KAPÍTULO 21

Mbaʼéichapa ikatu aiporu porã che tiémpo?

Mboy órapa rembopukuseve un día? ․․․․․

Mbaʼépepa reiporúne umi óra?

□ Reĩ hag̃ua ne amigokuérandi

□ Reke hag̃ua

□ Restudia hag̃ua

□ Ambue mbaʼépe ․․․․․

ÑAMOĨ chupe reguerekoha peteĩ kavaju oñedomaʼỹva. Ikatúnepa rejupi hiʼári? Nahániri. Heta reikovaʼerã redoma hag̃ua ha upe rire ae reikokuaa hiʼári. Upéicha avei ijetuʼu jepi jaiporu porã ñane tiémpo. Upearã tekotevẽ ñamohenda hekópe opa mbaʼe jajapóva, upéicharõ añoite jaiporukuaáta ñane tiémpo. Mbaʼépa rehupytýta rejapóramo upéicha? Ndereikomoʼãi rejepyʼapyháre, nenóta porãvéta ha nde tuvakuéra jepe ojeroviavéta nderehe. Jahechamína mbaʼépa nepytyvõta reiporu porãve hag̃ua ne tiémpo ha mbaʼérepa ijetuʼu jepi upéva.

Ijetuʼúva: Remohenda umi mbaʼe rejapótava

Mbaʼérepa ijetuʼu. Ikatu repensa ndaigustomoʼãi ha ndaikatumoʼãiha rejapo ambue mbaʼe reikórõ rehai ha remohenda opa mbaʼe rejapótava. Ikatu voi ere: “Pyaʼeterei ningo chembyajuvaʼerã”.

 Mbaʼérepa okonveni ndéve. Rréi Salomón ohaivaʼekue: ‘Ojepyʼamongetáva rembiapo mbaʼe porã memete’ (Proverbios 21:5). Salomón orekovaʼekue heta rresponsavilida, oñatendevaʼerã pe puévlore, ifamíliare ha saʼi saʼípe hetave mbaʼe opyta ikárgope. Oiméne nde avei reguerekóma heta mbaʼe rejapovaʼerã, péro ani nderesarái rekakuaavévo rehóvo reñatendevaʼerãha hetave mbaʼe. Ha tuicha nepytyvõta koʼág̃ama voi rejepokuaáramo remohenda umi mbaʼe rejapóva.

Mbaʼépa heʼi umi ndeavegua. “Koʼág̃a rupi akalkula ha ahai ajapótava káda semána. Seis méserema ajapo upéva ha ndojoʼavéima chehegui umi mbaʼe ajaposéva.” (José.)

“Che aanotapa jepi umi mbaʼe ajapovaʼerã. Ha heta jepéramo chehegui, mama chepytyvõ. Rojapo peteĩ lísta ha rohecha mbaʼéichapa ikatu rokumplipa oñondive.” (Mariana.)

Mbaʼépa nepytyvõkuaa. Ñamoĩ chupe reviahataha ne família ndive kóchepe ha oimeháichantema peñepyrũ pemoinge pene volsonkuéra, oikepánepa? Ni mbaʼevéicharõ. Péro pemoinge raẽrõ umi tuichavéva ija porãta avei umi michĩvéva.

Mbaʼépa ikatu reaprende? Reiporupáramo ne tiémpo vyroreípe, saʼíma hembýta ndéve rejapo hag̃ua umi mbaʼe iñimportantevéva. Péro remotenondéramo umíva, netiémpota avei rejapo hag̃ua umi mbaʼe ndegustáva (Filipenses 1:10).

Ehai koʼápe umi mbaʼe iñimportantevéva rejapovaʼerã.

․․․․․

Koʼág̃a emarka umi mbaʼe iñimportanteve jeýva. Eñehaʼã ejapo raẽ umíva ha netiempovéta rejapo hag̃ua ambue mbaʼe.

