1. Ge ti Yezu yuun ki la, a yuun yele tuunfɛ̃’ɛsadaana la n lɛm en la yeti bo? (Lu. 23:39-43)

 YEZU la tuunfɛ̃’ɛsadoma bayi la n yuun lɛm en la, yuun nameseri mɛ ge kiira fii fii. (Lu. 23:32, 33) Tuunfɛ̃’ɛsadoma wa yuun kɛseri Yezu mɛ. Bala pa’alɛ ti ba yuun daɣɛ a podɔleba. (Mt. 27:44; Mr. 15:32) Ge ba poan ayima yuun tee a puti’irɛ mɛ. A yuun yeti: ‘Yezu, ho san ta wa’an ho Na’am la poan na, tɛ̃ra n yele.’ Ti Yezu lebese en yeti: ‘N yeti ho la yelemɛŋɛrɛ zina wa, ho wan ta bɔna la mam Paradiisi poan.’ (Kaalɛ Luke 23:39-43.) Sɛla ka boi n pa’alɛ ti tuunfɛ̃’ɛsadaana wa yuun sakɛ ‘saazuo Na’am la’ yelesum la ti Yezu yuun mɔɔlɛ la mɛ. Yezu me yuun ka yeti buraa wa wan ta bɔna saazuo Na’am la poan. (Mt. 4:17) Yezu yuun tɔɣeri la Paradiisi n wan ta bɔna tinparɛ wa zuo la yele. Beni n sɔi ti to wan ta’an yele bala?

2. To eŋɛ la wani baŋɛ ti tuunfɛ̃’ɛsadaana la yuun dela Yuda nɛra?

² Tuunfɛ̃’ɛsadaana la n yuun tee la yuun ta’an dɛna Yuda nɛra. Tuunfɛ̃’ɛsadaana la yuun yele a tadaana la yeti: ‘Ho ka zoti Naayinɛ? Ban gãkɛ en se’em la, ba me ka gãkɛ ho la bala mea nɔɔ?’ (Lu. 23:40) Yudadoma la yuun pu’useri la Naayinɛ ayina ma’a ge satima la yuun pu’useri la yina zo’e zo’e. (Yɛh. 20:2, 3;1 Ko. 8:5, 6) Tuunfɛ̃’ɛsadoma wa yuun san de ni la satima, a yuun wan soke ni yeti, “Ho ka zoti yina la?” Leyɛ’ɛsa, ba tum Yezu la, ‘Israel yire pise’esi n bɔregɛ la’ zɛ’an ma’a ge daɣɛ satima la zɛ’an. (Mt. 15:24) Naayinɛ me yuun basɛ ti Israeldoma la baŋɛ ti a wan ta isige sɛba n ki la. Daanse’ere tuunfɛ̃’ɛsadaana la yetɔɣum la yuun pa’alɛ ti a mi yele wa mɛ. A yuun ti’isɛ ti Yehowa wan isige Yezu ti a ta dɛna Naayinɛ  Na’am la poan naba. Buraa wa yuun tari puti’irɛ ti Naayinɛ wan isige en.

3. Tuunfɛ̃’ɛsadaana la yuun ta’an ti’isa la bem, se’em ma’a ti Yezu yuun tɔɣɛ Paradiisi yele la? Tɔɣɛ pa’alɛ. (Pin’ileŋɔ 2:15)

³ Tuunfɛ̃’ɛsadaana wa n de Yuda nɛra la, daanse’ere a yuun ta’an mina Adam la Hawa yele, la Paradiisi la ti Yehowa yuun dekɛ bo ba la. Bala la, tuunfɛ̃’ɛsadaana wa yuun ta’an baŋɛ ti, Paradiisi wa ti Yezu tɔɣɛ de yele la wan dɛna la zɛ’an n ani soŋa tingɔŋɔ wa zuo.​—Kaalɛ Pin’ileŋɔ 2:15.

