1. Etẹwẹ mẹdelẹ nọ lẹn gando dindọnsẹpọ mẹdevo lẹ to lizọnyizọn lọ mẹ go? (Sọ pọ́n yẹdide lọ.)

 TAIDI omẹ Jehovah tọn lẹ, mí nọ lá owẹ̀n lọ na mẹdevo lẹ na mí yiwanna Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn, podọ na mí jlo na gọalọna kọmẹnu mítọn lẹ nado wá yọ́n ewọ wutu. Wẹnlatọ susu wẹ nọ duvivi azọ́n wẹndagbe lọ lilá tọn taun. Amọ́, e ma nọ yinmọ na mẹdevo lẹ. Etẹwutu? Winyan gán nọ hù mẹdelẹ taun bọ yé gán nọ mọdọ emi ma pegan. Mẹdevo lẹ ma nọ voawu nado yì mẹlẹ sin whégbè matin oylọ-basinamẹ yetọn. Mẹdevo lẹ gán nọ dibu dọ mẹlẹ na yàn emi. Mẹdelẹ ko yin pinplọn nado nọ dapana nudindọn po mẹdevo lẹ po. Mahopọnna owanyi sisosiso yetọn na Jehovah, e nọ vẹawuna mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu ehelẹ po nado lá wẹndagbe lọ na mẹhe yé ma yọnẹn lẹ. Etomọṣo, yé yọ́n obá he mẹ azọ́n ehe yin nujọnu jẹ, bosọ nọ do mahẹ to e mẹ whẹwhẹ. Lehe homẹ Jehovah tọn dona ko hùn do sọ!

2. Eyin e vẹawuna we nado mọ ayajẹ to lizọnyizọn lọ mẹ, naegbọn a ma dona gbọjọ?

² Be e nọ vẹawuna we to whedelẹnu nado mọ ayajẹ to lizọnyizọn lọ mẹ na numọtolanmẹ mọnkọ lẹ wutu wẹ ya? Eyin mọ wẹ, ma gbọjọ blo. Jimadedo dewe go gán dohia dọ a yin whiwhẹnọ, ma nọ jlo na dọ̀n ayidonugo wá dewe ji, bo masọ nọ jlo na dọnnu po mẹdevo lẹ po. Humọ, mẹde ma nọ jlo nado yin gbigbẹdai, titengbe eyin e to tintẹnpọn nado wà dagbe na mẹdevo lẹ. Otọ́ olọn mẹ tọn towe yọ́n avùnnukundiọsọmẹnu  he pehẹ a te lẹ ganji, bosọ jlo na na we alọgọ he sin hudo a do. (Isa. 41:13) To hosọ ehe mẹ, mí na gbadopọnna nudọnamẹ atọ́n delẹ gando lehe a sọgan diahi hẹ numọtolanmẹ mọnkọ lẹ do, podọ lehe a sọgan wleawuna ayajẹ to lizọnyizọn lọ mẹ do go.

DIKE OHÓ JIWHEYẸWHE TỌN NI NA WE HUHLỌN

3. Etẹwẹ gọalọna yẹwhegán Jelemia nado dọyẹwheho na mẹdevo lẹ?

³ Etlẹ yin to hohowhenu, owẹ̀n Jiwheyẹwhe tọn ko na huhlọn devizọnwatọ etọn lẹ nado hẹn azọ́ndenamẹ he kàn dẹpẹ biọ lẹ di. Di apajlẹ, lẹnnupọndo yẹwhegán Jelemia ji. E whleawu whenue Jehovah deazọ́nna ẹn nado dọyẹwheho. Jelemia dọmọ: “Yẹn ma yọ́n hodọ, na yọpọ sunnu de poun wẹ yẹn.” (Jel. 1:6) Nawẹ e duto numọtolanmẹ jidide matindo tọn etọn ji gbọn? E mọ huhlọn yí sọn Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ. E dọmọ: “Ohó etọn taidi miyọ́n de. . . . bosọ yin ginglọndo ohú ṣie lẹ mẹ, agbọ́ ko pé mi nado hẹn ẹn do homẹ.” (Jel. 20:8, 9) Mahopọnna dọ Jelemia tindo aigba-denamẹ he vẹawu de, owẹ̀n he yin bibiọ to e si nado lá lọ na ẹn huhlọn he sin nuhudo e do nado hẹn azọ́ndenamẹ etọn di.

