Yì hosọ lẹ ji

Yì todowhinnu hosọ lẹ tọn ji

HOSỌ OPLỌN TỌN 38

Nọ Dọnsẹpọ Whẹndo Gbigbọmẹ Tọn Towe

Nọ Dọnsẹpọ Whẹndo Gbigbọmẹ Tọn Towe

“Yẹn hẹji jei Otọ́ ṣie po Otọ́ mìtọn po dè.”—JOH. 20:17.

OHÀN 3 Huhlọn Mítọn, Todido Mítọn, Jidide Mítọn

BLADOPỌ *

1. Haṣinṣan tẹwẹ gán tin to Jehovah po gbẹtọvi nugbonọ lẹ po ṣẹnṣẹn?

WHẸNDO sinsẹ̀n-basitọ Jehovah tọn lẹ tọn bẹ Jesu, he yin “plọnji nudida lẹpo tọn” po angẹli madosọha lẹ po hẹn. (Kol. 1:15; Salm. 103:20) Whenue Jesu tin to aigba ji, e dohia dọ gbẹtọvi nugbonọ lẹ gán nọ pọ́n Jehovah hlan taidi Otọ́ yetọn. To whenue e to hodọna devi etọn lẹ, Jesu dlẹnalọdo Jehovah taidi ‘Otọ́ etọn po Otọ́ yetọn po.’ (Joh. 20:17) Podọ, whenue mí klan míde do wiwe na Jehovah bo yí baptẹm, mí lẹzun apadewhe whẹndo owanyinọ he bẹ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu lẹ po hẹn de tọn.—Malku 10:29, 30.

2. Etẹwẹ mí na gbadopọnna to hosọ ehe mẹ?

2 E gán vẹawuna mẹdelẹ nado pọ́n Jehovah hlan taidi Otọ́ owanyinọ de. Mẹdevo lẹ gán nọma yọ́n lehe yé na nọ do owanyi hia mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu yetọn lẹ po do. To hosọ ehe mẹ, mí na dọhodo lehe Jesu gọalọna mí nado nọ pọ́n Jehovah hlan taidi Otọ́ owanyinọ de, yèdọ mẹhe mí gán dọnsẹpọ de do ji. Mí nasọ mọ lehe mí gán hodo apajlẹ Jehovah tọn do to aliho he mẹ mí nọ yinuwa hẹ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po te lẹ.

JEHOVAH JLO DỌ A NI DỌNSẸPỌ EMI

3. Nawẹ odẹ̀ apajlẹ tọn lọ nọ dọ̀n mí sẹpọ Jehovah dogọ gbọn?

3 Jehovah yin Otọ́ owanyinọ de. Jesu jlo dọ mí ni nọ pọ́n Jehovah hlan dile ewọ nọ wà do, enẹ wẹ taidi mẹjitọ homẹdagbenọ podọ owanyinọ de he yè gán dọnsẹpọ po awubibọ po, e ma yin di aṣẹpatọ he ma jọmẹ de gba. Ehe sọawuhia to nuhe Jesu plọn devi etọn lẹ nado nọ dọ to odẹ̀ mẹ lẹ mẹ. E bẹ odẹ̀ apajlẹ tọn lọ jẹeji po hogbe ehelẹ po dọmọ: “Otọ́ mítọn.” (Mat. 6:9) Jesu gán ko biọ to mí si nado ylọ Jehovah dọ “Ganhunupotọ lọ,” “Didatọ,” kavi “Ahọlu madopodo”—na tẹnmẹ yinkọ enẹ lẹpo wẹ sọgbe bosọ to Owe-wiwe lẹ mẹ wutu. (Jen. 49:25; Isa. 40:28; 1 Tim. 1:17) Amọ́, Jesu yí hogbe owanyi tọn lọ “Otọ́” zan.

