HOSỌ OPLỌN TỌN 18
OHÀN 1 Jẹhẹnu Jehovah Tọn Lẹ
Nọ Dejido “Whẹdatọ Aigba Lẹpo Tọn” He Yin Lẹblanunọ lọ Go!
“Be Whẹdatọ aigba lẹpo tọn ma na wà nuhe jlọ wẹ ya?”—JEN. 18:25.
NUHE E BẸHẸN
Yanwle hosọ ehe tọn wẹ nado hẹn nukunnumọjẹnumẹ mítọn gando lẹblanu po whẹdida dodo Jehovah tọn po go siso dogọ, na nuhe dù fọnsọnku mawadodonọ lẹ tọn.
1. Nuplọnmẹ homẹmiọnnamẹ tọn tẹwẹ Jehovah na Ablaham?
ABLAHAM ma wọn hodọdopọ enẹ pọ́n gbede. Jiwheyẹwhe dọna ẹn gbọn Angẹli de gblamẹ dọ Emi na và tòdaho Sodọmi po Gomọla po tọn lẹ sudo. Dawe nugbonọ enẹ biọ bẹwlu mẹ. E kanse dọ: “Be nugbo wẹ dọ hiẹ na và dodonọ po mẹylankan po sudo ya? . . . Be Whẹdatọ aigba lẹpo tọn ma na wà nuhe jlọ wẹ ya?” Jehovah yí homẹfa do na họntọn vivẹ́ etọn nuplọnmẹ de he na hẹn ale wá na mímẹpo bosọ miọnhomẹna mí, enẹ wẹ yindọ: Jiwheyẹwhe ma na và gbẹtọvi dodonọ lẹ sudo pọ́n gbede.—Jen. 18:23-33.
2. Etẹwẹ hẹn mí deji dọ whẹdida Jehovah tọn lẹ nọ gọ́ na lẹblanu bosọ nọ yin dodo?
2 Nawẹ mí gán kudeji gbọn dọ whenue Jehovah jlo na dawhẹna gbẹtọvi lẹ, e nọ wà nuhe sọgbe to whelẹponu? Na mí yọnẹn dọ ‘ahun gbẹtọvi lẹ tọn mẹ wẹ Jehovah nọ pọ́n’ wutu wẹ. (1 Sam. 16:7) Na nugbo tọn, e “yọ́n nuhe to ahun gbẹtọvi lẹpo tọn mẹ.” (1 Ahọ. 8:39; 1 Otàn. 28:9) Nugbo he jiawu de wẹ ehe yin. Whẹdida Jehovah tọn lẹ nọ zẹ̀ nukunnumọjẹnumẹ mítọn go tlala. Abajọ apọsteli Paulu yin gbigbọdo nado dọ gando Jehovah go dọmọ: “Lehe whẹdida etọn lẹ yin dinmamọdona” do sọ!—Lom. 11:33.
3, 4. Etẹ go wẹ mí gán nọ hanú gando to whedelẹnu, podọ etẹwẹ mí na gbadopọnna to hosọ ehe mẹ? (Johanu 5:28, 29)
3 Etomọṣo, to whedelẹnu mí gán nọ kàn kanbiọ Ablaham tọn nkọ lẹ sè. Mí tlẹ gán nọ kanse dọ: ‘Be todido sọgodo tọn de tin na mẹdelẹ taidi mẹhe yin whẹdana to Sodọmi po Gomọla po lẹ ya? Be depope yetọn gán yin finfọn to “fọnsọnku . . . mawadodonọ lẹ” tọn whenu ya?’—Owalọ 24:15.
