PASCAL he whẹ́n to lẹdo wamọnọ tọn de mẹ to Côte d’Ivoire jlo na vò to gbẹ̀mẹ. Na e yiwanna akotokún-yìnyìn wutu, e nọ kanse ede dọ, ‘Fie wẹ n’na yì bo lẹzun aihundatọ lanmẹyiya tọn nukundeji de bosọ jẹ adọkun?’ To whenue e tindo nudi owhe 25, e wá tadona lọ kọ̀n dọ Europe wẹ emi dona yì. Ṣigba, na e ma tindo wema tomẹyiyi tọn lẹ wutu, e mọdọ nuglọ wẹ emi dona gbọn do yì.

To 1998, to whenue Pascal tindo owhe 27, e bẹ gbejizọnlin etọn jẹeji. E dasá dogbó biọ otò Ghana tọn mẹ, zingbejizọnlin gbọn Togo po Bénin po, bo wá jẹ tòpẹvi Birni Nkonni tọn mẹ to Niger. Todin wẹ adà gbejizọnlin lọ tọn he bẹ owù hẹn hugan jlo na bẹjẹeji. Nado zingbejizọnlin yì agewaji, e dona lọ́n plá agbànbẹhun daho de bo dasá Danfafa Sahara tọn. Enẹgodo, eyin e jẹ Méditerranée, e na biọ tọjihun de mẹ nado yì Europe. Tito etọn niyẹn, ṣigba onú awe jọ to Niger he glọnalina ẹn.

Tintan, akuẹ vọ̀ do e. Awetọ, e dukosọ hẹ Noé, yèdọ gbehosọnalitọ de he jẹ Biblu plọn hẹ ẹ ji. Nuhe plọn e te yinuwado e ji sisosiso bo diọ pọndohlan etọn to gbẹ̀mẹ. Gbigbọnu lẹ wá diọtẹnna yanwle agbasa tọn etọn lẹ. To décembre 1999, Pascal yí baptẹm. Nado do pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn etọn hia Jehovah, e bẹ azọ́n gbehosọnalitọ tọn jẹeji to 2001 to Niger—yèdọ to tòpẹvi he mẹ e mọ nugbo te lọ. Numọtolanmẹ tẹwẹ e tindo gando sinsẹ̀nzọn etọn go? E dọmọ, “Gbẹzan he yọ́n hugan lọ zan wẹ n’te!”

Taidi Pascal, mẹsusu ko mọdọ afọdidona yanwle gbigbọmẹ tọn lẹ wẹ nọ hẹn pekọ wá hugan to gbẹ̀mẹ. Nado jẹ yanwle mọnkọtọn lẹ kọ̀n, mẹdelẹ ko sẹtẹn sọn Europe wá Aflika nado sẹ̀n to fie nuhudo wẹnlatọ Ahọluduta lọ tọn sù te lẹ. Na nugbo tọn, nudi Kunnudetọ 65 he nọ saba yin yiylọdọ “mẹdezejotọ to fie nuhudo sù te” lẹ he to gblagbla owhe 17 po 70 po tọn mẹ wẹ sẹtẹn sọn Europe yì otò he tin to Whèyihọ-waji Aflika tọn delẹ mẹ, yèdọ Bénin, Burkina Faso, Niger po Togo po. a Etẹwẹ whàn yé nado sẹtẹn, podọ nawẹ nulẹ wá yì do na yé?

Anne-Rakel he wá sọn Danemark dọmọ: “Mẹjitọ ṣie lẹ ko sẹ̀n taidi mẹdehlan lẹ to Sénégal pọ́n. Yé nọ saba yí zohunhun do dọho gando gbẹzan mẹdehlan tọn go sọmọ bọ gbẹzan mọnkọtọn jlo yẹnlọsu.” To nudi owhe 15 die wayi, whenuena Anne-Rakel tindo owhe 20 linlán, e sẹtẹn yì Togo nado sẹ̀n to agun tókunọ-gbè tọn de mẹ. Nawẹ tẹnsisẹ etọn na tuli mẹdevo lẹ gbọn? E dọmọ: “To nukọn mẹ, nọviyọnnu ṣie po nọvisunnu ṣie po wá gọna mi to Togo.”