4. Nawẹ mí yọnẹn gbọn dọ Jehovah jlo dọ mí ni dọnsẹpọ emi?

4 Be e nọ vẹawuna we nado pọ́n Jehovah hlan taidi Otọ́ owanyinọ de wẹ ya? Mọ wẹ e te na delẹ to mí mẹ. E gán vẹawuna mí nado mọnukunnujẹemẹ dọ otọ́ de gán yiwanna mí eyin mí ko jiya taun to vuwhenu. Lehe e yin homẹmiọnnamẹnu do sọ nado yọnẹn dọ Jehovah nọ mọnukunnujẹ numọtolanmẹ mítọn lẹ mẹ to gigọ́ mẹ! E jlo na vẹ́ po mí po. Abajọ Ohó etọn dotuhomẹna mí dọmọ: “Mì dọnsẹpọ Jiwheyẹwhe, ewọ nasọ dọnsẹpọ mì.” (Jak. 4:8) Jehovah yiwanna mí bosọ dohia dọ emi jlo na yin Otọ́ dagbe hugan lọ na mí.

5. Sọgbe hẹ Luku 10:22, nawẹ Jesu gán gọalọna mí nado dọnsẹpọ Jehovah dogọ gbọn?

5 Jesu gán gọalọna mí nado dọnsẹpọ Jehovah dogọ. E yọ́n Jehovah ganji bosọ nọ do jẹhẹnu Etọn lẹ hia to aliho pipé mẹ sọmọ bọ e dọmọ: “Mẹdepope he mọ mi ko mọ Otọ́ ga.” (Joh. 14:9) Taidi visunnu mẹho de, Jesu nọ plọn mí lehe mí na nọ na sisi Otọ́ mítọn bosọ nọ setonuna Ẹn do, po lehe mí na dapana nuhe nọ hẹn homẹgble E lẹ po do, gọna lehe mí na mọ nukundagbe Etọn do. Amọ́ na taun tọn, gbẹzan he Jesu zan to aigba ji wẹ do lehe Jehovah yin homẹdagbenọ po owanyinọ do po hia. (Hia Luku 10:22.) Mì gbọ mí ni dọhodo apajlẹ delẹ ji.

Taidi Otọ́ owanyinọ de, Jehovah hẹn Visunnu etọn lodo gbọn angẹli de gblamẹ (Pọ́n hukan 6tọ) *

6. Na apajlẹ lehe Jehovah dotoaina Jesu do tọn delẹ.

6 Jehovah nọ dotoaina ovi etọn lẹ. Lẹnnupọndo aliho he mẹ e dotoaina Visunnu plọnji etọn te ji. Ayihaawe ma tin dọ Jehovah sè odẹ̀ susu he Visunnu etọn hò to whenue e to aigba ji lẹ. (Luku 5:16) E sè odẹ̀ he Jesu hò whẹpo do basi nudide titengbe lẹ, taidi dehe e hò whenue e jlo na de apọsteli etọn 12 lẹ. (Luku 6:12, 13) Jehovah sọ sè odẹ̀ he Jesu hò whenue e to ayimajai sinsinyẹn mẹ. Ojlẹ vude whẹpo Jesu do yin didehia, e hodẹ̀ vẹkuvẹku hlan Otọ́ etọn gando whlepọn sinsinyẹn he to nukọnna ẹn lọ go. Gbọnvona dọ Jehovah sè odẹ̀ Jesu tọn, e sọ do angẹli de hlan nado hẹn Visunnu yiwanna Etọn lodo.—Luku 22:41-44.

7. Numọtolanmẹ tẹwẹ mí dona nọ do to yinyọnẹn mẹ dọ Jehovah nọ sè odẹ̀ mítọn lẹ?

7 To egbehe, Jehovah gbẹ́ nọ dotoaina odẹ̀ devizọnwatọ etọn lẹ tọn, bo nọ na gblọndo yetọn to ojlẹ sisọ mẹ podọ to aliho dagbe hugan mẹ. (Salm. 116:1, 2) Pọ́n lehe mẹmẹyọnnu de to Inde do numimọ ehe tọn do. E to ahidi hẹ nuhahun sinsinyẹn de to numọtolanmẹ-liho, podọ e hodẹ̀ vẹkuvẹku hlan Jehovah gandego. E wlan dọmọ: “Tito sunmẹsunmẹ tọn Televiziọn JW® mai 2019 tọn he dọhodo lehe yè gán duto obu po magbọjẹ po ji do wá do ogàn dagbe mẹ. Gblọndo odẹ̀ ṣie lẹ tọn de wẹ e yin.”