4. Yezu n yuun tɔɣɛ sɛla bo tuunfɛ̃’ɛsadaana la, nari ti la basɛ ti to ti’isa la bem?

⁴ Yezu n yuun tɔɣɛ sɛla bo tuunfɛ̃’ɛsadaana la, basɛ ti to ti’isa la vom n wan ta ana se’em Paradiisi poan. Yelemɛŋɛrɛ, to wan ta’an zamesɛ Paradiisi yele, Naba Solomon suma’asum bisega la poan. Baabule la yeti Yezu gani Solomon mɛ. To mi ti Yezu la a nabiisi la, wan ta basɛ ti tinparɛ wa lebege Paradiisi. (Mt. 12:42) To mi ti ‘piisi sise’esi’ la me wan bɔta ti ba baŋɛ ba wan eŋɛ se’em ta’an ta vɔna Paradiisi poan daarewoo.​—Yon 10:16.

5. Hon ti’isɛ ti vom wan ta ana la wani Paradiisi poan?

⁵ Hon ti’isɛ ti vom wan ta ana la wani Paradiisi poan? Daanse’ere ho ni ti’isa la zɛ’an n ani soŋa wuu Eden gaadin la n yuun ani se’em la. (Pin. 2:7-9) Daanse’ere ho tɛ̃ri yetɔɣebiŋere la ti Mikah gulesɛ tɔɣera Naayinɛ nɛreba yele ti, ‘nɛra woo wan zĩ’a a daam tia la a kinkaŋa tiŋa.’ (Mik. 4:3, 4) Ho ta’an le tɛ̃ra Baabule la n yeti dia wan ta buge la. (Ym. 72:16; Isa. 65:21, 22) Daanse’ere ho ta’an ti’isɛ nyɛ ti, ho boi la zɛ’an n ani soŋa, zĩ’a ge dita dinɔ’ɔma. Ho ta’an le ti’isɛ nyɛ tiisi la puuro nyuuŋo n basɛ ti kusebego la ana filam. Ho ta’an le ti’isɛ nyɛ ti ho wum la ho yire nɛreba, ho zɔdoma la sɛba ti ba isige ba la, n naɛ taaba sɔsera ge la’ara. Yelese’a ti to sɔsɛ wa daɣɛ zaaseŋɔ. Nɔkpe’ene kai ti, yele aŋa taaba wan ta ita tingɔŋɔ wa zuo. Ge Paradiisi poan, to wan ta tuna tuuma n bo’ori pupeelum.

6. To wan ta ita la bem Paradiisi poan? (Bisɛ foote la.)

⁶ Yehowa naam to mɛ ti to tara pupeelum to tuuma poan. (Pa. 2:24) To wan ta mɔ’ɛ la nini tuna tuuma Krista Yuun Tusere Bisega la poan. Sɛba n wan ta pĩɛ mɛlesekãtɛ la, la nɛreba tustusa la ti ba wan ta isige ba la, wan ta ɛɛra la lɔɣɔyɛɛtɔ, dia la ga’aregɔ zɛ’an. La dela to dekɛ pupeelum tum tuuma ta’an ɛ yele aŋa bo ba. Wuu Adam la Hawa n yuun de ba  bisera gaadin la n de ba yire la, tomam me wan tara yɔ’ɔ ti to bisera Paradiisi la. Bisɛ la wan dɛna pupeelum se’em ti to pa’alɛ nɛreba zo’e zo’e ti ba wan isige ba ti ba ka mina Yehowa la a puti’irɛ n de se’em la ge me soŋɛ Yehowa yamesi n yuun boi ge ti Yezu yuun ta wa’ana la ti ba zamesɛ yɛla pa’asɛ!

7. To tari sakerɛ la bem poan ge bem zuo?

⁷ To ta’an tara sakerɛ ti, Paradiisi poan wan tara suma’asum, taresum ge ti sɛla woo ana ma’a ma’a. Bem zuo? Sɛla n sɔi la, Yehowa puɣum deŋɛ bo to la makerɛ n pa’alɛ a Dayɔa la bisega n wan ta ana se’em. Naba Solomon bisega la dela makesonɛ bo to.

8. Naba David n yuun gulesɛ yelese’a n boi Yooma 37:10, 11, 29 la, yuun tum tuuma la wani? (Kaalɛ “Sokese’a Ti Sɛba N Kaali La Sɔkera” n boi gɔŋɔ wa poan la.)