4 Mì gbọ mí ni vọ́ dogbapọnna nukunnumọjẹnumẹ mítọn gando fọnsọnku go. To agọe, nukunnumọjẹnumẹ mítọn yin vivọjlado gando “fọnsọnku ogbẹ̀ tọn” po “fọnsọnku whẹdida tọn” po go. a (Hia Johanu 5:28, 29.) Nukunnumọjẹnumẹ he yin vivọjlado ehe zọ́n bọ vọjlado devo lẹ ko yin bibasi, ehe na yin hodọdeji to hosọ ehe po dehe bọdego po mẹ. Gando whẹdida dodo Jehovah tọn lẹ go, jẹnukọn whẹ́, mí na gbadopọnna nuhe mí ma yọnẹn lẹ podọ to enẹgodo, mí na dọhodo nuhe mí yọnẹn lẹ ji.
NUHE MÍ MA YỌNẸN LẸ
5. Etẹwẹ owe mítọn lẹ ko dọ wayi gando mẹhe yin vivasudo to Sodọmi po Gomọla po go lẹ go?
5 To ojlẹ de mẹ wayi, owe mítọn lẹ ko gbadopọnna nuhe jọ do mẹhe Jehovah dawhẹna taidi mawadodonọ lẹ go. Mí ko dọ wayi dọ mẹhe Jehovah và sudo lẹ, taidi omẹ Sodọmi po Gomọla po tọn lẹ ma tindo todido fọnsọnku tọn. Amọ́, whenue mí hodẹ̀ bosọ basi dodinnanu yinukọn, kanbiọ ehe fọndote, Be mí gán dọ mọ po nujikudo mlẹnmlẹn po ya?
6. Na apajlẹ delẹ gando whẹdida Jehovah tọn sọta gbẹtọvi mawadodonọ lẹ go, podọ etẹlẹ wẹ mí ma yọnẹn?
6 Mì gbọ mí ni lẹnnupọndo whẹho devo he gandego lẹ ji. Kandai Biblu tọn susu wẹ basi zẹẹmẹ owhẹ̀ he Jehovah dá na mawadodonọ lẹ tọn, taidi gbẹtọ madosọha he kú to Singigọ lọ whenu lẹ, kavi akọta ṣinawe he nọ nọ̀ Aigba Pagbe tọn lọ ji bọ Jehovah degbena omẹ etọn lẹ nado vasudo lẹ, kavi awhànfuntọ Asilianu 185000 he angẹli Jehovah tọn de hù to zánto dopo mẹ lẹ. (Jen. 7:23; Deut. 7:1-3; Isa. 37:36, 37) To ninọmẹ ehelẹ mẹ, be Biblu na nudọnamẹ gigọ́ nado yọnẹn eyin Jehovah dawhẹna omẹ enẹ lẹpo nado yin vivasudo kakadoi bọ todido fọnsọnku tọn ma tin na yé wẹ ya? Lala. Naegbọn mí gán dọ mọ?
7. Etẹwẹ mí ma yọnẹn gando mẹhe yin vivasudo to Singigọ lọ whenu kavi to whenue Islaelivi lẹ gbawhàn Kenani tọn go? (Sọ pọ́n yẹdide.)
7 Mí ma yọ́n lehe Jehovah dawhẹna omẹ enẹlẹ dopodopo do; mọ mí ma yọnẹn eyin vlavo mẹhe kú enẹlẹ tindo dotẹnmẹ lọ nado plọnnu gando Jehovah go nado sọgan lẹnvọjọ. Na nuhe dù Singigọ lọ, Biblu dọ dọ Noa yin “yẹwhehodọtọ dodo tọn.” (2 Pita 2:5) Amọ́, Biblu ma dọ dọ to ojlẹ he mẹ e to aki blibata lọ gbá te, e sọ to vivẹnudo nado na avase mẹhe to aigba ji lẹ dopodopo gando vasudo he na wá to Singigọ lọ whenu go. Mọdopolọ, na nuhe dù akọta Kenani tọn lẹ, mí ma yọnẹn eyin omẹ ylankan enẹ lẹpo mọ dotẹnmẹ lọ nado plọnnu gando Jehovah go bosọ diọ walọyizan yetọn lẹ.