8. Aliho tẹlẹ mẹ wẹ Jehovah do owanyi hia Jesu te?

8 Jehovah yiwanna mí bosọ nọ hò mítọn pọ́n dile e wà na Jesu do to azọ́ndenamẹ aigba ji tọn etọn he bẹ avùnnukundiọsọmẹnu hẹn lọ whenu. (Joh. 5:20) E penukundo nuhudo Jesu tọn lẹpo go to gbigbọ-liho, to numọtolanmẹ-liho podọ to agbasa-liho. Podọ, Jehovah ma whleawu nado dọna Visunnu etọn dọ emi yiwanna ẹn bosọ kẹalọyi i. (Mat. 3:16, 17) Na Jesu gán dejido Otọ́ olọn mẹ tọn etọn go to whepoponu wutu, e ma nọ mọ ede to ṣokẹdẹ gbede.—Joh. 8:16.

9. Kunnudenu tẹwẹ mí do dọ Jehovah yiwanna mí?

9 Taidi Jesu, mímẹpo wẹ ko do numimọ lehe Jehovah yiwanna mí do tọn to aliho susu mẹ. Pọ́n bo: Jehovah dọ̀n mí wá ede dè bo ko sọ na mí Klistiani hatọ susu he yiwanna mí lẹ, yèdọ mẹhe nọ hẹn mí jaya, bosọ nọ súdo nuhudo mítọn lẹ tọn to numọtolanmẹ-liho. (Joh. 6:44) Jehovah sọ nọ wleawu núdùdù gbigbọmẹ tọn he nọ hẹnmẹ lodo lẹ tọn na mí to gbesisọ mẹ. Podọ, e tlẹ sọ nọ gọalọna mí nado hẹn pekọ wá na nuhudo agbasa tọn egbesọegbesọ tọn mítọn lẹ. (Mat. 6:31, 32) Dile mí to nulẹnpọn do owanyi he Jehovah do na mí ji, owanyi mítọn na ẹn nọ siso dogọ.

NỌ YINUWA HẸ WHẸNDO GBIGBỌMẸ TỌN TOWE DILE JEHOVAH NỌ WÀ DO

10. Etẹwẹ mí gán plọn sọn aliho he mẹ Jehovah nọ yinuwa hẹ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po te mẹ?

10 Jehovah yiwanna mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po. Amọ́, e gán nọ vẹawuna mí to whedelẹnu nado yiwanna hagbẹ whẹndo gbigbọmẹ tọn mítọn lẹ bosọ do owanyi ehe hia yé. To popolẹpo mẹ, aṣa voovo lẹ mẹ wẹ mí wá sọn bosọ whẹ́n to ninọmẹ voovo lẹ mẹ. Podọ, mímẹpo wẹ nọ wà nuhe gán hẹn homẹgble mẹdevo lẹ bosọ hẹn yé jẹflumẹ. Etomọṣo, mí gán yidogọna owanyi he to whẹndo gbigbọmẹ tọn mítọn mẹ. Gbọnna? Eyin mí nọ hodo aliho he mẹ Otọ́ mítọn nọ do owanyi hia mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po te. (Efe. 5:1, 2; 1 Joh. 4:19) Mì gbọ mí ni pọ́n nuhe mí gán plọn sọn apajlẹ Jehovah tọn mẹ.

11. Nawẹ Jesu do “awuvẹmẹ sisosiso” Jehovah tọn hia gbọn?

11 Jehovah nọ do “awuvẹmẹ sisosiso” hia. (Luku 1:78) Awuvẹmẹtọ de nọ sè vivẹ́ whenue e doayi e go dọ mẹdevo lẹ to yaji; e nọ dín aliho lẹ nado gọalọna yé bo miọnhomẹna yé. Aliho he mẹ Jesu yinuwa hẹ gbẹtọ lẹ te do awuvẹmẹ he Jehovah tindo na yé hia. (Joh. 5:19) To gbèdopo he Jesu mọ gbẹtọgun de, “onú yetọn wàlẹblanuna ẹn, na yé yin hinhẹn jẹ agbá bosọ yin kọgbẹ́ e go taidi lẹngbọ lẹ he ma tindo lẹngbọhọtọ de wutu.” (Mat. 9:36) Awuvẹmẹ Jesu tọn ma nọte do numọtolanmẹ sisosiso lẹ kẹdẹ ji. E gbọazọ̀nna awutunọ lẹ bosọ fakọna “mẹhe tin to magbọjẹ mẹ bọ yè doagban pinpẹn na” lẹ.—Mat. 11:28-30; 14:14.

