn mẹ.” (Luku 22:20) Matiu basi kandai nuhe Jesu dọ gando ovẹn lọ go tọn dọmọ: “Ehe nọtena ‘ohùn ṣie he yin alẹnu lọ tọn,’ he na yin kinkọndai do ota mẹsusu tọn mẹ na jona ylando lẹ tọn.”—Mat. 26:27, 28.

⁹ Ohùn Jesu tọn he yin kinkọndai wẹ hẹn alẹnu yọyọ lọ lodo. Ohùn enẹ sọ hẹn ẹn yọnbasi na mẹsusu nado mọ jona ylando tọn yí whladopo podọ kakadoi. Jesu ma tin to mẹhe alẹnu yọyọ lọ bẹhẹn lẹ mẹ. E ma tindo nuhudo jona tọn, na e ma yin ylandonọ wutu. Ṣigba, Jiwheyẹwhe sọgan yí nuhọakuẹ ohùn he Jesu kọndai tọn zan nado wà dagbe na ovivi Adam tọn lẹ. Ewọ sọgan sọ yí gbigbọ wiwe etọn zan nado de gbẹtọvi nugbonọ delẹ bo kẹalọyi yé taidi “sọdodovi” lẹ. (Hia Lomunu lẹ 8:14-17.) Na Jiwheyẹwhe pọ́n yé hlan di mẹhe ma tindo ylando wutu, to aliho de mẹ yé na taidi Jesu, yèdọ Visunnu Jiwheyẹwhe tọn he ma tindo ylando depope. Mẹyiamisisadode ehelẹ na lẹzun “gudutọgbẹ́ lẹ hẹ Klisti” bo na tindo dotẹnmẹ hundote nado lẹzun “ahọludu yẹwhenọ lẹ tọn de.” Lẹblanulọkẹyi ehe wẹ akọta Islaeli tọn he tin to Osẹ́n glọ lọ hẹnbu. Apọsteli Pita dọho gando “gudutọgbẹ́ lẹ hẹ Klisti” go dọmọ: “Mìwlẹ wẹ ‘akọ̀ dide de, yẹwhenọ he to sinsẹ̀n di ahọlu lẹ, akọta wiwe de, mẹhe yin dide nado yin nutindo vonọtaun lẹ, na mì nido lá gigo daho’ omẹ lọ he ylọ mì sọn zinvlu mẹ wá hinhọ́n jiawu etọn mẹ tọn lẹ.” (1 Pita 2:9) Lehe alẹnu yọyọ lọ yin nujọnu taun do sọ! E hẹn ẹn yọnbasi na devi Jesu tọn lẹ nado lẹzun adà awetọ okún Ablaham tọn.

10. Whetẹnu wẹ alẹnu yọyọ lọ bẹ azọ́n jẹeji, podọ etẹwutu e ma do bẹ azọ́n jẹeji kakajẹ whenẹnu?

¹⁰ Whetẹnu wẹ alẹnu yọyọ lọ bẹ azọ́n jẹeji? E ma yin whenue Jesu dọho gandego to ozán godo tọn he e yizan to aigba ji mẹ gba. Na whẹpo e nado bẹ azọ́n jẹeji, ohùn Jesu tọn dona yin kinkọndai podọ nuhọakuẹ etọn dona yin zizedonukọnna Jehovah to olọn mẹ. Humọ, gbigbọ wiwe dona yin kinkọnjẹgbonu do mẹhe na yin “gudutọgbẹ́ lẹ hẹ Klisti” ji. Enẹwutu, alẹnu yọyọ lọ bẹ azọ́n jẹeji to Pẹntikọsti 33 W.M. to whenue devi nugbonọ Jesu tọn lẹ yin amisisadode po gbigbọ wiwe po.

11. Nawẹ alẹnu yọyọ lọ hẹn ẹn yọnbasi na Juvi po Kosi lẹ po nado lẹzun apadewhe Islaeli gbigbọmẹ tọn gbọn, podọ omẹ nẹmu wẹ alẹnu yọyọ lọ bẹhẹn?