Noa po whẹndo etọn po to azọ́nwa nado gbá aki blibata lọ. Mí ma yọnẹn eyin Noa deanana tito nujijla yẹwhehodidọ tọn de to ojlẹ họ̀gbigbá lọ tọn whenu nado jẹ mẹhe to aigba ji lẹpo dè whẹpo Singigọ lọ nido wá (Pọ́n hukan 7tọ)
8. Etẹwẹ mí ma yọnẹn gando tòmẹnu Sodọmi po Gomọla po tọn lẹ go?
8 Etẹwẹ lo na nuhe dù omẹ Sodọmi po Gomọla po tọn lẹ? Dawe dodonọ lọ Lọti nọgbẹ̀ to ṣẹnṣẹn yetọn. Amọ́, be mí yọnẹn eyin Lọti dọyẹwheho na yemẹpo ya? Lala. Ayihaawe ma tin dọ mẹylankan lẹ wẹ yé yin, amọ́ be dopodopo yetọn yọ́n dagbe dovo na oylan ya? Flindọ sunnu susu lẹ to tòdaho enẹ mẹ wẹ tẹnpọn nado zanhẹ jonọ Lọti tọn lẹ gánnugánnu. Biblu dọ dọ sunnu ehelẹ “bẹsọn omẹ pẹvi ji jẹ daho ji.” (Jen. 19:4; 2 Pita 2:7) Be mí yọnẹn nugbonugbo eyin Jehovah Jiwheyẹwhe lẹblanunọ lọ ko basi dide dọ omẹ enẹlẹ depope ma na yin finfọnsọnku wẹ ya? Jehovah hẹn Ablaham deji dọ dodonọ he to tòdaho enẹ mẹ lẹ ma tlẹ pé ao. (Jen. 18:32) Enẹwutu, yé yin mawadodonọ, podọ owhẹ̀ Jehovah tọn whẹ́n nado và yé sudo. Po enẹ po, be mí gán dọ nugbonugbo dọ depope yetọn ma na yin finfọn to ‘fọnsọnku mawadodonọ lẹ tọn’ whenu ya? Lala, mí ma gán dọ mọ po nujikudo po!
9. Etẹwẹ mí ma yọnẹn gando Sọlomọni go?
9 To alọ devo mẹ, mí sọ hia to Biblu mẹ dọ gbẹtọvi dodonọ lẹ lẹzun mawadodonọ. Apajlẹ mẹdopo tọn wẹ Ahọlu Sọlomọni. E yin pinplọn do ali Jiwheyẹwhe tọn lẹ ji po sọwhiwhe po, bọ Jehovah sọ dona ẹn susugege; amọ́ to godo mẹ, e wá jẹ yẹwhe lalo lẹ sẹ̀n ji. Ylando etọn lẹ hẹn homẹgble Jehovah sinsinyẹn, podọ akọta lọ jiya na nuṣiwa etọn lẹ wutu na owhe kanweko susu lẹ. Whenue Sọlomọni kú, Owe-wiwe lẹ dọ dọ e “yin hinhẹn nado mlọnai hẹ tọgbo etọn lẹ,” ehe bẹ sunnu nugbonọ delẹ hẹn taidi Ahọlu Davidi. (1 Ahọ. 11:5-9, 43; 2 Ahọ. 23:13) Amọ́, be aliho he mẹ e yin dìdì te yin kunnudenu lọ dọ e na yin finfọnsọnku wẹ ya? Biblu ma dọ. Amọ́ mẹdelẹ gán dọ dọ, “mẹhe kú ko yin whẹsuna sọn ylando etọn mẹ.” (Lom. 6:7) Nugbo wẹ, amọ́ ehe ma zẹẹmẹdo dọ mẹhe ko kú lẹpo wẹ na yin finfọnsọnku, taidi dọ ogbẹ̀ yọyọ lọ yin jlọjẹ de he yé jẹna. Nunina de wẹ fọnsọnku yin sọn Jiwheyẹwhe owanyinọ lọ dè. Mẹhe ewọ jlo na hùn dotẹnmẹ dote na nado sẹ̀n ẹn kakadoi lẹ wẹ e nọ na nunina ehe. (Jobu 14:13, 14; Joh. 6:44) Be Sọlomọni na mọ nunina mọnkọ yí ya? Jehovah wẹ yọ́n gblọndo lọ; mílẹ ma yọnẹn. Amọ́, nuhe mí yọnẹn na taun tọn wẹ yindọ Jehovah na wà nuhe jlọ.
