LẸDO aihọn pé, mẹho agun tọn lẹ nọ ylọ lẹblanulọkẹyi sinsẹ̀nzọn tọn he yé tindo to omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ ṣẹnṣẹn lẹ dọ nujọnu. Lehe yé yin dona de na mímẹpo do sọ! Ṣigba, e ma dẹn din bọ diọdo de wá aimẹ. E yin bibiọ to mẹho agun tọn he yin mẹhomẹ lẹ si nado jo azọngban pinpẹn he go yé nọ penukundo delẹ do na mẹho agun tọn he owhe yetọn ma ko sẹyì lẹ. Nawẹ yé na wà enẹ gbọn?

Tito yọyọ lọ biọ dọ nugopọntọ lẹdo tọn lẹ po mẹhe yin mẹplọntọ to wehọmẹ yẹwhehọluduta tọn lẹ mẹ po ma sọgan sọ zindonukọn to sinsẹ̀nzọn wunmẹ ehelẹ mẹ ba eyin yé tindo bẹsọn owhe 70. Podọ, mẹho he ko do owhe 80 lẹ na nọ jo azọngban voovo he yé tindo lẹ do na mẹho agun tọn he owhe yetọn ma ko sẹyì lẹ, taidi nado yin anadenanutọ Wedegbẹ́ Alahọ tọn kavi anadenanutọ to pipli mẹho lẹ tọn mẹ to agun mẹ. Nawẹ mẹho agun tọn mẹhomẹ vivẹ́ enẹlẹ yinuwa gando diọdo ehe go gbọn? Yé do nugbonọ-yinyin yetọn na Jehovah podọ na titobasinanu etọn hia!

Ken he ko yin anadenanutọ Wedegbẹ́ Alahọ tọn na nudi owhe 49, basi zẹẹmẹ dọmọ: “N’kọngbedopọ mlẹnmlẹn hẹ nudide lọ. Na taun tọn, to afọnnu enẹ he owẹ̀n lọ wá, n’ko hodẹ̀ hlan Jehovah dọ nuhudo tin dọ mẹmẹsunnu he ma ko yin mẹhomẹ de ni sẹ̀n taidi anadenanutọ.” Numọtolanmẹ Ken tọn nkọ wẹ mẹhomẹ nugbonọ lẹ dohia lẹdo aihọn pé.  Nugbo wẹ dọ yé jẹflumẹ pẹẹde to tintan whenu, na yé yiwanna devizọnwiwa na mẹmẹsunnu yetọn lẹ wutu.

Esperandio he yin anadenanutọ to pipli mẹho lẹ tọn mẹ to agun etọn mẹ dọ dọ, “E vẹna mi pẹẹde.” Ṣigba, e yigbe dọ, “E nọ biọ whenu susu to asi e nado penukundo agbasamalo ṣie he to yinylan deji go.” Dile mí sọgan donukun do, Esperandio zindonukọn nado to Jehovah sẹ̀n po nugbonọ-yinyin po bo gbẹ́ to dona de yin na agun etọn.

Etẹwẹ yin numọtolanmẹ nugopọntọ tomẹyitọ ojlẹ dindẹn tọn he dona jo sinsẹ̀nzọn wunmẹ de do nado kẹalọyi devo lẹ tọn? Allan he sẹ̀n taidi nugopọntọ tomẹyitọ na owhe 38 yigbe dọmọ: “To whenue n’sè linlin lọ, n’biọ bẹwlu mẹ pete.” Ṣigba, e mọnukunnujẹemẹ dọ azọ́npinplọn sunnu jọja lẹ nọ hẹn ale susu wá, podọ e zindonukọn nado to sinsẹ̀n po nugbonọ-yinyin po.

Russell he ko sẹ̀n na owhe 40 taidi nugopọntọ tomẹyitọ podọ nuplọnmẹtọ, dọ dọ to tintan whenu, emilẹ po asi emitọn po jẹflumẹ. “Mí yiwanna lẹblanulọkẹyi mítọn taun bosọ mọdọ mí gbẹ́ tindo huhlọn nado zindonukọn.” Russell po asi etọn po to azọ́nplọnmẹ gọna numimọ he yé tindo lẹ yizan nado gọalọ to agun lẹdo lọ tọn de mẹ, podọ ehe to ayajẹ hẹnwa na wẹnlatọ he to azọ́nwadopọ hẹ yé lẹ.

Eyin hiẹ lọsu ma tlẹ ko tindo numọtolanmẹ mẹhe yin nùdego wayi lẹ tọn nkọ pọ́n, kandai de tin to 2 Samuẹli mẹ he sọgan gọalọna we nado mọnukunnujẹ numọtolanmẹ yetọn mẹ.