¹¹ Nugbo wẹ dọ alẹnu Osẹ́n tọn yin hinhẹn “dohó” to linlẹn de mẹ, to whenue Jehovah basi nulila gbọn Jelemia dali dọ Emi na basi alẹnu yọyọ de hẹ Islaeli, etomọṣo e ma wá vivọnu kakajẹ whenue alẹnu yọyọ lọ bẹ azọ́n jẹeji. (Heb. 8:13) To whenue e bẹ azọ́n jẹeji, Jiwheyẹwhe sọgan pọ́n Juvi po Kosi he yise bo ma gboadà lẹ po hlan to aliho dopolọ mẹ, na “adàgbigbo [yetọn] sọ yin  ahun mẹ tọn gbọn gbigbọ dali, bọ e ma yin gbọn kandai osẹ́n tọn de dali gba.” (Lom. 2:29) Gbọn alẹnu yọyọ de bibasi hẹ yé dali, Jiwheyẹwhe na yí osẹ́n etọn lẹ “do ayiha yetọn mẹ, podọ ahun yetọn mẹ wẹ [ewọ] na kàn yé do.” (Heb. 8:10) Omẹ sọha he alẹnu yọyọ ehe bẹhẹn lẹ wẹ gbẹtọ 144 000, he wleawuna akọta de, yèdọ “Islaeli Jiwheyẹwhe tọn” kavi Islaeli gbigbọmẹ tọn.—Gal. 6:16; Osọ. 14:1, 4.

12. Nawẹ alẹnu Osẹ́n tọn sọgan yin yiyijlẹdo alẹnu yọyọ lọ go gbọn?

¹² Nawẹ alẹnu Osẹ́n tọn sọgan yin yiyijlẹdo alẹnu yọyọ lọ go gbọn? Alẹnu Osẹ́n tọn yin bibasi to Jehovah po Islaeli agbasalan tọn po ṣẹnṣẹn; bọ alẹnu yọyọ lọ yin bibasi to Jehovah po Islaeli gbigbọmẹ tọn po ṣẹnṣẹn. Mose wẹ yin whẹgbọtọ alẹnu Osẹ́n tọn; bọ Jesu yin Whẹgbọtọ alẹnu yọyọ lọ tọn. Alẹnu Osẹ́n tọn lọ yin hinhẹn lodo gbọn ohùn kanlin tọn dali; bọ alẹnu yọyọ lọ yin hinhẹn lodo gbọn ohùn Jesu tọn he yin kinkọndai dali. Podọ akọta Islaeli tọn yin tito-basina gbọn alẹnu Osẹ́n tọn dali to anademẹ Mose tọn glọ, bọ mẹhe tin to alẹnu yọyọ lọ mẹ lẹ yin tito-basina to anademẹ Jesu tọn glọ, yèdọ Tatọ́ agun lọ tọn.—Efe. 1:22.

13, 14. (a) Nawẹ alẹnu yọyọ lọ tindo kanṣiṣa hẹ Ahọluduta lọ gbọn? (b) Etẹwẹ dona yin wiwà eyin Islaeli gbigbọmẹ tọn na penugo nado dugán hẹ Klisti to olọn mẹ?

¹³ Alẹnu yọyọ lọ tindo kanṣiṣa hẹ Ahọluduta lọ, na alẹnu ehe zọ́n bọ akọta wiwe de wá aimẹ bọ mẹhe e bẹhẹn lẹ tindo lẹblanulọkẹyi nado lẹzun ahọlu podọ yẹwhenọ lẹ to Ahọluduta olọn mẹ tọn enẹ mẹ. Akọta enẹ wẹ yin adà awetọ okún Ablaham tọn. (Gal. 3:29) Gbọnmọ dali, alẹnu yọyọ lọ yin kunnudenu dogọ dọ alẹnu he yin bibasi hẹ Ablaham na mọ hẹndi.

¹⁴ E gbẹ́ pò adà Ahọluduta lọ tọn dopo he dona yin didoai. Alẹnu yọyọ lọ wẹ zọ́n bọ Islaeli gbigbọmẹ tọn do wá aimẹ bosọ yin dodonu he hẹn ẹn yọnbasi na mẹhe e bẹhẹn lẹ nado lẹzun “gudutọgbẹ́ lẹ hẹ Klisti.” Ṣigba, tito devo he sọgbe hẹ osẹ́n dona yin awuwlena he na hẹn yọnbasi na yé nado kọnawudopọ hẹ Jesu to Ahọluduta etọn mẹ bo wà sinsẹ̀nzọn taidi ahọlu po yẹwhenọ lẹ po to olọn mẹ.