 Aurele, mẹmẹsunnu de he wá sọn France he wlealọ bo tindo owhe 70 dọmọ: “Owhe atọ́n die wayi, whenue n’yí gbọjẹ whenu-gaa tọn, n’pannukọn nudide de: n’sọgan zan gbẹzan fẹẹmẹninọ tọn to France bo nọtepọn wiwá Paladisi tọn kavi ze afọdide lẹ nado gbloada na lizọnyizọn ṣie.” Onú awetọ lọ wẹ Aurele wà. To nudi owhe atọ̀n die, ewọ po asi etọn Albert-Fayette po sẹtẹn yì Bénin. Aurele dọmọ: “Mídelẹ zizejo nado sẹ̀n Jehovah tofi wẹ yin nudagbe hugan he mí basi.” E yidogọ po nukiko po dọmọ: “Nado dọ hójọhó, aigba-denamẹ mítọn he tin to huto nọ flin mi Paladisi lọ.”

To owhe 16 die, Clodomir po asi etọn Lysiane po sẹtẹn sọn France yì Bénin. To bẹjẹeji, yé jẹdò whẹndo po họntọn yetọn he tin to France lẹ po tọn taun, podọ asu po asi po ehe to budi dọ yé ma na penugo nado diọada sọgbe hẹ ninọmẹ yọyọ yetọn. Ṣigba, yé ma tindo whẹwhinwhẹ́n depope nado dibu. Yé mọ ayajẹ taun. Clodomir dọmọ: “To owhe 16 ehelẹ gblamẹ, mí ko tindo lẹblanulọkẹyi lọ nado gọalọna nudi gbẹtọ dopo to whemẹwhemẹ nado kẹalọyi nugbo lọ.”

Sébastien po Johanna po he yin asu po asi po de he wá sọn France, sẹtẹn yì Bénin to 2010. Sébastien dọmọ: “Azọ́n sù taun to agun lọ mẹ. Sinsẹ̀nzọnwiwa tofi hẹn mí tindo numọtolanmẹ lọ dọ mí to nususu plọn po awuyiya po taidi dọ mí to azọ́nplọnmẹ yẹwhehọluduta tọn de mọyi wẹ nkọ!” Nawẹ gbẹtọ lẹ nọ yinuwa gbọn to lizọnyizọn lọ mẹ? Johanna dọmọ: “Nugbla nugbo lọ tọn to gbẹtọ lẹ hù. Eyin mí ma tlẹ to kunnudegbe, gbẹtọ lẹ nọ saba do mí te to aliji nado kàn kanbiọ sinai do Biblu ji lẹ sè podọ nado mọ owe mítọn lẹ yí.” Nawẹ ehe yinuwado alọwle yetọn ji gbọn? Sébastien dọmọ: “E ko hẹn alọwle mítọn lodo. Ayajẹnu wẹ e nọ yin nado nọ yí azán lọ blebu zan hẹ asi ṣie to lizọnyizọn lọ mẹ.”

Eric po asi etọn Katy po nọ sẹ̀n taidi gbehosọnalitọ lẹ to agewaji Bénin tọn, fie owhé lẹ nọ to katokato te. To nudi owhe ao die, to whenue yé to France, yé jẹ hosọ delẹ hia ji gando sinsẹ̀nzọnwiwa to fie nuhudo sù te go bosọ jẹ hodọ hẹ devizọnwatọ whenu-gigọ́ tọn lẹ ji. Ehe hẹn yé tindo ojlo lọ nado yì tògodo, nuhe yé wà to 2005. Jideji he ko wá aimẹ to nukun yetọn mẹ jiawu taun. Eric dọmọ: “To owhe awe die, wẹnlatọ 9 wẹ tin to kándo mítọn mẹ to tòpẹvi Tanguiéta tọn mẹ; ṣigba todin mí tindo wẹnlatọ 30. To sẹgbe, omẹ 50 jẹ 80 wẹ nọ wá opli lẹ. Ayajẹ mayọnjlẹ nankọ die nado mọ jideji mọnkọtọn!”