Nọ hodo apajlẹ Jehovah tọn gbọn awuvẹmẹ po alọtútlú po didohia mẹmẹsunnu gọna mẹmẹyọnnu towe lẹ dali (Pọ́n hukan 12-14tọ) *

12. Na apajlẹ de he do lehe mí gán nọ vẹawumẹ do hia.

12 Whẹpo mí nido penugo bo do awuvẹmẹ sisosiso hia mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po, mí dona nọ lẹnnupọndo nuhahun he pehẹ yé te lẹ ji. Di apajlẹ, mẹmẹyọnnu de gán do nuhahun agbasalilo tọn sinsinyẹn de. E ma nọ wule gandego gbede, amọ́ ayihaawe ma tin dọ homẹ etọn na hùn taun eyin mẹde gọalọna ẹn. Vlavo e ma nọ bọawuna ẹn nado penukundo nuhudo agbasa tọn whẹndo etọn tọn lẹ go. Be e ma na yọ́n pinpẹn etọn eyin mẹde gọalọna ẹn nado danú kavi jla whégbè do ya? Kavi mí ni dọ dọ azọ́n wẹ gble do mẹmẹsunnu de. Be nunina akuẹ tọn kleun de gán gọalọna ẹn kakajẹ whenue e na mọ azọ́n devo ya?

13, 14. Nawẹ mí gán nọ tlúalọ taidi Jehovah gbọn?

13 Jehovah nọ tlúalọ. (Mat. 5:45) Mí ma dona nọte kakajẹ whenue mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po biọ alọgọ whẹpo mí nido do awuvẹmẹ hia yé. Taidi Jehovah, mí gán ze afọdide tintan lọ. Mí ma tlẹ nọ biọ Jehovah whẹpo e do nọ hẹn owhè etọn zẹ̀ do mí ji egbesọegbesọ! Podọ, mẹlẹpo wẹ owhè nọ wà dagbe na, e ma yin mẹhe nọ yọ́n pinpẹn etọn lẹ kẹdẹ. Be a ma kọngbedopọ dọ aliho he mẹ Jehovah nọ penukundo nuhudo mítọn lẹ go te nọ dohia dọ e yiwanna mí ya? Lehe mí yiwanna Jehovah do sọ, na e yin homẹdagbenọ bosọ nọ tlúalọ taun!

14 Mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn susu lẹ po wẹ nọ hodo apajlẹ Otọ́ olọn mẹ tọn yetọn tọn bo nọ ze afọdide tintan lọ nado do alọtútlú hia. Di apajlẹ to 2013, jẹhọn-ahizi sinsinyẹn Haiyan hẹnnugble taun to Philippines. Mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu susu po wẹ hẹn owhé po nutindo yetọn lẹ po bu. Amọ́, whẹndo gbigbọmẹ tọn yetọn sọn ofi voovo lẹ lẹdo aihọn pé wẹ yawu wá gọalọna yé. Mẹsusu basi nunina akuẹ tọn kavi gọalọ nado vọ́ ohọ̀ susu lẹ gbá, ehe zọ́n bọ to nuhe ma pé owhe dopo gblamẹ, nudi owhé 750 yin vivọjlado kavi yin vivọgbá! To azọ̀n bẹplamẹ COVID-19 tọn whenu, Kunnudetọ lẹ dovivẹnu sinsinyẹn nado nọgodona mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu yetọn lẹ po. Eyin mí nọ yawu gọalọna whẹndo gbigbọmẹ tọn mítọn, mí na dohia dọ mí yiwanna yé.

15, 16. Sọgbe hẹ Luku 6:36, aliho titengbe tẹ mẹ wẹ mí gán hodo apajlẹ Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn tọn te?

15 Jehovah yin lẹblanunọ bosọ nọ jonamẹ. (Hia Luku 6:36.) Egbesọegbesọ wẹ mí nọ duvivi lẹblanu Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn tọn. (Salm. 103:10-14) Hodotọ Jesu tọn lẹ yin mapenọ; etomọṣo, e do lẹblanu hia yé bosọ jona yé. E tlẹ wleawufo nado yí ogbẹ̀ etọn do sanvọ́, na mí nido mọ jona ylando mítọn lẹ tọn. (1 Joh. 2:1, 2) Be a ma nọ mọdọ emi dọnsẹpọ Jehovah po Jesu po dogọ, na yé yin lẹblanunọ bo nọ jonamẹ wutu ya?

