KAPÍTULO 25

¿Ikatúpa avyʼa che sy térã che túa ndoikóiramo chendive?

“Umi mitã oikóva itúa ha isýndi oreko jepi peteĩ koty imbaʼerãite, ha ikatu jepi ojogua ijao pyahurã. Chéve katu che sy haʼeñónte chemongakuaa, ha upévare akomparti vaʼerã la che koty ha avésente ikatu ajogua umi ao chegustáva. Mama heʼi ndorekoiha pláta ojogua hag̃ua chéve umíva. Hiʼarive haʼe oho aja ombaʼapo opytapaite che ári umi tembiapo ogapypegua, upévare haʼete chéve che ndahaʼeveimaha peteĩ mitã síno peteĩ empleáda” (Shalonda, orekóva 13 áño).

 IPORÃITE vaʼerãmoʼã entéro mitã ikatúrire oiko itúa ha isýndi. Péicha mokõivéva ombaʼapo oñondive omboʼe, oprotehe ha oapoja hag̃ua ifamíliape. La Biblia heʼi voi: “Upévare mokõi iporãve peteĩgui, pórke hetave mbaʼe okonsegíta hikuái ombaʼapo rupi oñondive” (Eclesiastés 4:9).

Péro ñambyasýramo jepe, koʼág̃arupi ijakáso ohóvo peichagua família. Por ehémplo, Estados Unídospe alamita rasa umi mitã oĩva upépe oikóta peteĩ tiémpore jepe itúa térã isýndi añónte omboty mboyve 18 áño.

Oĩramo jepe heta família ohasáva peichagua situasiónre, oĩ mitãrusu ha mitãkuña oñeñandu vai térã otĩva oiko haguére isy térã itúandi añónte. Oĩ avei oñandúva hetaitereimaha chugui umi provléma ombohovái vaʼerã ha ndaipuʼakaveimaha. Oiméramo nde túa térã nde sy ndoikói penendive, katuete oiméne rehasa hína heta mbaʼe ijetuʼúva. Eskrivimína koʼápe pe provléma ijetuʼuvéva ndéve g̃uarã:

․․․․․

Ani repensa nde túa térã nde sy ndoikói haguére penendive ndaikatumoʼãveimaha revyʼa. Upéva odependeterei hína mbaʼéichapa rehecha ne situasión. Proverbios 15:15 heʼi: “Pe ohasa asývape g̃uarã ndaipóri voi ni peteĩ día iporãmíva, péro pe ipyʼarorýva odisfruta káda día ha ovyʼa”. Péva ohechauka javyʼa hag̃ua nodependeiha umi mbaʼe jahasávare, síno ñande aktitúre. Jahechamína mbaʼépa rejapokuaa resegi hag̃ua revyʼa reimérõ jepe ko situasiónpe.

Ani remboguapyeterei ndejehe ne situasión

Primeroite voi, ani remboguapy ndejehe umi ótro heʼíva. Por ehémplo, oĩ profesór naimbaʼerechakuaáiva ha heʼi umi mbaʼe ikatúva omoñeñandu vai umi mitã okakuaávape isy térã itúandi añónte. Upévare umi mitã ojapo vaírõ peteĩ mbaʼe, koʼã profesór heʼi upéva oikoha haʼekuéra oguerekógui provléma hogapýpe. ¿Mbaʼépa rejapokuaa ojeʼéramo nderehe upéicha? Iporãvéta repensárõ haʼekuéra ojapoha koʼã mbaʼe nontendeporãigui la oikóva. Por ehémplo haʼekuéra nandekuaaporãi  ndéve ni ne famíliape. Avei ikatu oime hikuái ohendúnte raʼe oĩha heʼíva koʼã mbaʼe, ha upéi orrepetíntema umíva oikuaa porãʼỹre siértopa.

La Bíbliape heta vése oñeñeʼẽ umi “ityreʼỹvare”, ha ni peteĩ pártepe ndojeapoʼíri chupekuéra. Haimete voi entéro umi pártepe ojehechauka mbaʼeichaitépa Jehová ojepyʼapy umi mitã ndorekóivare itúa térã isy. a

Oĩ avei umi ojepyʼapýva nderehe, péro oexaherámava ha opensa oĩha heta palávra ikatúva nandegustái. Por ehémplo, ikatu oĩ ndeʼiséiva umi palávra “túa”, “matrimónio”, “divórsio” térã “ñemano”, openságui umíva ikatuha nemoñeñandu vai. Oiméramo ndéve nanemolestái koʼã palávra ha nandegustái oĩ jave ojapóva upéicha oñemongeta jave nendive, ikatu eheka peteĩ fórma rehechauka hag̃ua chupekuéra natekotevẽiha ojepyʼapy umívare. Upéicha ojapo jepi Tony, haʼe ningo peteĩ mitãrusu orekóva 14 áño ha arakaʼeve ndoikuaái vaʼekue itúape. Haʼe omombeʼu oĩha umi ndoipuruséiva koʼãichagua palávra oñeʼẽ jave hendive, upémarõ haʼe voi oipuru umi palávra upéicha jave. ¿Mbaʼérepa? Haʼe heʼi: “Che aipota haʼekuéra ohechakuaa che naguerotĩriha che situasión”.