Avùnnukundiọsọmẹnu tẹlẹ wẹ “mẹdezejotọ to fie nuhudo sù te” delẹ pehẹ? Benjamin he tindo owhe 33  yin nọvisunnu Anne-Rakel tọn. To 2000 to Danemark, e dukosọ hẹ mẹdehlan de he sẹ̀n to Togo. Benjamin flin dọmọ: “To whenue n’dọna mẹdehlan lọ dọ n’jlo na basi gbehosọnalitọ, e dọmọ: ‘A mọ, a sọgan basi gbehosọnalitọ to Togo.’” Benjamin lẹnnupọndo enẹ ji. E dọmọ: “N’ma tlẹ ko tindo owhe 20 to whenẹnu, ṣigba mẹdaho ṣie yọnnu awe lẹ ko to sinsẹ̀n to Togo. Enẹ zọ́n bọ e na bọawuna mi nado sẹtẹn yì finẹ.” Enẹwutu, e sẹtẹn. Ṣogan, e gbẹ́ pannukọn avùnnukundiọsọmẹnu de. Benjamin basi zẹẹmẹ dọmọ: “N’ma sè Flansegbe paali. Osun ṣidopo tintan lẹ vẹawuna mi taun, na n’ma sọgan dọho hẹ gbẹtọ lẹ ganji.” Ṣigba dile ojlẹ to yìyì, e yinukọn. Benjamin to sinsẹ̀n todin to alahọ Bénin tọn mẹ bo nọ má owe lẹ na agun lẹ bosọ nọ gọalọ to azọ́nwatẹn ọdinatẹẹ tọn.

Eric po Katy po he yin nùdego wayi to sinsẹ̀n to aigba-denamẹ jonọgbè tọn de ji to France whẹpo do sẹtẹn yì Bénin. Etẹwẹ hẹn Whèyihọ-waji Aflika tọn gbọnvo? Katy dọmọ: “E ma bọawu nado mọ nọtẹn dagbe de, fie mí na nọ. Mí nọ ohọ̀ de mẹ na osun susu, ehe mẹ miyọ́n lẹtliki tọn po pọmpi-sin po ma tin te.” Eric yidogọ dọmọ: “Nuhiho he yiaga taun nọ to núdọ to lẹdo lọ mẹ kakajẹ zánhomẹ. Yè dona fahomẹ na onú mọnkọtọn lẹ wutu bosọ wleawufo nado diọada.” Yé omẹ awe lẹ yigbe dọmọ: “Ayajẹ he mí tindo nado to sinsẹ̀n to aigba-denamẹ he ji e taidi dọ mẹde ma ko wazọ́n te pọ́n de ji nọ ṣinyọnyẹ nuhahun depope ji.”

Michel po Marie-Agnès po, yèdọ asu po asi po de he wá sọn France bo tindo nudi owhe 60, sẹtẹn yì Bénin to nudi owhe atọ́n die. Yé dibu to bẹjẹeji. Michel dọmọ: “Mẹdelẹ yí tẹnsisẹ mítọn jlẹdo nuyiwa mẹhe biọ kẹkẹvi de mẹ bọ yè na kùn in gbọn okàn tlẹ́lẹ he to jẹhọn mẹ de ji tọn go—podọ míwlẹ wẹ sin kẹkẹvi lọ mẹ! E sọgan taidi nuhe dobu eyin a ma yọnẹn dọ Jehovah wẹ to kẹkẹvi lọ kùn. Enẹwutu, mí sẹtẹn na Jehovah tọn wutu podọ po alọgọ etọn po.”

Mẹhe ko tindo numimọ taidi “mẹdezejotọ to fie nuhudo sù te” lẹ nọ zinnudeji dọ nujọnu wẹ e yin nado wleawudai gbọn afọdide he bọdego ehelẹ zize dali: Basi tito jẹnukọn. Plọn nado nọ diọada. Tẹdo tito akuẹzinzan tọn dagbe de go. Ganjẹ Jehovah go.—Luku 14:28-30.

Sébastien he yin nùdego to aga dọmọ: “Whẹpo mí do sẹtẹn, yẹn po Johanna po sẹ̀ akuẹ do na owhe awe gbọn akuẹ he mí nọ zan na ayidedai po nuhe ma yin dandan tọn lẹ hihọ̀ po didepo dali.” Nado sọgan zindonukọn to sinsẹ̀nzọn yetọn mẹ to tògodo, yé nọ yì wazọ́n to Europe na osun vude to whemẹwhemẹ, ehe nọ hẹn yé penugo nado to gbehosọnalitọ basi to Bénin na osun he pò to owhe lọ mẹ lẹ.