 Mbaʼéichapa ikatu rejapo. Eheka mbaʼépepa reanotakuaa umi mbaʼe rejapovaʼerã. Ikatu reiporu koʼã mbaʼe:

□ Agenda oĩva selulárpe

□ Kuadérno térã peteĩ agendaʼi

□ Kalendário oĩva komputadórape

□ Peteĩ kalendário michĩva

Ijetuʼúva: Rejapo upe erevaʼekue

Mbaʼérepa ijetuʼu. Jaʼe chupe rerrendiha hína ha eréma restudiataha reju rire koléhiogui, péro reg̃uahẽvo neremeʼẽvéima ha repensa: “Sapyʼaitemínteko ahecháta téle, koʼag̃aite chekaneʼõiterei astudia hag̃ua”. Térã restudiáta javete ne amigokuéra nemensahea ha neinvita pehecha hag̃ua pelíkula. Ha nde ere ndejupe: “Ndaikatúingo ajavy ko pelíkula, pyharéntema ág̃a astudiáta, chéngo astudia porãve voi ajapurárõ hína”.

Mbaʼérepa okonveni ndéve. Opa mbaʼe opyta porãvéta ndéve ne akãme ha nenóta porãvéta nderestudiáiramo topehýire. Epensamína, ndéngo rejepyʼapýma voi rerrendíta haguére, ha vai vaínte restudiárõ, koʼýte reñekevrantavéta. Ha ndahaʼéi upévante. Ñamoĩ chupe repytaha reke mbaʼe, rediparavéramo jepe ikatu reg̃uahe tárde ha nenerviosovétantema (Proverbios 6:10, 11).

Mbaʼépa heʼi umi ndeavegua. “Chéngo ahechaseterei téle, aĩse che sosiokuérandi ha ambopuse che mbaraka. Koʼã mbaʼe ndaivaíri añete, péro sapyʼánte aha reíma hese ha upéi nachetiempovéima ajapo hag̃ua umi mbaʼe iñimportantevéva. Amo ipahápe aikovaʼerã adiparapara ha vai vaíntema ajapo che rembiapokuéra.” (Julio.)

Mbaʼépa nepytyvõkuaa. Reanotapa rire umi mbaʼe rejapovaʼerã, ikatu remoĩ avei umi mbaʼe ndegustáva ha rejaposéva. Julio heʼi voi: “Ndahasýive  chéve akumpli hag̃ua che rembiapokuéra aikuaáramo upe rire ajapotaha peteĩ mbaʼe chegustáva”. Rehechavaʼerã avei mbaʼépa rehupytyse amo gotyove ha pono reperderei ne tiémpo, repensamavaʼerã mbaʼépa ikatu rejapo rehupyty hag̃ua upéva.

Mbaʼéichapa ikatu rejapo. Ehai peteĩ térã mokõi mbaʼe ikatúva rehupyty koʼã seis mése oúvape.

․․․․․

Epensami peteĩ mbaʼe rehupytykuaáva dos áñope ha ehai mbaʼépa ikatúma rejapo upearã. a

․․․․․

Ijetuʼúva: Remohenda nde kosakuéra

Mbaʼérepa ijetuʼu. Ndéverõ g̃uarã ndaideprovechoguasúi reiko remohenda nde kosakuéra. Ikatu repensa “Péichantema ahejáta che koty. Hetaiterei  tiémpo aperdéta aikórõ amohendapa che kosakuéra. Ha isarambietereírõ ág̃a koʼẽrõntema amopotĩne”. Ha upéi ave ndéve nanemolestaguasúi, upévare ere: “Tekotevẽterei mbaʼe piko amohendapa che koty ha aheja potĩ asy?”.

Mbaʼérepa okonveni ndéve. Rejepokuaáramo remoĩmba hendápe, ndereperdemoʼãi ne tiempo rehekahápe nde kosakuéra. Ha reikotevẽ jave peteĩ mbaʼe ndereikomoʼãi rejepyʼapy ha rekalkula moõpa rehejáraʼe (1 Corintios 14:40).

Mbaʼépa heʼi umi ndeavegua. “Ahejánterõ upérupi che aokuéra, upéi aikotevẽve jave ni ahekavéramo ndatopái, haʼete ku okañymbáva voi chehegui.” (Marlene.)

