1921—E Ko Yì Owhe Kanweko Todin

MÌ HÒ (video kavi hoyidokanji lọ)

Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn 1^erjanvier 1921 tọn to Glẹnsigbe mẹ kàn kanbiọ ehe sè Biblu Plọntọ lẹ nado fọnjlodote na yé: “Azọ́n titengbe tẹwẹ mí to nukọnpọnhlan nado wà to owhe lọ mẹ?” Nado na gblọndo, e yihodọ sọn Isaia 61:1, 2 mẹ he flinnu yé gando azọ́ndenamẹ yetọn nado dọyẹwheho go dọmọ: “Jehovah ko yiamisisadode mi nado lá wẹndagbe na homẹmimiọnnọ lẹ . . . , nado lá owhe ojlo dagbe Jehovah tọn gọna azán ahọsuyi Jiwheyẹwhe mítọn tọn.”

YẸWHEHODỌTỌ ADỌGBOTỌ LẸ

Nado hẹn azọ́ndenamẹ yetọn di, Biblu Plọntọ lẹ dona gboadọ. E na biọ dọ yé ni lá “wẹndagbe” na homẹmimiọnnọ lẹ, podọ “azán ahọsuyi” tọn na mẹylankan lẹ.

Mẹmẹsunnu H. J. Hoskin he nọ nọ̀ Canada dekunnu po adọgbigbo po mahopọnna nukundiọsọmẹ. To amakikọ-whenu to 1921, e dukosọna lizọnyizọnwatọ ṣọṣi Méthodiste tọn de. Mẹmẹsunnu Hoskin bẹ hodọdopọ lọ jẹeji dole: “Hodọdopọ mítọn do Owe-wiwe lẹ ji dona yin po awuvivi po, podọ eyin mí ma tlẹ kọngbedopọ do whẹho delẹ ji, mí gán fó hodọdopọ mítọn to jijọho mẹ bo gbẹ́ sọ yin họntọn.” Amọ́, e ma yì domọ. Mẹmẹsunnu Hoskin dọmọ: “Nukunwhiwhe kleun delẹ janwẹ mí dọhona bọ [lizọnyizọnwatọ lọ] sú ohọ̀n etọn gblà, bọ n’lẹndọ mẹpọ́nnu daho he to ohọ̀n lọ go na gbà wẹ sin.”

Lizọnyizọnwatọ lọ bẹ adán bo dọmọ: “Naegbọn mì ma nọ yì kosi lẹ dè bo dọhona yé?” Mẹmẹsunnu Hoskin ma kẹnù, amọ́ to whenue e dedo, e dọna ede dọ, ‘Nuyiwa towe ma ka gbọnvona yetọn wá mọ!’

Whenue lizọnyizọnwatọ lọ to yẹwhehodọ to wunkẹngbe to ṣọṣi mẹ, e gbẹ́ zindonukọn nado to nuylankan dọ gando mẹmẹsunnu lọ go. Mẹmẹsunnu Hoskin flindọ: “E dọna agunvi etọn lẹ nado payi go e, dọ lalonọ héélú he nkọ ma ko nọ tòpẹvi lọ mẹ pọ́n de wẹ n’yin, bọ n’tlẹ dona yin hùhù.” Amọ́, ehe ma zọ́n bọ e hònúpla, kakatimọ e zindonukọn nado to yẹwhehodọ bosọ tindo kọdetọn dagbe lẹ. E dọmọ: “Ma ko do kọdetọn dagbe to lizọnyizọn lọ mẹ domọ pọ́n. Delẹ to agunvi lọ lẹ mẹ tlẹ dọmọ, ‘N’yọnẹn dọ omẹ Jiwheyẹwhe tọn de wẹ a yin!’ podọ yé kanse eyin yé gán gọalọna mi nado mọ nuhe sin hudo n’do lẹ.”