NUHE MÍ YỌNẸN
10. Etẹwẹ yin numọtolanmẹ Jehovah tọn gando gbẹtọvi lẹ vivasudo go? (Ezekiẹli 33:11) (Sọ pọ́n yẹdide lọ.)
10 Hia Ezekiẹli 33:11. Na nuhe dù aliho he mẹ Jehovah nọ dawhẹna gbẹtọvi lẹ te, ewọ gbọn homẹdagbe dali dọ linlẹn etọn lẹ na mí. Apọsteli Pita yin gbigbọdo nado kàn hogbe he taidi yẹwhegán Ezekiẹli tọn lẹ, e dọmọ: ‘Jehovah ma jlo dọ mẹdepope ni yin vivasudo.’ (2 Pita 3:9) Po nugbo jidevọnamẹ tọn enẹ po, mí yọnẹn dọ Jehovah ma nọ zọ̀n plaplaji do và gbẹtọvi lẹ sudo kakadoi. Lẹblanu etọn siso, podọ ewọ nọ do jẹhẹnu enẹ hia whedepopenu he e yọnbasi.
To whenue mawadodonọ lẹ na yin finfọnsọnku, gbẹtọ susugege he wá sọn ofi voovo lẹ na do dotẹnmẹ lọ nado plọnnu gando Jehovah go (Pọ́n hukan 10tọ)
11. Mẹnu lẹ wẹ ma na yin finfọnsọnku, podọ nawẹ mí wagbọn do yọnẹn?
11 Etẹwẹ mí yọnẹn gando mẹhe ma na yin finfọnsọnku lẹ go? Apajlẹ kleun delẹ poun janwẹ Biblu na mí. b Jesu dohia dọ Juda Iskaliọti ma na yin finfọnsọnku. (Malku 14:21; sọ pọ́n Johanu 17:12 po adà nupinplọn tọn etọn po to flansegbe mẹ.) Juda yọnẹn ganji bo desọn ojlo mẹ nado yinuwa jẹagọdo Jehovah Jiwheyẹwhe po Visunnu Etọn po. (Pọ́n Malku 3:29 po adà nupinplọn tọn etọn lẹ po to flansegbe mẹ.) Mọdopolọ, Jesu dọ dọ delẹ to sinsẹ̀ngán he jẹagọdo e lẹ mẹ na kú matin todido fọnsọnku tọn. (Mat. 23:33; pọ́n Johanu 19:11 po adà nupinplọn tọn etọn po to flansegbe mẹ do hogbe lọ “dawe lọ” ji.) Podọ, apọsteli Paulu na avase dọ atẹṣitọ he ma lẹnvọjọ lẹ ma na yin finfọnsọnku.—Heb. 6:4-8; 10:29.
