SỌN ONÚ HOHO SẸDOTẸN MÍTỌN
“Whetẹnu Wẹ Mí Nasọ Bayi Plidopọ Devo?”
JEI vivọnu novembre 1932 tọn wẹ to Tòdaho Mexico tọn mẹ. Osẹ dopo poun jẹnukọn, miyọ́n avase tọn he nọ tá to aliji lẹ ṣẹṣẹ yin awuwlena do tòdaho he nọ ján taun ehe mẹ, fie gbẹtọ hugan livi dopo nọ nọ̀. Amọ́ todin, miyọ́n avase tọn enẹlẹ masọ yin onú yọyọ ba. Linlinwekantọ tòdaho lọ tọn lẹ ko lẹ́ ayidonugo yetọn hlan nujijọ he tin to osẹ ehe mẹ. Yé ko jlọ fọtodenu yetọn lẹ dote, dile yé to tepọn wiwá jonọ vonọtaun de tọn—yèdọ Joseph F. Rutherford, mẹhe yin azinponọ Ogbẹ́ Watch Tower tọn to whenẹnu. Kunnudetọ lẹdo lọ tọn lẹ lọsu ko wleawufo nado yí zohunhun do dokuavọna Mẹmẹsunnu Rutherford, he wá na plidopọ otò tọn azán atọ̀n tọn yetọn.
Linlinnamẹwe lọ L’Âge d’Or dọmọ: “Matin ayihaawe, plidopọ ehe na yin nujijọ ayidego tọn de to whenuho mẹ na nuhe dù nukọnyiyi Nugbo lọ tọn to République du Mexique.” Ṣigba, etẹwẹ zọ́n bọ plidopọ he gbẹtọ 150 poun wá ehe do jẹna ayidego sọmọ?
Jẹnukọnna nujijọ ehe, azọ́n Ahọluduta lọ tọn ma ko de sinsẹ́n susu tọ́n to Mexique. Sọn 1919, plidopọ kleunkleun lẹ nọ yin bibasi, amọ́ na nugbo tọn, to owhe he bọdego lẹ mẹ sọha agun lẹ tọn depò. Wekantẹn alahọ tọn he yin hùnhùn do Mexico to 1929 taidi nuhe na hẹn kọdetọn dagbe wá. Ṣigba, aliglọnnamẹnu delẹ tin. Whenue anademẹ yin nina nado doalọtena tito ajọwiwa tọn kinkọndopọ hẹ azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ, owe-mátọ de gblehomẹ bo klan ede dovo bosọ do pipli Biblu pinplọn tọn etọn titi ai. To ojlẹ dopolọ mẹ, anadenanutọ alahọ tọn lọ zan walọ de he ma sọgbe hẹ Owe-wiwe bọ mẹdevo dona jẹ otẹn etọn mẹ. Kunnudetọ nugbonọ he to Mexique lẹ tindo nuhudo mẹjlọdote gbigbọmẹ tọn.
To dlapọn etọn whenu, Mẹmẹsunnu Rutherford na tuli susu omẹ nugbonọ ehelẹ, gbọn hodidọ zodolanmẹnamẹ tọn awe nina to plidopọ lọ ji gọna hodidọ atọ́n he whànmẹ nina to ladio ji dali. Whla tintan die he azọ́nwatẹn ladio tọn Mexique tọn lẹ hẹn wẹndagbe lọ jẹ gbẹtọ lẹpo dè to otò lọ mẹ. To plidopọ lọ godo, anadenanutọ alahọ tọn yọyọ he yin dide de basi titona azọ́n lọ, podọ Kunnudetọ zohunhunnọ lẹ mọ huhlọn po dona Jehovah tọn po yí nado zindonukọn.
To owhe he bọdego mẹ, e ma yin plidopọ dopo kẹdẹ wẹ yin bibasi to otò lọ mẹ, amọ́ awe, yèdọ dopo to bato-glintẹn tòdaho Veracruz tọn podọ awetọ to Mexico. Azọ́n sinsinyẹn he yin wiwà to aigba-denamẹ lọ ji jẹ sinsẹ́n dagbe lẹ detọ́n ji. To 1931 wẹnlatọ 82 wẹ to otò lọ mẹ. To owhe ao godo, yé yì sọha dai tọn donu ao! Gbẹtọ nudi 1 000 wẹ wá Mexico na Plidopọ Yẹwhehọluduta Tọn 1941 tọn.
“YÉ GỌ́ ALIHOGBÓ LẸ JI”
To 1943, Kunnudetọ lẹ ze owhlẹ nujijla tọn delẹ plá nado lá Plidopọ Yẹwhehọluduta Tọn lọ “La nation libre” [Akọta He Jẹ Edekannu Lọ], ehe yin bibasi to tòdaho Mexique tọn 12 mẹ. * Wema daho he ji nukinkan tin te lẹ wẹ nọ yin piplado abọ́ lẹ ji, bọ dopo nọ to nukọn podọ awetọ nọ to nẹgbé, yèdọ aliho nujijla tọn de he Kunnudetọ lẹ nọ yizan sọn 1936.