NUPINPLỌN MẸDETITI TỌN GỌNA WHẸNDO TỌN

Nado gọalọna jlodotọ lẹ na yé nido yinukọn, Biblu Plọntọ lẹ wleawuna tito nupinplọn tọn de to linlinwe he mí nọ ylọdọ Fọ́n! todin mẹ. Tito Biblu Pinplọn Tọn Na Jọja lẹ nọ bẹ kanbiọ delẹ hẹn, ehe mẹjitọ lẹ gán gbadopọnna po ovi yetọn lẹ po. Mẹjitọ lẹ na nọ “kàn kanbiọ ehelẹ sè ovi yetọn lẹ bo nọ gọalọna yé nado mọ gblọndo lọ to Biblu mẹ.” Kanbiọ delẹ taidi “Owe nẹmu wẹ to Biblu mẹ?,” nọ gọalọ nado yọ́n onú kleunkleun delẹ gando Biblu go. Kanbiọ devo lẹ taidi, “Be Klistiani nugbo lẹpo wẹ dona donukun homẹkẹn ya?,” nọ wleawuna jọja lẹ nado yin yẹwhehodọtọ adọgbotọ lẹ.

Tito Nupinplọn Yinukọn Dogọ tọn he to Le divin Plan des Âges mẹ bẹ kanbiọ mẹhẹnlẹnnupọn tọn lẹ hẹn na nuplọntọ he ko yinukọn lẹ, bọ gblọndo yetọn nọ tin to bladopọ tintan Études des Écritures tọn mẹ. Wehiatọ fọtọ́n susu lẹ wẹ mọaleyi sọn tito ehe mẹ, amọ́ Fọ́n! 21 décembre 1921 tọn dohia dọ tito awe ehelẹ na doalọte. Etẹwẹ hẹn diọdo ajiji ehe wá?

OWE YỌYỌ DE!

Owe lọ La Harpe de Dieu

Kalti delẹ he ji azọ́ndenamẹ wehihia tọn te

Kalti delẹ he ji kanbiọ lẹ te

Mẹhe to anadenanu lẹ mọdọ nuplọntọ yọyọ lẹ dona plọn nugbo dodonu tọn lẹ to aliho he to titoji dogọ de mẹ. Enẹwutu, owe lọ La Harpe de Dieu yin didetọn to novembre 1921. Jlodotọ he kẹalọyi owe ehe lẹ sọ nọ bẹ tito nupinplọn tọn de jẹeji sinai do owe La Harpe de Dieu ji. Tito nupinplọn mẹdetiti tọn ehe nọ gọalọna wehiatọ lẹ nado yọ́n “lẹndai Jiwheyẹwhe tọn nado na gbẹtọvi lẹ ogbẹ̀ madopodo.” Nawẹ nupinplọn ehe nọ yì do?

Eyin mẹde kẹalọyi vọkan owe lọ tọn de, e nọ mọ kalti pẹvi de yí he nọ bẹ adà owe lọ tọn he e na hia hẹn. To osẹ he bọdego mẹ, yè nọ ze kalti de na ẹn he nọ bẹ kanbiọ debọdo-dego lẹ hẹn he sinai do adà he e hia lọ ji. Kalti lọ nọ fó po azọ́ndenamẹ wehihia tọn osẹ he na bọdego tọn po.

To osẹ dopodopo mẹ, agun lọ nọ do kalti yọyọ de hlan nuplọntọ lọ na osẹ 12. Mẹhomẹ he to agun lọ mẹ lẹ kavi mẹhe ma gán yì sọn whédegbè jẹ whédegbè lẹ wẹ nọ saba do kalti lọ lẹ hlan. Di apajlẹ, Anna K. Gardner, he wá sọn Millvale, Pennsylvanie to États-Unis flin dọmọ: “Whenue La Harpe de Dieu yin didetọn, e zọ́n bọ nọviyọnnu ṣie Thayle he yin madogánnọ penugo nado wà susu dogọ, bo nọ do kalti he bẹ kanbiọ hẹn lọ lẹ hlan to sẹmẹsẹmẹ.” Whenue mẹlọ fó nupinplọn enẹ, mẹde nọ dla ẹ pọ́n nado plọnnu in dogọ do Biblu ji.