12. Etẹwẹ mí yọnẹn gando lẹblanu Jehovah tọn go? Na apajlẹ delẹ.
12 Amọ́, etẹwẹ mí yọnẹn gando lẹblanu Jehovah tọn go? Nawẹ e ko dohia gbọn dọ emi ma jlo dọ “mẹdepope ni yin vivasudo”? Lẹnnupọndo lẹblanu he e ko dohia mẹdelẹ he waylando sinsinyẹn ji. Ahọlu Davidi doalọ to ylando sinsinyẹn delẹ mẹ, ehe bẹ ayọdide po hlọnhuhu po hẹn. Ṣogan, Davidi lẹnvọjọ bọ Jehovah gbọn lẹblanu dali jona ẹn. (2 Sam. 12:1-13) Ahọlu Manasse wà nuhe ylan taun lẹ na suhugan gbẹzan etọn tọn. Amọ́, dile etlẹ yindọ Manasse yì jẹ obá mọnkọ mẹ, Jehovah kẹalọyi lẹnvọjọ etọn bosọ mọ enẹ taidi dodonu de nado do lẹblanu hia ẹ bosọ jona ẹn. (2 Otàn. 33:9-16) Apajlẹ ehelẹ flinnu mí dọ Jehovah nọ do lẹblanu hia whedepopenu he e mọdọ dodonu de tin nado wàmọ. E na fọ́n omẹ mọnkọ lẹ sọnku, na yé kẹalọyi dọ emi waylando he sinyẹn taun lẹ bosọ lẹnvọjọ wutu.
13. (a) Naegbọn Jehovah do lẹblanu hia Ninevenu lẹ? (b) Etẹwẹ Jesu dọ to nukọn mẹ gando Ninevenu lẹ go?
13 Mí sọ sèhó gando lẹblanu he Jehovah dohia Ninevenu lẹ go. Jiwheyẹwhe dọna Jona dọmọ: “N’ko doayi kanyinylan yetọn go.” Amọ́, whenue yé lẹnvọjọ sọn ylando yetọn lẹ mẹ, Jehovah yí homẹdagbe do jona yé. Lẹblanu etọn zẹ̀ Jona tọn go taun. Jiwheyẹwhe dona flinnu yẹwhegán etọn he gblehomẹ lọ dọ Ninevenu lẹ “ma tlẹ yọ́n vogbingbọn to nuhe sọgbe po nuhe ma sọgbe po ṣẹnṣẹn.” (Jona 1:1, 2; 3:10; 4:9-11) To nukọn mẹ, Jesu yí apajlẹ enẹ zan nado plọnnumẹ gando whẹdida dodo po lẹblanu Jehovah tọn po go. Jesu dọ dọ, Ninevenu he lẹnvọjọ lẹ na “fọ́n to whẹdida whenu.”—Mat. 12:41.
14. Etẹwẹ “fọnsọnku whẹdida tọn” na zẹẹmẹdo na Ninevenu lẹ?
14 “Whẹdida” tẹ whenu wẹ Ninevenu lẹ na “fọ́n” te? Jesu plọnnumẹ gando “fọnsọnku whẹdida tọn” he na wá aimẹ to sọgodo de go. (Joh. 5:29) E to hodọ gando Gandudu Owhe Fọtọ́n tọn etọn go, ehe whenu “dodonọ lẹ po mawadodonọ lẹ po” na yin finfọnsọnku te. (Owalọ 24:15) Na mawadodonọ lẹ, ehe na yin “fọnsọnku whẹdida tọn.” Enẹ zẹẹmẹdo dọ Jehovah po Jesu po na pọ́n bosọ gbeje nuyiwa yetọn lẹ gọna lehe yé na yinuwa gando nuplọnmẹ Jiwheyẹwhe tọn go do pọ́n. Eyin Ninevenu he fọnsọnku de gbẹ́ nado kọnawudopọ to sinsẹ̀n-bibasi wiwe-ṣeke mẹ, whẹdida whẹgbledomẹ tọn wẹ e na mọyi. (Isa. 65:20) Amọ́, na mẹhe basi dide nado sẹ̀n Jehovah po nugbonọ-yinyin po lẹpo, whẹdida dagbe wẹ yé na mọyi. Yé na tindo todido lọ nado nọgbẹ̀ kakadoi!—Dan. 12:2.
15. (a) Naegbọn mí ma dona dọ dọ depope to mẹhe yin vivasudo to Sodọmi po Gomọla po mẹ lẹ mẹ ma na yin finfọnsọnku? (b) Nawẹ mí gán mọnukunnujẹ nuhe yin didọ to Juda 7 mẹ lẹ mẹ gbọn? (Pọ́n apotin lọ “ Etẹ Na Dọ Wẹ Juda Te?”)