Lẹnnupọndo ojlẹ he mẹ Absalọmi, visunnu Ahọlu Davidi tọn fọngu te ji. Davidi họ̀n sọn Jelusalẹm yì Mahanaimi to whèzẹtẹn-waji Tọ̀sisa Jọdani tọn. To finẹ, Davidi po mẹhe zọnhẹ ẹ lẹ po do nuhudo dandannu gbẹ̀mẹ tọn delẹ tọn. Be a flin nuhe jọ ya?

Sunnu atọ̀n delẹ sọn lẹdo lọ mẹ gbọn alọtútlú dali hẹn adọzan lẹ, núdùdù tẹnmẹtẹnmẹ lẹ gọna núzinzan he nuhudo etọn tin lẹ wá. Balzilai yin dopo to sunnu ehelẹ mẹ. (2 Sam. 17:27-29) Todin he gufinfọn Absalọmi tọn ko doalọte, Davidi sọgan lẹkọwa Jelusalẹm, podọ Balzilai plan ẹn jẹ Jọdani. Davidi vẹ̀ ẹ nado hodo e yì Jelusalẹm. Ahọlu dọ dọ emi na nọ na ẹn núdùdù, dile etlẹ yindọ Balzilai yin “adọkunnọ daho de,” bo ma na do hudo núdùdù etọn tọn. (2 Sam. 19:31-33) Ṣigba, Davidi dona ko yọ́n pinpẹn jẹhẹnu Balzilai tọn lẹ gọna ayinamẹ depope he e sọgan tindo nado na ẹn lẹ tọn. Matin ayihaawe, lẹblanulọkẹyi daho de wẹ e na ko yin nado nọ họ̀nmẹ ahọlu tọn bosọ wazọ́n to finẹ!

Na Balzilai tindo pọndohlan jlẹkaji tọn bosọ yin whiwhẹnọ wutu, ewọ dọ dọ emi ko do owhe 80. Enẹgodo, e yidogọ dọmọ: “Be n’gán gbẹ́ yọ́n dagbe dovo na oylan ya?” (2 Sam. 19:35) Etẹwẹ nuhe e dọ zẹẹmẹdo? Po owhe susu he to ota na Balzilai po, ewọ dona ko tindo nuyọnẹn taun. Podọ, e sọgan gbẹ́ nọ namẹ ayinamẹ dagbe lẹ, kẹdẹdile “sunnu  mẹho” lẹ wà na Ahọlu Lehoboami do to nukọn mẹ. (1 Ahọ. 12:6, 7; Salm. 92:12-14; Howh. 16:31) Enẹwutu, yinyọ́n dagbe dovo na oylan he hodọ Balzilai te sọgan to alọdlẹndo madogán agbasa tọn kavi dogbó he e tindo na mẹhowhe wutu lẹ. E kẹalọyi dọ mẹhowhe ko zọ́n bọ emi masọ nọ yọ́n otọ́n kavi sèhó ganji ba. (Yẹwh. 12:4, 5) Po ehe po, Balzilai desọn ojlo mẹ bo vẹ̀ Davidi nado plan jọja sunnu lọ Kimhami yì Jelusalẹm, mẹhe sọgan ko yin visunnu Balzilai tọn.—2 Sam. 19:36-40.

Diọdo he gando owhe go he yin nùdego to bẹjẹeji lọ do pọndohlan dopolọ he Balzilai tindo hia. Nugbo wẹ dọ to ojlẹ mítọn mẹ, e ma yin ninọmẹ po nugopipe mẹdopo poun tọn lẹ po ji wẹ yè dona lẹnnupọndo, dile e yindo to whẹho Balzilai tọn mẹ. E biọ dọ yè ni yí sọwhiwhe do gbadopọnna nuhe na yọ́n hugan na mẹho agun tọn nugbonọ he to sinsẹ̀n lẹdo aihọn pé lẹ.

Sunnu mẹhomẹ whiwhẹnọ ehelẹ sọgan mọdọ titobasinanu Jehovah tọn na yin hinhẹn lodo na jideji he to nukọn ja, eyin azọngban he go yé ko penukundo na ojlẹ dindẹn lẹ sọgan yin zizedo alọmẹ na mẹmẹsunnu he ma ko yin mẹhomẹ lẹ. To suhugan ninọmẹ lẹ tọn mẹ, mẹmẹsunnu mẹhomẹ lọ lẹ wẹ plọnazọ́n jọja enẹlẹ dile Balzilai na ko plọnazọ́n visunnu etọn, bọ apọsteli Paulu na ko wà na Timoti do. (1 Kọl. 4:17; Flp. 2:20-22) Mẹmẹsunnu jọja ehelẹ ko dohia todin dọ emi yin “sunnu lẹ di nunina,” he sọgan gọalọ “nado do agbasa Klisti tọn daga.”—Efe. 4:8-12; yijlẹdo Sọha lẹ 11:16, 17, 29 go.

To agun omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn mẹ lẹdo aihọn pé, susu mẹhe ko jo azọngban delẹ do lẹ tọn wẹ ko penugo nado yí dotẹnmẹ hundote yọyọ kavi he gbloada dogọ lẹ zan to azọ́n Jehovah tọn mẹ.