Ani repensaiterei umi mbaʼe ikatu vaʼekuére oiko

Katuete ningo reñeñandu vaíta ha ijetuʼúta ndéve heta mbaʼe oimérõ nde tuakuéra ojedivorsia. Ha upéichante avei oimérõ omano raʼe ndehegui nde túa térã nde sy rehayhuetéva. Upéicharõ jepe, kon el tiémpo easeptámante vaʼerã okambia hague ne situasión. La Biblia omeʼẽ ñandéve ko konsého: “Ani eiko ere: ‘Yma ningo opa mbaʼe iporãve vaʼekue’” (Eclesiastés 7:10). Jahechamína Sara ehémplo. Ituakuéra ojedivorsia vaʼekue  orekórõ guare 10 áño. Koʼág̃a orekóma 13 áño, ha heʼi umi ohasávape ko situasiónre: “Ani repensaiterei mbaʼéichapa reiko vaʼerãmoʼã nde túa oĩrire penendive. Ani avei repensa upéva káusarente erekoha heta provléma, térã umi oguerekóva itúa ha isýpe naiprovlemaiha voi”. ¡Ajépa iporãite ko konsého! Ñapensa porãrõ, ndaipóri voínte família naiprovlémaiva.

Ikatu ñakompara umi família peteĩ grúpo ohóvare kanóape. Añetehápe, iporãvéta oĩmbáramo umi orrema vaʼerã, upévare ofaltáramo peteĩva umi ótro oñehaʼãvémante vaʼerã osegi hag̃ua. Péicha avei oiko pe ogapýpe ndaipóriramo pe túa térã pe sy, pe família kompletoite tekotevẽtamante oñehaʼãmieve. Péro, ¿heʼisépa upéva pe família osẽ vaitaha? Nahániri. Enterovéva oñopytyvõramo, lomímonte ikatúta oho porã hese hikuái.

Ejapókena nde párte

¿Mbaʼe mbaʼépa ikatu rejapo reipytyvõ hag̃ua ne famíliape? Jahechamína koʼã 3 suherénsia:

 Eipuru porã pe pláta. La majoría umi omongakuaáva haʼeño ifamíliape oñatende vaʼerã mboýpa ikatu ogasta. ¿Mbaʼépa rejapokuaa reipytyvõ hag̃ua? Tony, pe mitãrusu ñañeʼẽma hague heʼi: “Che kompañerokuéra siémpre ojerure ituakuérape ao ha sapatu de márka, ha heʼi voi noñemeʼẽirõ chupekuéra ndohomoʼãveimaha koléhiope. Che ndarekói umi ao hepyvéva, péro umi arekóva siémpre ipotĩ, ha avei añehaʼãmbaite akuida che kosakuérare. Aikuaa mama ojapoha ikatúva entéro, ha nahiʼãi chéve oiko jey oñekevranta umívare”. Remoĩrõ nde párte, resegíta apóstol Pablo ehémplo. Haʼe heʼi vaʼekue: “Ajepokuaáma añekontenta pe arekomívare, tahaʼe haʼéva pe situasión ahasáva” (Filipenses 4:11, 12).

Reñehaʼã vaʼerã avei ani regastaiterei térã reipuru vai umi mbaʼe perekóva (Juan 6:12). Peteĩ mitãrusu hérava Rodney heʼi: “Aime jave ógape, añehaʼãmbaite akuida pono oñembyai ni okañy mbaʼeve, pórke oñemyatyrõ térã ojejogua jeýtarõ umíva tekotevẽta rogasta hetave. Avei ambogue jepi umi lus ha adeskonekta umi mbaʼe ndojepurúiva hína pono ojegasta rei pe elektrisida. Ha péicha rupi saʼive ropaga lúsre”.

Nembaʼerechakuaákena. Heta sy térã túa omongakuaáva haʼeño ifamiliakuérape saʼi omoĩ chupekuéra rrégla, térã ndojeruréi voi chupekuéra ojapo hag̃ua umi tembiapo ogapypegua. Haʼekuéra opensa iporãveha ojapo upéicha pono umi mitã oñandueterei itúa térã isy ndaiporiha hendivekuéra. Upévare ikatu oime heʼi hikuái: “Chakeko hetáma voi anga osufri, iporãvéta ahejánteramo chupe tojediverti”.

 Oimérõ nde rógape upéicha, ikatu sapyʼánte rejeaprovechase jepi nde sy térã nde túa opensa lájare. Péro nemanduʼa vaʼerã rejapóramo upéva nereipytyvõmoʼãiha chupe, síno rembopohyivetaha pe kárga ogueraháva. Upévare eñehaʼãkena nembaʼerechakuaa ha eipytyvõ ojejapo hag̃ua umi tembiapo ogapypegua. ¿Mbaʼéichapa ikatu rejapo upéva? Emañamína mbaʼépa ojapo jepi Tony, haʼe heʼi: “Che sy ningo ombaʼapo peteĩ ospitálpe ha siémpre oipuru unifórme, upévare che aplancha chupe ijao orahátava itravahohápe”. Ikatu oĩ opensáva upéva haʼeha kuña rembiapo, péro Tony heʼi: “Oĩ heʼíva upéicha, péro che ajapo upéva aipytyvõ hag̃ua che sýpe”.