15 Whenue Jesu to hodọ gando omẹ Sodọmi po Gomọla po tọn lẹ go, e dọ dọ e na pọnte na yé taun “to Whẹdazangbe” hugan mẹhe gbẹ́ ewọ po nuplọnmẹ etọn lẹ po dai to ojlẹ etọn mẹ lẹ. (Mat. 10:14, 15; 11:23, 24; Luku 10:12) Etẹ dọ wẹ Jesu te? Mí gán lẹndọ hoyijlẹdohogo wẹ Jesu te to ninọmẹ ehe mẹ. Amọ́ e taidi dọ e ma yinmọ, kẹdẹdile e ma to hoyijlẹdohogo do to whenue e dọho gando Ninevenu lẹ go. c Kakatimọ, e taidi dọ aliho tlọlọ tọn mẹ wẹ Jesu to hodọ te. E yọnbasi taun dọ “Whẹdazangbe” he hó e dọ to ninọmẹ awe lẹpo mẹ ni yin nudopolọ. Taidi Ninevenu lẹ, omẹ Sodọmi po Gomọla po tọn lẹ wà nuylankan lẹ. Amọ́ dotẹnmẹ lọ hundote na Ninevenu lẹ nado lẹnvọjọ. Humọ, flin nuhe Jesu dọ gando “fọnsọnku whẹdida tọn” go. E dọ dọ, e na bẹ “mẹhe wà nuylankan lẹ” hẹn. (Joh. 5:29) Enẹwutu, e taidi dọ todido gán tin na omẹ Sodọmi po Gomọla po tọn lẹ. E yọnbasi dọ e whè gbau, delẹ to omẹ enẹlẹ mẹ na yin finfọnsọnku, bọ dotẹnmẹ lọ gán hundote na mí nado plọnnu yé gando Jehovah po Jesu Klisti po go.
16. Etẹwẹ mí yọnẹn gando lehe Jehovah na basi dide mẹhe e na fọnsọnku lẹ tọn do go? (Jelemia 17:10)
16 Hia Jelemia 17:10. Wefọ enẹ gọalọna mí nado basi bladopọ nuhe mí yọnẹn lẹ tọn: Jehovah wẹ mẹlọ “he nọ dindona ahun bo nọ gbeje linlẹn he whlá lẹ pọ́n” to whelẹponu. Gando fọnsọnku he to nukọn ja lọ go, ewọ na “na mẹdopodopo sọgbe hẹ aliho etọn lẹ” dile e ko nọ wà do. Jehovah na yin nujikudonọ eyin e biọ do mọ, amọ́ e nasọ do lẹblanu hia eyin e yọnbasi. Enẹwutu, mí ma dona lẹndọ mẹde ma do todido fọnsọnku tọn adavo mí yọnẹn dọ Biblu dọ mọ!
“WHẸDATỌ AIGBA LẸPO TỌN” NA “WÀ NUHE JLỌ”
17. Todido tẹwẹ tin na gbẹtọvi he ko kú lẹ?
17 Sọn whenue gbọ́n Adam po Evi po kọnawudopọ hẹ Satani bo ṣiatẹ sọta Jehovah Jiwheyẹwhe, gbẹtọ liva susu lẹ wẹ ko kú. ‘Kẹntọ lọ, yèdọ okú’ ko hẹnnugble taun! (1 Kọl. 15:26) Todido tẹwẹ tin na omẹ ehe lẹpo? Gbẹtọ sọha kleun de, enẹ wẹ gbẹtọ 144000 he yin hodotọ nugbo Klisti tọn lẹ na yin finfọnsọnku do olọn mẹ, bo na tindo ogbẹ̀ jọmaku. (Osọ. 14:1) Gbẹtọ susugege de he bẹ sunnu po yọnnu po he yiwanna Jehovah lẹ hẹn, na mọ “fọnsọnku dodonọ lẹ” tọn yí, bo na nọgbẹ̀ kakadoi to aigba ji eyin yé zindonukọn nado to dodonọ yin to Gandudu Owhe Fọtọ́n Tọn Klisti tọn po mẹtẹnpọn godo tọn lọ po whenu. (Dan. 12:13; Heb. 12:1) Humọ to Owhe Fọtọ́n lọ whenu, “mawadodonọ lẹ”—ehe bẹ mẹhe ma sẹ̀n Jehovah pọ́n gbede lẹ, kavi mẹhe tlẹ “wà nuylankan lẹ” hẹn lẹ na do dotẹnmẹ lọ nado diọ aliho gbẹninọ tọn yetọn bo lẹzun devizọnwatọ nugbonọ Jehovah tọn. (Luku 23:42, 43) Etomọṣo, gbẹtọvi delẹ yin mẹylankan sọmọ bo magbe nado ṣiatẹ sọta Jehovah po lẹndai etọn lẹ po, bọ ewọ ko basi dide dọ fọnsọnku ma na tin na yé paali.—Luku 12:4, 5.