4. Etẹwẹ nọ jọ whenue mí hia Ohó Jiwheyẹwhe tọn bo lẹnayihamẹpọn deji? (Kolosinu lẹ 1:9, 10)

⁴ Owẹ̀n he to Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ nọ na huhlọn Klistiani lẹ. Whenue apọsteli Paulu to wekanhlan agun he to Kolosi, e dọ dọ oyọnẹn he pegan tintindo wẹ na whàn mẹmẹsunnu emitọn lẹ “nado sọgan zinzọnlin dile e jẹ do to Jehovah nukọn,” dile yé “to sinsẹ́n detọ́n zọnmii to azọ́n dagbe lẹpo mẹ.” (Hia Kolosinu lẹ 1:9, 10.) Azọ́n dagbe enẹ sọ bẹ wẹndagbe lọ lilá hẹn. Enẹwutu, whenue mí hia Ohó Jiwheyẹwhe tọn bo lẹnayihamẹpọn deji, yise mítọn to Jehovah mẹ nọ yin hinhẹn lodo, podọ e nọ họnwun na mí dọ nujọnu wẹ e yin nado lá owẹ̀n Ahọluduta lọ tọn.

5. Nawẹ mí gán mọ nususu plọn sọn Biblu hihia po nupinplọn po mẹ gbọn?

⁵ Nado mọ nususu plọn sọn Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ, mí dona dapana plaplaji-ninọ nado hia ẹ, nado plọn ẹn, podọ nado lẹnayihamẹpọn deji. Nọ yí whenu he pé zan nado wàmọ. Eyin a hia wefọ de he mẹ e vẹawuna we nado mọnukunnujẹ, a lọ́n dasá ẹ blo. Kakatimọ, yí Index des publications Watch Tower kavi Anademẹwe Dodinnanu Tọn zan nado dín zẹẹmẹ wefọ enẹ tọn. Eyin a yí whenu he  pé zan whenue a to nuplọn, a na hẹn jidide towe lodo dọ Ohó Jiwheyẹwhe tọn yin nugbo. (1 Tẹs. 5:21) Lehe nujikudo towe to jijideji sọ, mọ wẹ e na vivi na we dogọ nado má nuhe a ko plọn lẹ hẹ mẹdevo lẹ do niyẹn.

NỌ WLEAWU GANJI NA LIZỌNYIZỌN LỌ

6. Naegbọn mí dona nọ wleawu ganji na lizọnyizọn lọ?

⁶ Eyin a nọ wleawu ganji na lizọnyizọn lọ, e yọnbasi dọ a ni voawu dogọ whenue a to hodọna mẹdevo lẹ. Whẹpo Jesu do dó devi etọn lẹ hlan lizọnyizọn lọ mẹ, e gọalọna yé nado wleawu. (Luku 10:1-11) Na yé yí nuhe Jesu ko plọn yé lẹ do yizan mẹ wutu, devi lẹ mọ ayajẹ sisosiso na nuhe yé penugo nado wà lẹ.—Luku 10:17.

7. Nawẹ mí gán wleawuna lizọnyizọn lọ gbọn? (Sọ pọ́n yẹdide lọ.)

⁷ Nawẹ mí gán nọ wleawuna lizọnyizọn lọ gbọn? Mí dona lẹnnupọndo lehe mí gán nọ plọn nugbo lọ mẹlẹ po kọdetọn dagbe po to hogbe mítọn titi lẹ mẹ do ji. E sọ yọ́n nado nọ lẹnnupọn jẹnukọn do aliho awe kavi atọ̀n he mẹ mẹlẹ gán yinuwa te to aigba-denamẹ mítọn ji lẹ ji bo pọ́n lehe mí na na gblọndo to ninọmẹ dopodopo mẹ do. Enẹgodo, whenue mí na dọnsẹpọ mẹlẹ, mí gán tẹnpọn nado voawu, konu bosọ jọmẹ.