⁸ Vo’osum la yuun basɛ ti Naba David gulesɛ pa’alɛ la vom n wan ta ana se’em, se’em ma’a ti naba n tari yɛm la yelemɛŋɛrɛ wan ta zi’ire na’am kuka la zuo. (Kaalɛ Yooma 37:10, 11, 29.) To ni kaala Yooma 37:11 bɔ’ɔra nɛreba mɛ, to san ni sɔsera Paradiisi la yele la. Yɛm boi bim mɛ ti to ita bala sɛla n sɔi la, Yezu yuun tɔɣɛ gulesegɔ wa yele mɛ se’em ma’a ti a yuun bo a Zoore Zuo Yetɔɣum la, ti la pa’alɛ ti la wan sirum tum tuuma beere sa’am. (Mt. 5:5) David yetɔɣum la me pa’alɛ la vom n wan ta ana se’em Naba Solomon bisega saŋa la poan. Se’em ma’a ti Solomon yuun bisera Israel la, Naayinɛ nɛreba yuun tari la suma’asum la tarega tiŋa la poan ti la ana wuu ‘iilum la seerum’ n boi bim. Naayinɛ yeti: ‘Ya san kelum dɔla mam pa’alegɔ, mam wan basɛ ti suma’asum bɔna ya tiŋa wa poan, ti ya ga’a ti dabeem ka tara ya.’ (Mal. 20:24; 26:3, 6) Pu’ulumbiŋ’a wa yuun tum tuuma mɛ se’em ma’a ti Solomon yuun dɛna naba la. (1 Yel. 22:9; 29:26-28) Yehowa me yuun le pu’ulumbiŋe ti, putɔpa la ‘kan le bɔna.’ (Ym. 37:10) Bala la, yelese’a n boi Yooma 37:10, 11, 29 yuun tum tuuma mɛ  daami sa ge me wan le tum tuuma beere sa’am.

9. Siba pɔɣenaba la yuun tɔɣɛ Naba Solomon bisega yele la wani?

⁹ Solomon n yuun de naba la, Siba pɔɣenaba la yuun wum suma’asum la taresum n yuun boi Israel tiŋa poan se’em mɛ. A yuun ze’ele la zɛ’an n zãɛ keŋɛ Yerusalem ti a ta nyɛ yɛla wa la amea nini. (1 Na. 10:1) Eŋa n yuun ta kaɛ Solomon sɔ’ɔlum la ba’asɛ la, a yeti: ‘Ban yele mam sɛla la puɣum ka paɛ pusuka! Ho buraasi boi la pupeelum poan, ti ho yamesi n tuni bɔ’ɔra ho daarewoo ho nɛŋan ge wuna ho yɛm sɔsega wa boi la pupeelum poan!’ (1 Na. 10:6-8) Ge Solomon bisega la yeen dɛna la sɛla wana fii wa n pa’alɛ Yehowa n wan eŋɛ sɛla bo asaala, A dayɔa Yezu bisega la poan.

10. Sarɔtɔ ani poan ti Yezu gana Solomon?

¹⁰ Yezu gani Solomon mɛ sɛla woo poan. Solomon yuun ka di mi’a ge me yuun tue yɛla zo’e zo’e poan ti wuŋerɛ paɛ Naayinɛ nɛreba. Ge Yezu dela Naba n ani kasi, ka tuura. (Lu. 1:32; Heb. 4:14, 15) Yezu yuun ŋmibe ze’ele gurebisɛ se’a ti Sitaana yuun dekɛ paɛ en la poan mɛ. Krista eŋɛ pa’alɛ ti a kan makɛ tum be’em bii a eŋɛ sɛla n wan tari daaŋɔ paɛ a nɛreba la n tari yelemɛŋɛrɛ la. La dela yɔ’ɔ bɔ’ɔra tɔ ti a dɛna to Naba.

11. Naayinɛ na’am la poan, bani n wan soŋɛ Yezu ti a bisa?

¹¹ Yezu la a nabiisi 144,000 la, wan laɣum bisa asaaleba ge me basɛ ti Yehowa puti’irɛ tum tinparɛ wa zuo. (Lil. 14:1-3) Ba ŋmibe gurebisɛ la yeledaaŋɔ poan mɛ, sansɛka ti ba yuun bɔna tinparɛ wa zuo la. Bala, ba wan bɔkɛ yelese’a n paari asaaleba tinparɛ wa zuo la. Nabiisi wa wan tum la bem tuuma wana mɔpi?