16 Mí nọ hẹn kanṣiṣa owanyi tọn he to whẹndo gbigbọmẹ tọn mítọn mẹ lodo, eyin mí ‘nọ jonamẹ sọn ojlo mẹ wá.’ (Efe. 4:32) Na nugbo tọn, e gán vẹawu taun nado jona mẹdevo lẹ to whedelẹnu, enẹwutu, mí dona nọ dovivẹnu nado wàmọ. Mẹmẹyọnnu de mọdọ hosọ Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn de, enẹ wẹ “Mì Nọ Jona Ode Awetọ sọn Ojlo mẹ Wá” gọalọna emi nado jẹ yanwle enẹ kọ̀n. * E dọmọ: “Hosọ ehe pinplọn gọalọna mi nado mọ nulẹ to aliho he gbọnvo mẹ bo wleawuna pọndohlan he pọnte de gando whẹho lọ go. Hosọ lọ basi zẹẹmẹ dọ, nado jona mẹdevo lẹ sọn ojlo mẹ wá ma zẹẹmẹdo nado miọnnukundo nuṣiwa yetọn kavi yí nukunpẹvi do pọ́n awugble he e hẹnwa lẹ. Amọ́, jonamẹ zẹẹmẹdo ma nado hẹnmẹdohomẹ na nuṣiwa de wutu, bosọ hẹn jijọho ahun mẹ tọn mẹtọn go.” Eyin mí nọ jona mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po sọn ojlo mẹ wá, mí nọ dohia dọ mí yiwanna yé bosọ nọ hodo apajlẹ Otọ́ mítọn Jehovah tọn.

NỌ YỌ́N PINPẸN OTẸN TOWE TỌN TO WHẸNDO JEHOVAH TỌN MẸ

Jọja po mẹho po to owanyi dohia mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu yetọn lẹ po (Pọ́n hukan 17tọ) *

17. Sọgbe hẹ Matiu 5:16, nawẹ mí gán nọ gbògbéna Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn gbọn?

17 Lẹblanulọkẹyi daho wẹ e yin nado tin to whẹndo owanyinọ lẹdo aihọn pé de mẹ. Ojlo mítọn wẹ yindọ mẹsusu dogọ ni wá kọnawudopọ hẹ mí nado sẹ̀n Jiwheyẹwhe mítọn. Po ehe po to ayiha mẹ, mí dona to aṣeji ma nado wà nudepope he na kọnmasin do omẹ Jehovah tọn lẹ kavi Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn go. Mí nọ dovivẹnu nado yinuwa to aliho de mẹ he na zọ́n bọ mẹlẹ na kẹalọyi wẹndagbe lọ.—Hia Matiu 5:16.

18. Etẹwẹ gán gọalọna mí nado dọyẹwheho madibu?

18 To whedelẹnu, mẹdelẹ gán mọhodọdo mí go kavi tlẹ dohomẹkẹn mí, na mí nọ setonuna Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn wutu. Etẹwẹ lo eyin obu nọ di mí nado dọho gando nuyise mítọn lẹ go na mẹdevo lẹ? Mí gán ganjẹ Jehovah po Visunnu etọn po go nado gọalọna mí. Jesu vọ́ jide na devi etọn lẹ dọ yé ma dona nọ hanú gando nuhe yé na dọ po lehe yé na dọ ẹ do po go. Etẹwutu? Jesu dọmọ: “Nuhe mì na dọ na yin nina mì to gànhiho enẹ mẹ; na e ma yin mìwlẹ kẹdẹ wẹ to hodọ gba, ṣigba gbigbọ Otọ́ mìtọn tọn wẹ to hodọ gbọn mì dali.”—Mat. 10:19, 20.