Linlinwe lọ La Nación dọ gando kọdetọn dagbe he nujijla lọ tindo to Mexico go dọmọ: “To azán tintan [plidopọ tọn] lọ gbè, [Kunnudetọ lẹ] yin tulina nado basi oylọna mẹsusu dogọ. To wunkẹngbe, gbẹtọ lẹ gọ́ nọtẹn lọ.” Kọdetọn nujijla ehe tọn ma hẹn homẹhun Ṣọṣi Katoliki tọn, he jẹ ohó agọ̀ fúnfún pé gando Kunnudetọ lẹ go ji. Mahopọnna nukundiọsọmẹ lọ, mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu adọgbotọ lọ lẹ po zindonukọn to nujijla lọ mẹ gbọn alihogbó lẹ ji. Linlinwe La Nación sọ na linlin dọmọ: “Mẹhe to tòdaho lọ mẹ lẹpo wẹ mọ yé . . . sunnu—gọna yọnnu lẹ—he ze wema lọ lẹ plá bo to nujijla basi.” Hosọ linlinwe lọ tọn bẹ yẹdide mẹmẹsunnu lẹ tọn de hẹn dile yé to alihogbó Mexico tọn lẹ ji. Zẹẹmẹ he to odò yẹdide lọ tọn dọmọ: “Yé gọ́ alihogbó lẹ ji.”
‘ADỌZAN EHELẸ BỌ̀ BOSỌ HLÁ YOZÒ HÚ KỌMẸ TATA’
To owhe enẹlẹ gblamẹ, suhugan Kunnudetọ lẹ tọn dona basi avọ́sinsan susu nado yì plidopọ vude he nọ yin bibasi to Mexique lẹ. Mẹsusu wẹ nọ wá sọn glètoho he to olá lẹ mẹ, yèdọ fie pinpán kavi etlẹ yin ali dagbe dẹn do lẹ. Agun dopo wlan dọ “Onú dopo gee he mí tindo nado nọ dọho hẹ mẹhe to olá lẹ wẹ nuyizan nudọnamẹ didohlan tọn lọ télégraphe.” Enẹwutu, mẹhe jei plidopọ lẹ dona zọ̀n otlò lẹ ji kavi zinzọnlin na azán susu whẹpo do mọ pinpán he na bẹ yé yì tòdaho he mẹ plidopọ lọ na yin bibasi te.
Susu Kunnudetọ lọ lẹ tọn wẹ yin hẹntọnọ, podọ po huhlọn po wẹ yé nọ mọ húndokuẹ yìyì tọn tata yì plidopọ lọ. To whenue yé jẹ dọ́n, susu yetọn nọ nọ̀ Kunnudetọ lẹdo lọ tọn lẹ pá, yèdọ mẹhe nọ yí mẹmẹsunnu yetọn lẹ do whégbè po owanyi po. Mẹdevo lẹ nọ dọ́ Plitẹnhọ Ahọluduta tọn lẹ mẹ. To gbèdopo, nudi plidopọ-watọ 90 mọ otẹn do alahọ mẹ, bo yí “pali 20 he mẹ owe lẹ gọ́ do basi adọzan lẹ, ehe yé hòplidopọ debọdo-dego.” Owhewé lọ basi zẹẹmẹ dọ jonọ pinpẹn-nutọn-yọnẹntọ enẹlẹ dọ dọ adọzan ehelẹ “bọ̀ bosọ hlá yozò hú kọmẹ tata.”
Na Kunnudetọ pinpẹn-nutọn-yọnẹntọ enẹlẹ, ayihaawe ma tin dọ avọ́sinsan depope ma họakuẹ sọ plidopọ Klistiani tọn ayajẹ tọn de yìyì. To egbehe, dile sọha wẹnlatọ lẹ tọn to Mexique to agayi vudevude jei livi dopo, gbigbọ pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn tọn enẹ gbẹ́ gbayipe. * Linlin alahọ tọn 1949 tọn de sọn Mexique dọ gando mẹmẹsunnu lẹ go dọmọ: “Ojlẹ sinsinyẹn he mẹ yé jugbọn lẹ ma dekanpona gbigbọ he yé nọ dohia to azọ́n Yẹwhehọluduta tọn lọ mẹ, na plidopọ depope he mí basi ji wẹ hodọdopọ yetọn nọ sinai do na ojlẹ dindẹn bọ mẹmẹsunnu lẹ nọ to kinkanse mapote dọ, Whetẹnu wẹ mí nasọ bayi plidopọ devo?” E gbẹ́ to mọ kakajẹ egbé.—Sọn onú hoho sẹdotẹn mítọn to Amérique centrale.