18, 19. (a) Naegbọn mí gán dejido whẹdida Jehovah tọn lẹ gando mẹhe kú lẹ go? (Isaia 55:8, 9) (b) Etẹwẹ mí na gbadopọnna to hosọ he bọdego mẹ?
18 Be mí gán kudeji mlẹnmlẹn dọ eyin Jehovah dawhẹna gbẹtọvi lẹ, e nọ wà nuhe jlọ to whelẹponu ya? Gbau! Dile Ablaham mọnukunnujẹemẹ do ganji, Jehovah wẹ yin “Whẹdatọ aigba lẹpo tọn,” yèdọ Mẹlọ he yin Whẹdatọ pipé, nuyọnẹntọ daho hugan lọ, podọ lẹblanunọ. E ko plọnazọ́n Visunnu etọn bo ko sọ ze azọ́n whẹdida tọn lẹpo do alọ etọn mẹ. (Joh. 5:22) Otọ́ lọ po Visunnu lọ po gán yọ́n nuhe to ahun mẹdopodopo tọn mẹ. (Mat. 9:4) To ninọmẹ lẹpo mẹ, yé na nọ “wà nuhe jlọ”!
19 Mì gbọ mí ni magbe nado nọ deji dọ Jehovah wẹ yọ́n nuhe yin dagbe na mí hugan lọ. Mí nọ kẹalọyi dọ mí ma pegan nado dawhẹ, amọ́ e ma yinmọ na ewọ! (Hia Isaia 55:8, 9.) Enẹwutu, mí nọ yí jidide do jo whẹdida lẹpo do alọ ewọ po Visunnu etọn po tọn mẹ, yèdọ Ahọlu he nọ hodo apajlẹ whẹdida dodo po lẹblanu Otọ́ etọn po tọn to aliho pipé mẹ. (Isa. 11:3, 4) Amọ́, etẹwẹ mí gán dọ gando whẹdida Jiwheyẹwhe tọn he na wá aimẹ to nukunbibia daho lọ whenu lẹ go? Etẹlẹ wẹ mí ma yọnẹn? Podọ, etẹlẹ wẹ mí yọnẹn? Hosọ he bọdego na gbadopọnna kanbiọ enẹlẹ.
OHÀN 57 Wẹndagbe Lilá Na Gbẹtọ Wunmẹ Lẹpo
b Gando Adam, Evi po Kaini po go, pọ́n Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn 1er janvier 2013, w. 12, nudọnamẹ odò tọn.
c Aliho hoyijlẹdohogo tọn ehe yin aliho hodidọ tọn de he mẹ e nọ họnwun te dọ hodọtọ lọ desọn ojlo mẹ bo nọ dosìn hó lọ ji nado sọgan zinnudo nuagokun de ji. Amọ́, e yọnbasi taun dọ nuhe Jesu dọ gando omẹ Sodọmi po Gomọla po tọn lẹ go ni yin to aliho tlọlọ tọn mẹ, enẹwutu, e ma to hoyijlẹdohogo.