19. Na apajlẹ mẹhe yí adọgbigbo do dekunnu de tọn.

19 Lẹnnupọndo apajlẹ Robert tọn ji. To ojlẹ de mẹ wayi, whenue e ṣẹṣẹ jẹ nuplọn ji bo ma ko do oyọnẹn Biblu tọn susu, e biọ dọ ni yì owhẹ̀ nukọn to Afrique du Sud nado basi zẹẹmẹ nuhewutu e ma jlo na biọ awhàn mẹ tọn. To finẹ, e yí adọgbigbo do basi zẹẹmẹ dọ emi jlo na gbọṣi kada na owanyi he emi do na mẹmẹsunnu emitọn lẹ wutu. E yọ́n pinpẹn otẹn etọn tọn to whẹndo gbigbọmẹ tọn mítọn mẹ! Whẹdatọ de kanse to ajiji mẹ dọmọ: “Mẹnu wẹ yin mẹmẹsunnu towe lẹ?” Robert ma donukun kanbiọ ehe, amọ́ e flin wefọ azán lọ tọn to afọdopolọji. Matiu 12:50 wẹ he dọmọ: “Mẹdepope he wà ojlo Otọ́ ṣie he tin to olọn mẹ tọn, omẹ enẹ lọ wẹ nọvisunnu, nọviyọnnu po onọ̀ ṣie po.” Dile etlẹ yindọ Robert ṣẹṣẹ jẹ Biblu plọn ji wẹ, Jehovah yí gbigbọ wiwe etọn do gọalọna ẹn nado na gblọndo kanbiọ ehe gọna susu devo he e ma donukun lẹ tọn. Homẹ Jehovah tọn dona ko hùn do Robert go taun! Podọ, homẹ Jehovah tọn sọ nọ hùn taun do mílọsu go whenue mí yí adọgbigbo do dekunnu to ninọmẹ he kàn dẹpẹ biọ lẹ mẹ.

20. Etẹwẹ dona yin gbemima mítọn? (Johanu 17:11, 15)

20 Mì gbọ mí ni zindonukọn nado nọ yọ́n pinpẹn lẹblanulọkẹyi he mí tindo nado yin apadewhe whẹndo gbigbọmẹ tọn owanyinọ de tọn. Otọ́ dagbe hugan lọ wẹ mí tindo gọna mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu po he yiwanna mí lẹ. Mí ma dona nọ lẹn gbede dọ jlọjẹ mítọn wẹ onú ehelẹ yin. Satani po hodotọ kanylantọ etọn lẹ po nọ dovivẹnu nado hẹn mí tindo ayihaawe gando owanyi he Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn tindo na mí go, bosọ hẹn pọninọ he mí to vivi etọn dù lọ gble. Amọ́ Jesu ko hodẹ̀ do ota mítọn mẹ, bo biọ dọ Otọ́ mítọn ni basi hihọ́na mí, na whẹndo mítọn nido gbọṣi kọndopọ mẹ. (Hia Johanu 17:11, 15.) Jehovah ka to odẹ̀ enẹ sè. Taidi Jesu, mì gbọ mí ni ma nọ do ayihaawe gando owanyi po godonọnamẹ Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn tọn po go gbede blo. Mì gbọ mí ni magbe nado nọ dọnsẹpọ whẹndo gbigbọmẹ tọn mítọn dogọ hugan gbede pọ́n.

OHÀN 99 Mẹmẹsunnu Madosọha Lẹ

^ par. 5 Mí nọ duvivi lẹblanulọkẹyi mayọnjlẹ lọ nado yin apadewhe whẹndo owanyinọ de tọn, ehe bẹ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu lẹ po hẹn. Ojlo mímẹpo tọn wẹ nado hẹn kanṣiṣa owanyi tọn he to ṣẹnṣẹn mítọn lodo. Nawẹ mí gán wàmọ gbọn? Gbọn apajlẹ aliho he mẹ Otọ́ owanyinọ mítọn nọ yinuwa hẹ mí te tọn gọna apajlẹ Jesu po Klistiani hatọ mítọn lẹ po tọn hihodo dali.

^ par. 16 Pọ́n Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn 15 novembre 2012, w. 26-30.

^ par. 57 ZẸẸMẸ YẸDIDE LẸ TỌN: Jehovah do angẹli de hlan nado hẹn Jesu lodo to jipa Gẹtsemani tọn mẹ.

^ par. 59 ZẸẸMẸ YẸDIDE LẸ TỌN: To azọ̀n bẹplamẹ COVID-19 tọn whenu, mẹsusu dovivẹnu nado wleawuna núdùdù lẹ bosọ má yé.

^ par. 61 ZẸẸMẸ YẸDIDE LẸ TỌN: Onọ̀ de to alọgọna viyọnnu etọn, he to wekanhlanmẹ tulinamẹ tọn de dohlan mẹmẹsunnu de to gànpamẹ.