Thayle Gardner to kẹkẹvi sẹkunọ tọn etọn mẹ

AZỌ́N HE PÒ TO NUKỌN

To whenue owhe lọ fó, Mẹmẹsunnu J. F. Rutherford do wekanhlanmẹ de hlan agun lẹpo. E doayi e go dọ “kunnu he yin dide gando Ahọluduta lọ go to owhe ehe mẹ gbloada taun, podọ e sọ tindo kọdetọn dagbe hugan lehe e ko yindo to owhe jibẹwawhé tọn he wayi lẹpo mẹ.” Whenue e pọ́n azọ́n he to nukọn hlan, e yidogọ dọmọ: “Azọ́n gbẹ́ pò bọ mí na wà. Mì na tuli mẹdevo lẹ nado wá gọna mí to sinsẹ̀nzọn he nọ hẹn dona wá ehe mẹ.” E họnwun dọ Biblu Plọntọ lẹ hodo ayinamẹ ehe. To owhe 1922 tọn mẹ, yé yí adọgbigbo do dọyẹwheho Ahọluduta lọ tọn to aliho ayidego tọn mẹ.

Họntọn Adọgbotọ Lẹ

Biblu Plọntọ lẹ do owanyi mẹmẹsunnu tọn hia gbọn alọgigọna ode awetọ dali. Yé yin họntọn adọgbotọ “he go yè sọgan dejido to ojlẹ ayimajai tọn lẹ mẹ,” dile kandai he bọdego dohia do.—Howh. 17:17.

To mardi 31 mai 1921, avùn he wá yin yiylọdọ Mẹhusudo Akọ̀ Tọn Tulsa tọn fọ́n to Tulsa, Oklahoma, to États-Unis whenue dawe mẹyuu de yin súsú do gànmẹ bo yin whẹdana, na e wadanu do nawe yovo de go wutu. Whenue gbẹtọgun he bẹ sunnu yovo 1 000 linlán hẹn de tọ́navùn pipli sunnu mẹyuu lẹ tọn de he sọha yetọn whè hú yé, avùn lọ yawu gbàpe jẹ lẹdo mẹyuu lẹ tọn he sẹpọ finẹ mẹ to Greenwood, bọ owhé po ṣọfu 1 400 linlán po yin fifiọ to whenue yè ko fìn nuhe to yé mẹ lẹ godo. Linlin lẹ dohia dọ gbẹtọ 36 wẹ kú, amọ́ na taun tọn sọha lọ gán ko yì kanweko susu lẹ.

Mẹmẹsunnu Richard J. Hill, yèdọ Biblu Plọntọ de he yin mẹyuu bo nọ nọ̀ Greenwood pintàn nuhe jọ lọ tọn dole: “To ozán he mẹ avùn lọ wá aimẹ te, mí basi opli agun tọn mítọn dile e ko nọ yì do. Whenue opli lọ fó, mí sè osò gbè to tòpẹvi lọ ṣẹnṣẹn. Mí ko mlọnai ṣogan bo gbẹ́ to osò gbè lọ sè.” To mercredi 1^erjuin afọnnu, ninọmẹ lọ sọ vantan dogọ. “Mẹdelẹ wá bo dọ dọ eyin mí to fibẹtado dín, e na pọnte dọ mí ni yì Tòplitẹn hadopo.” Enẹwutu, Mẹmẹsunnu Hill po asi ẹ po gọna ovi etọn atọ́n lẹ, họnyi Tòplitẹn Tulsa tọn. Nudi mẹyuu sunnu po yọnnu po 3 000 wẹ awhànfuntọ he gandudu dohlan nado doalọtena avùn lọ lẹ yí do finẹ.