8. Aliho tẹlẹ mẹ wẹ Klistiani lẹ taidi núzinzan okọ́ tọn lẹ he yin nùdego to apajlẹ apọsteli Paulu tọn de mẹ te?

⁸ Apọsteli Paulu na apajlẹ de gando azọngban mítọn to azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ mẹ go whenue e dọmọ: “Míwlẹ tindo adọkunnu ehe to núzinzan okọ́ tọn lẹ mẹ.” (2 Kọl. 4:7) Etẹwẹ adọkunnu ehe yin? Azọ́n owẹ̀n Ahọluduta lọ tọn lilá tọn he nọ whlẹn ogbẹ̀ gán lọ wẹ. (2 Kọl. 4:1) Etẹwẹ núzinzan okọ́ tọn lọ lẹ yin? Yé nọtena devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn he nọ hẹn wẹndagbe lọ yì mẹdevo lẹ dè lẹ. To ojlẹ Paulu tọn mẹ, ajọwatọ lẹ nọ yí okòzẹ́n lẹ zan nado hẹn nuhọakuẹ delẹ sọn fide jẹ fide, taidi núdùdù, ovẹn po akuẹ po. Mọdopolọ, Jehovah ko ze wẹndagbe họakuẹ lọ do alọmẹ na mí. Po alọgọ Jehovah tọn po, mí gán mọ huhlọn he mí do hudo etọn nado lá owẹ̀n mítọn po nugbonọ-yinyin po.

NỌ BIỌ ADỌGBIGBO TO ODẸ̀ MẸ

9. Nawẹ mí gán duto obu gbẹtọ tọn kavi obu lọ dọ mẹlẹ na gbẹ́ mí dai ji gbọn? (Sọ pọ́n yẹdide lọ.)

⁹ To whedelẹnu, mí gán dibu dọ mẹlẹ na gbẹ́ mí dai to lizọnyizọn lọ mẹ. Nawẹ mí gán duto avùnnukundiọsọmẹnu enẹ ji gbọn?  Lẹnnupọndo odẹ̀ he apọsteli lẹ hò ji whenue yè degbena yé ma nado dọyẹwheho. Kakati nado joawuna obu, yé biọ dọ Jehovah ni gọalọna yé “nado to ohó [etọn] dọ po adọgbigbo lẹpo po.” Jehovah na gblọndo na odẹ̀ yetọn to afọdopolọji. (Owalọ 4:18, 29, 31) Eyin obu gbẹtọ tọn nọ yinuwado mí ji to whedelẹnu, mílọsu dona nọ biọ alọgọ Jehovah tọn to odẹ̀ mẹ. Nọ biọ dọ Jehovah ni gọalọna we nado yí owanyi na gbẹtọ lẹ do duto obu gbẹtọ tọn ji.

10. Nawẹ Jehovah nọ gọalọna mí nado hẹn azọngban mítọn taidi Kunnudetọ etọn lẹ di gbọn? (Isaia 43:10-12)

¹⁰ Jehovah ko deazọ́nna mí nado yin Kunnudetọ etọn lẹ, podọ e dopà nado gọalọna mí na mí nido yin adọgbotọ. (Hia Isaia 43:10-12.) Lẹnnupọndo aliho ẹnẹ delẹ poun he mẹ e nọ wàmọ te ji. Tintan, Jesu nọ tin po mí po whedepopenu he mí to wẹndagbe lọ lá. (Mat. 28:18-20) Awetọ, Jehovah ko deazọ́nna angẹli lẹ nado gọalọna mí. (Osọ. 14:6) Atọ̀ntọ, Jehovah ko na mí gbigbọ wiwe etọn taidi alọgọtọ de he na nọ flin mí nuhe mí ko plọn lẹ. (Joh. 14:25, 26) Ẹnẹtọ, Jehovah ko na mí mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu lẹ po nado nọ hodo mí. Po alọgọ Jehovah tọn po, gọna godonọnamẹ owanyinọ pipli mẹmẹsunnu lẹ tọn mítọn, mí nọ mọ nuhe sin hudo mí do nado tindo kọdetọn dagbe lẹpo.