Marco he ko yin nugopọntọ lẹdo tọn na owhe 19 dọmọ: “Ninọmẹ ṣie dintọn hẹn ẹn yọnbasi na mi nado gọalọna asu mayisenọ mẹmẹyọnnu he to agun mítọn mẹ delẹ tọn.”

Geraldo he ko yin nugopọntọ lẹdo tọn na owhe 28 dọmọ: “Yanwle yọyọ he mí zedai lẹ bẹ alọgigọna mẹhe gbọjọ lẹ po anadidena plọnmẹ Biblu susu dogọ po hẹn.” E na linlin dọ ehe ko zọ́n bọ sọn ojlẹ de die, emilẹ po asi emitọn po to anadena plọnmẹ Biblu 15, podọ susu to mẹhe gbọjọ dai lẹ mẹ ko gọjẹ opli lẹ wá ji.

Allan he yin nùdego wayi doayi e go dọ, “Todin, dotẹnmẹ lọ hundote na mí nado nọ yí míde zan to gigọ́ mẹ na azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ. Mí nọ duvivi kunnudide gbangba tọn, to aigba-denamẹ ajọwiwa tọn lẹ ji gọna kunnudide na kọmẹnu mítọn lẹ tọn, bọ awe to yé mẹ ko wá Plitẹnhọ Ahọluduta tọn mẹ pọ́n.”

Eyin mẹmẹsunnu nugbonọ nugopetọ de wẹ a yin, bo mọ azọ́ndenamẹ yọyọ de yí to omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ ṣẹnṣẹn, aliho titengbe devo tin he mẹ a sọgan gọalọ te. A sọgan nọgodona azọ́n Jehovah tọn gbọn numimọ họakuẹ towe lẹ mimá hẹ mẹmẹsunnu jọja he to agun lọ mẹ lẹ dali. Russell he yin nùdego wayi dọmọ: “Jehovah to azọ́nplọn jọja he tindo huhlọn po nunina po lẹ bosọ to yé yizan. Zohunhun yetọn to mẹpinplọn po nukunpipedo lẹngbọ lẹ go po mẹ to ale hẹnwa na pipli mẹmẹsunnu lẹ tọn!”—Pọ́n apotin lọ “ Gọalọna Sunnu Jọja lẹ Nado Yí Nugopipe Yetọn lẹ Zan to Gigọ́ Mẹ.”

Eyin a biọ sinsẹ̀nzọn wunmẹ devo de mẹ to agọe, hẹn pọndohlan dagbe go. Azọ́n ahundopo tọn towe ko yinuwado gbẹzan gbẹtọ madosọha lẹ tọn ji to aliho dagbe mẹ, bo sọgan gbẹ́ to mọwà zọnmii. Gbẹtọ lẹ yiwanna we, podọ ayihaawe ma tin dọ yé na to wanyina we zọnmii.

Humọ, nuhe a wà lẹ na gbọṣi ahun Jehovah tọn mẹ. E ma na “wọn azọ́n mìtọn po owanyi he mì dohia na oyín etọn po, na mì ko yilizọn na omẹ wiwe lẹ bosọ zindonukọn nado to lizọnyina yé.” (Heb. 6:10) Hogbe gbọdo ehelẹ na jide mẹlẹpo dọ opagbe etọn ma nọte do  tukla he mí ko jẹ wayi lẹ kẹdẹ ji gba. Mì ko họakuẹ na Jehovah gbau na ewọ nido wọn mì, na vivẹnu he mì do wayi bo gbẹ́ zindonukọn nado to dido nado hẹn homẹ etọn hùn lẹ wutu!

Etẹwẹ lo eyin diọdo he gando azọngban go he yin nùdego to aga lọ ma gando gowe tlọlọ? Ninọmẹ ehe gbẹ́ sọgan yinuwado hiẹ lọsu ji. Gbọnna?

Eyin a yọ́n mẹmẹsunnu mẹhomẹ de he azọ́ndenamẹ etọn diọ, a sọgan mọaleyi sọn nuyọnẹn po numimọ he e ko tindo to owhe lẹ gblamẹ po mẹ. Nọ dín ayinamẹ etọn. Nọ kanhose e. Podọ, nọ doayi lehe e nọ yí numimọ etọn zan po nugbonọ-yinyin po nado penukundo azọ́ndenamẹ etọn alọnu tọn go do.

Vlavo a yin mẹhomẹ de he azọ́ndenamẹ towe diọ, kavi a yin mẹmẹsunnu kavi mẹmẹyọnnu he sọgan mọaleyi sọn omẹ mọnkọtọn de dè, hẹn do ayiha mẹ dọ Jehovah nọ yọ́n pinpẹn nugbonọ-yinyin mẹhe ko sẹ̀n ẹn na owhe susu bosọ zindonukọn nado to mọwà lẹ tọn.