“Peteĩ jey okañy chehegui che villetéra ha una semánare aiko aheka. Heta arrenega rire añemoĩ amopotĩ che koty ha upépe ae atopa.” (Gustavo.)

Mbaʼépa nepytyvõkuaa. Reiporupáre voi eñehaʼã emoĩ nde kosakuéra hendápe. Ani rehaʼãrõ isarambipa raẽ remohenda hag̃ua.

 Mbaʼéichapa ikatu rejapo. Rejepokuaavaʼerã remopotĩ ha remohendapa nde kosakuéra. Heta mbaʼépe nepytyvõta akóinte rejapóramo péicha.

Entérope g̃uarã káda día oreko 24 óra, péro peteĩteĩ jadesidi mbaʼéichapa jaiporúta. Ani reperde rei ne tiémpo, reñehaʼãrõ reiporu porã, ndepyʼaguapyvéta ha revyʼavéta.

PE KAPÍTULO OÚVAPE

Oúpa nde tuvakuéra ambue tetãgui? Nemoprovlémapa upéva koléhiope térã nde rógape?

[Nóta]

TÉYSTO OĨVA LA BÍBLIAPE

‘Pemotenonde pe iñimportantevéva.’ (Filipenses 1:10, NM)

PETEĨ KONSÉHO

Ani rejepyʼapy rejapopa hag̃ua una vetépe voi umi mbaʼe oĩva ko kapítulope. Ko més oúvape eñehaʼã embaʼapo peteĩ mbaʼépe, ha osẽ porã vove ndéve, ehasa ambuépe.

REIKUAÁPARAʼE?

Rehejáramo heta mbaʼe rejapo hag̃ua un díapente katuete nekaneʼõta. Upévare, ehecha umi iñimportantevéva, upéicha reikuaátama mbaʼépa remotenondevaʼerã ha mbaʼépa ikatu rembotapykueʼimi.

UMI MBAʼE AJAPÓTAVA!

Mbaʼépa amboykevaʼerã chetiempove hag̃ua? ․․․․․

Mbaʼépepa aiporúta pe tiémpo hembýva chéve? ․․․․․

Mbaʼépa aporanduse che ru térã che sýpe ko témare? ․․․․․

NDÉPA MBAʼE ERE?

● Koʼág̃ama voi reiporukuaáramo ne tiémpo, mbaʼéichapa upéva ideprovéchota ndéve ág̃a reho vove nde rógagui?

● Mbaʼéichapa oiporu itiémpo nde tuvakuéra? Mbaʼépa ikatu reaprende chuguikuéra?

● Ndéverõ g̃uarã, mbaʼépa tekotevẽ rejapo reiporu porãve hag̃ua ne tiémpo?

[Komentário oĩva páhina 154-pe]

“Peteĩ jey ojetalla cherehe ha heʼi hikuái: ‘Reipotárõ og̃uahẽ la 3, ere chupe tou la 2’. Upépe ahechakuaa tekotevẽha amohenda porãve umi mbaʼe ajapóva”. (Ricky)

[Rrekuádro oĩva páhina 155-pe]

Mbaʼépepa aiporu aikóvo che tiémpo?

Mbaʼépepa oiporu itiémpo káda semána umi mitãrusu orekóva 8 áño guive 18 peve?

17

óra oĩ hag̃ua ituvakuérandi

30

óra koléhiope

44

óra ohechávo téle, ohugávo videohuégo, omensahea ha ohendúvo

Mboy órapa reiporu káda semána koʼã mbaʼépe?

rehechávo téle ․․․․․

rehugávo videohuégo ․․․․․

reiporúvo Internet ․․․․․

rehendúvo músika ․․․․․

Total ․․․․․

Mboýpa amboykekuaa ajapo hag̃ua ambue mbaʼe iñimportantevéva? ․․․․․

[Taʼanga oĩva páhina 153-pe]

Ojejupi hag̃ua peteĩ kavaju ári, oñedoma raẽ vaʼerã. Ha reiporu porã hag̃ua ne tiémpo remohenda raẽ vaʼerã umi mbaʼe rejapóva