NỌ DIỌALỌ BOSỌ NỌ TINDO PỌNDOHLAN HE SỌGBE

11. To whenue a to lizọnyizọn lọ mẹ, nawẹ a gán dukosọna mẹsusu dogọ gbọn? (Sọ pọ́n yẹdide lọ.)

¹¹ Be a nọ gbọjọ eyin a ma mọ mẹsusu to whégbè wẹ ya? Naegbọn a ma na kanse dewe dọ: ‘Fie wẹ mẹhe nọ nọ̀ aigba-denamẹ ṣie ji lẹ na ko te to alọnu din?’ (Owalọ 16:13) ‘Be azọ́nmẹ wẹ yé na te ya kavi yì ahiwhle gbé?’ Eyin mọ wẹ, be a gán dọyẹwheho gbọn ali lẹ ji nado dín mẹsusu lẹ mọ ya? Mẹmẹsunnu de he nọ yin Joshua dọmọ, “N’mọ dotẹnmẹ hundote lẹ nado dekunnu dile n’to zọnlinzin to ṣọfu daho lẹ nukọn, podọ to nọtẹn gbangba tọn lẹ.” Podọ ewọ po asi etọn Bridget po sọ mọ mẹsusu dogọ to whégbè whenue yé dekunnu to whèjai lẹ podọ to sẹgbe whèlẹkọ lẹ.—Efe. 5:15, 16.

12. Nawẹ mí gán yọ́n nuyise mẹlẹ tọn kavi nuhe nọ duahunmẹna yé lẹ gbọn?

¹² Eyin mẹlẹ ma do ojlo hia sọmọ to owẹ̀n  lọ mẹ, tẹnpọn nado yọ́n nuyise kavi nuhe mẹ mẹlẹ nọ do ojlo te. Joshua po Bridget po nọ yí kanbiọ he yé mọ to wepa alọnuwe pẹvi de tọn ji zan nado biọ homẹ hẹ mẹlẹ. Di apajlẹ, whenue yé to alọnuwe pẹvi lọ Nukun Tẹwẹ Hiẹ Nọ Yí Do Pọ́n Biblu? yizan, yé nọ dọmọ: “Mẹdelẹ nọ pọ́n Biblu hlan taidi owe de he wá sọn Jiwheyẹwhe dè, amọ́ na mẹdevo lẹ tọn, e ma yinmọ dandan. Etẹwẹ mì lẹn?” Ehe nọ saba dekọtọn do hodọdopọ de mẹ.

13. Naegbọn mí gán mọdọ mí do kọdetọn dagbe to lizọnyizọn lọ mẹ eyin mẹlẹ ma tlẹ kẹalọyi mí? (Howhinwhẹn lẹ 27:11)

¹³ Kọdetọn dagbe he mí nọ tindo to lizọnyizọn lọ mẹ ma sinai do lehe mẹlẹ kẹalọyi owẹ̀n lọ do ji. Etẹwutu? Na mí ko wà nuhe Jehovah po Visunnu etọn po jlo dọ mí ni wà wutu, enẹ wẹ nado dekunnu. (Owalọ 10:42) Eyin mí ma tlẹ mọ mẹde bo dọhona kavi eyin mẹlẹ gbẹ́ owẹ̀n mítọn dai, mí gán jaya na mí yọnẹn dọ mí to homẹ Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn tọn hẹn hùn.—Hia Howhinwhẹn lẹ 27:11.

14. Naegbọn mí gán jaya eyin wẹnlatọ devo wẹ mọ jlodotọ de to aigba-denamẹ lọ ji?

¹⁴ Mí sọ sọgan jaya whenue wẹnlatọ devo mọ jlodotọ de to aigba-denamẹ lọ ji. Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn yí azọ́n mítọn jlẹdo ovi he bu de dindin go. Mẹsusu wẹ nọ to dindin in to ofi voovo lẹ. Whenue yè mọ ovi lọ, e ma yin mẹhe mọ ẹn lọ kẹdẹ wẹ nọ jaya gba, amọ́ mẹlẹpo wẹ nọ tindo whẹwhinwhẹ́n nado wàmọ. To aliho dopolọ mẹ, azọ́n mẹhẹnzun devi tọn yin vivẹnudido pọmẹ tọn de. Mẹlẹpo sin hudo wẹ mí tindo nado gbọn filẹpo to aigba-denamẹ lọ ji, podọ mẹlẹpo nọ jaya whenue mẹyọyọ de jẹ opli lẹ wá ji.