To ojlẹ enẹ dopolọ mẹ, Mẹmẹsunnu Arthur Claus he yin yovo de basi nudide adọgbigbo tọn de. E dọmọ: “Whenue n’sè dọ plipli gufọntọ lẹ tọn de to yìyì pé to Greenwood bo to núfìn sọn owhé lẹ gbè bosọ to miyọ́n do yé, n’basi dide nado yì dla họntọn vivẹ́ ṣie, Mẹmẹsunnu Hill pọ́n to finẹ.”

Arthur Claus yí La Harpe de Dieu zan nado plọn Biblu hẹ ovi 14 delẹ

Whenue e jẹ owhé Mẹmẹsunnu Hill tọn gbè, e mọ kọmẹnu yovo de he hẹn osò. Kọmẹnu lọ he yin họntọn Mẹmẹsunnu Hill tọn de ga lẹndọ Arthur yin dopo to gufọntọ lọ lẹ mẹ. E dawhá dọmọ: “Etẹwẹ hẹn we wáfi?”

Arthur flin dọmọ: “Eyin gblọndo he n’na ma jẹ etọn ji dai wẹ, e gán ko desò do mi. N’hẹn ẹn deji dọ họntọn Mẹmẹsunnu Hill tọn wẹ n’yin bo ko wá owhé etọn gbè pọ́n whlasusu.” Arthur po kọmẹnu lọ po penugo bo basi hihọ́na nutindo lọ lẹ sọn alọ gufọntọ lọ lẹ tọn mẹ.

E madẹn bọ Arthur sè dọ Mẹmẹsunnu Hill po whẹndo etọn po to Tòplitẹn. Yè dọna Arthur dọ mẹyuu lẹ ma sọgan tlọ́n finẹ eyin Awhàngán Barrett, yèdọ mẹhe to nukunpedo nọtẹn lọ go ma doalọ gbedide de mẹ. Arthur dọ dọ: “E vẹawu taun nado mọ awhàngán lọ bo dọho hẹ ẹ. Whenue n’dọna ẹn dọ e na jlo mi nado plan whẹndo lọ sọn Tòplitẹn lọ, e kanse mi dọ, ‘Be a na basi hihọ́na whẹndo ehe bosọ penukundo nuhudo yetọn lẹ go ya?’ Po homẹhunhun po wẹ n’yigbe.”

Po gbedide lọ po to alọmẹ, Arthur họ̀nwezun yì Tòplitẹn lọ. E do wema lọ hia awhànfuntọ de, bọ e dọ dọ: “Etẹ nkọ, awhàngán lọ lọsu wẹ doalọ gbedide lọ mẹ mọ! Be a yọnẹn dọ hiẹ wẹ yin omẹ tintan he to mẹde plan sọn fi ya?” E madẹn bọ mí mọ Mẹmẹsunnu Hill po whẹndo etọn po. Yemẹpo biọ mọto Arthur tọn mẹ bo dedo whé.

Mẹmẹsunnu Claus hẹn ẹn diun dọ Mẹmẹsunnu Hill po whẹndo etọn po to hihọ́ glọ. Apajlẹ adọgbigbo tọn etọn po owanyi mẹmẹsunnu tọn etọn po yinuwado mẹdevo lẹ ji to aliho dagbe mẹ. Arthur dọmọ: “Kọmẹnu he gọalọ nado basi hihọ́na nutindo Hill tọn lẹ sọ yiwanna Kunnudetọ lẹ dogọ. Humọ, mẹsusu wá do ojlo to owẹ̀n Ahọluduta lọ tọn mẹ, na yé mọdọ yè ma nọ ṣinyan akọ̀, podọ mẹde ma nọ mọdọ emi yiaga hú awetọ emitọn to omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ ṣẹnṣẹn.”

ATỌ̀HỌ̀-NUHIHỌ́ LỌ TỌN—ZINJẸGBONU OPLỌN TỌN