15. Alẹnu tẹwẹ Jesu basi hẹ apọsteli nugbonọ etọn lẹ?

¹⁵ To whenue Jesu ko ze Tenu-Núdùdù Oklunọ tọn dai godo, ewọ basi alẹnu de hẹ devi nugbonọ etọn lẹ, ehe nọ saba yin yiylọdọ alẹnu Ahọluduta tọn. (Hia Luku 22:28-30.) To vogbingbọn mẹ na alẹnu he jẹnukọn lẹ, ehe mẹ Jehovah nọ saba yin mahẹ tindotọ te, alẹnu ehe yin alẹnu mẹdetiti tọn de to Jesu po hodotọ yiamisisadode etọn lẹ po ṣẹnṣẹn. To whenue Jesu dọ dọ, “kẹdẹdile Otọ́ ṣie ko basi alẹnu de hẹ mi do,” e sọgan ko to alọdlẹndo alẹnu he Jehovah basi hẹ ẹ nado yin “yẹwhenọ de kakadoi taidi Mẹlkizedẹki.”—Heb. 5:5, 6.

16. Dotẹnmẹ tẹwẹ alẹnu Ahọluduta tọn hundote na Klistiani yiamisisadode lẹ?

¹⁶ Apọsteli nugbonọ 11 lọ lẹ ko ‘gbọṣi Jesu dè to whlepọn etọn lẹ mẹ.’ Alẹnu Ahọluduta tọn lọ na yé jide dọ yé na tin hẹ ewọ to olọn mẹ bo na sinai do ofìn lẹ ji nado dugán taidi ahọlu lẹ bo wà sinsẹ̀nzọn taidi yẹwhenọ lẹ. Ṣigba, e ma yin omẹ 11 enẹlẹ kẹdẹ wẹ na tindo lẹblanulọkẹyi enẹ gba. Jesu he yin gigopana lọ sọawuhia apọsteli Johanu to numimọ de mẹ bo dọmọ: “Ewọ he gbawhàn wẹ yẹn na na dotẹnmẹ nado sinai hẹ mi to ofìn ṣie ji, yèdọ dile yẹn gbawhàn bo sinai hẹ Otọ́ ṣie to ofìn etọn ji do.” (Osọ. 3:21) Enẹwutu, alẹnu Ahọluduta tọn yin bibasi hẹ Klistiani 144 000 he yin amisisadode lẹ. (Osọ. 5:9, 10; 7:4) Alẹnu ehe yin dodonu de he sọgbe hẹ osẹ́n, ehe hùn dotẹnmẹ dote na  yé nado dugán hẹ Jesu to olọn mẹ. Yé na taidi asiyọyọ de, he wá sọn whẹndo nukundeji mẹ nado wlealọ hẹ ahọlu he to gandu de, bo yin zizedo otẹn de mẹ nado dugán dopọ hẹ ahọlu lọ. Abajọ Owe-wiwe lẹ dlẹnalọdo Klistiani yiamisisadode lẹ taidi “asiyọyọ” Klisti tọn, yèdọ “awhli he to wiweji de” he dopà nado wlealọ hẹ Klisti.—Osọ. 19:7, 8; 21:9; 2 Kọl. 11:2.

17, 18. (a) Dọ lehe alẹnu ṣidopo he mí ko gbadopọnna lẹ tindo kanṣiṣa hẹ Ahọluduta lọ do. (b) Naegbọn mí sọgan tindo yise dolido to Ahọluduta lọ mẹ?

¹⁷ Alẹnu he mí gbadopọnna to hosọ awe ehelẹ mẹ lẹpo nọ tindo kanṣiṣa hẹ adà titengbe Ahọluduta lọ tọn dopo kavi humọ. (Pọ́n apotin nudọnamẹ tọn “Lehe Jiwheyẹwhe Na Hẹn Lẹndai Etọn Di Do” he to hosọ he jenukọn mẹ.) Ehe dohia hezeheze dọ Ahọluduta lọ na wá dandan, na e yin zize sinai do dodonu he sọgbe hẹ osẹ́n lẹ ji. Enẹwutu, mí tindo whẹwhinwhẹ́n lẹpo nado deji mlẹnmlẹn do Ahọluduta Mẹsia lọ tọn go taidi nuhe Jiwheyẹwhe to yiyizan nado hẹn lẹndai dowhenu tọn etọn gando aigba po gbẹtọvi lẹ po go di.—Osọ. 11:15.

¹⁸ Be ayihaawe de sọ tin dọ nuhe Ahọluduta lọ na wadotana lẹ na dekọtọn do dona mẹ na gbẹtọvi lẹ kakadoi ya? Mí sọgan magbe nado lá na gbẹtọ lẹ po nujikudo po dọ Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn kẹdẹ wẹ na de nuhahun gbẹtọvi tọn lẹpo sẹ̀ sọn aimẹ mlẹnmlẹn. Enẹwutu, mì gbọ mí ni do dó nugbo họakuẹ ehe hia mẹdevo lẹ po zohunhun po!—Mat. 24:14.