 Marie-Thérèse yin dopo to mẹmẹyọnnu tlẹnnọ 20 he to sinsẹ̀n to tògodo taidi “mẹdezejotọ to fie nuhudo sù te” lẹ mẹ to Whèyihọ-waji Aflika tọn. E nọ wazọ́n to France taidi ahihun-kùntọ; ṣigba, to 2006 e yí gbọjẹ owhe dopo tọn nado basi gbehosọnalitọ to Niger. E ma dẹn bọ e doayi e go dọ gbẹzan he emi ko jlo na doafọna lọ niyẹn. Marie-Thérèse dọmọ: “To whenue n’lẹkọyi France, n’dọho hẹ azọ́ngán ṣie gando ojlo ṣie nado diọ tito azọ́nwiwa tọn ṣie go, podọ e ma jẹagọdo. Todin, sọn mai jẹ août, n’nọ wazọ́n taidi ahihun-kùntọ de to France, podọ sọn septembre jẹ avril, n’nọ sẹ̀n taidi gbehosọnalitọ de to Niger.”

Omẹ ehelẹ he “to ahọluduta lọ . . . dín whẹ́” sọgan deji dọ Jehovah na ‘yí onú devo he yin dandan tọn lẹpo dogọ na’ yé. (Mat. 6:33) Di apajlẹ: Pọ́n nuhe jọ do Saphira go, yèdọ mẹmẹyọnnu tlẹnnọ de he wá sọn France bo tindo nudi owhe 30 bosọ to sinsẹ̀n taidi gbehosọnalitọ de to Bénin. To 2011, e lẹkọyi France nado yì dín akuẹ he na pé e nado sọgan penukundo ede go to owhe he bọdego mẹ (yèdọ owhe ṣidopotọ etọn) to Aflika. Saphira dọmọ: “Vendredi de wẹ, yèdọ azán godo tọn he n’dona yizan to azọ́n he n’mọ lọ mẹ, ṣigba n’gbẹ́ dona wazọ́n na azán ao whẹpo do mọ akuẹ he na pé mi na owhe he ja lọ. Osẹ awe janwẹ pò bọ n’dona yizan to France. N’hodẹ̀ hlan Jehovah bo basi zẹẹmẹ ninọmẹ ṣie tọn na ẹn. Ojlẹ vude to enẹgodo, azọ́nwhé he nọ dín azọ́n namẹ de tẹkan hlan mi bo kanse eyin n’sọgan diọtẹnna mẹde na osẹ awe.” To lundi, Saphira yì azọ́n lọ mẹ na mẹhe e jlo na diọtẹnna lọ nido do alọ azọ́n lọ tọn hia ẹ. E dọmọ: “E paṣa mi taun to whenue n’wá mọdọ mẹmẹyọnnu he jlo na yí gbọjẹ na azán ao nado yì Wehọmẹ Sinsẹ̀nzọn Gbehosọnalitọ tọn de wẹ n’jlo na diọtẹnna! Ogán etọn gbẹ́ nado na ẹn gbọjẹ lọ adavo mẹde yin mimọ nado diọtẹnna ẹn. E ko vẹ̀ Jehovah nado dádo whẹho lọ mẹ—kẹdẹdile yẹnlọsu ko wà do.”

Mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu delẹ po ko sẹ̀n to Whèyihọ-waji Aflika tọn na owhe susu bo ko sawhé do finẹ. Mẹdevo lẹ ko penugo nado sẹ̀n na owhe vude bosọ lẹkọyi otò yetọn mẹ. Ṣigba kakajẹ din, “mẹdezejotọ to fie nuhudo sù te” dai tọn enẹlẹ gbẹ́ nọ mọaleyi sọn owhe he yé yizan to sinsẹ̀nzọn lọ mẹ to tògodo lẹ mẹ. Yé ko mọdọ sinsẹ̀nzọn Jehovah tọn wẹ nọ hẹn pekọ nujọnu tọn wá to gbẹ̀mẹ.