Ndeagradesídokena. Tuichaiterei ningo remokyreʼỹta nde sy térã nde túape ndeagradesídoramo. Peteĩ kuñakarai omongakuaáva haʼeño ifamíliape heʼi voi: “Sapyʼánte ningo  ijetuʼueterei chéve che travahohápe ha chekaneʼõitereíma ag̃uahẽ vove che rógape, upévare chepirevai lénto jepi upéicha jave. Péro ag̃uahẽ rire ahecha che membykuña opreparapáma hague la mesa ha okosina hína la ore senag̃ua. Upéi katu che membykuimbaʼe ou ha hatã porã cheañuã. Koʼã mbaʼe ningo ojapo porãiterei cherehe”.

Koʼã 3 konsého apytégui, ¿mávapepa tekotevẽ remehora? Eskrivimína koʼápe: ․․․․․

Rekakuaa rupi nde sy térã nde túandi añónte ereko la oportunida reaprendévo heta kualida porã, por ehémplo nembaʼerechakuaa, reporoporiahuvereko, ha nerresponsávle. Ha ndahaʼéi voi upévante, Jesús heʼi vaʼekue: “Javyʼaiteve ñameʼẽvo, ñandéve oñemeʼẽ rangue” (Hechos 20:35). Upéicharõ, nde reñehaʼãramo reipytyvõ nde rogapýpe, katuete revyʼaitereíta.

Katuete sapyʼánte hiʼãitereíta ndéve nde sy ha nde túa nemongakuaa oñondive. Upéicharõ jepe, lomímonte ikatu revyʼa ha rehupyty heta mbaʼe porã ne situasiónpe. Micaela ohechakuaa vaʼekue upéva, ha heʼi: “Che túa omanórõ guare, peteĩ ermána heʼi chéve: ‘Nde ikatu redesidi mbaʼépa rejapóta nde rekovégui’. Upéva opokoiterei cherehe pórke ahechakuaa natekotevẽiha añamarga che situasiónre”. Nde avei ikatu rejapo upéicha. Nemanduʼákena, nde revyʼa hag̃ua nodependéi ne situasiónre, síno nde aktitúre ha umi mbaʼe rejapóvare.

RETOPAVÉTA INFORMASIÓN VOLÚMEN 1, KAPÍTULO 4-PE

[Nóta]

TÉXTO OĨVA LA BÍBLIAPE

“Ani pejepyʼapy umi mbaʼe peẽme okonvenívarente, síno pejepyʼapy vaʼerã avei umi ótrore” (Filipenses 2:4).

PETEĨ KONSÉHO

Repensárõ umi tembiapo omeʼẽva ndéve nde sy térã nde túa hetamaha ndehegui, eporandukuaa chupe ikatúnepa ojapo koʼã mbaʼe:

● Tomoĩ peteĩ lugár ojehecha hag̃uáme peteĩ lísta oĩháme mbaʼe mbaʼépa otoka káda únope ojapo.

● Tomaña jey jepi pe lístare ohecha hag̃ua ikatúpa oñekambia káda únope la hembiapo asegún tekotevẽ.

¿REIKUAÁPA RAʼE?

Heta vése umi oikóva isy térã itúandi añónte pyaʼeve iñakãguapy, pórke oreko hetave rresponsavilida hogapýpe.

UMI MBAʼE AJAPÓTAVA

¿Mbaʼépa ikatu ajapo ani hag̃ua amboguapyeterei chejehe che situasión? ․․․․․

¿Mbaʼépa ikatu ajapo oĩramo oñatendetereíva umi palávra heʼíva che rovake? ․․․․․

¿Mbaʼépa aporanduse che túa térã che sýpe ko témare? ․․․․․

¿NDÉPA MBAʼE ERE?

● ¿Mbaʼérepa oĩ algúno oapoʼíva umi oikóvape isy térã itúandi añónte?

● ¿Mbaʼérepa sapyʼánte nde sy térã nde túa ndojerureséi ndéve rejapo hag̃ua umi tembiapo ogapypegua?

● ¿Mbaʼépa rejapokuaa rehechauka hag̃ua reagradeseha nde sy térã nde túape ojapóva nderehehápe?

[Komentário oĩva páhina 211-pe]

“Che tuakuéra ojedivorsia rire, che sy ha che ikatu roñemongeta porãve ha koʼág̃a ore haʼe oñoamigaite” (Melanie).

[Taʼanga oĩva páhina 210 ha 211-pe]

Peteĩ família ndaiporihápe pe sy térã túa ojogua peteĩ grúpo ohóvape kanóape ha ofaltahápe peteĩva umi orremáva. Tekotevẽtamante umi ótro oñehaʼãmieve, péro oñopytyvõramo katuete og̃uahẽta