NỌ NA AYIDONUGO OWANYI NA JEHOVAH PO KỌMẸNU TOWE PO

15. Nawẹ Matiu 22:37-39 yíyí do yizan mẹ nọ gọalọna mí nado yidogọna zohunhun mítọn to lizọnyizọn lọ mẹ gbọn? (Sọ pọ́n he to wepa ji.)

¹⁵ Mí gán yidogọna zohunhun mítọn na azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ gbọn ayiha zizedo owanyi mítọn na Jehovah po kọmẹnu mítọn lẹ po ji dali. (Hia Matiu 22:37-39.) Saa yí nukun homẹ tọn do pọ́n lehe homẹ Jehovah tọn nọ hùn do sọ, eyin e mọ bọ mí to azọ́n lọ wà, podọ lehe homẹ mẹlẹ tọn na hùn do eyin yé jẹ Biblu plọn ji! Sọ lẹnnupọndo whlẹngán he to tepọn mẹhe kẹalọyi owẹ̀n mítọn lẹ ji.—Joh. 6:40; 1 Tim. 4:16.

16. Nawẹ mí gán mọ ayajẹ to lizọnyizọn mítọn mẹ gbọn eyin mí yin ginglọn do owhé mítọn gbè? Na apajlẹ delẹ.

 ¹⁶ Be a yin ginglọn do owhé towe gbè na whẹwhinwhẹ́n de wutu wẹ ya? Eyin mọ wẹ, ze ayiha do nuhe a gán wà nado do owanyi towe na Jehovah po kọmẹnu towe po hia ji. To azọ̀n bẹplamẹ COVID-19 tọn whenu, Samuel po Dania po yin ginglọn do owhé yetọn gbè. To ojlẹ awusinyẹnnamẹ tọn enẹ lẹpo whenu, yé nọ dekunnu to alokan ji, kàn wekanhlanmẹ lẹ bosọ deanana plọnmẹ Biblu lẹ gbọn Zoom ji. Samuel dekunnu na mẹhe e dukosọna to dotowhé lẹ, fie e to nukunpedomẹgo kansẹẹ tọn mọyi te. E dọmọ: “Awusinyẹnnamẹnu lẹ nọ hẹn mí vọgán to apọ̀nmẹ, to agbasa-liho, podọ to gbigbọ-liho. Mí dona dín ayajẹ to sinsẹ̀nzọn mítọn na Jehovah mẹ.” To ojlẹ enẹ dopolọ mẹ, Dania jai bo yin ginglọn do adọzan ji na osun atọ̀n. Enẹgodo, e do nuhudo kẹkẹvi sẹkunọ tọn na osun ṣidopo. E dọmọ: “N’tẹnpọn nado wà nuhe ninọmẹ ṣie na mi dotẹnmẹ etọn lẹpo. N’penugo bo dekunnuna doto mẹgopọntọ de he wá dla mi pọ́n, bosọ dọhona mẹhe nọ wá deagbàn do owhé lọ gbè lẹ. N’sọ do hodọdopọ dagbe de hẹ afọzedaitọ azọ́nwhé dotozọ́nwiwa tọn de tọn to alokan ji.” Ninọmẹ Samuel po Dania po tọn dekanpona nuhe yé gán wà, amọ́ yé wà nuhe go yé pé bosọ mọ ayajẹ to mọwiwà mẹ.

17. Nawẹ mí gán mọaleyi to gigọ́ mẹ sọn ayinamẹ he to hosọ ehe mẹ lẹ mẹ gbọn?

¹⁷ Ayinamẹ he yin dogbapọnna to hosọ ehe mẹ lẹ nọ wazọ́n taun eyin yé yin yiyizan dopọ. Ayinamẹ dopodopo gán yin yiyijlẹdo núdanú voovo he yè do nọ dà núdùdù de go. Eyin núdanú lọ lẹpo sin afọ pé to núdùdù lọ mẹ, e nọ vivi taun. Mọdopolọ, eyin mí yí ayinamẹ lọ lẹpo do yizan mẹ, mí na pegan dogọ nado pehẹ numọtolanmẹ agọ̀ lẹ bosọ mọ ayajẹ dogọ to lizọnyizọn lọ mẹ.