12. Yehowa dekɛ la bem tuuma bo nɛreba 144,000 la?

¹² Yezu la a nabiisi la tari la tuuma zo’e zo’e ti ba tum gana Solomon n yuun tum sɛla la. Israel naba la yuun biseri la nɛreba zo’e zo’e tinyiŋa poan. Ge sɛba n wan ta bisera Naayinɛ Na’am la wan ta bisera la nɛreba tustusa tingole wa za’a waabi poan. Bisɛ Yehowa n dekɛ yɔ’ɔ kãtɛ se’em bo nɛreba 144,000 la!

13. Yezu nabiisi la wan tum la bem tuunɛ n boi de to’ore?

¹³ Nɛreba 144,000 la wan ta dɛna la nadoma la malemadoma wuu Yezu la. (Lil. 5:10) Moses Lɔɔ la poan, malemadoma la yuun dela ba soŋɛ nɛreba la ti ba tara imma’asum ge me soŋɛ ba ti ba tara bɔnsoŋa la Yehowa. Lɔɔ la dela ‘yelesoma se’a n ye na la yilinyiligo.’ Bala la, to wan ta’an yeti Yezu nabiisi la wan soŋɛ Naayinɛ nɛreba ti ba tara imma’asum ge me soŋɛ ba ti ba tara bɔnsoŋa la Naayinɛ. (Heb. 10:1) Nananawa, to ka mi nadoma, la malemadoma wa n wan ta sɔsera la Na’am la nɛreba tinparɛ wa zuo se’em. La ka pakɛ la Yehowa n eŋɛ maaseŋɔ seko, to tari puti’irɛ ti paradiisi la poan, sɛba n wan ta bɔna tinparɛ wa zuo la wan nyɛ pa’alegɔ soŋa.​—Lil. 21:3, 4.

14. ‘Piisi sise’esi’ la, la Krista suurɔ la ani taaba la wani?

¹⁴ Yezu yuun yeti sɛba n wan naɛ la en di na’am la dela ‘pigile pika.’ (Lu. 12:32) Yezu yuun le tɔɣɛ piisi basɛba yele mɛ, a yeti ba dela ‘piisi sise’esi.’ Pisena  sugumnɔɔrɛ buyi wa laɣum taaba dɛna la pigile yinɛ. (Yon 10:16) Nɛrebana sugumnɔɔrɛ buyi wa puɣum naɛ taaba mɛ tuna ge me wan kelum naɛ taaba tuna se’em ma’a ti tinparɛ wa wan ta lebege Paradiisi la. Sankaŋa la ‘pigile pika’ la wan bɔna la saazuo ge ‘piisi sise’esi’ la wan tara yɔ’ɔ ti ba vɔna daarewoo tinparɛ wa zuo. Ge yɛla ase’a n boi ti ‘piisi sise’esi’ la nara ti ba eŋɛ ge nyaa ta’an ta bɔna Paradiisi poan.

15. (a) ‘Piisi sise’esi’ la naɛ la Krista suurɔ la wani? (b) To wan eŋɛ la wani ta’an tɔɣesa mabia la n boi sitɔɔ la poan la? (Bisɛ foote la.)

¹⁵ Tuunfɛ̃’ɛsadaana la yuun ka nyɛ yɔ’ɔ ti a eŋɛ pa’alɛ ti a puurɛ pee la Krista n eŋɛ sɛla la ge nyaa ki. Ge tomam n de ‘piisi sise’esi’ la tari la yɔ’ɔ nananawa ti to eŋɛ pa’alɛ ti to puurɛ pee ya la sɛla ti Yezu eŋɛ la. Makerɛ, ton wan ita loore mabiisi la se’em la pa’alɛ ti to nɔŋɛ Yezu mɛ. Yezu yeti a wan gãkɛ piisi la, la ban iti looredoma la se’em la. (Mt. 25:31-40) To ta’an dekɛ pupeelum soŋɛ Krista suurɔ la doose la na’am mɔɔlegɔ la podɔleba eeri la poan. (Mt. 28:18-20) Bala zuo ti la nara ti to tara gɔnseto ti ba dekɛ bo to ti to tara ita Baabule zamesegɔ n de wuu Tara Vom Somɔ Daarewoo! gɔŋɔ la tuna tuuma. Ho san nan ka nyɛ nɛra zamesa en Baabule la, ho ta’an tiregɛ bisɛ hon wan eŋɛ se’em ta’an nyɛ nɛreba zo’e zo’e zamesa ba.

16. Ho wan eŋɛ la bem nananawa ta’an ta bɔna Naayinɛ Na’am la poan?

¹⁶ La ka nari ti to gura ti to ta bɔna Paradiisi poan ge nyaa tara halese’a ti Yehowa bɔta ti to tara la. Nananawa, to ta’an tiregɛ tara yelemɛŋɛrɛ to yetɔɣum la to itigɔ poan ge me ita yɛla ti la makɛ ma’a. To me ta’an tara yelemɛŋɛrɛ bɔ’ɔra Yehowa, to luɣerɛ kpɛ’a la to Mabiisi. To san nana Naayinɛ, tingɔŋɔ be’o wa poan, la wan ta dɛna naana bo to ti to nana en Paradiisi poan. To me ta’an zamesɛ tuuma ge me tara halisoma ti la pa’alɛ ti to maasum mɛ ti to ta bɔna bim. Kaalɛ zaseŋɔ seko n de “Hon Maasum Ti Ho Ta ‘Vɔna Tingɔŋɔ Wa Zuo Daarewoo’?” n boi gɔŋɔ wa poan la.

17. La nari ti to basɛ ti be’em sebo ti to tum kurum sa’am to suure? Tɔɣɛ pa’alɛ.

 ¹⁷ La ka nari ti to basɛ ti be’em sebo ti to tum kurum la daana tɔ. Yelemɛŋɛrɛ, to kan makɛ bɔta ti to dekɛ lua bo’olum la ti la dɛna yɔ’ɔ bɔ’ɔra tɔ ti to ‘mina fii [ge] kelum tuna be’em.’ (Heb. 10:26-31) To mi soŋa soŋa ti to san basɛ to be’em, yele keendoma ti ba soŋɛ tɔ ge me tara sarum soŋɔ, Yehowa wan soŋɛ tɔ. (Isa. 55:7; Tm. 3:19) Tɛ̃ra Yezu n yuun yele Fariseedoma la yeti: ‘La daɣɛ tontɔɔ nɛreba ti mam wa’ana ti n yi ge be’emdoma la.’ (Mt. 9:13) Lua bunɔ la tari paŋa mɛ n wan ta’an duuse to be’em la woo.

18. Bem ti hon wan bɔta ti ho ta soke tuunfɛ̃’ɛsadaana la ti ba yuun kpa lɛm Yezu la?

¹⁸ Makɛ bisɛ ti ho naɛ mɛ la tuunfɛ̃’ɛsadaana la ti Yezu yuun tɔɣɛ bo en la sɔsa Paradiisi poan. Nɔkpe’ene kai ti hon la eŋa puurɛ wan pee la Yezu lua bunɔ la. Ho me ta’an soke en baŋɛ sɛla n yuun eŋɛ la yuun ta gee fii la Yezu ki la ge me le soke en baŋɛ la yuun ani en se’em, Yezu n yuun yeti a wan bɔna la en Paradiisi poan la. Eŋa me ta’an soke ho baŋɛ, la yuun ani se’em, se’em ma’a ti ho yuun bɔna Sitaana tingɔŋɔ wa ba’asegɔ dabesa la. La wan dɛna yɔ’ɔ bɔ’ɔra tɔ ti to tara Naayinɛ Yelesum la zamesa nɛrebana taaba!​—Ep. 4:22-24.

19. Beni n sɔi ti ton wan ta bɔna Paradiisi poan la kan nyuŋe to? (Bisɛ gɔŋɔ wa nɛŋa foote la.)

¹⁹ Paradiisi poan, to kan ta nyuŋe vom. To wan ta tara tuunsoma tuna ge me nyɛta nɛresɛba ti to suure kɛ̃ ba. Sɛla n gani bala dela, dabeserɛ woo poan to wan ta baŋɛ to saazuo Sɔ la mɛ soŋa soŋa ge me tara pupeelum la sɛla ti a eŋɛ bo to la. To kan ta zamesɛ Naayinɛ yɛla ba’asɛ. To me wan zamesɛ naaŋɔ yɛla zo’e zo’e pa’asɛ. To wan vɔna yuura se’em la me wan basɛ ti to nɔŋɛ Naayinɛ zo’e. Bisɛ to puurɛ n pee se’em la Yehowa la Yezu n pu’ulumbiŋe ti to wan ta vɔna daarewoo Paradiisi poan la!